Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Kolesaya Ndeke Ekihembo ky’Obughabe bw’Eriyithwiramu

Kolesaya Ndeke Ekihembo ky’Obughabe bw’Eriyithwiramu

‘Aho Omulimu wa Yehova ali ho Hali Obwiranda.’—2 ABANYA KORINTO 3:17.

ESYONYIMBO: 62, 65

1, 2. (a) Abandu bawithe malengekaniaki muthina-muthina okwa bughabe bw’eriyithwiramu? (b) E Biblia yikabugha yithiki okwa bughabe bwethu bw’eriyithwiramu, kandi thukendi kania okwa bibulyoki?

OMUKALI mughuma abere akanza erithwamu okwa mwatsi mulebe, mwabwira munywani wiwe athi: “Singanzire erilengekania kutsibu; iwe thakwama kyambwira eky’erikolha. Ekyo ky’ekikendyanguhya.” Omukali oyu anza abwirawe eky’erikolha omwakanya k’erikolesya obughabe bwiwe bw’eriyithwiramu—ekihembo ekya Muhangiki wiwe amuhere. Kandi ibbwa iwe? Wukananza iwayithwiramu, kutse wukanza abandi ibobakuthwiramu? Obughabe bw’eriyithwiramu iwe wukabuthwalha wuthi?

2 Abandu bangyi bawithe malengekania w’embaghane okwa bughabe bw’eriyithwiramu. Abandi bakabugha bathi sihali bughabe bw’eriyithwiramu kundi bathi Nyamuhanga abirisangwa athwamu ebyosi ebya thukakolha. Abandi bathi iwukendi bugha wuthi omundu awithe obughabe bw’eriyithwiramu mbwino inianalyabya isyawithe lhukako okwa kindu kyosi-kyosi. Aliwe e Biblia yikathubwira yithi Nyamuhanga mwathuhira mw’amaaka n’obughabe bw’eriyithwiramu. (Soma Yosua 24:15.) E Biblia yikasubiraya n’okwa bibulyo nga bino: Obughabe bwethu bw’eriyithwiramu bunawithe ahabukasubulira? Thutholere ithwakolesya thuthi obughabe bwethu bw’eriyithwiramu? Ebya thukathwamu bikakanganaya bithi ku thwanzire Yehova? Thwanga kangania thuthi ku thusikirye erithwamu ery’abandi?

NI KYAHI EKYA THUK’IGHIRA OKU YEHOVA NA YESU?

3. Yehova akakolesaya athi obughabe bwiwe?

3 Yehova iyo awithe obughabe bw’eriyithwiramu obuthawithe ahabukasubulira, kandi thwangan’ighira okwa mibere akakoleseraya mw’obughabe bwiwe. Ng’eky’erileberyako, Yehova mwasombolha ekihanda kye Israeli eribya bandu biwe, “eribya kihanda kiwe-kiwe.” (Eryibuka Ebihano 7:6-8) Abya inianawithe enzumwa eyikaleka iniathwamu athya. Yehova anza eriberererya eriyilhagha liwe oku munywani wiwe Abrahamu. (Enzuko 22:15-18) Kandi n’ekindi, Yehova akabya akakolesya obughabe bwiwe, akakikolha omwa lhwanzo n’obulingirirania. Ekyo thukakilhangira omwa mibere asuyiramu Abaisraeli babirithwa ebihano biwe. Babere bakakangania kwenene ku bamayikubya bwomo busana n’ebyo bakolire, Yehova mwabakangania olhwanzo n’olhukeri. Mwabugha athi: “Ngendi syalhamya erisuba enyuma lyabu, nasyanzabo ndeke.” (Hosea 14:4) Omw’eki, Yehova mwathuhiriraho eky’erileberyako ekyuwene omw’ikolesya obughabe bwiwe eriwathikya abandi!

Yesu athali asa okwa kihugho, mwathwamu eribya muthaleghulha oku Nyamuhanga, amaghana eriyiyunga oku Sitani omw’iyisamambulha liwe

4, 5. (a) Nindi oyo Nyamuhanga atsuka eriha ekihembo ky’obughabe bw’eriyithwiramu, kandi mwakikolesya athi? (b) Ni kibulyo kyahi ekya thutholere ithwayibulya ithwe bosi?

4 Yehova mwathwamu erihangika abamalaika n’abandu n’eribaha obughabe bw’eriyithwiramu. Ekihangikwa kya Yehova eky’erimbere abya ini Yesu. Mwahangikwa omwa kisosekanio kya Nyamuhanga, amahebwa n’obughabe bw’eriyithwiramu. (Abanya Kolosai 1:15) Yesu abirikolesya athi obughabe obu? Yesu abere athe asa okwa kihugho, mwathayingirya omw’iyisamambulha lya Sitani, mwathwamu eribya muthaleghulha oku Nyamuhanga. N’omughulhu abya okwa kihugho, mwathathebibwa omwa birengesyo bya Sitani. (Matayo 4:10) Erigholho-gholho ly’ekiro aholha, Yesu mwakakasya Thatha wiwe ngoku anzire iniakolha erisonda Liwe. Mwabugha athi: “Thatha, wamanza, unyilhusaye kw’olhuthehi olhu. Nikwa erisonda lyawu, butsira eryaghe, lyo likolhawe.” (Luka 22:42) Mbwino kyangana thokekana okw’ithwe erigherererya Yesu omw’ikolesya obughabe bwethu bw’eriyithwiramu eriha Yehova y’olhukengerwa n’erikolha erisonda liwe?

5 Ee, ithwangana gherererya Yesu kundi nethu thukolirwe omwa kisosekanio kya Nyamuhanga. (Enzuko 1:26) Aliwe ithwe obughabe bwethu bunawithe ahabukasubulira, sibuli ng’obwa Yehova. E Biblia yikathubwira yithi Yehova abirikangania aha bughabe bwethu butholere ibwaghenda bukasubulira, kandi anzire ithwasikya emithano eyo. Ng’eky’erileberyako, omwa butheke, abakali batholere ibaghondera bira babu, n’abaana ibaghondera ababuthi babu. (Abanya Efeso 5:22; 6:1) Obughabe bwethu eribya ibunawithe ahabukasubulira, kikahamba kithi okwa mibere thukabukoleserayamu? Ekyo ikyangana kangania nga thunatholere erisyabana engebe y’erikotha kutse eyihi.

ERIKOLESYA NDEKE N’ERIKOLESYA NABI OBUGHABE BW’ERIYITHWIRAMU

6. Thaha eky’erileberyako ekikakanganaya ngoku ni kikulhu obughabe bwethu eribya ibunawithe aha bukasubulira.

6 Obughabe obuwithe aha bukasubulira iwanabwahulha mwa bughabe bw’okwenene? Ee! Busana naki? Kundi erithuhirira h’olhubibi omwa byathukakolha kyangana thutheya. Ng’eky’erileberyako, iwanza erighenda omwa tawuni eyiri haali iwunemuyifugha. Aliwe thalengekania, omwa nguda imwabya isimuli bilhaghiro by’enzira, obuli mundu iniakayithwiramu esipidi ey’anzire, n’erifughira okwa lhuhandi olhw’amanza omwa nzira. Iwunemwendi yowa buholho erifughira omwa nzira eyo? Olhubibi lhutholere obuli mundu amabya w’erighasirwa omwa bughabe bw’eriyithwiramu. Thuthalebya eby’erileberyako ebiri omwa Biblia ebikakanganaya ngoku olhubibi olhwa Yehova akathuhiriraho lhwanga thughasira.

7. (a) Adamu abya athi mbaghane okwa bisoro? (b) Soborera ngoku Adamu abya akolesirye obughabe bwiwe bw’eriyithwiramu.

7 Yehova abere abirihangika omundu w’erimbere, Adamu, mwamuha ekihembo ekiri ng’ekyaha abamalaika, ekihembo ky’obughabe bw’eriyithwiramu. Aliwe Nyamuhanga mwathaha ebisoro by’obughabe bw’eriyithwiramu. Adamu mwakolesya athi ndeke obughabe bwiwe bw’eriyithwiramu? Mukyatsemesya Adamu erilhuka ebisoro by’amena. Nyamuhanga “mwalethasyo oko mundu oyo ng’akendi sy’ahulha omo mena wahi.” Adamu iniakabya abirilebya ndeke obuli kisoro, iniakakiha erina eritholere. Yehova mwathahindulha n’erighuma oko mena agho Adamu asombolera ebisoro. “Erina eryo alhukakyo, mulyabya lina lyakyo.”—Enzuko 2:19.

8. Adamu mwakolesya athi nabi obughabe bwiwe bw’eriyithwiramu, kandi ekyo mukyalhwiririramwaki?

8 Yehova mwaha Adamu y’olhukwamirwa lhw’erikolha ekihugho mwa paradiso omw’imubwira athi: “Mubuthe mukanyirire, musulhaye ekihugho, mughondayekyo, muthabale oko mahere n’oko nyonyi sy’omo kyanya, muthabale oko buli kindu ekiriho ekikalendera omo kihugho.” (Enzuko 1:28) Aliwe Adamu mwathwamu erirya ekighuma ekyo bathangawa, kandi omw’ikolha ekyo, mwathasikya olhubibi olhwa Yehova abahiriraho. Busana n’eribya Adamu imwakolesya nabi obughabe bwiwe bw’eriyithwiramu, abandu babiriaghalhwa habw’emyaka mingyi. (Abanya Roma 5:12) Ambi ithw’ibuka ebitsibu ebya lhwiririra omw’ithwamu lya Adamu. Ekyo kikendi thuhira mw’omuhwa w’erikolesya ndeke obughabe bwethu n’erisikya olhubibi olhwa Yehova abirithuhiriraho.

Abaisraeli mubasombolha eribya bandu ba Nyamuhanga n’eriligha olhubibi olhwa Nyamuhanga abahiriraho

9. Yehova mwaha Abaisraeli b’akaghisa k’erithwamu okuki, kandi mubayilhagha bathiki?

9 Abandu bosi babirisighalya obuthahikana n’olhuholho erilhua oku Adamu na Eva. Aliwe, thukinawithe omughisa w’erikolesya obughabe bwethu bw’eriyithwiramu. Ekyo kikalhangirika omwa mibere Nyamuhanga athwaliramu Abaisraeli. Yehova mwabaha obughabe bw’eriyithwiramu nga babye bandu biwe kutse eyihi. (Eriluayo 19:3-6) Mubathwamu eribya bandu biwe n’eriligha erisikya olhubibi olhwa Nyamuhanga ahiraho. Mubabugha bathi: “Ebyosi ebyo Mwami Mukulhu abiribugha, thukendi kolhabyo.” (Eriluayo 19:8) Eky’obulighe, abandu aba endambi muyahika bamathwamu erithendi berererya eriyilhagha lyabu oku Yehova. Eky’erileberyako ekyo ikyangana thweghesya erisomo likulhu. Ambi mughulhu wosi ithwakolesya ndeke obughabe bwethu bw’eriyithwiramu, erilholha embere eriyithunda hakuhi na Yehova n’eritheya ebihano biwe.—1 Abanya Korinto 10:11.

10. Ni bahi abali omwa Abaebrania sura 11 abakanganaya ngoku n’abandu abathahikene bangana kolesya obughabe bwabu bw’eriyithwiramu eriha Nyamuhanga y’olhukengerwa? (Lebaya ekisasani ekiri okw’itsuka.)

10 Omwa Abaebrania sura 11, mune amena w’abathaleghulha 16 abathwamu erikolesya obughabe bwabu omw’isikya olhubibi olhwa Yehova ahiraho. Ekyo mukyaleka ibabana mighisa mingyi n’amaha mabuya aw’obuthuku obukasa. Ng’eky’erileberyako, Noa abya awithe erikirirya erighumire kandi mwathwamu erighendera okwa busondoli bwa Nyamuhanga obw’erihimba obwathu erilhamya eka yiwe n’abandi abanga lhuire omwa lhubutho lhwiwe enyuma waho. (Abaebrania 11:7) Abrahamu na Sara mub’owa Nyamuhanga bamaghenda omwa kihugho eky’abalhagha. Nomwakine indi babya ibanawithe obughabe bw’erisuba omwa muyi we Uri, ibo mubathwamu erihira amalengekania w’okwa bya Nyamuhanga abiribalhagha. E Biblia yithi ibo “babya bakwire olhukando lhw’ekihugho ekyuwene okw’aho.” (Abaebrania 11:8, 13, 15, 16) Musa mwaghana ebibuya bye Misiri, amathwamu “eriendereribwa haghuma n’abandu ba Nyamuhanga kwilhaba eriyitsemesya kathambi kake omwa bitsange by’ebibi.” (Abaebrania 11:24-26) Nethu ambi ithwagherererya erikirirya ly’abalhume n’abakali aba, n’erikolesya ndeke ekihembo kyethu ky’obughabe bw’eriyithwiramu, erikikolesya omw’ikolha erisonda lya Nyamuhanga.

11. (a) Obughabe bw’eriyithwiramu bukathuha mughisaki mukulhu? (b) Iwe ni kyahi ekikakuhira mw’omuhwa w’erikolesya obughabe bwawu bwa ndeke?

11 Ikyangana lhangirika nga kyuwene kutse kyolho owundi erikuthwiramu. Aliwe ekyo ikyangana kuthalya okwa mughuma w’okwa mighisa emikulhu omwa ngebe. Ni wahi? E Biblia yikabugha kugho omwa Eryibuka Ebihano 30:19, 20. (Soma.) Omwa mulhondo wa 19, hakakanganaya ngoku Nyamuhanga mwaha Abaisraeli b’obughabe bw’erisombolha ekyo banzire. Omwa wa 20, thukalhangira Yehova imwabaha akaghisa k’erikangania nga banamwanzire. Nethu thwangana yithwiramu nga thunaramaye Yehova. Kandi nethu thunawithe akaghisa k’erikolesya ndeke obughabe bwethu bw’eriyithwiramu eriha Yehova y’olhukengerwa n’erikangania nga thumwanzire bungahi!

SIWUKOLESAYE NABI OBUGHABE BWAWU BW’ERIYITHWIRAMU

12. Ni kyahi ekya thutholere ithwayitheyako omw’ikolesya obughabe bwethu bw’eriyithwiramu?

12 Thalengekania iwaha munywani wawu y’ekihembo. Wangayowa wuthi amakighusa omwa kyabu, kutse ibbwa eky’akabi, iniakikolesya erihuthalya abandi? Iwukendi pona. Yehova abirithuha ekihembo ky’obughabe bw’eriyithwiramu. Neryo kwesi akapona akalhangira abandu bakakolesya nabi obughabe bwabu, ibathwamu nabi kutse n’erithwamu erikolha abandi bo nabi. E Biblia muyabugha yithi “omwa biro by’enyuma-nyuma,” abandu bakendi syabya “abathe n’ewasingya.” (2 Timoteo 3:1, 2) Neryo kwesi thwanga kangania thuthi ku thukasima Yehova busana n’ekihembo eky’abirithuha eki? Kandi thwanga yitheya thuthi okw’ikikolesya nabi?

13. Thwanga kolhaki nuku sithukolesaye nabi obughabe bwethu ng’Abakristayo?

13 Obuli mundu awithe obughabe bw’erithwamu okwa batholere ibabya banywani biwe, emyambalire n’emiyipambire, n’eby’eriyitsemesya. Aliwe, ithwangana yisanga ithwabirisombolha ebya Nyamuhanga athanzire, kutse erikwama emibere y’abandu b’ekihugho, thuthi ambu kundi ni bughabe bwethu eriyithwiramu. (Soma 1 Petero 2:16.) Omwakanya k’erikolha ebithuwene kundi thuwithe obughabe, thutholere ithwabukolesya “busana n’eriha olhukengerwa oku Nyamuhanga.”—1 Abanya Korinto 10:31; Abanya Galatia 5:13.

14. Busana naki thutholere ithwayikethera Yehova thukakolesya obughabe bwethu bw’eriyithwiramu?

14 Yehova Nyamuhanga mwabugha athi: “Ingye indi Mwami Mukulhu Nyamuhanga wawu, oyukakukangiriraya wubane endundi, oyukakusondolha omo nzira eyo wanga lenderamo.” (Isaya 48:17) Thutholere ithwayikethera Yehova n’eriligha olhubibi olhw’abirithuhiriraho nuku thwanga thoka erithwamu ndeke. Omw’iyikehya, thukaligha ngoku “enzira y’omundu siyiri omw’isi wiwe. Kandi siriri omw’isi w’omundu oyukalendera, erisondolha olhughendo lhwiwe.” (Yeremia 10:23) Adamu n’Abaisraeli mubathwamu erikyuruka olhubibi lhwabu olhwa Yehova abahiriraho, bamathwamu erikolha ebyabu. Ambi isithwabya ng’abandu abo. Omwakanya k’eriyikethera amalengekania wethu, thuyikethere Yehova n’omuthima wethu wosi.—Emisyo 3:5.

ERISIKYA OBUGHABE BW’ERIYITHWIRAMU OBW’ABANDI

15. Omusingyi owali omwa Abanya Galatia 6:5 akathweghesayaki?

15 Thutholere ithwasikya obughabe bw’abandi obw’eribya ibatholere eriyithwiramu omwa ngebe. Busana naki? Kundi ithwe bosi thuwithe ekihembo ky’eriyithwiramu, sikyanga thokekana mughullhu wosi Abakristayo erithwamu bighumerere. Eki mwamuli erithwamu okwa mibere yethu n’eriramya. Ambi ithwibuka omusingyi owali omu Abanya Galatia 6:5. (Soma.) Thwamabya ithun’ibukire ngoku obuli Mukristayo akendi syaheka omuheke w’eby’akathwamu, ithukendi sikya obughabe bw’abandi obw’eriyithwiramu.

Ithwanganathwamu okwa mwatsi aliwe isithwanga kaka abandi nabu erithwamu ng’ithwe (Lebaya enungu 15)

16, 17. (a) Omwatsi w’obughabe bw’eriyithwiramu mwabya athi kitsibu e Korinto? (b) Paulo mwawathikya athi, kandi ekyo kikathweghesayaki?

16 Thuthalebya eky’erileberyako omwa Kinywe kya Nyamuhanga ekikakanganaya ekyanga leka ithwasikya obughabe bw’eriyithwiramu bw’abalikyethu. Balikyethu be Korinto mubanakakalukana okwa mwatsi w’erirya esyonyama esyabya sikaghulibwa omwa kathali aliwe isilhue isyabirihebwa oko syosanamu. Obunyamuthima-thima bw’abandi Bakristayo mubwabalighira erirya esyonyama ng’esyo kundi ibasi ngoku esanamu siki. Aliwe abanabya bakaramya esyosanamu kera ibakayowa erirya esyonyama ng’esyo iwukabya ng’oyuwamaramya esanamu. (1 Abanya Korinto 8:4, 7) Ekyo kyabya kitsibu ekikalire ekyanga ghabwire ekithunga. Paulo mwawathikya athi ekithunga erighunza h’ekitsibu eki?

17 Eky’erimbere, Paulo mw’ibukya esyombandi ibiri syosi ngoku ebyalya siby’ebyanga ghumya obughuma bwabu na Nyamuhanga. (1 Abanya Korinto 8:8) N’ekyakabiri, Paulo mwabakunga athi sibaleke ‘ehamuli yabu’ y’erirya ebyosi yikathwikalya obunyamuthima-thima bw’abandu bolho-bolho. (1 Abanya Korinto 8:9) N’enyuma w’aho, mwabwira abawithe obunyamuthima-thima obukabaghanaya erirya, athi sibatswere abakathwamu erirya esyonyama esyo. (1 Abanya Korinto 10:25, 29, 30) Neryo omwa myatsi y’obunyamuthima-thima eyihambire okw’iramya, obuli Mukristayo aby’atholere iniayithwiramu. Busana n’eki, nethu sithwangabya ithutholere erisikya obughabe bwa balikyethu obw’eriyithwiramu, nibya n’omwa myatsi mike-mike?—1 Abanya Korinto 10:32, 33.

18. Wukendi kangania wuthi ngoku wukasima n’eryanza erikolesya ndeke ekihembo ky’obughabe bw’eriyithwiramu?

18 Yehova abirithuha ekihembo ky’obughabe bw’eriyithwiramu, ekikathuha obwiranda bw’okwenene. (2 Abanya Korinto 3:17) Thukasima ekihembo eki n’eryanza erikikolesya ndeke kundi kikaleka ithwathoka erithwamu ebikakanganaya nga thwanzire Yehova ya bungahi. Neryo thulhole embere erithwamu ebikamuha olhukengerwa, kandi thusikaye obughabe bw’abandi bw’erithwamu ngoku banga kolesya ekihembo eki.