Nabuthawa biro 19 Okwakathano, 1940, omwa tawuni ye Amioûn, e Lebanon. Habere halhaba myaka mike, eka yethu muyahumira omwa tawuni ye Tripoli, eyo nakulira. Eka yethu iyirimo lhwanzo, iyitsemire, iyasi Yehova Nyamuhanga kandi iyimwanzire. Ningye nabya mulere omwa baana bathanu, abasika basathu n’abalhwana babiri. Okwa babuthi baghe, erisondekania esyosente sikyo kyabya kikulhu. Ebikulhu omwa ngebe yethu iry’erigha e Biblia, erihindana, n’eriwathikya abandi eriminya Nyamuhanga.

Omwa kithunga kyethu mwabya Abakristayo abahakabibwa nga ban’abo. Omughuma w’okw’ibo abya ini Michel Aboud, oyuwabya akasondolha ekyo thwabya thukahulhamo erigha ly’ekitabu. Yuwahikaya ekwenene ye Lebanon okw’itsuka ly’emyaka ya 1920, ekwenene eyo ighira e New York. Kutsibu-tsibu ng’ibuka akawathikya balikyethu babiri abalere abaghunza esukuru ye Gilead​—Anne na Gwen Beavor. Mubabya banywani bethu ndeke. Enyuma w’emyaka mingyi, munatsema ingabana Anne e Amerika. Habere habirilhaba obuthuku, munabana Gwen, oyuwabya iniabirithahibwa na Wilfred Gooch kandi babya ibane mukolera okwa Beteli kwe London, e England.

Ingakine mulere, e Lebanon yabya Abema bake. Aliwe n’omuhwa munene ithukabwira abandi  okwa bya thwasi omwa Biblia. Ekyo muthwakikolha nomwakine indi abandi basondoli b’amadini mubathuhakanisya. Hane ebyabya ebya ngathendisyibirirwa.

Kiro kighuma, ingye na mwali wethu Sana thwabya ithunemuthulira okwa nyumba y’egurofa. Omukara mwasa aho thwabya thukathulira. Omundu angabya imwamubirikira. Omukara mwatsuka eritsuma-tsuma mwali wethu. Mwatsuruma n’erikukuma Sana, amathoghera ahisi n’erihonoka. Omundu mwatherera epolisi eyasa n’erilhangira yithi Sana akawathikibawa. Mubathwalha omukara oyo y’okwa polisi eyo baminyira kw’ane n’embundu. Omukulhu w’abapolisi mwamubulya athi: “Wuli ndi? Wuli musondoli w’edini kutse ow’ekigurupu ky’abayaya?”

N’ekindi ekyo ng’ibuka ndeke mw’omughulhu ekithunga kyethu kyapangisaya ebbasi erithuthwalha omwa tawuni eyiri haali thukaya thulha engulhu yuwene. Thwabya ithune buholho erihika aho omukara w’eyo owira ku thunemuthulira neryo amasorokya abandu banene erisyathubambira. Mubathukolha nabi, nibya mubathughusanga kw’amabwe, kandi thatha waghe mwahuthalha okwa muthwe. Ng’ibuka ingalhangira obusu bwa thatha obwosi ibwabirisulha mw’omusasi. Thatha na mama mubasuba omwa bbasi, nethu ithwe bosi muthwabakwama ithunakwire engitsi. Aliwe, sinendisyibirirwa mama akasangulha thatha n’eribugha athi: “Yehova, kisi wubaghanyire. Sibasi ebyo bakakolha.”

N’ekindi mukyabya omughulhu thwabungira abahughu bethu omwa tawuni y’ewethu. Thwabere thwahika ewa sukulhu, muthweyayo omubisyopu oyuwasibwe kutsibu. Omubisyopu oyo abya inianasi ngoku ababuthi baghe ni Bema ba Yehova. Omw’ithwe bosi mwabugha naghe nomunanabya ngawithe myaka mukagha. Mwabugha athi: “Iwe, busana naki siwubatizibirwe?” Munamusubirya indi ngakine mulere kandi eribatizibwa ngatholere ingaminya bingyi omwa Biblia n’eribya n’erikirirya erighumire. Mwathanza erisubirya lyaghe, neryo mwabwira sukulhu athi singawithe ngeso.

Aliwe, eby’erileberyako ebithuwene ng’ebi byabya bike. Erithwalira haghuma, abandu be Lebanon bakayihira okwa bandu kandi ni bakokya. Neryo muthwabana ab’erikanirania nabu okwa Biblia n’ab’erigha nabu.

Ingakinasoma, mulikyethu omunyethu mwalhua e Venezuela amabungira e Lebanon. Mwahindanira omwa kithunga kyethu neryo amatsuka obuthethane na mwana wethu ya Wafa. Endambi muyahika bamathahania n’eriyikalha e Venezuela. Omwa syobaruha siwe, Wafa iniakalemba-lemba thatha athi thusube e Venezuela. Akolha ekyo kundi iniakathukwa olhukando lhunene kutsibu. Erighunzerera, muthwaligha thwamahumira e Venezuela!

Thwahika e Venezuela omwa 1953, neryo muthw’ikalha e Caracas, hakuhi n’ekikali kya prezidenti. Kundi nabya mulere, iningatsema ingalhangira prezidenti akalhaba ibanemumufugha omwa matoka eyuwene kutsibu. Aliwe mukyakalira ababuthi baghe eribeghera ekihugho kihyaka, omubughe, ekalikya, ebyalya, n’emibere y’obuthuku. Neryo  ibbwa babere bakabya nga bakatsuka eribeghera, ekindu ekikalire mukyabya.

Thatha mwatsuka erilhwalha. Eki mukyathuswekya, kundi abya mundu w’amani, oyuwithe amaghalha awuwene. Abya isyali athalhwalha. Neryo mubamupima mw’ekansa y’omo nda, kandi mwasemezibwa. Eky’obulighe, enyuma w’ewiki nguma, mwaholha.

Kikalire erisoborera obulighe obo thwabyamo. Nabya w’emyaka 13 buyira. Muthwasweka kandi thwamayowa ekihugho nga kyabirithuthimbako. Mukyakalira mama ahabw’obuthuku eriligha ngoku mwira wiwe syakiriho. Aliwe, muthwaminya ngoku engebe yitholere iyalholha embere, kandi busana n’obuwathikya bwa Yehova muthwathoka. Nabere ingaghunza esiniya y’omukagha inganawithe myaka 16, munayowa ingatholere ingawathikya eka yethu.

Ebyo bine aho, mwali wethu Sana mwathahibwa na Rubén Araujo, oyuwabya iniabirighunza esukuru ye Gilead kandi iniabirisuba e Venezuela. Mubathwamu erihumira e New York. Ab’eka babere bakathwamu bathi ngasome eyunivasite, munaya somerayo e New York kundi nabya inganawitheyo ah’eribya. Mwali wethu na bbonde waghe mubanyiwathikya erikulha-kulhana bunyakirimu ingan’ikere nabu. Eryongera okw’ekyo, omwa kithunga kyethu kye Brooklyn eky’Olhuspanishi, mwabya balikyethu bangyi abakulire bunyakirimu. Ababiri b’okw’ibo abo ngatsema ingaminya ni Milton Henschel na Frederick Franz; abosi babya bakakolera okwa Beteli kwe Brooklyn.

Omwaka waghe w’erimbere okwa yunivasite kwe New York abere akayahwa, munatsuka erithika-thikira ebyo ngakolha omwa ngebe yaghe. Nabya inabirisoma n’erilengekania kutsibu okwa myatsi eyiri omwa gazeti y’Akaleberyo eyihambire oko mwatsi ow’Abakristayo eribya n’ebilhubirirwa. Iningalhangira abatemburi n’abanya Beteli ab’omwa kithunga kyethu ku batsemire, kandi iningayighomba eribya ng’ibo. Aliwe nabya isindinabatizibwa. Buthuku buke-buke, munaminya ngoku ni kikulhu eriyihayo oku Yehova. Munakolha ekyo kandi namabatizibwa biro 30 Okwakasathu, 1957.

Nabere nabirikolha ekiika kikulhu ekyo, munalengekania okwa kindi kiika ekyo nganzire erihikako​—eryingira omwa mubiiri w’omughulhu wosi. Mun’ongera erianza ekilhubirirwa ekyo, aliwe munalhangira ikikendi nyikalira erikihikako. Nangathokire indi omubiiri w’omughulhu wosi kandi ingane musoma? Ingye n’ab’eka yethu muthwahandikirana esyobaruha nyingyi ingasoborera mama n’abaana bethu okw’ithwamu lyaghe ly’erileka esukuru, erisuba e Venezuela, n’eriyakolha obutemburi.

Munasuba e Caracas omwa Kwomukagha 1957. Aliwe iningalhangira eka yethu amayisya iniaghanire. Ibakayithagha omundu oyutholere erikolha eribana esyosente esyanga bawathikya. Nangawathikirye indi? Munabana omubiiri omwa bbank, aliwe inganzire kutsibu obutemburi. Nibya ibbwa kandi, eyo y’eyabya nzumwa eyaleka ingasuba e Venezuela. Munathwamu erikolha ebyosi. Ahabw’emyaka mingyi, munakolha omubiiri w’ebbank, inganemukolha  n’obutemburi. Iningakolha kutsibu kandi inganatsemire!

Etseme yaghe muy’ongera ingathahya Sylvia, mwali wethu omubuya owe Germany oyuwabya anzire Yehova ya kutsibu. Iyo n’ababuthi biwe babya ibabirihumira e Venezuela. Erighunzerera, muthwabutha abaana babiri, ow’obulhume, Michel (Mike), n’ow’obukali, Samira. Kandi munimya olhukwamirwa olhw’erilembera mama. Mwasyikalha nethu. Nomwakine indi munaleka obutemburi habw’eritsomana eka yaghe, munabya ingane n’omuhwa w’erithulira. Ingye na Sylvia ithukabya ithunemukolha obutemburi bw’obuwathikya omwa buthuku bw’ebihumuru.

Abaana baghe babya ibakinasoma ingabana ekyalholirweko ekiri okw’itsuka ly’omwatsi ono. Omo kwenene nabya omwa ndeke kandi n’abo ngabya ingakolha nabu okwa bbank ibanyisikirye. Aliwe kandi inganzire ibanyilhangira ng’omughombe wa Yehova. Ebyo nalengekanaya ekiro ekyo mubyanyihambako. Neryo ingye na mukali waghe muthwikalha ahisi thwamakania okwa by’emingirirye yethu. Namabya w’erileka omubiiri waghe owe bbank, iningendihebwa esyosente nene. Kundi sithwabya mw’amabanza, muthwalengekania thuthi thwam’olhobya engebe ithukendibya n’esyosente esikaghunza esyanga thuwathikya ahabw’obuthuku nga bw’obo.

Sikyabya kyolho erikolha ekiika ekyo, aliwe mukali waghe mwanze na mama waghe mubakisighika omwa buswire. Neryo nabya iningathasyayatsuka omubiiri w’omughulhu wosi. Eki mukyanyitsemesya kutsibu! Emyatsi muyabya ngayikendyuwana. Hathe halhaba buthuku, muthwabana omwatsi owathuswekaya ithwe bosi.

Kiro kighuma dokita wethu mwabugha athi Sylvia ni mukule. Eki ka mukyathuswekya! Mukyatsemesya; aliwe munalengekania okwa kiika ekyo nabya inamabirihikako​—eky’eribya mutemburi. Erithwamu lyethu eri lyangahambirweko lithi? Muthwalhuaho ithwakolha esyombinduka omwa bulengekania n’omw’iyowa kandi thwamatsuka n’erilindirira oyukayayongera okwa famile yethu. Kandi ibbwa erithwamu lyaghe ly’erikolha obutemburi?

Thwabere thwabirikanirania okwa bilhubirirwa bethu, muthwathwamu eryamakirira erithwamu lyethu eryo. Omwana wethu w’obulhume ya Gabriel mwabuthwa omwa Kwakani 1985. Neryo munaleka omubiiri waghe we bbanka n’erithasyatsuka obutemburi omwa Kwomukagha 1985. Endambi muyahika namabana olhusunzo lhw’erikolha ng’omughuma w’okwa Komiti y’Ekyaghanda ky’Omuthahulha.  Ekyaghanda ky’omuthahulha sikyabya e Caracas, neryo mukyamanyisya kithi ngendibya ingaghenda biro bibiri kutse bisathu obuli wiki, olhughendo lhw’esyomayiro nga 50 (kilomita 80).

Ekyaghanda ky’omuthahulha kyabya omwa tawuni ye La Victoria, neryo muthwathwamu ng’eka erihumira e La Victoria nuku thubye hakuhi ne Beteli. Eyo yabya mbinduka nene. Nganzire eka yaghe ya kutsibu kandi ngabasima kutsibu. Amalengekania wabu awuwene mwangwathikya. Owundi mwali wethu, ya Baha, abya inianayitheghekire eritsomana mama wethu. Mike mwathahya, aliwe Samira na Gabriel thwabya ithukine nabu eka. Neryo erihumira e La Victoria mukyamanyisya kithi bakendisigha abanywani babu e Caracas. Na Sylvia waghe mwanze abya w’eribeghera akatawuni kake omwakanya k’etawuni nene eyihuha-huhene. Kandi ithwe bosi muthwabya ithuli b’eribeghera eribya omwa nyumba nyike. Omo kwenene, ni bingyi ebya yithaghisibawa erihuma, erilhua e Caracas erisuba La Victoria.

Aliwe, emyatsi muyahinduka kandi. Gabriel mwathahya, na Samira amabya inianganathoka erikalha iyuwene. Neryo ingye na Sylvia muthwakokibwa okwa Beteli omwa 2007, olhusunzo olho thwabiritsemera erihika namunabwire. Mike, omwana wethu omukulhu anemukolha ng’omusyakulhu n’erikolha obutemburi haghuma na mukali wiwe Monica. Gabriel nayu ni musyakulhu w’ekithunga, iyo na mukali wiwe Ambra b’ikere e Italy. Eryongera okwa butemburi, Samira, anemuyihayo erikolha emibiiri ye Beteli iniane eka.

Omu kwenene, nabiribya omwa ngebe ey’eribera erithwamu. Aliwe sindiyikubaya bwomo. Ngatsemire habw’erithwamu eryo nabirikolha. Ngasima kutsibu esyongwamirwa nyingyi n’esyonzunzo esyo nabiribana omw’ikolera Yehova. Ahabw’emyaka, nabirilhangira ngoku ni kikulhu eribya n’obughuma obughumire na Yehova. Mbulha ebiika ebya thutholere erikolha ni bike kutse ni binene, Yehova anganathuha obuholho “obulhabire amenge wosi.” (Fil. 4:6, 7) Ingye na Sylvia thwabiritsemera olhusunzo lhwethu olhubuyirire olhw’erikolera okwa Beteli kandi thukayowa ebiika ebyo thwabirihikako omwa ngebe ibyabiritsumulhwa, kundi thwabihikako ithunahirire Yehova y’embere.