• “Munayowa mwira waghe ng’akabera erisingira.”

• “Munayowa ingahemukire, isinganzibirwe, kandi isingwithe mughaso.”

• “Isinanga kibwirako owundi mundu. Munaghalhwa omo muthima.”

• “Munayowa Yehova nga syanyitsomene.”

Eriyowa eriri ahighulhu eri likakanganaya omukali muthahibwa ng’akayowa athi mwira wiwe akalebya eponografe. Kandi amabya inialhue akakikolha omwa bubiso-biso, obundi ahabw’amezi kutse myaka, mukali wiwe inianganayowa nga syanga thasyamuyikethera. Omukali muthahibwa mughuma mwabugha: “Munayibulya, ‘Omulhume oyo ngali nayu oyu ni munduki? Mbwino hane ebindi bindu ebyo akanyibisa?’”

Omwatsi ono atheghekirwe busana n’omukali omuthahibwa oyo mwira wiwe akalebaya eponografe. a Akendi kania okwa misingyi ye Biblia eyikahumulikanaya, erimukakasya ngoku Yehova akendi muwathikya, kandi iniamuwathikya erisuba-subana omw’iyowa na bunyakirimu. b

Nomwakine indi siwanga sondolha obuli kindu ekya mwira wawu akakolha, wanganayira eky’erikolha nuku wukehaye amaghaniryo kandi wongere erithekana. Lengekanaya oku bino.

Yihighule okw’iyitsweba. Omukali anganayowa athi mwira wiwe erilebya eponografe obundi ni busana n’obulemwa bwiwe iyo ng’omukali. Danielle c akabugha athi, “Iningayilhangira ng’omukali oyutsurumire oyukatsandaya obutheke bwaghe busana n’omubere waghe w’erihithana.” Alice iniakayowa athi atholere eribya ini mukali oyubulirweko. Iniakayibulhaya, ‘Busana naki mwira waghe inianza erisamalira abandi bakali butsira ingye?’ Abandi bakali bathahibwa bakayitsweba busana nemibere bakayithwa-yithwamo, erilengekania bathi babirileka emyatsi iyatsandira ighuma.

Nawu wamayowa wuthya, wukiminye ngoku Yehova syali bugha athi wuliko olhubanza busana n’ebya mwira wawu akakolha. Yakobo 1:14 hathi: ‘Obuli mundu  akalengawako omughulhu akakurawa n’erihekwa n’esyongumbu siwe nyibi.’ (Abar. 14:12; Fil. 2:12) Omwakanya k’erikutsweba, Yehova akalhangira obuthaleghulha bwawu okw’iyo mwa bw’obughuli.—2 Emy. 16:9.

Kandi ni kibuya eriyitheghererya ngoku omulhume erilebya eponografe sikirimanyisaya kithi mukali wiwe abulirweko. Abasomire bingyi oko mwatsi oyu bakabugha bathi eponografe yikaletha esyongumbu esya omukali wosi-wosi athe angaberererya.

Yihighule oko maghaniryo mangyi. Catherine mwabugha athi eribera erilengekania okwa kya mwira wiwe erilebya eponografe mukyamunyobokya kutsibu. Frances mwabugha athi: “Ngahanga-hangaya namabiribulha mwira waghe ngali hayi. Ngatuntura kutsibu ekiro kyosi.” Abandi bakali bathahibwa babirikangania ngoku bakayowa embere sy’Abakristayo balikyabo abangabya ibanasi ebitsibu bya bira babu. N’abandi bakaligha ku bakayowa ibasolhwerwe kundi bakalengekanaya bathi sihali oyukayitheghereraya emibere eyo balimo.

Eriyowa eri ni lya buli kiro. Nomwabine, eribera erilengekania okw’iyowa eryo, kikongera amaghaniryo wawu. Omwakanya k’ekyo, lengaho erihwerya amalengekania okwa bughuma bwawu na Yehova. Erikolha ekyo kikendi leka iwabya akaghalha.—Esy. 62:2; Efe. 6:10.

Iwangana ghasirwa omw’isoma n’erighanirya oko myatsi ye Biblia ey’abakali ababya bawithe amaghaniryo ababana erihumulikana omw’ihikira Yehova omwa musabe. Mughulhu wosi isyali ghunzaho ebitsibu byabu, aliwe iniakabaha obuholho. Ng’eky’erileberyako, Hana mwabya “n’obulighe omo muthima” busana n’emibere eyo abyamo. Aliwe, abere ‘abirihathikana erisaba embere sy’Omwami Mukulhu,’ mwabana obuholho, nomwakine indi abya isyasi ekikendi kwamako nga ni kyahi.—1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Kor. 1:3, 4.

Sondaya obuwathikya bw’abasyakulhu b’ekithunga. Banganabya “ah’eribisama erihunga, ng’obuwamo bw’embulha nene.” (Isa. 32:2) Nibya bangana kusonderya mwali wethu oyo wangabwira ebitsibu byawu kandi iniakuhumulikania.—Emi. 17:17.

Mbwino wangana wathikya mwira wawu erileka omutse wiwe w’erilebya eponografe? Obundi. E Biblia yikakanganaya ngoku erithoka erighunzaho ekitsibu kutse erikinda enzighu eyikalire, “ababiri buwene kwilhaba omughuma.” (Omu. 4:9-12) Erisekulya  likakanganaya ngoku mughulhu mungyi abathahenie bamakolera haghuma erirwanisya omutse w’erilebya eponografe n’erisuba-subania eriyiketherana omwa butheke bwabu, mukalhwiririra ebibuya.

Ni kwenene, eki ikikendi thokekana omwanze wawu amabya iniananzire kandi iniabirithwamu erileka omutse wiwe w’erilebya eponografe. Mbwino anabirilemba-lemba Yehova athi amuhe akaghalha n’erisondya obuwathikya bw’abasyakulhu? (2 Kor. 4:7; Yak. 5:14, 15) Mbwino anabiriyihiriraho ebyanga muwathikya eriyihighulha okw’ilengwako—ng’eky’erileberyako, eriyikakirya okwa mikolesirye yiwe y’ebyuma by’ekielektroniki n’eriyihighulha okwa mibere eyanga leka inialengwako? (Emi. 27:12) Mbwino anayitheghekire eriligha obuwathikya bwawu n’erikubera w’okwenene? Kyamabya ikwakiri kithya, iwangana thoka erimuwathikya.

Wuthi? Thalengekania okwa ky’erileberyako kino. Felicia mwathahibwa na Ethan, oyuwabya awithe omutse w’erilebya eponografe iniakine mulere. Felicia akaleka kyolhobere mwira wiwe erimukanirya omughulhu akasamo engumbu y’erianza erithasyalebya eponografe. Ethan akasoborera athi: “Sindibisa mukali waghe ya kindu. Omo lhwanzo akanyiwathikaya eriyihiriraho olhubibi n’eribya inianemunyibulya nga nganemuthoka. Kandi akanyiwathikaya erithendi lhabirirania omw’ikolesya e Intaneti.” Nomwabine, Felicia akayowa nabi busana na Ethan erianza eponografe. Felicia akabugha athi, “Aliwe, eriyiponera lyaghe n’obulhumi sibirimuwathikaya erileka omutse oyu. Thukabya thwabirikania okwa kitsibu kiwe, akabya inianayitheghekire erinyiwathikya okw’iyowa lyaghe.”

Erikanirania ng’eri likawathikaya omulhume eriyihighulha okwa ponografe kandi iryaleka mukali wiwe iniathasyamuyikethera. Kundi nibya, omulhume amabya inianayitheghekire erithendi bisa omutse wiwe, eby’akakolha obuli kiro, n’ebimuhambireko, isyendi bisa mukali wiwe y’ekyosi-kyosi.

Mbwino wunalighire ngoku wangana wathikya mwira wawu omwa nzira ng’eyo? Kyamabya ikwakiri kithya, busana naki imuthasoma n’erikania oko mwatsi oyo ko haghuma? Ebilhubirirwa biwe ibikendibya iry’erileka eponografe n’erikuha ekyanga leka iwamuyikethera. Omwakanya k’erigheghena eriyilhalikirira lyawu, omulhume atholere iniaminya ekitsibu ekyo nga kikakuhambako kithi. Ebilhubirirwa byawu ly’eryongera akaghalha kiwe k’erileka omutse oyo n’erimuha akaghisa k’erisuba-subania eriyikethera erya wumuwithire. Inywe bosi babiri imukendi yithagha eriminya ebikaleka abandu ibanza erilebya eponografe kandi ngoku mwanga singura ekitsibu ekyo. d

 Wamasagha wuthi erikanirania lyenyu lyangana lhwiririramo amalhwa, lengekanaya okw’ikokya omusyakulhu w’ekithunga oyo inywe bosi babiri mukendi yowa buholho inianeho nuku asondole erikanirania lyenyu. Wukiminye ngoku nibya n’enyuma w’omwanze wawu erileka omutse w’erilebya eponografe, kyangana thwalha buthuku erithasyamuyikethera. Isiwahwa amani. Sondekanaya ehindu hike-hike ehyo anemulengaho eryuwania omwa butheke bwenyu. Ibya iwunawithe amaha ngoku ahabw’akathuku n’erighumisirizya, endambi yikendi syahika obutheke bwenyu ibwathasyaghuma.—Omu. 7:8; 1 Kor. 13:4.

Kandi ibbwa mwira wawu amasubira omutse oyo, mbwino ekyo kikamanyisaya kithi syathayisubamo kutse sihakiri maha? Eyihi nahake. Kutsibu-tsibu amabya inialhue iniabiribya mutse, ikyangana thwalha buthuku erisalha aleka omutse oyo. Anganasubira omutse oyo nibya n’enyuma w’erighunza emyaka inianalekiregho. Erithoka eriyihighulha okw’isubira omutse oyo, iniakendi yithagha eriyihiriraho ebikakiryo ebikalire, obundi omw’ilholha embere eribighenderako nibya n’enyuma w’eribya ng’abirileka omutse oyo. (Emi. 28:14; Mt. 5:29; 1 Kor. 10:12) Iniakendi yithagha eribya ‘muhya-muhya omo malengekania’ n’erigha ‘erikwa ebibi by’obusu’—eponografe kuthya n’owundi mutse owosi-wosi awathuwene ng’erinyighitha ebitsuko by’olhubutho. (Efe. 4:23; Esy. 97:10; Abar. 12:9) Mbwino anayitheghekire erihiraho akaghalha ako? Kyamabya ikwakiri kithya, ihakendibya amaha ngoku akendi syalekera ighuma omutse oyo. e

Aliwe ibbwa omwanze wawu amabya isyatsomene erirwanisya ekitsibu kiwe? Ni kwenene, iwanganabera eriyiponera, erihithana, n’eriyowa iwabirighoberibwa. Sondekanaya erithekana omw’isigha emyatsi omo byalha bya Yehova. (1 Pet. 5:7) Lholha embere eriyithunda hakuhi na Yehova omw’iyeghesya, erisaba, n’erighanirya. Wukakolha ekyo, yikethere ngoku nayu anemuyithunda hakuhi nawu. Ngoku kiri omu Esyonyimbo 34:18, ali ‘hakuhi n’ab’emithima ibbunangikire,’ inianzire eribahumulikania. Lengaho eribya Mukristayo mubuya ngoku wanga thoka. Sondekanaya obuwathikya bw’abasyakulhu. Kandi ibya iwune n’amaha ngoku obuthuku bukendi syahika, mwira wawu iniakolha esyombinduka.—Abar. 2:4; 2 Pet. 3:9.