Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 4

Mulhole Embere Eribya n’Olhwanzo ng’Olhw’Abasubeneko

Mulhole Embere Eribya n’Olhwanzo ng’Olhw’Abasubeneko

“Mwanzane kutsibu ng’abasubeneko.”​—ABAR. 12:10.

OLHWIMBO 109 Mwanzane Kutsibu Erilhua Okwa Muthima

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Ni byahi ebikakanganaya ngoku munabwire olhwanzo olhw’omw’eka silhukiriho?

E BIBLIA muyabugha yithi omwa biro by’enyuma-nyuma abandu basyabya b’emithima eyikalire, ibathakangania olhwanzo. (2 Tim. 3:1, 3) Thunemulhangira obuminyereri obu bukabererera munabwire. Ng’eky’erileberyako, omo maka mangyi mwabiribya erikomolhana, ikyaleka ababuthi ibathunganako ebinigha n’abaana ibayowa nga sibanzibirwe. N’ab’eka aban’ikere omwa nyumba nguma banganabya nga si baghuma. Omuhani mughuma ow’amaka akabugha athi: “Mama, thatha, n’abaana abosi ibabya isibawithirene buthuku, obuli mundu iniabya okwa biwe, okwa sikurini, etabuleti, esimati foni, kutse omusathu w’evidiyo. Nomubane omwa nyumba nguma, aliwe owundi iniabya isyangaminya ebihambire oko wundi.”

2-3. (a) Ngoku kiri omwa Abanya Roma 12:10, ni bahi abo thutholere ithwakangania olhwanzo ng’olhw’abasubeneko? (b) Omo mwatsi ono thukendi kania okuki?

2 Sithwanzire thukagherererya ekihugho kino ekithe mw’olhwanzo. (Abar. 12:2) Aliwe thwanzire ithwakangania abahughu bethu n’abalikyethu omwa kithunga olhwanzo ng’olhw’abasubeneko. (Soma Abanya Roma 12:10.) Ng’ab’omw’eka abanzene, thutholere ithwanza ab’omw’ihiika lyethu ly’obunyakirimu, baghalha bethu n’abali bethu Abakristayo. Thwamakangania olhwanzo ng’olhu, kikaleka ihabya obughuma, ekindu kikulhu kutsibu omw’iramya ly’okwenene.—Mika 2:12.

3 Erithuwathikya eribya n’olhwanzo ng’olhu n’erilhukangania, thulebaye ebyo thwang’ighira okwa by’erileberyako ebiri omwa Biblia.

YEHOVA NI W’OLHWANZO OLHUTHYUSA

4. Esyonyimbo 103:8 hakathuwathikaya hathi erilhangira obunene bw’olhwanzo olhwa Yehova?

4 E Biblia yikabisulha emibere ya Yehova emibuyanga. Ng’eky’erileberyako yikabugha yithi, “Nyamuhanga ni lhwanzo.” (1 Yn. 4:8) Ekyo kisa kikaleka ithwayithunda okw’iyo. Aliwe kandi e Biblia yikabugha yithi ‘Yehova ni w’olhwanzo olhuthyusa.’ (Soma Esyonyimbo 103:8.) Eki kikakanganaya ngoku Yehova athwanzire kutsibu!

5. Yehova akakanganaya athi olhukogho, kandi thwanga mugherererya thuthi?

5 Lhangira ngoku Esyonyimbo 103:8 hakahambanaya olhwanzo lhwa Yehova n’owundi mubere owakathuthunda okw’iyo—olhukogho lhwiwe. (Eri. 34:6) Enzira nguma eyo Yehova akathukanganirayamu olhukogho ly’erithughanyira ebibi ebyo thukakolha. (Esy. 51:1) Omwa Biblia, olhukogho silhuli subulira okw’ighanyira lisa. Olhukogho ni yowa erikalhua okwa muthima wukalhangira omundu y’omwa bitsibu neryo ilhwaleka iwanza erimuwathikya. Yehova akabugha athi eriyisunza eryathuwithire ery’erianza erithuwathikya lirengire kutsibu eriyowa eryo mama awithire n’omwana wiwe. (Isa. 49:15) Omughulhu thuli omwa bitsibu, olhukogho lhwa Yehova lhukaleka iniathuwathikya. (Esy. 37:39; 1 Kor. 10:13) Thwangana kangania balikyethu b’olhukogho omw’ibaghanyira n’erithendi babikako ekinigha bakathusoberya. (Efe. 4:32) Enzira ngulhu eyo thwanga kanganiryamo olhukogho ly’eriwathikya balikyethu bakabana ebitsibu. Olhwanzo lhukabya lhukaleka ithwakangania abandi b’olhukogho, thukabya ithukagherereraya Yehova oyulengireyo omw’ikangania olhwanzo lhunene.—Efe. 5:1.

YONATANA NA DAWUDI MUBANZANA KUTSIBU

6. Yonatana na Dawudi mubakangania bathi ku banzene?

6 Omwa Biblia muli eby’erileberyako by’abandu abathahikene abakanganaya olhwanzo olhuli ng’olhw’abasubeneko. Lengekanaya okwa ky’erileberyako kya Yonatana na Dawudi. E Biblia yikabugha yithi: “Yonatana mwanza Dawudi, kandi Yonatana mwamwanza ngoku ayanzire omo muthima.” (1 Sam. 18:1) Dawudi mwahakabibwa erisyasuba omwa bwa Saulo ng’omwami. Neryo Saulo mwapona Dawudi amanza n’erimwitha. Aliwe Yonatana mughalha wa Saulo mwathasighika thatha wiwe, Saulo akanza eritha Dawudi. Yonatana na Dawudi mubalhaghana erisighalha inina banywani n’eribya ibane muwathikania.—1 Sam. 20:42.

Emyaka muyithalemesya Yonatana na Dawudi erianzana (Lebaya enungu 6-9)

7. Ni kyahi ekyanga lemesirye Yonatana na Dawudi eribya banywani?

7 Olhwanzo olhwa Yonatana na Dawudi babya bawithirene lhwabya lhwa mbaghane kundi habya ihane ebyanga balemesirye eribya banywani. Ng’eky’erileberyako, Yonatana abya alengirye Dawudi y’emyaka nga 30. Yonatana angana lengekanirye athi sihali ekyanga leka inianywana omulhwana mulere oyu kandi oyuthasi byahi. Aliwe Yonatana mwathalhangira Dawudi ng’oyuli ahisi okw’iyo.

8. Wukalengekanaya, ni kyahi ekyaleka Yonatana iniabya munywani mubuya wa Dawudi?

8 Yonatana anganakwire oku Dawudi kw’obuha. Iyo ng’omughalha w’Omwami Saulo, Yonatana angana yihathikire athi yuwithe ehamuli y’erisuba okwa kithumbi kya thatha wiwe. (1 Sam. 20:31) Aliwe Yonatana abya ayikehirye kandi abya muthaleghulha oku Yehova. Neryo mwasighika ndeke erithwamu lya Yehova ery’erisombolha Dawudi ng’oyukendi syabya mwami. Kandi Yonatana mwabya muthaleghulha oku Dawudi, nomwakine indi ekyo mukyahithania Saulo.—1 Sam. 20:32-34.

9. Mbwino Yonatana mwanalhangira Dawudi ng’enzighu? Soborera.

9 Yonatana abya anzire kutsibu Dawudi, neryo mwathamulhangira ng’enzighu. Yonatana abya asi ndeke erikolesya emisoha kandi abya mulhwi mbangyi. Iyo na thatha wiwe, Saulo babya basibwe nga “banguhire kwilhaba amasamba” kandi abawithe “amaaka kwilhaba esyondale.” (2 Sam. 1:22, 23) Neryo Yonatana anganabere mw’emiyiheko busana n’amaaka wiwe manene ayo. Aliwe, Yonatana mwathanza eriyithwalha ng’oyulengire Dawudi, kutse erimupona busana n’ebibuya eby’akakolha. Mbaghane n’ekyo, Yonatana mwanza Dawudi busana n’obuthubaha bwiwe n’eriyikethera Yehova. Erithwalira haghuma, Yonatana atsuka erianza Dawudi ngoku ayanzire Dawudi iniamabiritha Goliata. Thwanga kangania thuthi balikyethu olhwanzo ng’olhu?

THWANGA KANGANIA THUTHI OLHWANZO NG’OLHW’ABASUBENEKO MUNABWIRE?

10. Kikamanyisayaki “erianzana n’emithima yethu yosi n’omuhwa”?

10 E Biblia yikathubwira yithi ‘thwanzane n’emithima yethu yosi n’omuhwa.’ (1 Pet. 1:22) Yehova akathuhiriraho eky’erileberyako. Olhwanzo lhwiwe ni lhunene kutsibu indi thwamasighalha bathaleghulha okw’iyo, sihali ekyanga lhuthwa. (Abar. 8:38, 39) Ekinywe ky’Ekigiriki ekyahindulhawamo “n’omuhwa” kikamanyisaya omundu erihiraho akaghalha kanene kutsibu. Okwa bundi buthuku, thwangana yithagha erihiraho akaghalha kanene kutsibu erithoka erikangania mulikyethu y’olhwanzo. Abandi bamathuhithania, thutholere ithwalholha embere ‘erighanyirana omo lhwanzo, erilengaho eribya n’obughuma obukalhua oko mulimu abuyirire, kandi n’eribya n’obuholho obukabamathanaya haghuma.’ (Efe. 4:1-3) Thwamalengaho eribya ithune ‘n’obuholho obukabamathanaya haghuma,’ ithukendi kyurukya ebisobyo by’abalikyethu by’ameso. Ithukendi lengaho kutsibu erilhangira balikyethu ngoku Yehova akabalhangira.—1 Sam. 16:7; Esy. 130:3.

Eodia na Sintike mubahabulhwa indi babye n’obulengekania bughuma—ekindu ekyangana kalha okwa bundi buthuku erikangania omuramya mulikyethu (Lebaya enungu 11)

11. Busana naki hanganayira ikyakalha erikangania olhwanzo?

11 Si kyolho erikangania balikyethu b’olhwanzo mughulhu wosi, kutsibu-tsibu thwamabya ithunasi ebisobyo byabu. Kikalhangirika ngoku eki mukyanabya kitsibu okwa bandi Bakristayo omwa kighana ky’erimbere. Ng’eky’erileberyako, Eodia na Sintike bangabya ‘imubayitsinga kutsibu na [Paulo] omo mubiiri w’erighendya-ghendya engulhu yuwene.’ Aliwe ibo mubalemwa erikolongana ahabw’enzumwa ndebe. Neryo Paulo mwababwira athi “babye n’obulengekania bughuma ng’abalikyethu b’Omukama.”—Fil. 4:2, 3.

Abasyakulhu b’omwa kithunga abalere n’abakulhu banganabya banywani kundu (Lebaya enungu 12)

12. Thwanga kangania thuthi balikyethu b’olhwanzo ng’olhw’abasubeneko?

12 Munabwire thwanga kangania thuthi balikyethu b’olhwanzo ng’olhw’abasubeneko? Thwamabiriminya balikyethu ba ndeke, ikikendyolhoba eribayitheghererya n’eribathungira olhwanzo ng’olhw’abasubeneko. Emyaka yabu n’emibere eyo balhuiremo isibyathulemesaya. Wibuke, Yonatana abya alengirye Dawudi y’emyaka nga 30; aliwe mubabya banywani kundu. Mbwino wangana nywana omundu mukulhu okw’iwe kutse omulere okw’iwe? Wamakolha ekyo, iwukendi kangania ku wanzire “abalikyethu Abakristo.”—1 Pet. 2:17.

Lebaya enungu 12 *

13. Busana naki thwangana ghana eribya banywani b’okwa ndungu ab’obuli mundu omwa kithunga?

13 Mbwino erianza balikyethu ba kutsibu kikamanyisaya kithi thukendibya banywani b’okwa ndungu b’obuli mundu omwa kithunga? Eyihi, kwa bithe bithya. Ni kya buli kiro erinywana abandi ba kutsibu kwilhaba abandi busana n’ibo eribya n’ebilhubirirwa ebiri ng’ebyethu. Yesu iniakahulha abakwenda biwe abosi mwa banywani biwe, aliwe Yoane abya munywani wiwe w’okwa ndungu. (Yn. 13:23; 15:15; 20:2) Aliwe, Yesu isyali lhangira Yoane nga lengire abandi. Ng’eky’erileberyako, Yoane na mughalha wabu ya Yakobo babere bakasaba erihebwa ebitsumbi by’embere-mbere omo Bwami bwa Nyamuhanga, Yesu mwababwira athi: “Erikalha oko mali waghe kutse oko malembe waghe sindi n’ehamuli eribahalyo.” (Mk. 10:35-40) Nga Yesu, sithutholere thukalhangira banywani bethu b’okwa ndungu nga balengire abandi. (Yak. 2:3, 4) Erikolha ekyo ikikendi leka ihabya erighabulhana, ekindu ekithawithe omwanya omwa kithunga ky’Ekikristayo.—Yuda 17-19.

14. Ngoku kiri omwa Abanya Filipi 2:3, ni kyahi ekikendi thuwathikya eriyihighulha okwa muthima w’amalingwatha?

14 Thwamanzana kutsibu ng’abasubeneko, ithukendi leka omwa kithunga imuthabya omuthima w’amalingwatha. Wibuke ngoku Yonatana mwathabya omwa malingwatha na Dawudi, erimulhangira ng’enzighu eyikanza erimulyako obwami. Ithwe bosi thwangana gherererya eky’erileberyako kya Yonatana. Isiwalhangira abikirirya balikyethu ng’esyonzighu busana n’amaaka wabu, ‘nikwa wuyikehaye, iwukaghanza obuli mundu mo mubuya kwilhaba iwe.’ (Soma Abanya Filipi 2:3.) Wibuke ngoku obuli mundu omwa kithunga anawithe eky’akakolha. Thwamabya ithunayikehirye, ithukendi lhangira ebibuya omo balikyethu kandi ithwaghasirwa omwa ky’erileberyako kyabu eky’eribya bathaleghulha.—1 Kor. 12:21-25.

15. Ekyabya oku Tanya n’ab’eka yiwe kyamakweghesyaki?

15 Thwamabana ebitsibu ebyo thuthayitsulirye, Yehova akathuhumulikanaya erilhabira omwa lhwanzo lhunene lhw’abalikyethu n’obuwathikya obwa bakathuha. Thalengekania okwa kyabya okw’eka nguma enyuma w’erihindana okwa ndegheka eya Kyamukagha ey’Olhuhindano olhw’Ekihugho Kyosi olhwa 2019 olhwabya e Amerika olhwa “Olhwanzo Silhuli Lemawa!” Tanya mama w’abaana basathu akabugha athi: “Thwabere thukasuba omwa hotele eyo thukakesaya ithune omwa matoka, eyindi matoka muyalhua eyo yamasyathutomera. Muhathayira oyukahuthalha, aliwe muthwalhua omwa matoka thwamimana okwa musike ithunakukubere. Omundu okwa wundi musike w’enguda mwathusumbira ebyalha athi thughende omwa matoka yiwe. Abya ini mughalha wethu nayu iniakalhua okwa lhuhindano. S’iyo musa oyuwimana. Abandi balikyethu bathano erilhua e Sweden nabu mub’imana. Bali bethu mubawa oku mwali waghe n’okw’ingye, ekindu ekyo thwabya thukayithagha kutsibu. Munababwira indi thukendibya ndeke indi babye ibanemughenda, aliwe isibanga ligha erighenda. Mubabya nethu erihika aho ab’obubalya basira, kandi bamalhangira bathi thukabana ekyosi-kyosi ekyo thukayithagha. Omwa mibere eyikalire eyi, muthwayilhangirira olhwanzo lhwa Yehova. Ekyathubyako eki mukyaleka ithwaghumya olhwanzo olhwa thuwithire balikyethu, n’eryongera erianza Yehova n’erimusima.” Wangan’ibuka omughulhu wayithagha obuwathikya neryo omwikirirya mulikyethu amakukangania olhwanzo lhunene?

16. Ni nzumwa syahi esyanga leka ithwabya n’olhwanzo ng’olhw’abasubeneko?

16 Thalengekania okwa bikalhwiririra omw’anzana kutsibu. Thukahumulikanaya balikyethu omughulhu bawithe ebitsibu. Thukaghumaya obughuma bw’abandu ba Nyamuhanga. Thukakanganaya ngoku thuli bigha ba Yesu, kandi eki kikaleka ab’emithima myolho ibasa omw’iramya ly’okwenene. Ekikulhu kutsibu, thukaha olhukengerwa oku “Thatha w’erighanyira, na Nyamuhanga w’erikirania lyosi,” Yehova. (2 Kor. 1:3) Ambi ithwe bosi ithwalholha embere eribya n’olhwanzo ng’olhw’abasubeneko n’erilhukangania!

OLHWIMBO 130 Wubye Mughanyiri

^ enu. 5 Yesu mwabugha athi abigha biwe bangaminyikere busana n’olhwanzo olho bawithirene. Ithwe bosi thukalengaho erighendera okwa kihano eki. Thwangana ghumya olhwanzo olhwathuwithire balikyethu omw’anzana ng’abasubeneko. Omwatsi ono akendi thuwathikya eryongera erithungira baghalha bethu na bali bethu omwa kithunga olhwanzo olhuli ng’olhu.

^ enu. 55 ERISOBORERA EBISASANI: Omusyakulhu omulere oyukaghasirawa omwa ky’erileberyako ky’omusyakulhu oyukulire akathangirirawa ewa mughalha wethu oyukulire. Ibo na bakali babu bakakangananaya olhwanzo omw’ibya benge.