Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ERIYIKANIAKO

Yehova Mwatsumulha Kutsibu Erithwamu Lyaghe

Yehova Mwatsumulha Kutsibu Erithwamu Lyaghe

Abya mwaka wa 1939. Muthwabuka omwa kathi k’ekiro thwamaghenda omwa matoka habw’obuthuku obulhabire oku saha nguma erighenda omwa katawuni kake ake Joplin ebulengera lyuba bw’ekabunu sye Missouri, e Amerika. Neryo kikuthu-kuthu muthwahira esyotrakit omw’isi sy’olhuyi lhw’obuli nyumba omwa bulhambu obo. Thwabere thukanaghunza, muthwingira omwa matoka n’erighenda eyiri esindi gurupu. Okwa ndambi eyi bwabya ibwamabiribya ngyakya. Aliwe busana naki ekiro ekyo muthwaghenda omw’ithulira omwa kiro kandi thwamalhua lhuba omwa bulhambu? Ngendi babwira ekyo okwa yindi ndambi.

NABUTHAWA 1934. Ababuthi baghe, Fred na Edna Molohan, ibamabirighunza myaka 20 inina Bigha be Biblia (Abema ba Yehova). Ngasima eribya imubanyikangirirya erianza Yehova. Ithwikere e Parsons, akatawuni kake ebulhua-lyuba bw’eyikwa omwa Kansas. Hakuhi obuli mundu omwa kithunga kyethu ini muhakabibwa. Eka yethu isiyiribulha okwa mihindano n’omw’ithulira. Kyamukagha omw’ithungyi ithubeghere erithulira oko syonzira sy’omwa tawuni, erya thukahulhamo hathya erithulira ahakabya bandu bangyi. Ihakanayira ithwalhuha, aliwe thatha iniakathuha e ayisikrimu thukaghunza.

Ekithunga kyethu kike ikiwithe bulhambu bunene omuli ehitawuni hinene n’esyofamu nyingyi. Omwakanya k’erithuha esyosente okwa bitabu byethu, abandi b’omwa famu ibakathuha esyonyinyi, amaya (erilhua okwa kyali), kutse nibya ibathuha esyongoko. Thatha iniakabya iniabirihayo esyosente esy’ebitabu, neryo ebyalya ithukabirya.

ERITHERERERA

Ababuthi baghe mubathunga eturune y’erikolesya omw’ithulira. Nabya ingakine mulere erikolesyayo, aliwe iningatsemera eriwathikya Thatha na Mama eribuya emikania ya Mughalha wethu Rutherford okw’isubayo n’okwa bigha.

Ingane na thatha waghe na mama waghe ithune embere sy’ematoka yethu eyiri kw’emizindalo

Thatha mwahira omuzindalo munene endatha okwa matoka yethu, e Ford eya 1936, neryo ematoka yethu muyabya ematoka eyiri kw’omuzindalo. Muyawathikya omw’ithulira. Mughulhu mungyi ithukatsuka eriwatha esyonyimbo nuku thukure abandu, n’enyuma waho ithwahirako omukania we Biblia. Enyuma w’aho ithukaha abanzisibirwe b’ebitabu.

Omwa katawuni ke Cherryvale, Kansas, Thatha mwathwalha ematoka eyiriko omuzindalo omwa mwanya aho abandu babeghere erilhuhukira Kyasande. Neryo, abapolisi mubasa n’erimubwira bathi inianganakolesya ematoka eyo aliwe iyabya eyihya sy’omwanya oyo. Thatha mwathwalhayo oko nzira eyiri hakuhi n’omwanya oyo kandi abandu bamabya ibangan’owa ndeke. Iningatsema eribya na Thatha na mukulhu waghe, Jerrry, okwa mighulhu ng’eyi.

Emyaka eyo, ithukakolha eritherera ly’embaghane omwa myanya eyirimo abakahakanisaya kutsibu. Ngoku nganalyabugha okw’itsuka, ithukabuka omwakathi k’ekiro neryo kikuthu-kuthu ithwahira esyotrakit n’ehitabu omw’isi sy’esyonyuyi sy’abandu. Enyuma w’aho, ithukahindana eyihya w’etawuni erilebya abapolisi nga banamahamba omughuma w’okwithwe.

Ekindi kitsweka omw’ithulira lyethu ky’ekya thwabya thukahulhamo eribungya omwatsi. Ithukambalha ebyapa ebinene-bine neryo ithwathimba omwa tawuni. Ng’ibuka kiro kighuma balikyethu bakasa omwa tawuni yethu n’erithimbamo ibanambithe ebihandikireko “Amadini ni Kithegho Kandi Mathebya.” Mubatsuka eka ewethu, bamalyatha kilomita nga nguma n’embindi omwa tawuni, neryo bamasuba eyo thuli. Eky’obutseme, sihali oyuwabya abimanirye, aliwe abandu bangyi mubanza eriminya nga biri bithi.

EMIHINDANO EMINENE-MINENE INGAKINE MULERE

Eka yethu iyikaghenda e Texas okwa mihindano eminene-minene. Thatha iniakolera omwa kampuni y’eby’enzira y’eggali y’omuki, neryo ithukaghendera bbule omwa treyini thukaghenda okwa mihindano eminene-minene n’eribungira abahughu bethu. Mukulhu wa Mama ya Fred Wismar, na mukali wiwe, Eulalie, ibikere e Temple, Texas. Nyokolhome waghe Fred igha ekwenene okw’itsuka ly’emyaka ya 1900 iniakine mulere, amabatizibwa, kandi amabwira abandi baana babu, na mama waghe imwane, ebyo abya iniabirigha. Balikyethu be central Texas babya ibanasi ndeke Nyokolhome waghe kundi inianabya mughombe we zone (hathya oyukahulhawamo mulebererya w’omuthimbo). Ini w’olhukeri, iniatsemire, n’ow’omuhwa kandi mwanyihiriraho eky’erileberyako ekyuwene.

Omwa 1941 muthwaghenda e St. Louis, Missouri omwa treyini, erighenda okwa lhuhindano lhunene. Abalere abosi mubabwirwa erikalha haghuma hakuhi ne platifomu erihulikirira omukania wa Mughalha wethu Rutherford owa “Abaana b’Omwami.” Okw’ighunzerera ly’omukania wiwe, abalere abosi 15,000 mubathunga ekihembo ekyo bathayitsulirye. Mughalha wethu Rutherford n’abakamuwathikaya mubaha obuli mughuma w’okw’ithwe ekitabu kihyaka ekya Children (Abaana).

Omo Kwakani 1943 muthwahindana okwa lhuhindano olhuwithe omuthwe “Call to Action” e Coffeyville, Kansas. Eyo, muthwowa ekirango ngoku ebithunga byosi bikendi thunga esukuru mbyaka, Esukuru y’Omubiiri w’Ekiteokrasi. Kandi muthwathunga n’akatabu akali mw’amasomo 52 akathwanga kolesirye omwa sukuru. Enyuma waho omo mwaka oyo, munalhabya omukania waghe w’erimbere omwa sukuru. Olhuhindano olho mulhwanyibera lhw’embaghane kundi munabatizibwa, n’abandi bake, omwa maghetse w’ekidiba awahuhirire awabya hakuhi n’amalima.

MUNANZA ERIKOLERA OKWA BETELI

Naghunza esukuru omwa 1951 neryo nabya ngatholere ingwathwamu ekya ngendi kolha omwa ngebe yaghe. Mughalha wethu Jerry mwanakolera okwa Beteli. Naghe kuthya ngabya nganzire erikolera okwa Beteli, neryo munathuma efomu yaghe ey’erikolera okwa Beteli. Biro bike enyuma waho, munabirikirwa okwa Beteli kandi munatsuka erikolerayo omwa Kwakasathu biro 10, 1952. Eri lyabya ithwamu eryuwene eryabiringwathikya erikolera Nyamuhanga ya bingyi kutsibu.

Ngabya ngawithe amaha w’erikolera omwa by’eriprintinga eriwathikya omw’ihulhukya esyogazeti syethu n’ebindi bitabu. Aliwe mungathakolha ekyo. Omwakanya k’ekyo, munahebwa omubiiri w’erihira ebyalya by’okwa meza n’enyuma waho munakolera omwa kitsumbyo. Munatsemera omubiiri oyu kandi munigha bingyi. Ithukasubungukana, neryo ininganalhuhuka omw’ithungyi. Ihakanayira ingaghenda omw’ibikiro lye Beteli n’erikolesya ebitabu bingyi ebirimu ingayeghesya. Eki mukyaghumya erikirirya lyaghe n’obunywani bwaghe na Yehova. Erithwamu lyaghe ery’erikolera Yehova okwa Beteli ngoku nangathoka mulyayongera. Jerry abya iniabirilhua okwa Beteli omwa 1949 n’erithahya Patricia, aliwe babya bikere hakuhi omwa Brooklyn kandi mubangwathikya n’erinyihira mw’omuhwa kundi nabya ingakine muhyaka okwa Beteli.

Buthuku buke ngalyasire okwa Beteli, baghalha bethu mubatsuka erisondya abanya Beteli ab’eryongera okwa banyabeteli abakalhabya emikania. Baghalha bethu ababya bakalhabya emikania aba mubahebwa omubiiri w’eribungira ebithunga olhughendo lhw’esyokilomita 320 erilhua e Brooklyn. Eyo, ibakalhabaya emikania y’abandu bosi n’erighenda haghuma n’ekithunga omw’ithulira. Nabya mughuma w’okwa baghalha bethu abasombolhawa. Inganakwire engitsi, munatsuka olhubungo olhu n’eritsuka erilhabya emikania y’abandu bosi. Obuthuku obo, omukania w’abandu bosi iniakaghunza saha nguma. Mughulhu mungyi iningakolesaya eggali y’omuki eriya omwa bithunga. Ng’ibuka erithungyi erya Kyasande kighuma omwa buthuku bw’ekihuhiriro omwaka wa 1954. Munasamba eggali y’omuki ingasuba e New York kandi ingatholere erihika okwa Beteli omw’igholho. Aliwe thune omwa nzira, muhawa ekibulha kinene ekiri mw’omuyagha n’amathwa. Esyoyingyini sy’eggali y’omuki musyaleka erikolha, neryo namahika e New York City Kyabalaza omwa ngyakya-ngyakya saha ikuminanguma. Munalhaba omwa nzira eyikalhaba omwa kithaka ingalhua ahak’imana eggali y’omuki eriya Brooklyn neryo namathwanganira omwa kitsumbyo. Nabya inabirikerererwa kandi ingalhuhire kutsibu kundi nabya isinathaghotsera. Aliwe etseme y’eriwathikya ebithunga n’erilholha oku balikyethu bangyi abahyaka yabya yilengire ebyosi.

Thukathegheka erikanirya okwa WBBR

Omwa myaka yaghe y’erimbere-mbere okwa Beteli, kandi munatsuka erisangira omwa ndegheka y’eryeghesya e Biblia obuli wiki okwa radio yethu eya WBBR. Esyositidiyo syabya okwa kayina eyakabiri okwa nyumba eya 124 Columbia Heights. Mughalha wethu Alexander H. Macmillan, oyuwabya iniabirikolera okwa Beteli habw’emyaka mingyi, mughulhu mungyi iniakasangira omwa syondegheka sy’eradio esi. Ithukabera erimwahulha mwa Mughalha wethu Mac. Abya ky’erileberyako ekyuwene okw’ithwe balere okwa Beteli kundi abya iniabirisighalha muthaleghulha nomwanabana ebitsibu bingyi.

Ithukakolesaya ehipapura ehi erithererera e WBBR

Omwa 1958, olhukwamirwa lhwaghe mulhwahinduka namatsuka erikolha haghuma n’abakaghunza esukuru ye Gileadi. Iningawathikaya balikyethu ab’omuhwa aba erithunga esyoviza syabu, kandi ingabatheghekanirya olhughendo lhwabu. Okwa biro ebyo, erighenda omwa ndege ini sente nene, neryo abangyi b’okw’ababya bakaghenda omwa Afirika n’omwa Asia ibakakolesaya esyomeri esikaheka emisiko. Enyuma w’emyaka mingyi, etrasipoti y’erighenda omwa ndege muyabya yabiryolhoba, abamisani bangyi ibakakolesaya endege erighenda eyo balyathumawa.

Erithonda esyodiploma sye Gileadi omukonga athali atsuka

ERIGHENDA OKWA LHUHINDANO LHUNENE

Omwa 1960, munatheghekania emighendere y’abalikyethu erilhua e Amerika eriya e Yuropu omwa ndege okwa mihindano minene-minene y’ekihugho kyosi omwa 1961. Munaghenda okwa lhughuma lhw’okwa mihindano eyo e Hamburg, Germany. Olhuhindano lhwabere lhukahwa, ingye n’abaghalha bethu basathu abanya Beteli muthwapangisya ematoka thwamalhaba e Germany eriya e Italy kandi thwamabungira ekyaghanda ky’omuthahulha kye Rome. Erilhua eyo muthwaya e France, thwamalhaba okwa Bithwe bye Pyrenees, n’eringira e Spain, eyo omubiiri wethu abya aghanirwe. Muthwathoka eriha balikyethu abe Barcelona ebitabu, ebyo thwabya ithwabiriboha ng’ebisembo. Muthwatsema thukabalholhako! Erilhua aho, muthwaghenda e Amsterdam neryo thwamasuba e New York.

Omwa 1962, munahebwa olhukwamirwa lhw’erithegheka emighendere y’abalikyethu 583 abanga ghendire okwa mihindano minene-minene y’ekihugho kyosi eyangabere erithimba omwa kihugho. Olhu lhw’olhuhindano olhwa 1963 olhwa “Engulhu Yuwene y’Erikotha.” Balikyethu aba bangaghendire okwa mihindano e Yuropu, Asia, ne South Pacific n’enyuma waho ibaghenda e Honolulu, Hawaii, n’erighunzerera ibaghenda e Pasadena, California. Banga bungire ne Lebanoni ne Yorodani eriyarambura ebihugho by’omwa Biblia. Edipatimenti yethu muyatheghekania eby’engenda omo ndege, ah’erikesya omwa syahuteri n’eribana esyoviza esyosi esikayithaghisibawa.

OW’ERIGHENDA NAYU OMUHYAKA

Hane n’ekindi ekyaleka omwaka wa 1963 inianyibera w’omughaso. Biro 29 Okwomukagha, munathahya Lila Rogers owe Missouri, oyuwabya iniabiryasa okwa Beteli omwa 1960. Enyuma w’eyenga nguma thwalilungire, ingye na Lila muthwayiyunga okwa bakarambura ekihugho neryo muthwahika e Greece, e Misiri, ne Lebanoni. Erilhuaho muthwaghulhukira e Yorodani. Aliwe, eyo omubiiri wethu abya kw’olhukako, kandi n’ab’obuthoki isibaliha Abema ba Yehova b’esyoviza. Neryo sithwabya thwasi ekikendibya thukahikayo. Thalengekania ngamuthwatsema bungahi n’erisweka thukalhangira egurupu y’abalikyethu iban’imene okwa nyumba kw’eyighulhu okwa kibugha kike ky’esyondege ibanahekire ekyapa kinene ekikabugha kithi “Abema ba Yehova Thuneyo”! Mukyatsemesya eribungira omwa bihugho by’omwa Biblia n’erilhangira emyanya eyo Abrahamu, Isaka, na Yakobo babya bikeremo, eyo Yesu n’abakwenda bathulira, kandi n’eyo Ekikristayo kyatsuka eriyitsatsanga “okwa kihugho kyosi.”​—Emibiri 13:47.

Habw’emyaka 55, Lila abirinyisighika buthaleghulha omwa mibiiri yethu yosi eya thukahebawa. Muthwabungira e Spain ne Portugal mirundi mingyi omughulhu omubiiri wethu abya aghanibirwe eyo. Ithukahumulikanaya balikyethu n’eribalethera ebitabu n’ebindi bindu ebyo bakayithagha. Nibya muthwathoka n’eribungira balikyethu ababya omwa ngomo e Cádiz, Spain. Munatsema kutsibu eribya imunabalhabirya omukania owakahimba.

Ithune na Patricia na Jerry Molohan thukaghenda okwa lhuhindano olhwa 1969 olhwa “Obuholho Okwa Kihugho”

Eritsuka 1963, nabiritheghekania emibere y’erighenda okwa mihindano y’ekihugho kyosi omwa Afirika, Australia, Central ne South America, Yuropu, e Far East, Hawaii, New Zealand, ne Puerto Rico. Ingye na Lila thwabiribya okwa mihindano minene-minene eyo thuthendi sy’ibirirwa, ng’owabya e Warsaw, Poland, omwa 1989. Balikyethu bangyi erilhua e Russia mubathoka eryasa okwa lhuhindano lhunene olho. Olhu lhw’olhwabya lhuhindano lhwabu lhunene olhw’erimbere! Muthwalholha okwa balikyethu bangyi ababya ibabirighunza myaka mingyi omwa ngomo omwa Soviet Union busana n’erikirirya lyabu.

Owundi mubiiri ogho nabiritsemera kutsibu w’ow’eribungira n’erihimba abanya Beteli n’abamisani omwa kihugho kyosi. Okwa lhughendo lhwethu ng’olhu olhw’erighunzerera, muthwaghenda e South Korea kandi thwamathoka erilholha oku balikyethu 50 okwa babya omwa ngomo e Suwon. Babya ibanasikire kandi ibanawithe amaha ngoku bakendi syakolera Yehova kandi isihakiri lhukako. Eribalholhako mukyathuhumulikania kutsibu!​—Abanya Roma 1:11, 12.

ERIYONGERA LIKALETHA ETSEME

Ahabw’emyaka mingyi, nabiriyilhangirira Yehova kw’akatsumulha abandu biwe. Ingabatizibwa omo mwaka wa 1943, habya abathuliri 100,000. Lino hali abathuliri abalhabire omu 8,000,000 abanemukolera Yehova omwa bihugho 240. Omubiiri munene ow’abanya Gileadi abiriwathikya kutsibu okw’iyongera eri. Kyabirinyilethera etseme nene erikolha haghuma n’abamisani n’eribawathikya eriya eyo bakathumawa.

Ngasima eribya omwa bulere bwaghe imunathwamu erikolera Yehova n’eribya imunasaba erighenda okwa Beteli. Yehova abirinyitsumulha kutsibu emyaka yosi eyi. Eryongera okwa tseme y’omubiiri we Beteli, ingye na Lila muthwatsemera erithulira haghuma n’ebithunga bingyi omwa Brooklyn habw’emyaka eyilhabire oku 50 kandi thwabiribana abanywani bangyi ab’okwenene.

Ngakina kolera okwa Beteli, Lila inianemunyisighika obuli kiro. Nomwakine indi lino ngawithe emyaka eyilhabire oku 84, ngatsemire eribya ingakina thoka erikolha omubiiri n’eriwathikya okwa kathongole ak’eby’esyobaruha okwa kyaghanda ky’omuthahulha.

Ingye na Lila munabwire

Kikatsemesaya eribya omwa kithunga kya Yehova ekibuyanga eki n’erilhangira okwenene kw’ebinywe ebiri omu Malaki 3:18 bino: “Mwasya sombolha n’eriminyerera omo kathi-kathi k’abathunganene n’ababi, n’omwa kathi-kathi k’oyukakolera Nyamuhanga n’oyuthemukolera.” Obuli kiro thukalhangira ekihugho kya Sitani kikongera eritsanda kandi ngoku abandu sibawithe amaha kandi bawithe etseme nyike. Aliwe abanzire Yehova kandi abakamukolera bawithe engebe ey’etseme, nibya n’omwa mighulhu eyikalire eno, kandi bawithe amaha awuwene busana n’obuthuku obukasa. Omo kwenene ni lhusunzo eribwira abandi b’engulhu yuwene! (Matayo 24:14) Obwami bwa Nyamuhanga bukisiya ibwasubya omwa mwanya w’ekihugho kino mw’eparadiso. Ka thulindirire kutsibu ekiro eki! Neryo obuli mundu okwa kihugho akendisyabya n’amaghalha awuwene, iniatsema, n’eribyaho kera na kera.