Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ERIYIKANIAKO

“Inganzire Erikolera Yehova”

“Inganzire Erikolera Yehova”

MUTHWASUMBA ebyalha thukalhagha egurupu nyike y’abandu eyathwabungira hakuhi n’ekyalu kye Granbori, ekiri omwa musithu mwa haali owe Suriname. Neryo muthwahongoka omwa bwathu bw’omuthi okwa Lhusi Tapanahoni. Enyuma waho, thwabere thwalhaba omwa bisurumba, akuma akakaghenda kakapanza amaghetse mukatomera olhukuka. Aho n’aho omunyindo w’obwathu mwathobera omwa maghetse neryo thwamadikira. Omuthima waghe mwahumba. Nomwakine indi nabya inabirighunza myaka mingyi inganemughenda omwa bwathu ng’omulebererya w’omuthimbo, nabya isingasi eriziha!

Ngathe ngababwira ebyakwamako, muleke ngatsuke eribabwira ngoku natsuka omubiiri w’omughulhu wosi.

Nabuthawa 1942 okwa kizinga kibuyanga ekye Caribbea e Curaçao. Thatha waghe niwe Suriname, aliwe ahumira okwa kizinga eki akayakolerayo. Myaka mirebe inde nabuthwa, thatha waghe abya mughuma w’okw’Abema ba Yehova ab’erimbere-mbere eribatizibwa e Curaçao. a Ithwe ng’abaana biwe iniakathweghesaya e Biblia obuli wiki, nomwakine indi mughulhu wosi isithulyanza erigha. Nabere ingahikya emyaka 14, thatha mwasubya eka yethu ye Suriname akayalembera mama wiwe oyukekelhuhire.

ABANYWANI ABUWENE MUBANGWATHIKYA

E Suriname, munatsuka erinywana abalhwana balere omwa kithunga kyethu ababya bakakolera Yehova n’omuhwa. Babya banyilengirye myaka mike kandi ibakakolha ng’abatemburi b’omughulhu wosi. Ibakabya bakakania okwa byalholirweko ebya babwene omw’ithulira, iwukalhangira amusu wabu inianatsemire. Emihindano iyikabya yikahwa, ingye n’abanywani baghe, nethu ithukakanaya okwa myatsi ye Biblia​—okwa bundi buthuku ithun’ikere eyihya ithunasamalire esyongununu. Abanywani baghe aba mubangwathikya eriminya ekyo nganzire omwa ngebe; inganzire erikolera Yehova. Neryo nabere nahikya emyaka 16 munabatizibwa. Enyuma waho, nabere ingahikya emyaka 18, munatsuka obutemburi bw’omughulhu wosi.

ERIGHA AMASOMO W’OMUGHASO

Ingane mutemburi e Paramaribo

Mun’igha amasomo mangyi ingye ng’omutemburi, kandi amasomo ayo mwangwathikya omwa mubiiri waghe w’omughulhu wosi. Ng’eky’erileberyako, erighuma ly’okwa masomo agho n’igha lyabya iw’omughaso w’erithendeka abandi. Nabere ingatsuka obutemburi, omumisyonare ya Willem van Seijl mwanyiyikubako. b Mwanyikangirirya bingyi ngoku nangakolha emibiiri y’ekiteokrasi. Okwa buthuku obo, singabya ngasi indi ngayithagha erithendekwa kutsibu indya. Omwaka owakwamako munasombolhwa ng’omutemburi w’embaghane n’enyuma waho namatsuka erisondolha esyogurupu sya haali omwa musithu we Suriname. Ngasima kutsibu erithendeka erya baghalha bethu banyihera okwa buthuku eryo! Eritsuka-tsukana n’aho, nabirithwamu erikwama eky’erileberyako kyabu omw’ihiraho obuthuku bw’erithendeka abandi.

Erisomo eryakabiri eryo n’igha w’omughaso w’eribya omwa ngebe nyolho kandi eyirimu obuyithondeke. Okw’itsuka ly’obuli kwezi, ingye n’oyo thwabya thukakolha nayu obutemburi bw’embaghane ithukathegheka ebyalya n’ebindi ebikayithaghisibawa ebya thukendi kolesya omwa esyowiki esikakwamako. Neryo omughuma w’okw’ithwe iniakaghenda lhughendo lhuuli omwa tawuni eriyabighulha. Ithukakolesaya ndeke akasente kethu akathukahebawa obuli kwezi erithuwathikya kandi ithukabaririra ebya thukakolesaya nuku bighunze okwezi okwosi. Ibikabya byamathukehera omwa musithu mw’eyo, erisalha thwabana oyuwanga thuwathikya ini mughisa. Ngaligha ngoku erigha eribya omwa ngebe nyolho kandi eyirimu obuyithondeke ingakine mulere mukyanyiwathikya erihwerya amalengekania waghe okwa mubiiri wa Yehova omwa ngebe yaghe yosi.

Erisomo eryakasathu eryo n’igha abya iw’omughaso w’erikangirirya abandu omwa mubughe wabu. Nakulha iningakanaya Olhudutch, Olhusungu, Olhupapiamento, n’Olhusranantongo (kandi asibwe mwa Sranan), omubughe ow’akakanibawa kutsibu e Suriname. Aliwe omwa musithu, munalhangira abandu ibakahulikirira ndeke engulhu yuwene thukabathulira omwa mibughe yabu. Mukyanyikalira erigha emighuma y’okwa mibughe eyo, ng’Olhusaramaccan, olhuli mw’erikolesya omulenge muuli n’omukuhi. Aliwe akaghalha ako nahiraho mukaghanduka. Ahabw’emyaka, nabirithoka erikangirirya abangyi b’ekwenene kundi nangana kania emibughe yabu.

Ni kwenene ininganabana ebyalholirweko ebikitha esisoni. Ng’eky’erileberyako, buthuku bughuma munanza eribulya omwigha we Biblia oyukakanaya Olhusaramaccan ng’ali yathi, kundi aby’alhwere omo nda. Aliwe ekya namubulhaya mukyabya ng’alhue mukule! Ahathe erithika-thika, ekyo mukyamuponesya. Nomwakine indi ininganakolha ebisobyo ng’ebi, mughulhu mungyi iningalengaho kutsibu erikania emibughe y’abandu b’omwa bulhambu bwaghe.

ERILIGHA ESINDI NGWAMIRWA

Omwa 1970, munasombolhwa ng’omulebererya w’omuthimbo. Omwaka oyo munakangania esyogurupu nyingyi esya haali omwa musithu endegheka ey’ebisasani ebikabya ibinemuyilhabya eya “Eribungira Ekyaghanda Kikulhu ky’Abema ba Yehova.” Erithoka eribahikako, ingye n’abandi baghalha bethu muthwalhaba omwa syonyusi sy’omwa musithu omw’ikolesya obwathu buli-buli obw’omuthi. Obwathu bwethu bwabya buhekire ejenereta, akatanga k’amaghutha, esyotara esikakolesaya eparafini, n’ekyuma ekikakanganaya ebisasani. Ithukabya thukahika, ithukaheka ebyosi ebi eribithwalha aho abandu bakendi yaleberya endegheka eyi. Aliwe ekyang’ibuka kutsibu okwa syongendo esyo, y’emibere abandu b’omwa myanya eya haali abo babya bakasimiramo esyondegheka esyo. Munatsema kutsibu eriwathikya abandi erigha oku Yehova n’ekitsweka ky’okwa kithunga kiwe eky’okwa kihugho. Ebihembo by’obunyakirimu ebyo nabiribana bilengire kutsibu ekyosi-kyosi ky’ekinyamubiri ekyo nayithalhayako busana n’erikolha omubiiri wa Yehova.

ERILHUKA EKIKOBA KY’EMIHUNGYI ISATHU

Ingaherukya Ethel Okwomwenda 1971

Nomwakine indi iningalhangira ngoku obuhuru ni bw’omughaso omwa mubiiri waghe, iningayowa inganzire erithahya. Neryo omwa misabe munatsuka erisaba, kutsibu-tsibu indi ngabane omukali oyuwangayiyinirya ebitsibu eby’omwa mubiiri w’omughulhu wosi ow’omwa musithu kandi inianatsemire. Enyuma w’omwaka nga mughuma, munatsuka obuthethane na Ethel, omutemburi w’embaghane oyuwabya awithe omuthima w’eriyihayo. Eritsuka omwa bulere bwiwe, Ethel iniakayighomba kutsibu omukwenda Paulo kandi inianzire eriyihayo omwa mubiiri w’Ekikristayo ngoku Paulo akolha. Munamuherukya Okwomwenda 1971 kandi muthwatsuka haghuma omubiiri w’obulebererya.

Ethel akulibawa omw’eka eyiwithe bike kinyamubiri neryo mwalhuaho iniabeghera omubiiri w’eribalhama omwa musithu. Ng’eky’erileberyako, ithukabya thukayitheghekera eribungira ebithunga ebiri haali omwa musithu, ithukaheka bindu bike. Ithukogheraya esyongyimba syethu sy’omwa lhusi n’eryogheramo. Kandi muthwabeghera erirya ekyosi-kyosi ekya bakathutsumbira​—esyombayi, piranhas, kutse ekyosi-kyosi ekya bangabya ibalyahigha kutse erisoha. Ihamabya isihali esyobbakuli, ithukalira okwa makoma. Hamabya isihali bijiko, ithukalya omwa byalha. Ingye na Ethel thukayowa eriyithalya okwa bingyi haghuma thukakolera Yehova kyabirithuwathikya eribya lhukoba olhw’emihungyi isathu olhuwathire. (Omu. 4:12) Sithwangahingisya ebyalholirweko ebi n’ekindi kindu kyosi-kyosi!

Thwabya ithukalhua omwa lhughendo lhwethu lhw’omwa myanya ya haali omwa musithu thukabana ekyalholirweko ekiri okw’itsuka ly’omwatsi ono. Obwathu bwethu bwabere buk’ingira omwa bisurumba, mubwadikira n’erilhuaho ibwasuba okwa maghetse kw’endatha. Eky’obutseme, thwabya ithunambithe esyojaketi esikathutheghaya kandi muthuthalhua omwa bwathu. Aliwe obwathu bwethu bwabya ibwabiryusulha mw’amaghetse. Muthutha ebyalya ebyabya omwa syonyungu syethu by’omwa lhusi n’erisikolesya eritheha omwa bwathu mw’amaghetse.

Neryo kundi thwabya isithukiwithe eky’erirya, muthwatsuka erisoha ithunemundaghalha omwa lhusi. Aliwe muthwathahamba ekyosi-kyosi. Neryo muthwasaba Yehova erimusaba thuthi athuhe ebyalya byethu eby’ekiro ekyo. Thwabere thukanaghunza erisaba, omughuma w’okwa baghalha bethu abo thwabya nabu mwaghusa oburobo bw’omwa lhusi n’erihamba eyiswe nene eyangana thughunza ekiro ekyo ithwe bosi bathanu kandi ithughutha.

IBA, THATHA, KANDI MULEBERERYA OYUKABALHAMA

Enyuma w’emyaka ithanu omwa mubiiri w’eribalhama, ingye na Ethel muthwabana omughisa owathuthabya thuyitsulirye​—thwabya ithukayabya babuthi. Munatsema eriowa omwatsi oyo nomwakine indi singabya ngasi embere ngabikendibya bithi. Ingye na Ethel thwabya thwanzire kutsibu eribya omwa mubiiri w’omughulhu wosi kyamathokekana. Omwa 1976 muthwabutha omwana wethu w’erimbere ow’obulhume ya Ethniël. Enyuma w’emyaka ibiri n’embindi muthwabutha owundi mwana w’obulhume ya Giovanni.

Inganemulebya olhubatizo okwa Lhusi Tapanahoni hakuhi ne Godo Holo omwa Bulhua Lyuba bwe Suriname​—1983

Busana n’obuyithawa obwabyaho omwa Suriname okwa buthuku obo, ekyaghanda ky’omuthahulha mukyahiraho emitheghekere y’ingye erilholha embere ng’omulebererya w’omuthimbo ithunemulembera abaana bethu. Abaana bethu ibakine balere, munathumwa omwa mithimbo eyirimo ebithunga bike. Ekyo mukyanyithokesya erikolha ng’omulebererya oyukabalhama habw’esyowiki nga sy’esyo obuli kwezi n’esyamasighalirayo inakolha ng’omutemburi omwa kithunga ekyo nathumawamo. Iningaghenda na mukali waghe Ethel n’abaghalha baghe ingabungira ebithunga ebiri hakuhi n’ewethu. Aliwe iningaghenda ingyuwene ingaya omwa bithunga n’okwa mihindano eminene-minene ebiri omwa musithu.

Ingane omwa mubiiri w’obulebererya, mughulhu mungyi iningaghenda omwa bwathu ingabungira ebithunga bya haali

Munabya w’eritheghekania ndeke emyatsi yaghe nuku ngaberereraye esyongwamirwa syaghe syosi. Iningalhangira indi thunawithe erigha ly’eka ery’obuli wiki. Iningabya ingabungira ebithunga by’omwa musithu, Ethel iniakasondolha erigha ly’eka n’abaana bethu. Aliwe mughulhu mungyi, kyamathokekana, ithukakolha emyatsi yahaghuma ng’eka. Kandi ingye na Ethel mughulhu mungyi ithukabya ithunemusangira omw’iyitsemesya eryuwene n’abaghalha baghe​—erikolha emisathu n’eribungira omwa myanya eyikatsemesaya. Mughulhu mungyi isindi ghotsera lhuba ingathegheka emibiiri y’ekiteokrasi. Kandi Ethel, iyo ng’omukali mughenge oyukanibweko omwa Emisyo 31:15, iniakabuka omwa ngyakya-ngyakya erilhangira athi thukathunga erisako lya buli kiro ng’eka n’eky’engyakya baghalha baghe bathe baghenda okwa sukuru. Ngatsemire erithunga omukali oyuwithe omuthima w’eriyihayo ng’oyu oyuwabiribya mughulhu wosi inianemungwathikya eriberererya esyongwamirwa syaghe!

Ithwe ng’ababuthi, muthwawathikya abaana bethu erianza Yehova n’omubiiri wethu w’Ekikristayo ow’erithulira. Thwabya thwanzire abaana bethu ibathwamu erikolha omubiiri w’omughulhu wosi, butsira kundi n’ithwe thwanzire ibakolha ekyo aliwe kundi n’ithwamu lhwabu. Mughulhu wosi ithukabya ithunemubabwira okwa tseme y’omubiiri w’omughulhu wosi. Ithukabya ithunemubabwira okwa bitsibu bwagho, aliwe ithukahira omuwatho okwa mibere Yehova athuwathikirayamu n’erithutsumuliramu ng’eka. Kandi muthwalhangira thuthi abaana bethu bakabana abanywani Abema abakahira Yehova y’embere omwa ngebe yabu.

Yehova mwathuha ebyosi ebya thwayithagha erikulya abaana bethu. Aliwe mughulhu wosi iningalengaho erikolha owaghe. Ebyo nalhabamu omwa musithu ingane muhuru kandi mutemburi w’embaghane mubyanyikangirirya ngoku nangasangwa nathegheka ebya thukayithagha kinyamubiri. Aliwe ihakanayira ithwalemererwa nibya ithwabirinahiraho akaghalha kanene. Okwa buthuku ng’obo, ngaligha ngoku Yehova iniakathuwathikaya. Ng’eky’erileberyako, okw’ihwererera ly’emyaka ya 1980 n’okw’itsuka ly’emyaka ya 1990, omwa Suriname mumwabya olhuhi. Omwa myaka eyo, ihakanayira ikyakalha eribana n’ebiyithawa bikulhu-bikulhu. Nomubyanabya bithya, Yehova iniakathutsomana.​—Mt. 6:32.

ERISUBYA AMESO W’ENYUMA

Eritsuka okwa malembe erihika okwa mali: Ingane na mukali waghe Ethel

Mughalha waghe omukulhu ya Ethniël, na mukali wiwe, Natalie

Mughalha waghe ya Giovanni na mukali wiwe, Christal

Omwa ngebe yethu eyosi, Yehova abiribya inianemuthutsomana n’erithuha etseme n’obuthekane ebyo kwenene. Abaana bethu babirithubera mughisa munene, kandi lhwabiribya ini lhusunzo ithwe eribawathikya erikolera Yehova. Thutsemire kundi nabu mubathwamu erikolha omubiiri w’omughulhu wosi. Ethniël na Giovanni abosi babirighunza esyosukuru sy’ekiteokrasi kandi lino banemukolera okwa kyaghanda kye Suriname haghuma na bakali babu.

Ingye na Ethel thwamabirikulha kutsibu, aliwe thukinayihweraya omwa mubiiri wa Yehova ng’abatemburi b’embaghane. Erithwalira haghuma, thuli bbize kutsibu indi sindi nabana n’endambi ey’erigha eriziha! Aliwe sindi yikubaya bwomo. Ngabya ingasubya ameso w’enyuma, omo kwenene ngayowa ingye erithwamu eringira omwa mubiiri w’omughulhu wosi ingakine mulere ly’erithwamu eryuwene kutsibu eryo nabirithakolha.

b Eriyikaniako lya Willem van Seijl erya, “Ebyabya Ebyo Ndabya Ingalengekania Indi Ibyabya,” line omwa Awake! ey’Okwerikumi 8, 1999.