Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 46

Wuhande Omuthima—Yehova ni Muwathikya Wawu

Wuhande Omuthima—Yehova ni Muwathikya Wawu

“Singendi syakuleka na kera, kandi, singendi syakusighania na hake.”​—EBR. 13:5.

OLHWIMBO 55 Simubahebo!

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Ni kyahi ekyanga thuhumulikania thwamayowa nga thuli ithwibene kutse ebitsibu nga byabirithubundamirya? (Esyonyimbo 118:5-7)

WUNE wathayowa nga wuli iwuwene, nga sihali oyuwanga kuwathikya erighumira ekitsibu kyawu? Ni bangyi ababiriyowa bathya, imwamune n’abaghombe ba Yehova abathaleghulha. (1 Bam. 19:14) Ekyo kyamakubyako, ibuka omulhaghe wa Yehova ono: “Singendi syakuleka na kera, kandi, singendi syakusighania na hake.” Neryo thwangana bugha ithunakakasirye thuthi: ‘Yehova ni muwathikya waghe, singendi syubaha!’ (Ebr. 13:5, 6) Omukwenda Paulo ahandikira ebinywe ebi Abakristayo be Yudea ng’omwa 61 E.K. Ebinywe biwe bikathwibukaya ebinywe ebiri omwa Esyonyimbo 118:5-7.​Soma.

2. Thukendi kania okuki omo mwatsi ono, kandi busana naki?

2 Ng’omuhandiki w’esyonyimbo, Paulo nayu mwayilhangirira ngoku Yehova ni Muwathikya wiwe. Ng’eky’erileberyako, habw’emyaka eyilhabire okw’ibiri isyali ahandika ebaruha yiwe okwa Abaebrania, Paulo mwaghenda omwa lhughendo olhukalire okwa ngetse eyabiriyidunga kutsibu, aliwe mwalhama. (Emib. 27:4, 15, 20) Omwa lhughendo olho kandi n’omwa buthuku lhuthe lhwabya, Yehova mwawathikya Paulo omwa nzira nyingyi. Thukendi kania okw’isathu sy’okw’isyo. Yehova mwamuwathikya erilhabira omu Yesu n’abamalaika, abanya buthoki, n’abikirirya balikyabo. Erilebya ebyabya omwa ngebe ya Paulo kikendi kamathya eriyikethera lyethu omwa milhaghe ya Nyamuhanga ngoku nethu akendi thuwathikya.

OBUWATHIKYA ERILHUA OKU YESU N’ABAMALAIKA

3. Paulo angabya imwayibulya athiki, kandi busana naki?

3 Paulo mwayithagha obuwathikya. Ng’omwa 56 E.K., ekingungu ky’abandu mubamukurira eyihya sy’ehekalu e Yerusalemu n’erianza erimwitha. Ekiro ekyakwamako, Paulo akalethwa omw’Ibughiro, esyonzighu siwe syabya isyabirimuhuthangalya kutsibu. (Emib. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Okwa buthuku obo, Paulo angabya imwanayibulya, ‘Ebi ngendi bighumira erihika mughulhu wahi?’

4. Yehova mwawathikya athi Paulo erilhabira omu Yesu?

4 Ni buwathikya bwahi obo Paulo abana? Omo kiro Paulo iniamabirihirwa omwa ngomo, “Omukama,” Yesu, mw’imana hakuhi nayu n’eribugha athi: “Wuhande omuthima! Wabirithulha omwatsi waghe we Yerusalemu, lithya wutholere iwathulha omwatsi waghe we Roma nibya.” (Emib. 23:11) Eri ka lyabya ihumulikania eryuwene! Yesu mwasima Paulo busana n’erithulira e Yerusalemu. Kandi mwalhaghanisya Paulo athi akendi hika e Roma ya buholho, neryo iniathulirayo. Abere abirilhaghanisibwa athya, Paulo angabya imwayowa ng’omwana ku akayowa buholho omwa byalha bya thatha wiwe.

Omwa kiyagha kinene okwa ngetse, omumalaika akakakasaya Paulo athi obuli mundu omo bwathu akendi lhama omwa lhughendo olhukalire olho (Lebaya enungu 5)

5. Yehova mwawathikya athi Paulo erilhabira omo mumalaika? (Lebaya ekisasani ky’okwa kidipa.)

5 Ni bindi bitsibu byahi ebyo Paulo abana? Myaka ng’ibiri ebi byalibere oku Paulo e Yerusalemu, mwaghenda e Italia omo bwathu n’ekihunga kinene mukyalhaba okwa ngetse n’abosi ababya omo bwathu mubalengekania bathi bakendi holha. Aliwe, Paulo mwathubaha. Busana naki? Mwabwira abo abya nabu omo bwathu athi: “Omwa kiro kino, ye Nyamuhanga, naghe indi wiwe, kandi ngamukolera, mwathuma omulaika wiwe erihangana hakuhi naghe. Nayu mwambwira athi, Paulo, siwubahe! Litholere iwahangana embere sya Kaisari. Kandi lebaya, Nyamuhanga abirikuha abandu bosi abakaghenda haghuma nawu omo bwathu.” Yehova mwakolesya omulaika erisuba omwa mulhaghe ogho abya iniabirilhagha Paulo erilhabira omu Yesu. Kandi kwenene, Paulo mwahika e Roma.​—Emib. 27:20-25; 28:16.

6. Ni mulhaghe wahi wa Yesu owanga thughumya, kandi busana naki?

6 Ni buwathikya bwahi obwa thukabana? Yesu akendi thusighika ngoku anasighika Paulo. Ng’eky’erileberyako, Yesu akalhaghanisaya abosi abakamukwama athi: ‘Indi haghuma nenyu ebiro byosi erihika okw’ihwererera ly’emighulhu.’ (Mt. 28:20) Ebinywe bya Yesu bikathughumaya. Busana naki? Kundi hakanayira ikyathukalira eriyiyinia. Ng’eky’erileberyako, thwamaholerwa, thutholere ithwaghumira obulighe obo habw’emyaka mingyi. Abandi bakaghumira ebitsibu by’erikekelhuha. N’abandi ihayira obuthuku ibabya bakayowa ibahwere amani. Nomwabine, thukathoka erighuma kundi thunasi ngoku Yesu ane haghuma nethu ebiro byosi,’ imwamune n’omughulhu owakalire omwa ngebe yethu.​—Mt. 11:28-30.

Abamalaika bakathusighika n’erithusondolha thukasangira omwa mubiiri w’erithulira (Lebaya enungu 7)

7. Ngoku kiri omwa Eribisulirwa 14:6, Yehova akathuwathikaya athi munabwire?

7 Ekinywe kya Nyamuhanga kikathukakasaya ngoku Yehova akathuwathikaya erilhabira omwa bamalaika biwe. (Ebr. 1:7, 14) Ng’eky’erileberyako, abamalaika bakathusighika n’erithusondolha thukathulhughania “engulhu yuwene y’Obwami” “okwa buli kithunga ky’abandu, n’obuli kihanda, n’obuli mubughe.”​—Mt. 24:13, 14; soma Eribisulirwa 14:6.

OBUWATHIKYA ERILHUA OKWA BANYA BUTHOKI

8. Yehova mwawathikya athi Paulo erilhabira omu kamanda w’amahe?

8 Ni buwathikya bwahi Obwa Paulo abana? Enyuma omwa 56 E.K., Yesu mwakakasya Paulo athi akendi hika e Roma. Aliwe, abandi Bayuda mubayira Paulo y’embitha ey’erimulhamba, banamwitha. Kamanda w’amahe we Roma ya Klaudio Lusia abere aminya embitha eyo, mwawathikya Paulo. Omwa byalhuba, Klaudio mwathuma Paulo e Kaisaria inianatheghibirwe n’abasirikali banene, omwa nzira ey’esyokilomita nga 105 erilhua e Yerusalemu. E Kaisaria, Omuthabali Feliki mwahamulha athi Paulo “atheghibawe omwa kikali kya Herode.” Abanza eritha Paulo babya isibangathasyamubana.​—Emib. 23:12-35.

9. Omuthabali Festo mwawathikya athi Paulo?

9 Myaka ibiri enyuma waho, Paulo abya iniakine omwa ngomo mwe Kaisaria. Festo abya iniabirisuba omwa bwa Feliki ng’omuthabali. Abayuda mubasaba Festo bathi Paulo ase athonganire e Yerusalemu, aliwe Festo mwaghana. Omuthabali angabya iniabya iniabiriminya ngoku Abayuda babya ibabirilhamba Paulo y’omwa nzira n’erianza erimw’itha.​—Emib. 24:27–25:5.

10. Omuthabali Festo mwakolhaki Paulo akasaba eritswerwa embere sya Kaisari?

10 Enyuma waho, omusango wa Paulo mwakolerwako e Kaisaria. Neryo kundi Festo abya anzire “eritsemesya Abayuda bo ndeke,” mwabulya Paulo athi: “Wamaligha eriya e Yerusalemu n’eritswerwa embere syaghe?” Paulo abya inianasi ngoku angan’ithibwa e Yerusalemu, kandi abya inianasi ekyo angakolha eriyilhamya, erithoka erihika e Roma, analholha embere erithulira. Mwabugha athi: ‘Ngasaba eriya embere sya Kaisari!’ Festo abere abirikania n’ab’omw’ibughiro, mwabwira Paulo athi: ‘Wukasaba eriya embere sya Kaisari, ewa Kaisari ya wanasyaya.’ Erithwamu lya Festo eryo mulyalhamya Paulo y’okwa syonzighu siwe. Paulo abya iniakisiya iniaghenda e Roma​—haali oko Bayuda ababya bakanza erimwitha.​—Emib. 25:6-12.

11. Paulo angabya imwalengekania okwa binywe byahi ebikahimba ebya Isaya ahandika?

11 Paulo iniakisiya iniatsuka olhughendo lhwiwe lhw’eriya e Italia, angabya imwalengekania okw’ikunga eryo omuminyereri Isaya asondolibawa eriha abakahakanisaya Yehova lino: “Muyisunze omwatsi nikwa akendi syakuba; mubughe ekinywe, isikyendi syahangana; kusangwa Nyamuhanga ali haghuma nethu!” (Isa. 8:10) Paulo abya inianasi ngoku Nyamuhanga angamuwathikirye, kandi eki kyanga lekire iniaghumira ebitsibu ebyanga muhikireko.

Ngoku Yehova anabya akakolha kera, namunabwire angana kolesya ab’obuthoki eritheya abaghombe biwe (Lebaya enungu 12)

12. Yulio mwakolha athi Paulo, kandi Paulo angabya imwayilhangiriraki?

12 Omo 58 E.K., Paulo mwatsuka olhughendo lhwiwe lhw’eriya e Italia. Kundi abya munyangomo, mwahirwa ahisi sy’obusondoli bw’omukulhu w’amahe we Roma ya Yulio. Eritsuka-tsukana naho, Yulio abya awithe obuthoki bw’erikalirya Paulo y’engebe kutse erimwolhoberyayo. Yulio angakolesirye athi obuthoki bwiwe? Ekiro ekyakwamako, babere bakahika aho bwathu bukaghobera, “Yulio mwakolha Paulo ya ndeke, mwamuha ehamuli eriyabana abira [banywani] biwe.” N’enyuma waho, Yulio nibya mwalhamya Paulo. Athi? Obwathu bwabere babiritsanda, abasirikali mubanza eritha abanya ngomo abosi ababya omo bwathu nuku sibathibithe, aliwe Yulio mwabugha athi baleke eribitha. Busana naki? Abya “akasonda erilhamya Paulo.” Paulo mwayilhangirira obuwathikya bwa Yehova omwa ebyo omukulhu oyuwabya awithe olhukeri oyo akolha.​—Emib. 27:1-3, 42-44.

Lebaya enungu 13

13. Yehova anganakolesya athi abandu ab’obuthoki?

13 Ni buwathikya bwahi obwa thukabana? Yehova angana kolesya omulimu wiwe abuyirire ow’amaaka erileka abandu ab’obuthoki bakole eriyisunza liwe, kyamabya ikinahambene n’ekighendererwa kiwe. Omwami Solomono mwahandika athi: “Omuthima w’omwami ali omwa byalha by’Omwami mukulhu ng’esyonzira sy’amaghetse, akabinduliragho eyo anzire.” (Emi. 21:1) Omusyo oyo akamanyisayaki? Abandu bangana thakulha omughende ibahumya olhusi n’erilhulolerya eyo banzire. Kuthya, Yehova angana kolesya omulimu wiwe erihindulha amalengekania w’abathabali nuku bakole ebikendi berererya ekighendererwa kiwe. Ekyo kikabya kikabya, abandu ab’obuthoki bakabya mw’omuthima w’erikolha ebikendi ghasira abandu ba Nyamuhanga.​—Thasyalebaya na Ezera 7:21, 25, 26.

14. Ngoku kiri omwa Emibiri 12:5, ni bahi abo thwanga hira omwa misabe yethu?

14 Thwanga kolhaki? Thwangana saba “busana n’abami, n’abandu bosi abakathabalha” bakathwamu oko mwatsi owahambire okwa ngebe yethu ng’Abakristayo n’omubiiri w’erithulira. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Ngoku Abakristayo ab’omwa kighana ky’erimbere banakolha, nethu thukasaba Nyamuhanga ya kutsibu busana n’abalikyethu abali omwa ngomo. (Soma Emibiri 12:5; Ebr. 13:3) N’ekindi, thwangana saba busana n’abakatheghaya balikyethu abali omwa ngomo. Thwangana lemba-lemba Yehova erihindulha amalengekania w’abandu ng’abo nuku bangabya nga Yulio n’erikolongana “ndeke” n’abikirirya abalikyethu.​—Emib. 27:3.

OBUWATHIKYA ERILHUA OKWA BIKIRIRYA BALIKYETHU

15-16. Yehova mwawathikya athi Paulo erilhabira omu Aristariko na Luka?

15 Ni buwathikya bwahi obo Paulo abana? Omwa lhughendo lhwiwe lhw’eriya e Roma, ngendo nyingyi, Paulo mwabana obuwathikya obo Yehova amuha erilhabira omwa bikirirya balikyabo. Thulebaye eby’erileberyako birebe.

16 Banywani ba Paulo babiri abathaleghulha ya Aristariko na Luka, mubaghenda nayu e Roma. * Mubatsama esyongebe syabu eribya na Paulo, nomwakine indi ibo Yesu abya isyathababwira athi bakendi hika e Roma ya buholho. Aliwe omwa lhughendo lhwabu olhukalire olhu, mubaminya ngoku bakendi lhama. Neryo, Aristariko na Luka babere bakaya omwa bwathu e Kaisaria, Paulo angabya imwasaba Yehova erilhua okwa muthima, erimusima busana n’obuwathikya obo aha erilhabira omwa bikirirya balikyabo babiri aba abathubaha.​—Emib. 27:1, 2, 20-25.

17. Yehova mwawathikya athi Paulo erilhabira omwa bikirirya balikyabo?

17 Omwa lhughendo lhwa Paulo, abikirirya balikyabo mubamuwathikya ngendo nyingyi. Ng’eky’erileberyako, babere bahika okwa mwalu we tawuni ye Sidona, Yulio mwaha Paulo y’ehamuli “y’eribana abira biwe n’eriwathikibwa.” N’enyuma waho, omwa tawuni ye Puteoli, Paulo n’abanywani bwiwe ‘mubeyayo abandi balikyabo, ababwirabo bathi bikale nabu eyenga nguma.’ Abakristayo abo babere banemutsomana Paulo n’abanywani biwe, ahathe erithika-thika, Paulo angabya imwatsemesya kutsibu abamukokaya akababwira ebyalholirweko ebikahimba. (Thasyalebaya na Emibiri 15:2, 3.) Enyuma w’eritsemera haghuma n’abalikyethu abo, Paulo n’abanywani biwe mubalholha embere n’olhughendo.​—Emib. 27:3; 28:13, 14.

Nga Paulo, nethu thukabana obuwathikya bwa Yehova erilhabira omwa bikirirya balikyethu (Lebaya enungu 18)

18. Ni kyahi ekyaleka Paulo iniasima Nyamuhanga kandi iniasika?

18 Paulo iniakayahika e Roma, angabya imwalengekania okwa by’ahandikira ekithunga ky’omwa tawuni eyo myaka isathu enyuma: “Nabiribya n’olhukando lhw’eribahikako myaka mingyi.” (Abar. 15:23) Aliwe, syabya asi athi akendi syahikayo ini munyangomo. Paulo angabya imwahimbwa akalhangira balikyethu be Roma ibanamulindire okwa nzira nuku bamuramukaye! “Paulo abere alhangirabo, mwaha Nyamuhanga y’ewasingya, n’omuthima wiwe mwasika.” (Emib. 28:15) Paulo mwasima Nyamuhanga busana n’erithalhangira balikyethu. Busana naki? Kundi kandi Paulo mwalhangira obuwathikya bwa Yehova erilhabira omwa bikirirya balikyabo.

Lebaya enungu 19

19. Ngoku kiri omu 1 Petero 4:10, Yehova angathukolesya athi eriwathikya abali omwa buyithawa?

19 Thwanga kolhaki? Wunasi omwa kithunga kyenyu mw’abalikyethu abakaghalhawa busana n’eribya ibalhwere kutse ibawithe ebindi bitsibu? Kutse obundi babiriholerwa. Thwamaminya omundu oyuli omwa buyithawa, ithwangana saba Yehova athuwathikaye thubughe kutse thumukolere ekindu ekyuwene kandi eky’olhwanzo. Ebinywe byethu kutse ebya thwanga kolha byanganabya iry’erihumulikania erya mulikyethu akayithagha. (Soma 1 Petero 4:10.) * Abo thukawathikaya bangana thasyayikethera ngoku nabu omulhaghe wa Yehova owa “singendi syakuleka na kera, kandi, singendi syakusighania na hake” akabahambako. Mbwino ekyo sikyanga kutsemesya?

20. Busana naki ithwabugha ithunakakasirye thuthi: ‘Yehova ni muwathikya waghe’?

20 Ngoku kyanabya oku Paulo n’abanywani biwe, nethu thwangana bana ebitsibu. Aliwe okwa buthuku ibwan’obo, thukabya ithune n’obuthubaha kundi Yehova ane haghuma nethu. Akathuwathikaya erilhabira omu Yesu n’abamalaika. Kandi, Yehova angana thuwathikya erilhabira omwa bandu b’obuthoki, kyamabya ikinahambene n’ekighendererwa kiwe. Kandi ngoku abangyi omw’ithwe babiriyilhangirira, Yehova akakolesaya omulimu wiwe abuyirire erihira omwa baghombe biwe mw’omuthima w’eriwathikya Abakristayo balikyabo. Neryo, nethu nga Paulo, thuwithe nzumwa mbuya y’eribugha thuthi: ‘Yehova ni muwathikya waghe, singendi syubaha!’​—Ebr. 13:6.

OLHWIMBO 38 Akendi Kuha Amaaka

^ enu. 5 Omwatsi ono akakanaya okwa syonzira isathu esyo Yehova awathikirayamo omukwenda Paulo erighumira ebitsibu ebikalire. Erilebya emibere Yehova awathikirayamu abaghombe biwe kera kikendi ghumya eriyikethera lyethu ngoku namunabwire Yehova akendi thuwathikya erilhaba omwa bitsibu byethu ebikalire.

^ enu. 16 Ahanyumaho, Aristariko na Luka babya ibanakolire haghuma na Paulo. Kandi abalhume abayiketherwa aba mubabya ibane na Paulo omughulhu abya omwa ngomo mwe Roma.​—Emib. 16:10-12; 20:4; Kol. 4:10, 14.