Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 5

Kolesaya Ndeke Obuthuku Bwawu

Kolesaya Ndeke Obuthuku Bwawu

“Simusibe ng’abandu bakiru, nikwa ng’abandu b’amenge, simulhabaye ebiro ebi bya buyira.”​—EFE. 5:15, 16.

OLHWIMBO 8 Yehova Ni Busaghiro Bwethu

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Thwanga siba thuthi na Yehova?

THWANZIRE erisiba n’abandu abo thutsomene. Omulhume na mukali wiwe abatsemire ekyo banzire kutsibu ly’eribana obuthuku bw’eribya haghuma omw’igholho-gholho erithekene. Abalere bakatsemera erisiba n’abanywani babu b’okwa ndungu. Kandi ithwe bosi thukatsemera erisiba n’abikirirya balikyethu. Aliwe ekikulhu kutsibu, thwanzire erighunza obuthuku na Nyamuhanga wethu. Thwangana kolha eki omw’imusaba, erisoma Ekinywe kiwe, n’erighanirya okwa kighendererwa kiwe n’emibere yiwe mibuyanga. Omo kwenene obuthuku obwa thukaghunza haghuma na Yehova ni bw’obughuli bunene kutsibu!​—Esy. 139:17.

2. Ni kitsibu kyahi ekya thuwithe?

2 Nomwakine indi thwanzire erisiba na Yehova, aliwe hane ekitsibu. Emisurusutho ni mingyi omo ngebe, ekindu ekyangana leka ikyathukalira eribana obuthuku bw’eby’obunyakirimu. Omubiiri, esyongwamirwa sy’amaka, n’eyindi mibiiri eyikayithayisibawa byangana thulira obuthuku bunene ikyaleka ithwayowa nga sithuwithe n’endambi y’erisaba, eriyeghesya, kutse erighanirya.

3. Ni kindi kyahi ekikathulira obuthuku?

3 Hane ekindi kindu ekyanga thulira obuthuku. Thwamathendi yitheya, ithwangana leka n’emibiiri eyinuwene iyathulira obuthuku obo thwanga kolesya eriyithunda hakuhi na Yehova. Ng’eky’erileberyako, thalengekania oko mwatsi w’eriyitsemesya. Ithwe bosi thukaghasirawa omwa by’eriyitsemesya. Aliwe nibya n’eby’eriyitsemesya ebinuwene byangana thulira obuthuku bunene ithwahika n’okw’ibulha obuthuku bw’eby’obunyakirimu. Thutholere ithwahira eriyitsemesya ly’omwa mwanya walyo.​—Emi. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Thukayakanaya okuki?

4 Omo mwatsi ono, thukendi kania okwa kikaleka ithwabya ithutholere erihira ebikulhu by’embere. Kandi thukendi lebya ngoku thwanga kolesya ndeke obuthuku bwethu ithune na Yehova kandi ngoku thwanga ghasirwa omw’ikolesya ndeke obuthuku bwethu.

SOMBOLHA NDEKE; HIRA EBIKULHU BY’EMBERE

5. Erilengekania okw’ihabulha eriri omwa Abanya Efeso 5:15-17 lyanga wathikya lithi omulere erisombolha engebe eyuwene?

5Sombolha engebe eyuwene. Mughulhu mungyi abalere bakalengekanaya okwa nzira eyuwene eyo banga koleseryamu engebe yabu. Okwa lhundi lhuhandi, abahani ab’okwa sukuru n’abahughu abathikirirye bangana bahathikana bathi basome kali-kali nuku babane emibiiri y’ekitsumbi omwa kihugho. Ekyo kyangana balira buthuku bunene. N’okwa lhundi lhuhandi, ababuthi n’abanywani omwa kithunga bangana hira omwa balere mw’omuhwa w’erikolesya engebe yabu omwa mubiiri wa Yehova. Ni kyahi ekyanga wathikya omulere oyuwanzire Yehova erithwamu ndeke? Iniakendi ghasirwa omw’isoma ebiri omwa Abanya Efeso 5:15-17 n’erighanirya kubyo. (Soma.) Enyuma w’erisoma emilhondo eyi, omulere iniangana yibulya athi: ‘Ekya “Omukama anzire” ky’ekyahi? N’ithwamu lyahi erikendi mutsemesya? Ni nzira yahi eyikendi nyiwathikya erikolesya ndeke obuthuku bwaghe?’ Wibuke, “omughulhu ono ni mubi,” n’ekihugho kino ekithaberwe na Sitani kikayahwaho. Ikikendibya ky’amenge ithwe erikolesya engebe yethu omwa nzira eyikatsemesaya Yehova.

6. N’ithwamu lyahi erya Maria akolha, kandi busana naki lyabya ithwamu eryuwene?

6Hira ebikulhu by’embere. Hakanayira erikolesya ndeke obuthuku bwethu imwabya erisombolha ahakathi-kathi k’ebindu bibiri ebyosi ibinuwene. Omwatsi owasibwe owahambire oku Yesu akabungira Maria na Marata akakanganaya ekyo. Ahathe erithika-thika, eritsema busana na Yesu eribabungira, mukyaleka Marata omukokya iniatheghekania ebyalya binene. Aliwe mwali wabu ya Maria, mwalhangira olhubungo olho ng’akaghisa k’erikalha hakuhi n’Omukama wiwe n’erihulikirira erikangirirya liwe. Ni kwenene Marata abya inianawithe amalengekania awuwene, aliwe Maria ‘mwayisogha omwatsi mubuya.’ (Lk. 10:38-42) Maria angabya imw’ibirirwa ebyalya ebyalibawa ekiro ekyo, aliwe thwangana kakasya ngoku mwath’ibirirwa ebya Yesu akangiriraya. Ngoku Maria anasima obuthuku buke obo iniane na Yesu, nethu thukasima obuthuku obo thukaghunza haghuma na Yehova. Thwanga kolesya thuthi ndeke obuthuku obo?

KOLESAYA NDEKE OBUTHUKU OBO WUKAGHUNZA NA YEHOVA

7. Busana naki erisaba, eriyeghesya, n’erighanirya bikayithagha erihebwa obuthuku bwethu?

7Minya ngoku erisaba, eriyeghesya, n’erighanirya ni kitsweka ky’okw’iramya lyethu. Thukabya thukasaba, thukabya ithukakanaya na Thatha wethu w’elhubulha, oyuthwanzire kutsibu. (Esy. 5:7) Thukabya thuk’igha e Biblia, thukabya ithukathunga “eriminya lya Nyamuhanga,” oyuli Nzuko y’amenge wosi. (Emi. 2:1-5) Thukabya thukaghanirya, thukalengekanaya okwa mibere ya Yehova eyikatsemesaya kuthya n’ekighendererwa kiwe ekikaswekaya eky’awithire ebihangikwa byosi kandi ngoku kikathuhambako. Mbwino wangana lengekania okwa nzira eyuwene ey’erikoleseryamo obuthuku bwawu? Aliwe thwanga kolesya thuthi ndeke obuthuku buke obwa thuwithe?

Mbwino wangana bana omwanya owathekene ow’eriyegheseryamo? (Lebaya enungu 8-9)

8. N’isomo lyahi eryo thwang’igha okwa mibere Yesu akoleserayamo obuthuku bwiwe omwa mbwarara?

8Kyamathokekana, sombolha ahathekene. Lengekanaya okwa ky’erileberyako kya Yesu. Athali atsuka omubiiri wiwe w’erithulira okwa kihugho, Yesu mwaghunza biro 40 omo mbwarara. (Lk. 4:1, 2) Omo mwanya owathekene oyo, Yesu mwasaba n’erighanirya okwa kya Thatha wiwe anzire iniakolha. Ahathe erithika-thika erikolha ekyo mukyathegheka Yesu busana n’erilengwako eryabya irikayamuhikako. Eky’erileberyako kya Yesu kyanga kughasira kithi? Wamabya iwuli omw’eka eyiri mw’abandu bangyi, kyangana ghana erithokekana eribana omwanya owathekene. Kyamabya ikwakiri kithya, iwangana sondya omwanya owathekene ehandi. Ekyo kya Julie akakolha akanza erighunza obuthuku bwiwe iniane na Yehova omw’isaba. Iyo na mwira wiwe bikere omwa kisenge kike okwa nyumba eyikere kw’abandu banene omwa France, kandi sikyolho eribya iwuwene ahathe toko. Julie akabugha athi: “Obuli kiro ngaghenda eyo abandu bakalhuhukira. Eyo nanganabyayo ingyuwene, ingaghanirya, n’erikania ndeke na Yehova.”

9. Nomwanabya awithe bingyi by’erikolha, Yesu mwakangania athi kw’akalhangira obughuma bwiwe na Yehova mwa bw’obughuli?

9 Yesu aby’awithe bingyi by’erikolha omo ngebe yiwe. Omw’ithulira liwe okwa kihugho, esyondeko sy’abandu ibakamukwama ehosi-hosi eyo akaya kandi abosi ibakayithagha bathi abahe obuthuku. Buthuku bughuma, “abandu bosi b’omuyi mubahindana embere w’enyumba” bakanza erimulholhako. Nomubyanabya bithya, Yesu mwahiraho obuthuku bw’eritsomana obughuma bwiwe na Yehova. Eryuba lithe lyahulhuka, mwasondya “ahathe bandu” aho angaghunza obuthuku iniane haghuma na Thatha wiwe.​—Mk. 1:32-35.

10-11. Ngoku kiri omu Matayo 26:40, 41, ni habulha lyahi likulhu eryo Yesu aha abigha biwe omw’irima lye Getesemane, aliwe ni kyahi ekyabya?

10 Omw’ithumbi ly’erighunzerera ly’engebe yiwe okwa kihugho, kandi n’omubiiri wiwe w’erithulira iniakayahwa, Yesu kandi mwasondya ahathekene aho angasabira n’erighanirya. Mwabana omwanya oyo omw’irima lye Getesemane. (Mt. 26:36) Okwa buthuku obo, Yesu mwaha abigha biwe b’erihabulha likulhu erihambire okw’isaba.

11 Thalengekania okwa kyabya. Babere bahika omw’irima lye Getesemane, bwabya omo kiro kutsibu, obundi erilhaba oku saha mukagha sy’ekiro. Yesu mwabwira abakwenda athi ‘batheghaye,’ neryo mwaghenda amayasaba. (Mt. 26:37-39) Aliwe abere anemusaba, mubaghotsera. Yesu abere abeya ibanaghotsere, mwathasyababwira athi “mubye mukasaba n’eritheya.” (Soma Matayo 26:40, 41.) Mwaminya ngoku babya bawithe erihangya-hangya lingyi kandi ku balhuhire. Omwa lhukeri Yesu mwaminya ngoku “omubiri ni mwolho.” Kandi eyindi ngendo ibiri Yesu mwayasaba, kandi abere akasubulha mweya abigha biwe ibanaghotsere omwakanya k’erisaba.​—Mt. 26:42-45.

Mbwino wangana hiraho obuthuku bw’erisaba omughulhu wuthalhuhire? (Lebaya enungu 12)

12. Thwanga kolhaki okwa bundi buthuku kyamathukalira erisaba busana n’erihangya-hangya linene kutse erilhuha kutsibu?

12Sombolha obuthuku obutholere. Okwa bundi buthuku thwangana yowa ithuwithe erihangya-hangya linene kutse ithulhuhire kutsibu ithwalemwa n’erisaba. Ekyo kyamabya ikyanakubereko, siwuli iwuwene. Wanga kolhaki? Abandi ababya babeghere erisaba Yehova ekiro kikahwa bakalhua okwa mubiiri babirilhangira ikitholere erisaba omw’igholho-gholho ibamabirilhuhuka. Abandi babirilhangira ngoku bamasaba ibanayiwathire omwa mibere mirebe kikabaghasira. Kandi ibbwa kyamakukalira erisaba busana n’eriyowa iwuwithe erihangya-hangya linene kutse erihwa amani? Bwira Yehova y’eriyowa lyawu. Iwangana kakasya ngoku Thatha wawu w’olhukeri akendi kuyitheghererya.​—Esy. 139:4.

Mbwino wangana yihighulha okw’isubirya esyomeseji iwune omwa mihindano? (Lebaya enungu 13-14)

13. Ebyuma byethu by’ekielekitroniki byang’ingirira bithi obuthuku bwethu ithune na Yehova?

13Yihighule okwa byanga kulengemerya wukayeghesya. Erisaba si ya nzira nyisa eyo thwanga ghumiryamu obughuma bwethu na Yehova. Eriyeghesya Ekinywe kya Nyamuhanga n’erihindana okwa mihindano nabyo byangana thuwathikya eriyithunda hakuhi na Nyamuhanga. Mbwino hane kyosi-kyosi ekya wanga kolha erikolesya ndeke obuthuku obwa wukayegheserayamu n’obwa wukaghunza okwa mihindano? Yibulhaye, ‘Ni byahi ebikabera erinyilengemerya okwa mihindano kutse inganza eriyeghesya?’ Mbwino ly’erihamba amasimu, esyomeseji, kutse erithumirana emyatsi okwa syosimathi foni kutse ebindi ng’ebyo? Munabwire esyobbiliyoni sy’abandu bawithe ebyuma by’omughaso ebi. Abandi abakasekulhaya bakabugha bathi omughulhu thukalengaho erilengekania okwa kindu, erithabya n’esimathi foni hakuhi kyangana thulengemerya. Omuprofesa mughuma akabugha athi: “Siwuli thasyalengekanaya okwa kya wulhueko. Obulengekania bukalhuaho ibwaghenda ehandi.” Emihindano eminene-minene yitheyatsuka, mughulhu wosi thukabwirawa indi thuhire ebyuma byethu by’ekielekitroniki omwa mibere eyithe yanga tabura abandi. Mbwino sithwanga kolha ikyan’ekyo omughulhu thuli ithw’ibene nuku ebyuma byethu sibithutabure n’eringirira obuthuku bwethu ithune na Yehova?

14. Ngoku kiri omwa Abanya Filipi 4:6, 7, Yehova akendi thuwathikya athi erihwerya amalengekania w’okwa kighuma?

14Saba Yehova akuwathikaye wuhweraye amalengekania w’okwa kighuma. Wamaminya ngoku obulengekania bwawu bulikughenda okwa bindi wukayeghesya kutse iwune omwa mihindano, saba Yehova akuwathikaye. Wamabya iwuwithe erihangya-hangya, ikyangana kalha erihira amaghaniryo wawu wa lhuhandi n’erihwerya amalengekania w’okwa by’obunyakirimu, aliwe ni kikulhu erikolha ekyo. Saba erihebwa obuholho obukendi theya omuthima wawu “n’amaghanirya” wawu.​—Soma Abanya Filipi 4:6, 7.

OBUTHUKU OBWA THUKAGHUNZA NA YEHOVA BUKATHUGHASIRA

15. Ni nzira yahi nguma eyo thukaghasirawamo thukasiba na Yehova?

15 Wamahiraho obuthuku bw’erikania na Yehova, erimuhulikirira, n’erimulengekaniako, iwukendi ghasirwa kutsibu. Wuthi? Eky’erimbere, iwukendi thoka erithwamu ndeke. E Biblia yikathukakasaya yithi ‘oyukalendera haghuma n’abandu b’amenge nayu asyabya w’amenge.’ (Emi. 13:20) Neryo wukendibya wukasiba na Yehova, oyuli Nzuko y’amenge, wukendiongera eribya w’amenge. Wukendi ongera eriminya ngoku wanga mutsemesya kandi ngoku wanga yihighulha okw’ithwamu ebikamuponesaya.

16. Erisiba na Yehova kik’uwanaya kithi erikangirirya lyethu?

16 Ekyakabiri, iwukendibya mukangirirya mubuya. Thukabya thuk’igha n’omundu e Biblia, ekighuma ky’okwa bilhubirirwa byethu bikulhu ly’eriwathikya omwigha wethu eriyithunda hakuhi na Yehova. Thukabya thuk’ongera erikanirania na Thatha wethu w’elhubulha, olhwanzo olhwa thumuwithire lhuk’ongera kandi ithwathoka erikangirirya abigha bethu erimwanza. Ekyo mukyabya oku Yesu. Mwakania oku Thatha wiwe omw’ikolesya ebinywe by’olhwanzo, kyamaleka n’abigha biwe abathaleghulha nabu ibanza Yehova.​—Yn. 17:25, 26.

17. Busana naki erisaba n’eriyeghesya bikathuwathikaya erighumya erikirirya lyethu?

17 Ekyakasathu, erikirirya lyawu likendiongera erighuma. Thalengekania okwa kikabya wukasaba Nyamuhanga y’obusondoli, erihumulikanibwa, kutse obuwathikya. Obuli ndambi eyo Yehova akasubirayamo emisabe yawu, erikirirya lyawu omw’iyo likongera. (1 Yn. 5:15) Ni kindi kyahi ekyanga kuwathikya erighumya erikirirya lyawu? Eriyeghesya. Kundi nibya, “erikirirya likasa busana n’eriowa.” (Abar. 10:17) Aliwe, eribya n’erikirirya erighumire, ni bingyi ebikayithaghisibawa, isiry’eriminya buyira. Ni kindi kyahi ekya thutholere ithwakolha?

18. Busana naki thukayithagha erighanirya? Iha eky’erileberyako.

18 Thutholere ithwaghanirya okwa bya thuk’igha. Thalengekania okwa kyalholirweko ky’oyuwahandika Esyonyimbo 77. Abya omwa maghaniryo kundi mwayowa athi iyo n’Abaisraeli balikyabu Yehova syakibalighire. Amaghaniryo ayo mwaleka iniabulha n’othulho. (Omulhondo 2-8) Mwakolhaki? Mwabwira Yehova athi: “Ngend’ibuka ebyosi ebyo wabirikolha, ngendi lengekania emibiiri yawu yosi.” (Omulhondo 12) Ni kwenene, omuhandiki w’esyonyimbo abya inianasi ndeke ebya Yehova abya iniabirikolera abandu Biwe kera, aliwe omulhume oyuli omwa maghaniryo oyu mwayibulya athi: “Nyamuhanga abiribirirwa erighanyira kwehi? Erihithana lyabirilhusya olhukogho lhwiwe kwehi?” (Omulhondo 9) Omuhandiki w’esyonyimbo mwaghanirya okwa mibiiri ya Yehova n’okwa ky’eribya Nyamuhanga iniabirikangania obughanyiri n’olhukeri kera. (Omulhondo 11) Mumwalhwiririraki? Omuhandiki w’esyonyimbo mwakakasya ngoku Yehova syanga sighania abandu Biwe. (Omulhondo 15) Omwa nzira iyan’eyo, erikirirya lyawu likendiongera erighuma wukaghanirya okwa bya Yehova abirikolera abandu biwe n’okwa by’abirikukolera iwe ng’iwe.

19. Ni yindi nzira yahi eyo thukaghasirawamo thukasiba na Yehova?

19 Ekyakani, kandi ekikulhu kutsibu, olhwanzo olhwa wuwithire Yehova lhukendiongera. Olhwanzo, kwilhaba owundi mubere wosi-wosi, lhukendi kuhira mw’omuhwa w’eriowa Yehova, eriyithalya okwa bindi nuku wumutsemesaye, n’erighumira ekitsibu kyosi-kyosi. (Mt. 22:37-39; 1 Kor. 13:4, 7; 1 Yn. 5:3) Sihali eky’obughuli bunene ng’eribya n’obunywani obukamathire na Yehova!​—Esy. 63:1-8.

20. Wukathegheka wuthi eritheya obuthuku bwawu iwune na Yehova?

20 Wibuke ngoku erisaba, eriyeghesya, n’erighanirya ni kitsweka ky’okw’iramya lyethu. Nga Yesu, sondaya omwanya owathekene ow’erisibiramo na Yehova. Yilhusayeko ebikalengemeraya. Wukakolha eby’obunyakirimu, saba Yehova akuwathikaye wuhire amalengekania w’okw’ibyo. Wamakolesya ndeke obuthuku bwawu lino, Yehova iniakendi syakuha engebe eya kera na kera omwa kihugho kihya-kihya kya Nyamuhanga.​—Mk. 4:24.

OLHWIMBO 28 Eribya Munywani wa Yehova

^ enu. 5 Yehova ni Munywani wethu kundu. Thukalhangira obunywani bwethu nayu mwa bw’obughuli, kandi thwanzire erimuminya ndeke. Kikathwalha obuthuku eriminya omundu. Kandi ku bine bithya thukanza erilholha embere erikulha-kulhania obunywani bwethu na Yehova. Kundi emisurusutho ni mingyi omo ngebe, thwangabana thuthi obuthuku bw’eriyithundiramo hakuhi na Thatha wethu w’elhubulha, kandi thwanga ghasirwa thuthi omw’ikolha ekyo?