Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 30

Erihika Okwa Mithima y’Abathawithe Edini

Erihika Okwa Mithima y’Abathawithe Edini

“Omo myatsi yosi, nabirirenga eribya hakuhi n’abandu b’emisindo yosi, inathoka omo syonzira syosi erisunga abandu ba kubo.”—1 KOR. 9:22.

OLHWIMBO 82 ‘Muleke Ekyakakalha Kyenyu Kikoleraye’

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Ni mbinduka yahi eyabiribya omwa bindi bihugho omwa myaka ya lino-lino?

HABW’EMYAKA mingyi, abandu bangyi omwa kihugho ibakabya ibanawithe edini ndebe eyo balimu. Aliwe emyaka eya lino-lino habiribya embinduka nene. Abandu banemuyongera eribya isibawithe edini eyo balimu. Erithwalira haghuma, omwa bindi bihugho abanene bakabugha bathi sibawithe dini. *Mt. 24:12.

2. Ni byahi ebyangabya ibikaleka abandu bangyi ibabya isibawithe dini?

2 Busana naki abandu bangyi bakabugha bathi sibawithe dini? * Abandi bangana lengemeribwa omwa by’eriyitsemesya kutse amaghaniryo. (Lk. 8:14) Abandi babirikirirya bathi sihali Nyamuhanga. Abandi b’ikirirye omu Nyamuhanga aliwe bakabugha bathi edini y’abirihwa okwa buthuku, siyiwithe mughaso, kandi siyirilighirana n’eby’esayansi kandi ni bukiru. Banganowa abanywani, abasomesya, kutse ab’amakuru bakabugha ambu engebe yayibuthukira, aliwe ibabya isibalyowa eby’amenge ebyangaleka omundu in’ikirirya ku hane Nyamuhanga. Abandi bakayiponera busana n’abakangirirya b’amadini abanzire kutsibu esyosente n’obuthoki. Omwa bindi bihugho, egavumente yikahira okwa by’edini kw’olhukako.

3. Ekighendererwa ky’omwatsi ono ni kyahi?

3 Yesu mwathubwira athi “mughende, muyire abigha okwa bihanda byosi.” (Mt. 28:19) Thwanga wathikya thuthi abathawithe edini erigha erianza Nyamuhanga n’eribya bigha ba Kristo? Thutholere ithwaminya ngoku emibere omundu ak’angiriramo omwatsi wethu kyangana sighikira oko aho akulira. Ng’eky’erileberyako, emibere abandu b’omwa Yuropu (Ebulaya) bakahulikirira yanganabya ya mbaghane okwa y’ab’omwa Asia. Busana naki? Omwa Yuropu, abanene banawithe ebyo basi okwa Biblia kandi banasi ndeke ngoku Nyamuhanga yuwahangika ebindu byosi. Aliwe omwa Asia, abanene sibawithe ekyo basi okwa Biblia, kandi sibikirirye omwa Muhangiki. Ekighendererwa ky’omwatsi ono ly’erithuwathikya erihika okwa mithima y’abosi abathukabana omw’ithulira, nomubangabya ibakulira hayi kutse ib’ikiriryeki.

IBYA IWUNE N’AMALENGEKANIA AWATHOLERE

4. Busana naki thutholere ithwabya n’amalengekania awatholere?

4 Ibya n’amalengekania awatholere. Obuli mwaka, hakabya ihabiribanika abandu ababya isibawithe edini abakabya Bema ba Yehova. Abangyi bakabya ibanabya bawithe esyongeso esyuwene aliwe ibabya imubayiponera busana n’obuthebya bw’abanya madini. Abandi isibawithe esyongeso nyibi kutsibu n’abangyi okw’ibo ibawithe emitse mibi eyo batholere ibaleka. Busana n’obuwathikya bwa Yehova, thwangana yikethera ngoku thukendi bana abawithe “amalengekania awakaleka ibatholera eribana engebe y’erikotha.”—Emib. 13:48, NW; 1 Tim. 2:3, 4.

Hindulikanaya emibere y’erithuliramu wukathulira abath’ikirirye omwa Biblia (Lebaya enungu 5-6) *

5. Mughulhu mungyi ni byahi ebikaleka abandu ibahulikirira ndeke omwatsi wethu?

5 Kanganaya Olhukeri n’Amenge. Mughulhu mungyi, abandu bakahulikirira omwatsi wethu, butsira busana n’ebya thukabugha, aliwe busana n’emibere thukabibughiramu. Bakasima thwamabya b’olhukeri, thwamakangania amenge, n’eribatsomana. Sithuli bakaka erithuhulikirira. Omwakanya k’ekyo, thukalengaho eriminya ekikaleka ibabya n’amalengekania agho bawithe oko by’edini. Ng’eky’erileberyako, thukaminya ngoku abandi sibalyanza erikania n’abo bathasi okwa by’edini. Abandi bakayowa ini buthayira ngeso eribulya omundu amalengekania agho awithe oku Nyamuhanga. N’abandi bakayowa ibakendi hemuka bamalhangirwa bakasoma e Biblia, kutsibu-tsibu n’Omwema wa Yehova. Mbulha ni kyahi okw’ebi, thukalengaho eriyitheghererya eriyowa lyabu.—2 Tim. 2:24.

6. Omukwenda Paulo mwaghenda-ghendania athi n’emibere eyiriho, kandi thwanga mugherererya thuthi?

6 Thwanga kolhaki omundu amathendi yowa buholho thukakolesya ebinywe nga e “Biblia,” “erihangika,” “Nyamuhanga,” kutse “dini”? Ithwangana gherererya omukwenda Paulo n’erihindulha emibere y’erikaniryamu nabu. Paulo iniakabya akakania n’Abayuda, iniakakolesaya Amasako. Aliwe, abere akakania n’abafilosofa Abagiriki omwa Areopago, mwathabya akahulha Amasako. (Emib. 17:2, 3, 22-31) Thwanga gherererya thuthi eky’erileberyako kya Paulo? Wamakania n’omundu oyuth’ikirirye omwa Biblia, kyangabya kibuya erithendi ahulha amasako. Wamalhangira omundu isyali yowa buholho mukasoma nayu e Biblia, iwangana lengesya erimukangania amasako omwa yindi nzira, ng’erikolesya ebyuma by’etekinologia.

7. Ithwe eribya nga Paulo ngoku kiri omu 1 Abanya Korinto 9:20-23, ni byahi ebya thwanga kolha?

7 Ibya n’Obuyitheghererya kandi Hulikirira. Thutholere ithwalengesya eriyitheghererya ebikaleka abandu abathukabana ibabya n’amalengekania agho bawithe. (Emi. 20:5) Thasyalengekanaya okwa ky’erileberyako kya Paulo. Akulira omwa Bayuda. Ahathe erithika-thika mwahindulha emibere yiwe y’erithuliramu akathulira Abanya Bihanda, abandu ababya basi bike kutse abathabya basiki oku Yehova na Masako. Thwangana yithagha erisekulya kutse eribulya abasi ndeke abali omwa kithunga nuku thuyitheghereraye ndeke amalengekania n’eriyowa ly’abandu b’omwa bulhambu bwethu.—Soma 1 Abanya Korinto 9:20-23.

8. Ni nzira yahi nguma ey’eritsukisya omukania owahambire okwa Biblia?

8 Ekilhubirirwa kyethu ly’erisondekania abanga hulikirira. (Mt. 10:11) Erithoka eki, thutholere ithwababulya amalengekania wabu n’eribahulikirira ndeke. Mughalha wethu e Bwengereza akabulhaya abandu omundu ng’angathunga athi obutheke obutsemire, ng’angakulya athi abaana, kutse ng’angaghumira athi obuthe bulingirirania. Akabya abirihulikirira erisubirya lyabu, akabugha athi, “Wukalengekanaya wuthiki okwa menge ano awahandikawa myaka nga 2,000 enyuma?” Neryo, isyathabugha ekinywe e “Biblia,” akabakanganaya okwa simu amasako awatholere.

HIKA OKWA MITHIMA Y’ABANDU

9. Thwanga wathikya thuthi abandu abathyanza erikania okwa bya Nyamuhanga?

9 Thwangana hika okwa mithima y’abandu abathyanza erikania okwa bya Nyamuhanga omw’ikania okwa kindu ekikabahambako. Ng’eky’erileberyako, eby’obuhangwa bikaswekaya abangyi. Neryo ithwangana bugha thuthi: “Obundi wunasi ngoku abanya sayansi bakabya bakakolha ebindu bingyi bihyaka bakagherererya ebindu ebineho omwa by’obuhangwa. Ng’eky’erileberyako, abakakolha ehizindalo bakatsuka eriyitheghererya ndeke emikolere y’amathwe, n’abakakolha esyokamira ibayitheghererya ndeke emikolere y’ameso. Ni kyahi ekikasa omwa bulengekania bwawu wukalengekania okwa by’obuhangwa? Mbwino byayirethaho, hali oyuwabihangika, kutse hane ekindi?” Thwabiribahulikirira ndeke, ithwangan’ongerako thuthi: “Abaingyiniya bakabya bakakopa emikwikire y’amathwe n’ameso, ithwangana yibulya nga bakakopa ndi. Ekindu ekya muhandiki wakera ahandika kikanyitsemesaya: ‘Oyuwahangika amathwe wethu, syaliowa kwehi? Kandi mwahangika ameso wethu, syali lhangira kwehi? . . . Iyo ni mukangirirya w’abandu bosi!’ Abandi banya sayansi nabu bakalighirana n’ebinywe ebi.” (Esy. 94:9, 10) Neryo ithwangana kangania evidiyo okwa jw.org® ahisi sy’omuthwe “Interviews and Experiences” ebikabera eryasira omwa katsweka “Viewpoints on the Origin of Life.” (Lebaya omwa PUBLICATIONS > VIDEOS.) Kutse ithwangana baha ebrokyuwa Was Life Created? kutse eya The Origin of Life—Five Questions Worth Asking.

10. Thwanga tsuka thuthi omukania n’omundu oyuthyanza erikania okwa bya Nyamuhanga?

10 Abandu bangyi banzire erisyabya ndeke obuthuku obw’embere. Aliwe, abangyi bakasagha bathi ekihugho kikendi syathoghothibwa kutse eribya isikyanga thasyikalhwamo. Omulebererya w’omuthimbo omwa Norway akabugha athi abandu abathyanza erikania okwa bya Nyamuhanga mughulhu mungyi bakanza erikania okwa bikabya omwa kihugho. Akabya abiriramukya abandu, akabugha athi: “Wuwithe malengekaniaki okw’ilindirira obuthuku bw’embere obuwene? Mbwino abanga thuwathikya ba banya politiki, abanya sayansi, kutse owundi mundu?” Akabya abirihulikirira ndeke, akasoma kutse eribugha ebinywe eby’erisako erikakanaya okwa buthuku obuwene obw’embere. Abandi bakatsemera omulhaghe we Biblia owakabugha athi ekihugho kikendi syabyaho kera na kera kandi athi abandu abuwene bakendi sy’ikalha kukyo kera na kera.—Esy. 37:29; Omu. 1:4.

11. Busana naki thutholere ithwalengesya esyonzira muthina-muthina thukakania n’abandu, kandi thwanga gherererya thuthi eky’erileberyako kya Paulo, ngoku kiri omu Abanya Roma 1:14-16?

11 Ni kibuya erikolesya esyonzira muthina-muthina thukakania n’abathukabana. Busana naki? Kundi sithusosene. Ekikatsemesaya owundi kyangana ponesya owundi. Abandi bakaligha erikania oku Nyamuhanga kutse e Biblia, n’abandi ibanzisibwa wamatsuka erikania okwa bindi. Mbulha ni mibere yahi, thutholere ithwalengaho erikania n’abandu ab’emisindo yosi. (Soma Abanya Roma 1:14-16.) Kandi thutholere ithw’ibuka ngoku Yehova yukalhasaya ekwenene omwa mithima y’abanzire ekihikire.—1 Kor. 3:6, 7.

NGOKU THWANGA THULIRA ABANDU ABATHIKIRIRAYA OMU NYAMUHANGA

Abathuliri bangyi ab’Obwami bakatsomana abandi ab’omwa bihugho ebithe mw’Ekikristayo n’eribakanirya okwa menge awatholere awali omwa Biblia (Lebaya enungu 12-13)

12. Ni byahi ebya thwangakolha erihika okwa mithima y’abandu abakalhua omwa bihugho bye Asia abathe bathalengekania buuli kwenene Omuhangiki nga aneho?

12 Omwa kihugho kyosi, abathuliri bangyi banemubana abandu abathikiriraya omu Nyamuhanga w’okwenene, imwamuli n’abakalhua omwa bihugho eyo egavumente yabirihira olhukako okwa by’edini. Omwa bihugho birebe eby’omwa Asia, abangyi sibali bathakilengekaniako buuli kwenene nga hane Omuhangiki kutse eyihi. Abandi bakananza ibaminya kandi bakaligha erigha e Biblia, aliwe abandi ibathanza eriminya. Thwanga bawathikya thuthi? Abandi bathuliri abasi ndeke babirighasirwa omw’itsukisya omukania omw’iyihira okwa bandu, eribatsomana, n’enyuma waho okwa buthuku obutholere bakabakaniraya ngoku engebe yabu yuwana bakatsuka erighendera okwa musingyi mulebe we Biblia.

13. Ni byahi ebyanga leka abandu ibatsemera omwatsi we Biblia? (Lebaya ekisasani eky’okwa kidipa.)

13 Okw’itsuka, abangyi bakatsemera amenge awali omwa Biblia. (Omu. 7:12) Omwa New York, mwali wethu oyukathulira abakabugha omubughe w’Olhuchaina akabugha athi: “Ngalengaho eritsomana abandu n’eribahulikirira. Namabiriminya ngoku ni bahyaka, nganabulhaya indi: ‘Wune mubeghera? Wune wabana omubiiri? Abandu ab’eno banemukukolha ndeke?’” Okwa bundi buthuku eki kikanamuwathikaya eribakanirya okwa Biblia. Kyamathokekana, mwali wethu akanongerako athi: “Wukalengekanaya ni kyahi ekyanga thuwathikya erithoka erikolongana n’abandi ndeke? Nangana kukangania omusyo owali omwa Biblia? Akabugha athi: ‘Eritsuka ly’amalhwa liri ng’omughulhu omundu akalibulha enzira y’amaghetse; busana n’ekyo, wumbaye oko buhaka buthe bwabya malhwa.’ Wukalengekanaya erihabulha eri lyangana thuwathikya erikolongana n’abandi?” (Emi. 17:14) Erikanirania ng’eri lyangana thuwathikya eriminya abanganza eriminya bingyi.

14. Mughalha wethu mughuma omwa Far East akawathikaya athi abandu abakabugha bathi si b’ikirirye omu Nyamuhanga?

14 Kandi ibbwa abakathubwira bathi sibikirirye omu Nyamuhanga? Mughalha wethu oyuwamabirighunza buthuku bunene inianemuthulira abandu abathawithe edini omwa Far East akabugha athi: “Omundu akabya akabugha athi, ‘Sing’ikirirye omu Nyamuhanga,’ akabya iniakamanyisaya athi sy’ikirirye omo syonyamuhanga esyo bandu bangyi bakaramaya. Neryo mughulhu mungyi nga lighirana nayu omw’imubwira indi esyonyamuhanga nyingyi abandu bakayikokotherayasyo kandi si sy’okwenene. Mughulhu mungyi ngasoma Yeremia 16:20: ‘Omundu angana thoka eriyikolera esyonyamuhanga kwehi?’ Neryo inamubulya: ‘Thwanga minyerera thuthi Nyamuhanga w’okwenene n’esyonyamuhanga sy’eriyikolera?’ Ngahulikirira ndeke, neryo ingasoma Isaya 41:23: ‘Muthule emyatsi eyikendi syasa enyuma, ithwathoka eriminya ku muli esyonyamuhanga.’ Neryo ingamukangania eky’erileberyako ekikakanganaya ngoku Yehova abirisangwa abugha eby’omwa buthuku bw’embere.”

15. Thwang’ighaki okwa ky’erileberyako kya Mughalha wethu ow’ebulhua lyuba bwe Asia?

15 Mughalha wethu ebulhua lyuba bwe Asia akakolesaya enzira eno okw’isubayo. Akabugha athi: “Ngabakanganaya amenge we Biblia, amaminyereri we Biblia awabiribererera, n’ebilhaghiro ebikasondolha ebiri omo kyanya. Neryo ingabakangania ngoku ebyosi ebi bikakanganaya ngoku hane Omuhangiki kandi ow’amenge. Omundu amabiriligha ngoku kithokekene Nyamuhanga eribya inianeho, ngatsuka erimukangania ebya Biblia yikabugha oku Yehova.”

16. Ngoku kiri omu Abaebrania 11:6 busana naki abigha be Biblia bakayithagha eribya n’erikirirya omu Nyamuhanga n’omwa Biblia, kandi thwanga bawathikya thuthi eririkulha-kulhania?

16 Thuk’igha e Biblia n’abandu abathawithe edini, thutholere ithwalholha embere eribawathikya erikirirya omu Nyamuhanga. (Soma Abaebrania 11:6.) Kandi thutholere ithwabawathikya erikirirya omwa Biblia. Eki ikyangana thuyithaghisya erisubirira omwa syonzumwa ndebe. Obuli erigha, ithwangana yithagha erikania okwa kikakanganaya ngoku e Biblia ni Kinywe kya Nyamuhanga. Eki imwanganabya erikania okwa maminyereri we Biblia aw’abiribererera, ngoku e Biblia yihikire yikakania okwa by’esayansi n’ebya kera, kandi ngoku yikathuwathikaya buli kiro omwa ngebe.

17. Olhwanzo lhwethu lhwanga hamba lhuthi okwa bandu?

17 Thukawathikaya abandu eribya bigha ba Kristo omw’ibakangania olhwanzo, mbulha batsomene eby’edini kutse eyihi. (1 Kor. 13:1) Omughulhu thukabakangiriraya, ekilhubirirwa kyethu ly’eribakangania ngoku Nyamuhanga athwanzire kandi ku anzire ithwamwanza. Obuli mwaka esyongumi sy’abathabya banzire kutse eritsomana eby’edini bakabatizibawa kundi babirigha erianza Nyamuhanga. Neryo ibya n’amalengekania awatholere, kandi tsomana obuli musindo wosi w’abandu. Bahulikirire. Lengaho eribayitheghererya. Omwa ky’erileberyako kyawu, beghesaye eribya bigha ba Kristo.

OLHWIMBO 76 Kikaleka Iwayowa Wuthi?

^ enu. 5 Munabwire kwilhaba kera, thwanganabana abandu bangyi abathawithe edini. Omwatsi ono akakanaya ngoku thwanga bakangirirya ekwenene ye Biblia kandi ngoku thwanga bawathikya eriyikethera e Biblia n’erikirirya omu Yehova Nyamuhanga.

^ enu. 1 Erikwamana n’erisekulya, ebighuma by’okwa bihugho ebyo ni: Albania, Australia, Austria, Azerbaijan, Kanada, Chaina, Czech Republic, Denmark, France, Germany, Hong Kong, Ireland, Israel, Japani, Netherland, Norway, South Korea, Spain, Sweden, Switzerland, e Bwengereza, na Vietnam.

^ enu. 2 ERISOBORERA EKINYWE: Omwa mwatsi ono, ekinywe abathawithe edini mwamuli n’abathikirirye omu Nyamuhanga.

^ enu. 54 ERISOBORERA EKISASANI: Mughalha wethu akathulira oyo bakakolha nayu okwa sipatara, enyuma waho omulhume oyo akalebaya ebiri okwa muthahulha wethu owa jw.org.