Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 32

OLHWIMBO 44 Omusabe ow’Abolho

Yehova Anzire Abandu Bosi Bayisubemo

Yehova Anzire Abandu Bosi Bayisubemo

“Omukama [Yehova] . . . syanzire omundu n’omughuma akahera, nikwa anzire abandu bosi ibabindulha emithima yabo n’erileka ebibi.”​—2 PET. 3:9.

EKIGHENDERERWA

Eriminya eriyisubamo nga niki, ekikaleka ikyayithaghisibwa, kandi ngoku Yehova akawathikaya abandu b’emisindo yosi eriyisubamo.

1. Eriyisubamo mwamuliki?

 THWAMASOBYA, ni kikulhu eriyisubamo. Omwa Biblia, omundu oyukayisubamo akahindulha amalengekania wiwe okwa mutse wiwe mulebe, inialekagho, kandi iniathwamu erithendi subiragho.​—Mt. 3:8; Emib. 3:19; 2 Pet. 3:9.

2. Busana naki ithwe bosi thukayithagha erigha okw’iyisubamu? (Nehemia 8:9-11)

2 Obuli mundu oyuliho akayithagha erigha okw’iyisubamo. Busana naki? Kundi ithwe bosi thukahalhaya obuli kiro. Ithwe ng’ab’olhubutho lhwa Adamu na Eva, thwabirisighalya ekibi n’olhuholho. (Abar. 3:23; 5:12) Ithwe bosi thuli bakolha-nabi, kandi thukayithagha eriyisubamo. Nibya n’abandu b’erikirirya linene, ng’omukwenda Paulo, mubarwanisya ekibi. (Abar. 7:21-24) Mbwino eki kikamanyisaya kithi thutholere ithwabya omwa bulighe busana n’ebibi byethu? Eyihi, Yehova ni w’obughanyiri kandi anzire ithwatsema. Thulebaye ekyalholirweko ky’Abayuda ab’omwa biro bya Nehemia. (Soma Nehemia 8:9-11.) Yehova mwathanza bakabya omwa bulighe busana n’ebibi ebya bakolha kera aliwe mwanza batseme bakamuramya. Yehova anasi ngoku eriyisubamo likaletha obutseme. Neryo akathukangiriraya kulyo. Thwamayisubamu ithwangana yikethera ngoku Thatha wethu w’obughanyiri akendi thughanyira.

3. Thukendi kania okuki omo mwatsi ono?

3 Muleke thw’ighe bingyi ebihambire okw’iyisubamu. Omo mwatsi ono thukendi kania okwa bindu bisathu. Eky’erimbere, thukendi minya ebya Yehova akangiriraya Abaisraeli ebihambire okw’iyisubamu. Neryo thukendi lebya ngoku Yehova awathikaya abakolha-nabi nuku bahike okw’iyisubamu. Erighunzerera, thukendi kania okwa ebyo abigha ba Yesu bigha okw’iyisubamu.

EBYA YEHOVA AKANGIRIRAYA ABAISRAELI EBIHAMBIRE OKW’IYISUBAMO

4. Ni byahi ebya Yehova akangiriraya Abaisraeli ebihambire okw’iyisubamo?

4 Yehova abere atheghekania Abaisraeli eribya kihanda, mwakolha nabo endaghane, amahirayo omwa buhandiki. Ku baghendera okwa bihano biwe angabatheghirye n’eribatsumulha. Erilhabira omwa bihano ebi, mwabakakasya athi: “Ekihano eki ekyo ngabahana munabwire, sikibalemire, kutse sikiri haali .” (Ebi. 30:11, 16) Aliwe kubamuyisamambulhako—ng’eky’erileberyako, erithwamu eriramya esindi nyamuhanga—angabalhusiryeko emighisa yiwe, neryo ibaghalhwa. Nomwabine, kyanga thokekene ibo erithasyasimwa na Nyamuhanga. ‘Bangasubire oku Yehova Nyamuhanga [wabo] n’erikenga omulenge wiwe.’ (Ebi. 30:1-3, 17-20) Ni bugha ambu, bangayisubiremo. Ku bakolha ekyo, Yehova angabayithundireko n’erithasyabatsumulha.

5. Yehova mwakangania athi ngoku mwathalhuhirira okwa bandu biwe? (2 Abami 17:13, 14)

5 Abandu ba Yehova abasombwerwe ibakabera erimuyisamambulhako. Eryongera okw’iramya esyosanamu, mubakolha n’ebindi bindu bibi kutsibu. Busana n’ekyo mubaghalhwa. Aliwe Yehova mwathalhuhirira okwa bandu biwe abamusighanaya. Mwabathumako abaminyereri biwe ngendo nyingyi eribalemba-lemba athi bayisubemo kandi bamusubeko.—Soma 2 Abami 17:13, 14.

6. Yehova mwakolesya athi abaminyereri biwe erikangirirya abandu biwe omughaso w’eriyisubamo? (Lebaya n’ekisasani.)

6 Mughulhu mungyi Yehova iniakakolesaya abiminyereri biwe erikunga n’erihengulha abandu biwe. Ng’eky’erileberyako, erilhabira omu Yeremia, Nyamuhanga mwabugha athi: “Israeli oyukaleghulha, subulha . . . Singendi syakuthungerera omw’ihithana, kusangwa indi w’erighanyira [muthaleghulha, “NWT”], singendi syabika erihithana erihika kera na kera. Ekighuma wuyisinge ebibi byawu, wuthi wabirihalya oku Mwami Mukulhu.” (Yer. 3:12, 13) Erilhabira omu Yoeli, Yehova mwabugha athi: “Munyibindukire n’emithima yenyu yosi.” (Yoe. 2:12, 13) Mwaleka Isaya iniathulhagho athi: “Muyeraye, muyikose. Mulhusaye obubi bw’erikolha lyenyu embere sy’ameso waghe. Mumbaye okw’ikolha ebibi.” (Isa. 1:16-19) Kandi erilhabira omu Ezekieli, Yehova mwabulya athi: “Ngatsema busana n’olhuholho lhw’ababi kwehi? Nikwa kumbe angabunukalha akalhua omo syonzira siwe, iniabyaho. . . . Sindi n’obutseme omwa lhuholho lhw’omundu oyukaholha. Neryo mubinduke, erileka ebibi, mubyeho.” (Eze. 18:23, 32) Yehova akatsema akalhangira abandu bakayisubamo kundi anzire ibabyaho kera na kera! Neryo Yehova syalikwama kyayitheka akalinda abakolha-nabi babinduke athali abawathikya. Thulebaye ebindi by’erileberyako ebihambire okw’eki.

Mughulhu mungyi, Yehova iniakakolesaya abaminyereri biwe erihira omwa bandu biwe mw’omuhwa w’eriyisubamo (Lebaya enungu 6-7)


7. Omw’ikolesya omwatsi w’omuminyereri Hosea na mukali wiwe, ni kyahi ekya Yehova akangiriraya abandu biwe?

7 Lhangira ekya Yehova akangiriraya abandu biwe erilhabira omwa ebyabya oku Gomeri, mukali w’omuminyereri Hosea. Abere abirisingira, mwasighania Hosea amaghenda n’abandi balhume. Mbwino abya isy’akiriko malenguliro? Yehova, oyukaminya ebiri omwa muthima, mwabwira Hosea athi: ‘Ghenda kandi, wanze omukali oyuwanzirwe na mwira wiwe [owundi mulhume], nikwa ni muthethi, ngoku Yehova anzire abaana ba Israeli nomo babindukire erikwama esindi nyamuhanga.’ (Hos. 3:1; Emi. 16:2) Wanamalhangira ngoku mukali wa Hosea abya iniakinasangira omwa kibi ekikalire. Nomwabine, Yehova mwabwira Hosea athi amughanyire kandi basubanemo. a Kuthya Yehova abya isy’athalhuhirira okwa bandu biwe ab’emithima eyikalire. Nomwakine indi babya ibabiriwa omwa bibi ebikalire, abya iniakinabanzire kandi mwalholha embere eribatsomana n’eribawathikya eriyisubamo n’erihindulha esyonzira syabo. Mbwino eky’erileberyako eki kikakanganaya kithi Yehova “oyukalebaya emithima,” akendi tsomana omundu oyukinasangira omwa bibi ebikalire n’erilengaho erimulholerya okw’iyisubamo? (Emi. 17:3) Leka thulebaye.

NGOKU YEHOVA AKAKOLHAYA ABAKOLHA-NABI OKW’IYISUBAMO

8. Ni kyahi ekya Yehova akolha eriwathikya Kaina eriyisubamo? (Enzuko 4:3-7) (Lebaya n’ekisasani.)

8 Kaina abya kambere ka Adamu na Eva. Mwasighalya obubi bw’ababuthi biwe. Eryongera okw’ekyo, e Biblia yikamubughako yithi: “Emibiiri ya Kaina yabya mibi.” (1 Yn. 3:12) Obundi ekyo ky’ekyaleka Yehova ‘iniathasima Kaina n’obuhere bwiwe’ omughulhu ahayo obuhere. Omwakanya k’erihindulha esyonzira siwe, “Kaina mwahithana kutsibu, n’obusu bwiwe mubwahina.” Ni kindi kyahi ekya Yehova akolha? Mwakania na Kaina. (Soma Enzuko 4:3-7.) Lhangira ngoku omwa lhukeri Yehova aghaniraya na Kaina, akamuha amaha n’erimukunga okwa kabi akakalhwiririra omwa kibi. Eky’obulighe, Kaina mwaghana erihulikirira. Mwathalighira Yehova akamulholerya okw’iyisubamo. Abere abirighana, mbwino mukyanaleka inialekeraho erilholerya abandi bakolha-nabi okw’iyisubamo? Eyihi na hake!

Omwa lhukeri, Yehova mwaghanirya na Kaini, akamuha amaha n’erimukunga okwa kabi akakalhwiririra omwa kibi (Lebaya enungu 8)


9. Yehova mwalholerya athi Dawudi okw’iyisubamo?

9 Yehova aby’anzire kutsibu Omwami Dawudi. Nibya mwamwahulhamo “omundu oyo nyanzire.” (Emib. 13:22) Aliwe Dawudi mwasangira omwa bibi ebikalire kutsibu, imwamuli obusingiri n’obwithi. Erikwamana n’emighambo ya Musa, Dawudi aby’atholere iniakwa. (Law. 20:10; Emig. 35:31) Aliwe omwa lhukeri Yehova mwamuwathikya. b Mwathuma omuminyereri Natana athi abungire omwami, nomwakine indi Dawudi abya isyathakangania ekiminyikalho kyosi-kyosi ky’eriyisubamo. Natana mwakolesya omukya owahika okwa muthima wa Dawudi. Dawudi mwahambwako kutsibu, neryo amayisubamo. (2 Sam. 12:1-14) Mwahandika olhwimbo olhukalhua okwa muthima olhwakanganaya omuthima wiwe w’eriyisubamo. (Esy. 51, ehinywe ehiri ahighulhu okwa sura) Olhwimbo olho lhwabiri humulikania abakolha-nabi bangyi n’eribahiramo omuhwa w’eriyisubamo. Mbwino sithuli tsema eribya Yehova imwalholerya omughombe wiwe mwanzwa Dawudi y’okw’iyisubamo omo lhwanzo?

10. Wukayowa wuthi okw’ighumisirizya lya Yehova n’erighanyira liwe omwa mibere akolonganiramo n’abakolha-nabi?

10 Yehova aponire ekibi, kandi syali gheghena omulingo wosi-wosi w’ekibi. (Esy. 5:4, 5) Aliwe, anasi ngoku ithwe bosi thuli bakolha-nabi, kandi busana n’erithwanza, akathwamu erithuwathikya erirwanisya ekibi. Mughulhu wosi akalengaho eriwathikya nibya n’ababi kutsibu eriyisubamo n’eriyithunda okw’iyo. Eriminya ekyo ka kikahumulikanaya! Thukabya thukaghanirya okw’ighumisirizya lya Yehova n’erighanyira liwe, thukathwamu erisighalha bathaleghulha okw’iyo n’erilhuaho ithwayisubamo thwamakolha ekibi. Neryo thulebaye ngoku ekithunga ky’Ekikristayo ky’ongera erikangiriribwa ebihambire okw’iyisubamo.

EBYO ABIGHA BA YESU BIGHA OKW’IYISUBAMO

11-12. Ni kyahi ekya Yesu akangiriraya abahulikiriri biwe ekihambire okwa mubere wa Thatha wiwe ow’erighanyira? (Lebaya ekisasani ky’okwa.)

11 Omwa kighana ky’erimbere E.K., obuthuku bwa Masiya eryasa bwabya ibwamabirihika. Ngoku kiri omo mwatsi w’ahanyuma, Yehova mwakolesya Yohana Omubatizya na Yesu Kristo erikangirirya abandu ngoku ni kikulhu eriyisubamo.—Mt. 3:1, 2; 4:17.

12 Omw’ithulira liwe lyosi, Yesu mwakangirirya abahulikiriri biwe ebihambire okwa mubere wa Thatha wiwe ow’erighanyira. Yesu mwakolha eki omwa nzira eyikahamba okwa muthima akaha omukya w’omughalha oyuwahera. Omulhwana oyo mwathwamu erikwama enzira nyibi ey’engebe habw’akathuku. Nomwabine, abere “abuka kw’obulengekania,”mwasuba eka. Thatha wiwe mwakolhaki? Yesu mwabugha athi omughalha “abere akine haali omwa nzira, thatha wiwe mwamulhangira neryo amamukwira obulighe, kandi mwathibitha eyo ali, amamuwako n’erimulyatsirira.” Omughalha mwanza eribulya nga anganabya mughombe omwa nyumba ya thatha wiwe, aliwe thatha wiwe mwamwahulhamo “mughalha waghe oyu” kandi mwamwangirira ng’omwana wiwe. Thatha mwabugha athi: “Abya iniabirihera, abiribanika.” (Lk. 15:11-32) Yesu iniane omwa lhubulha athali asa okwa kihugho, ahathe erithika-thika mwalhangira Thatha wiwe akakwira abakolha-nabi bangyi abakayisubamo b’obulighe ng’obo. Omukya oyu ka akathukakasya ndeke-ndeke ngoku Thatha wethu, Yehova, ni w’obughanyiri!

Thatha oyuli omwa mukya wa Yesu ow’omughalha oyuwahera anemuthibitha akayawa oku mughalha wiwe oyuwamusighanaya, inianemusuba eka (Lebaya enungu 11-12)


13-14. Ni byahi ebya omukwenda Petero igha okw’iyisubamo, kandi ni byahi ebyo akangiriraya abandi ebihambire okw’iyisubamo? (Lebaya n’ekisasani.)

13 Omukwenda Petero mw’ighira oku Yesu kwa bingyi ebihambire okw’iyisubamo n’erighanyira. Mughulhu mungyi, Petero mwayithagha erighanyirwa, kandi Yesu mwamughanyira ahathe eriyikukumirira. Ng’eky’erileberyako, Petero abere abiriyighana Mukama wiwe mirundi isathu, mwayowa nabi kutsibu busana n’ekyo akolha. (Mt. 26:34, 35, 69-75) Aliwe Yesu abere abirilhubuka mwabuthukira oku Petero—iniane iyuwene. (Lk. 24:33, 34; 1 Kor. 15:3-5) Ahathe erithika-thika, okwa buthuku obo, omo lhwanzo, Yesu mwaghanyira omukwenda wiwe oyuwabiriyisubamo n’erimukakasya ngoku abirimughanyira.—Lebaya Mariko 16:7

14 Kundi Petero abya iniabiriyilhangirira eki, mwabya iniangana kangirirya abandi ebihambire okw’iyisubamo n’erighanyira. Buthuku bughuma enyuma w’ekiro kikulhu ky’Epentekote, Petero mwalhabirya Abayuda bangyi abath’ikirirye b’omukania, eribasoborera ngoku mub’itha Masiya. Nomwabine, omo lhwanzo mwabalemba-lemba athi: “Muyisubemo n’eribinduka nuku ebibi byenyu bisangulhawe, nuku emighulhu y’erilhuhuka yangalhua oku Yehova iyuwene-wene.” (Emib. 3:14, 15, 17, 19) Neryo Petero mwakangania ngoku eriyisubamo likaleka omukolha-nabi iniabinduka—iniahindulha amalengekania n’emikolere yiwe mibi—n’erikwama enzira mbyaka, eyikatsemesaya Nyamuhanga. Kandi omukwenda mwakangania ngoku Yehova angasangwire ebibi byabo, kutse erileka ebibi byabo bibulirane. Enyuma w’emyaka mingyi, Petero mwakakasya Abakristayo athi: “Omukama . . . syanzire omundu n’omughuma akahera, nikwa anzire abandu bosi ibabindulha emithima yabo n’erileka ebibi.” (2 Pet. 3:9) Eki ka kikahumulikanaya Abakristayo bamakolha ebibi—nibya n’ebikalire kutsibu!

Omo lhwanzo, Yesu mwaghanyira omukwenda wiwe oyuwabiriyisubamo n’erimukakasya ngoku abirimughanyira (Lebaya enungu 13-14)


15-16. (a) Omukwenda Paulo mw’igha athi ebihambire okw’ighanyira? (1 Timoteo 1:12-15) (b) Thukendi syakania okuki omo mwatsi owakakwamako?

15 Ni bandu bake ababirithayithagha eriyisubamo n’erighanyirwa lingaha n’erya Saulo we Tarso ayithagha. Aby’akendererya kutsibu abigha banzwa ba Kristo. Abakristayo bangyi bangabya ibabya bakamulhangira ng’oyukitheko malenguliro, oyutheko maha w’eriyisubamo. Aliwe Yesu oyuwabirilhubukibwa aby’awithe amalengekania awali mbaghane okwa w’abandu b’ekibi. Iyo na Thatha wiwe mubalhangira omu Saulo mw’emibere eyuwene. Yesu mwabugha athi: “Nabiriyisogha iyo.” (Emib. 9:15) Nibya Yesu mwakolesya ekithiko-thiko erilholerya Saulo okw’iyisubamu. (Emib. 7:58–8:3; 9:1-9, 17-20) Abere abiribya Mukristayo, Saulo—oyo enyuma waho aminyawa mwa mukwenda Paulo—mughulhu mungyi iniakakanganaya erisima liwe busana n’enzira eyo akanganibirawamo olhukeri n’obughanyiri. (Soma 1 Timoteo 1:12-15.) Omw’isima, omukwenda Paulo mwakangirirya athi: “Obubuya bwa Nyamuhanga bukakolhaya okw’ibindulha omuthima n’erileka ebibi.”—Abar. 2:4.

16 Paulo abere owa okwa kitsibu ekikalire eky’obusingiri ekyabya omwa kithunga ky’Ekikristayo e Korinto, mwabawathikya athi? Enzira eyo abawathikirayamo yikathukangiriraya bingyi ebihambire okw’ikunga lya Yehova ery’olhwanzo n’okwa mughaso w’erikangania obughanyiri. Thukendi syakania buuli okwa mwatsi oyo omo mwatsi owakakwamako.

OLHWIMBO 33 Ghusira Yehova y’Amalighe Wawu

a Oyu abya mwatsi w’embaghane. Munabwire, Yehova syali bugha athi oyutheko lhubanza lhw’erisingira atholere iniasighalha omwa butheke n’oyulyasingira. Kandi nibya, Yehova mwasondolha mughalha wiwe erihiraho emitheghekere busana n’abatheko lhubanza lhw’obusingiri erikomolha bamathwamu erikolha ekyo.—Mt. 5:32; 19:9.

b Lebaya omwatsi “Erighanyira lya Yehova likakughasira lithi?” Omwa Watchtower ey’Okwerikuminakughuma 15, 2012, olhup. 21-23, enu. 3-10.