Munywani wawu ane athaholerwa, aliwe iwabulha nga wumuhumulikanaye wuthi? Kwenene iwangana bulha eky’eribugha kutse eky’erikolha—erighunzerera iwayihunira. Aliwe hane ebya thwanga kolha eriwathikya.

Mughulhu mungyi, ekikulhu ly’erihika okwa mundu n’erimuha “ebolho-bolho.” Omwa bindi bihugho, eriwa omundu y’omwa kikuba, kutse erimubanda-banda okwa kithigho, ni kangania ku wutsomene. Oyulyaholerawa amanza erikubwira ekindu, muhulikirire ndeke nga kiri okw’iwe. Ekikulhu kutsibu, yira aha wukawathikaya, obundi ng’eritsumba, eritheya abaana, kutse eriwathikya omw’itheghekania eby’amatsiko kyamayithaghisibwa. Emibiiri ng’eyo yangana wathikya kwilhaba ebinywe.

Endambi iyangana hika, iwabana akaghisa k’erikania okwa muholi, obundi ng’erikania okwa mibere mibuya ey’abya nayu kutse okwa byabya bikamutsemesya. Erikania okwa myatsi ng’eyo iryangana lethera oyulyaholerawa eyiri nga tseme. Ng’eky’erileberyako, Pam—oyuwaholerawa mwira wiwe, Ian, emyaka nga mukagha enyuma—akabugha athi: “Hakanayira abandu ibambwira ebibuya ebya nabya isingasi ebyo Ian abya akakolha, ekyo kikaleka inayowa ndeke.”

Kikakanganibawa indi abangyi abakaholerawa bakawathikibawa kutsibu okw’inatsuka, aliwe buthuku buke enyuma waho, obuli mundu iniaghenda omwa mibiiri yiwe, ibabibirirwa. Busana n’ekyo, lhangira wuthi wukabya iwunemukanirania n’omunywani enyuma w’eriholerwa. * Abangyi ababiriholerwa bakabana ekindu ng’ekyo ikikabawathikaya erihwa kw’obulighe bw’omughulhu muuli.

Ng’omukali mughuma owe Japan ya Kaori, mwaholerwa mama wiwe, kandi habere halhaba myezi 15 amathasyaholerwa na mwali wabu omukulhu. Ekibuya, abanywani mubabera erimuwathikya. Omughuma w’okw’ibo akahulhawamo Ritsuko kandi ini mukulhu kutsibu oku Kaori. Mwayilhagha athi iyo akendibya munywani wiwe ndeke. Kaori akabugha athi: “Omwa kwenene ekyo mukithanyitsemesya. Mundanza omundu wosi-wosi eribugha athi yukendi suba omwa mwanya wa mama, kandi munayowa isihali n’oyuwangathoka. Aliwe, emibere eyo Mama Ritsuko anyitsomaniramo, muyaleka namamubegherako kutsibu. Obuli yenga ithukaghenda haghuma omw’ithulira n’okwa mihindano yethu ey’Ekikrisitayo. Iniakanyikokaya erinywa haghuma nayu ekyayi, inianyirethera ebyalya, n’eribera erinyihandikira n’esyobaruha. Emibere mibuya ya Mama Ritsuko muyanyihambako ndeke.”

Emyaka 12 yamabirilhaba mama wa Kaori aliholire, kandi munabwire Kaori na mwira wiwe ni bathuliri ab’omughulhu wosi. Kaori akabugha athi: “Mama Ritsuko, akinalholha embere erinyitsomana. Namaghenda eka, ngabya inganemuyamulebya neryo ingatsema eribya nayu akanyihimba.”

Owundi oyuwawathikibawa ni Poli omughuma w’okwa Bema ba Yehova omwa Cyprus. Mwira wa Poli, iya Sozos, abya mulhume w’olhukeri, kandi ng’omulisya omwa kithunga ky’Ekikristayo, iniakahiraho eky’erileberyako kibuya omw’ibya inianemukokya abakwakali n’esyongubi nuku batsange n’erirya haghuma ibane ewiwe. (Yakobo 1:27) Eky’obulighe, Sozos mwalhwalira okwa bwongo, amaholha iniawithe myaka 53. Poli akabugha athi: “Munaholerwa mwira waghe omuthaleghulha oyo thwabya ithwamabirighunza nayu myaka 33 omwa butheke.”

Ekiriro kyabere kyahwamo, Poli mwahumira e Kanada na mughalha wiwe omulere Daniel ow’emyaka 15. Mubatsuka erihindana n’Abema ba Yehova ab’eyo. Poli akibuka bino: “Balikyethu omwa kithunga ekyo babya isibasi ebya thubereko n’emibere  eyikalire eyo thulimu. Aliwe mubathuthangirira ndeke n’erithughumya n’erithuwathikya. Obuwathikya obu mubwaleka omwana waghe iniahwa kw’embwera ya thatha wiwe! Abakasondolha omwa kithunga mubakangania ku batsomene Daniel. Kwilhabirirya omughuma w’okw’ibo iniakalhangira athi Daniel syalibulha okw’iyitsemesya n’abandi kutse eriyasatha omupira.” Munabwire mama na mughalha bane ndeke.

Omwa kwenene ni nzira nyingyi esyo thwangana wathikiryamu kutse erihumulikaniryamu abalyaholerawa. Kandi e Biblia yikathuhumulikanaya omw’ithubwira okwa maha awuwene aw’obuthuku obukasa.