ABAISRAELI bakera ibakatsemera kutsibu omuziki. E Biblia yikakanaya mirundi mingyi okwa bandu abawatha ebyuma by’omuziki n’eryimba. Omwa kwenene, kighuma k’ikumi ky’Amasako ni syonyimbo, eby’erileberyako bikulhu sy’esyonyimbo esiri omwa kitabu ky’Esyonyimbo, Olhwimbo lhw’Esyonyimbo, n’Ekiriro. Busana n’ekyo, ekitabu Music in Biblical Life kikakanganaya ndeke-ndeke ngoku e Biblia “yikaleka ithwaminya ngoku omuziki abya akakolesibwa nibya bakakolha n’emibiiri y’obuli kiro.”

Omuziki omwa ngebe y’obuli kiro. Abaisraeli ibakawatha omuziki erikangania eriyowa lyabu. (Isa. 30:29) Abakali ibakawatha amasengo ibane mw’imba ibanatsemire n’erihotholha okw’isinga ly’omwami, okwa mikonga, n’omughulhu amahe akasingura. (Abat. 11:34; 1 Sam. 18:6, 7; 1 Bam1: 39, 40) Kandi Abaisraeli ibakimba esyonyimbo esiri mw’obulighe bunene bakaholerwa. (2 Emy. 35:25) Ahathe erithika-thika, “Abaebrania babya bandu abanzire omuziki wa kutsibu,” ngoku kikanganibwe na McClintock na Strong’s Cyclopedia.

Omuziki okwa kikali ky’omwami. Abami be Israeli ibakatsemera omuziki. Omwami Saulo mwabirikira Dawudi omwa kikali kiwe erikolha ng’omwimbi. (1 Sam. 16:18, 23) Enyuma waho omughulhu Dawudi iyuwene-wene abya mwami, mwakokothya ebyuma by’omuziki, amatunga esyonyimbo esyuwene, n’eritheghekania omuziki owabya akakolesibwa okwa hekalhu ya Yehova. (2 Emy. 7:6; Amo. 6:5) Omwami Solomona abya withe abimbi ab’obulhume n’ab’obukali omwa kikali kiwe.—Omu. 2:8.

Omuziki omw’iramya. Ekikulhu kutsibu, Abaisraeli ibakakolesaya omuziki omw’iramya Yehova. Erithwalira haghuma, abimbi 4,000 ibak’imbira okwa hekalhu, e Yerusalemu. (1 Emy. 23:5) Ibakawatha amasengo n’esyonzenze, n’ebinanga, n’esyongubi. (2 Emy. 5:12) Aliwe abimbi abasi eryimba ndeke aba, s’ibo basa ababya bakaramya Yehova omwa syonyimbo. Kilhangirikire ndeke ngoku Abaisraeli bangyi babya bak’imba Esyonyimbo esyabya sik’imbibwa omwa lhughendo lhw’eriya okwa mikonga y’obuli mwaka e Yerusalema. (Esy. 120-134) Kandi ngoku kiri omwa bihandiko bye Kiyuda, Abaisraeli ibak’imba esyonyimbo ndebe esy’eripipa Yehova okwa kihulho ky’ekiro kikulhu ky’Erikyuruka.

Omuziki akine w’omughaso omwa bandu ba Nyamuhanga. (Yak. 5:13) Ithwe eryimba ni kitsweka ky’okw’iramya lyethu. (Efe. 5:19) Omuziki akaleka ithwabya bughuma n’Abakristayo balikyethu. (Kol. 3:16) Kandi akathughumaya thukabana ebitsibu. (Emib. 16:25) Omuziki ni nzira eyuwene ey’erikanganiryamo ku thuyikethere Yehova kandi ku thumwanzire