Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

“Omutsweri w’Ekihugho Kyosi” Akakolha Ekihikire Mughulhu Wosi

“Omutsweri w’Ekihugho Kyosi” Akakolha Ekihikire Mughulhu Wosi

“Omuhanganiri oyo! Omubiiri wiwe ahikene, kusangwa emibere yiwe yosi yithunganene.”​—ERYIBUKA EBIHANO 32:4.

ESYONYIMBO: 112, 89

1. Abrahamu mwakangania athi kw’ayikethere obulingirirania bwa Yehova? (Lebaya ekisasani ekiri okw’itsuka.)

“KO OMUTSWERI w’ekihugho kyosi syendi syatswera omwa lithunganene kwehi?” (Enzuko 18:25) Omulhume muthaleghulha Abrahamu sy’abulhaya ekibulyo ekyo ng’oyukathika-thikira Nyamuhanga. Ekibulyo kiwe kyakanganaya ngoku ayikethere indi Yehova akendi tswera omuyi we Sodomo ne Gomora omo bulingirirania obuhikene. Abya inianakakasirye ngoku Yehova syang’ithira abathunganene omwa babi. Abrahamu mwabugha athi “ekyo kibye haali.” Na Yehova, enyuma w’aho mwayibughako athi: “Omuhanganiri oyo, omubiiri wiwe ahikene. Nyamuhanga oyuthereghulha kandi oyuthe n’omwatsi athe w’eribanza lithunganene.”​—Eryibuka Ebihano 31:19; 32:4.

2. Busana naki sikyangabya Yehova erikangania obuthe bulingirirania?

2 Ni kyahi ekyaleka Abrahamu iniayikethera ngoku Yehova akakolha ekihikire mughulhu wosi? Kundi Yehova iyo ni ky’erileberyako ekyuwene eky’obulingirirania n’erithunganene. Kandi na kwenene, ekinywe “eribanza lithunganene” kutse obulingirirania na “erithunganene” bikana kolesibawa haghuma omwa Masako w’Ekihebrania kundi ebyosi bikamanyisaya kighuma. Neryo kundi emisingyi ya Yehova yihikene mughulhu wosi, mughulhu wosi eritswera liwe lihikire. E Biblia yithi: “Anzire ekithunganene n’eribanza lithunganene.”​—Esyonyimbo 33:5.

3. Thaha eky’erileberyako ky’obuthe bulingirirania obuli omwa kihugho munabwire.

3 Kikahumulikanaya eriminya ngoku Yehova ni w’obulingirirania mughulhu wosi. Aliwe ekihugho munabwire kyuswire mwa buthe bulingirirania. Ng’eky’erileberyako, hane abandu abakahirawa omwa ngomo isibaliko na lhubanza. Bakabya babirikolha ebipimo by’amenge w’ahighulhu, ng’ebye DNA, bakanabana kwesi omundu isyalhue kw’olhubanza, aliwe iniamabirighunza omwa ngomo mw’emyaka mingyi. Obuthe-bulingirirania ng’obo bukaletha eriyiponera n’erihithana. Aliwe ibbwa, hane owundi mulingo w’obuthe bulingirirania owangana kalha erighumira. Ni wahi oyo?

OBUTHE BULINGIRIRANIA OMWA KITHUNGA

4. Erikirirya ly’Omukristayo lyangana lengwako lithi?

4 Abakristayo bakalengekanaya bathi abathe omwa kithunga babanga bakangania obuthe bulingirirania. Aliwe, erikirirya lyethu iryangana lengwako omughulhu obuthe bulingirirania bwangabanika omwa kithunga. Ekyo kyamabya, iwukendi kolhaki? Iwunemwendi kilighira erikuthwikalya?

5. Busana naki sikitholere kikathuswekya thwamalhangira obuthe bulingirirania omwa kithunga?

5 Ithwe bosi sithuhikene kandi thukasobaya, neryo kithokekene mulikyethu eribya iniangana kolha ekyanga thuponesya kutse ithwe ithwamukolha nabi. (1 Yoane 1:8) Nomwakine indi ekyo sikiribya kutsibu omwa kithunga, kikabya kyamabya, Abakristayo abawithe erikirirya sikiribaswekaya kutse eribathwikalya. Yehova abirithuha obusondoli omwa Biblia obwanga thuwathikya erisighalha ithune n’erikirirya erighumire mulikyethu omwa kithunga amathukolha nabi.​—Esyonyimbo 55:12-14.

6, 7. Mughalha wethu Diehl mwahikwa kw’obuthe bulingirirania obuli buthi omwa kithunga, kandi ni mibere yahi eya muwathikaya?

6 Thalengekania okwa ky’erileberyako kya Willi Diehl. Eritsuka omwa 1931, buthaleghulha mughalha wethu Diehl mwakolera okwa Beteli ye Bern, omwa Switzerland. Omwa 1946, mwaya n’okwa sukuru ye Gileadi e New York, omwa Amerika. Babere baghunza esukuru, mwathumwa eribya mulebererya w’omuthimbo omwa Switzerland. Omo mwatsi w’eriyikaniako owa mughalha wethu Diehl oyu, mwabugha athi omwa Kwakathano 1949, mwabwira ekyaghanda ky’omuthahulha ekye Switzerland ngoku akanza erithahya. Baghalha bethu ababya bakasondolha okwa muthahulha mubamubwira bathi akendi lhusibwa kw’esyonzunzo syosi esyalinasyo. Aliwe iniangana lighirwa erikolha obutemburi busa. Mughalha wethu Diehl akabugha athi: “Mubathanyirighira eribya ingalhabya okwa mikania. Abanene mubaleka n’eribya bakathuramukya, erithuthwalha ng’abahighithirwe.”

7 Mughalha wethu Diehl mwakolhaki omwa mibere eyi? Akabugha athi: “Ithwe thwabya ithunasi ngoku eringira omwa butheke sithuthathwa musingyi we Biblia wosi-wosi, neryo muthwayitsingirira omw’isaba n’eriyikethera Yehova.” Nomwakine indi abandi baghalha bethu babya isibali bayitheghererya ndeke amalengekania wa Yehova okw’ingira omwa butheke, endambi muyahika bamahabulhwa okwa malengekania agho babya bawithe, neryo mughalha wethu Diehl amathasyahebwa esyonzunzo siwe. Yehova mwamuhemba busana n’obuthaleghulha bwiwe. * (Lebaya omwatsi ahikwa.) Thayibulya: ‘Naghe namakolhwa kw’obuthe bulingirirania ng’obu, inganemwendi samalira, ingalinda ekya Yehova akendi kolha erilhungulha emyatsi? Kutse iningendi yikethera amenge waghe neryo ingalengesya erirwanisya obuthe bulingirirania ng’obu?’​—Emisyo 11:2; soma Mika 7:7.

Ni kikulhu eryibuka ngoku sithuhikene kandi obundi imuthuthayitheghererya ndeke omwatsi

8. Ni kyahi ekyangana leka ithwalengekania thuthi ithwe kutse owundi abirikanganibwa obuthe bulingirirania kwesi ikwa bithe bithya?

8 Aliwe hane na kino; nawu iwangana lhangira ekyamakolhwa nga si bulingirirania kwesi ikwa bithe bithya. Ekyanga leka ekyo ikyabya, sithuhikene, obundi imuthutheyitheghererya ndeke omwatsi. Kutse ithwanganabya isithwasi ndeke omwatsi wosi. Aliwe, mbulha thuhikire kutse eyihi, thutholere ithwabwira Yehova y’eriyowa lyethu, ithwamuyikethera, n’erisighalha ithune bathaleghulha. Ekyo ikikendi thutheya okw’ithendi ‘hithana oku Yehova.’​—Soma Emisyo 19:3.

9. Omo mwatsi ono n’owakakwamako, thukendi kania okwa by’erileberyako by’abandu bahi?

9 Muyire thuth’igha okwa baghombe ba Yehova basathu omwa Biblia abakolhawako obuthe bulingirirania. Omwa mwatsi ono, thukendi kania oku Yozefu, omughuma w’okwa hitsikulhu hya Abrahamu, n’ebya muhikako busana na baghalha babu. Omo mwatsi owakakwamako, thukendi syakania okwa mibere eya Yehova athwaliramu Omwami Ahabu n’ebyahika okwa mukwenda Petero omwa Antiokia, e Suria. Thukakania okwa bandu aba, sondekanaya omwa by’erileberyako ebi mw’emibere eyanga kuwathikya erisighalha iwunayikethere Yehova n’erithendi herya obughuma bwawu nayu, na kwilhabirirya omughulhu wukayowa iwabirikolhwa nabi.

YOZEFU MWAHIKWA KW’OBUTHE BULINGIRIRANIA

10, 11. (a) Yozefu mwalhaba omwa bitsibuki? (b) Ni kaghisa kahi ak’asira Yozefu omughulhu abya omwa ngomo?

10 Yozefu abya mughombe muthaleghulha wa Yehova oyuwakolhawa nabi n’abandu b’ehandi. Aliwe ekyalhumaya omuthima wa kutsibu, b’abaghalha babu-babu erimukolha nabi. Yozefu abere ane w’emyaka 17, baghalha babu mubamuhamba bamamughulya ng’omukobe. Neryo amathwalhwa e Misiri. (Enzuko 37:23-28; 42:21) Ane eyo, ehandi eyithe wabu, Yozefu mwahangirirwa indi mwakanza erikesya na muka-bene kinyamakara, neryo amathwalhwa omwa ngomo isikuli n’eribulibwa. (Enzuko 39:17-20) Eriaghalhwa eri, ng’omukobe kandi ng’omunya ngomo, Yozefu mwalighunza mw’emyaka 13. Ni byahi ebya thuk’ighira oku Yozefu ebyanga thuwathikya omughulhu balikyethu banga thukolha nabi?

11 Yozefu abere ane omwa ngomo, n’omughombe mukulhu w’omwami nayu mwalethwa omwa ngomo. Kiro kighuma, omughombe mwalhotha, neryo Yehova amawathikya Yozefu erithoka erisoborera ekilhotho ekyo nga kikamanyisayaki. Yozefu mwasoborera athi endambi yikendi hika omughombe oyo inialhusibwa omwa ngomo iniasuba okwa mubiiri wiwe w’erikolera Farao. Neryo aho, Yozefu mwakolesya akaghisa ako eriyisoborera okwa mughombe oyo. Ni bingyi ebya thuk’ighira okwa bya Yozefu abugha, nibya kandi n’okwa byabya isyathabugha.​—Enzuko 40:5-13.

12, 13. (a) Thukaminya thuthi ngoku Yozefu mwathakwama kyayireka omwa mibere ey’abyamu? (b) Ni kyahi ekya Yozefu aghana eribwira omuthengyi?

12 Soma Enzuko 40:14, 15. Hano Yozefu akabugha athi “ibawa” kutse erihekwa. Omw’eki, wukalhua iwalhangira imwakolhwa nabi, ekindu ekithe ky’obulingirirania. Kandi Yozefu mwakibugha ndeke-ndeke athi olhubanza olho bamuhingika lhwoko. Ekyo ky’ekyaleka iniabugha athi omughombe w’omwami aghende amwahule embere sya Farao. Abya akalhubiriraki? Abya anzire alhusibawe omwa ngomo.

13 Mbwino Yozefu mwanakwama kyayireka omwa mibere eyalimu, eriyitheka isyawithe ekyamakolha? Eyihi! Yozefu abya inianasi ngoku abirikanganibwa obuthe bulingirirania bunene kutsibu. Ekyo ky’ekyaleka iniasoborera omuthengyi w’omwami okwa bitsibu biwe, iniane n’ekirengekanio athi obundi angana muwathikya. Aliwe thwibuke ngoku Amasako syalikanganaya athi hane owundi oyo Yozefu abya iniabirithabwira, nomwangabya na Farao, ngoku baghalha babu bo banamughulhaya. Erithwalira haghuma, omughulhu baghalha babu abo basa e Misiri n’erihiraho obuholho na Yozefu, Farao mwabakokya ndeke n’eribugha athi base bikale e Misiri n’erirya “omubogha w’ekihugho.”​—Enzuko 45:16-20.

Erilha-lhania omwatsi sikiriwathikaya, aliwe likabikalhaya (Lebaya enungu 14)

14. Ni kyahi ekikendi thutheya okw’ithendi kania nabi oko yuwathukolire nabi omwa kithunga?

14 Thwamayowa ithwabirikanganibwa obuthe bulingirirania omwa kithunga, thutholere ithwayitheya okw’ilha-lhania omwatsi. Aliwe thunasi ngoku thutholere ithwasaba obuwathikya okwa basyakulhu n’eribabwira, mulikyethu amabya iniabirikolha ekibi ekikalire. (Abalawi 5:1) Aliwe, omo myatsi mingyi eyithe kibi ekikalire, ikyangana yithagha erihira h’obuholho na mulikyethu oyo isiwathabwira owundi, nibya n’abasyakulhu. (Soma Matayo 5:23, 24; 18:15.) Omwa mibere ng’eyi, thutholere ithwalhangira thuthi thukaghendera okwa misingyi ye Biblia n’eribya bathaleghulha. Obundi ithwangana kilhangira ngoku ekya thwalengekanaya thuthi ni buthe bulingirirania kwesi ibwabya is’ibo nahake. Neryo ithukendi tsema kundi muthuthakalya emyatsi omw’ibugha ebindu ebithuwene oku mulikyethu! Thwibuke ngoku nomuthwangabya ithuhikire kutse ithuwire, eribugha okwa wundi kwa nabi sikiwithe ekya kikawathikaya. Eribya bathaleghulha oku Yehova n’oku balikyethu ikikendi thutheya okw’ikolha esobya eyo. Omusakangyi w’esyonyimbo mwakangania ngoku omundu oyukalendera omo lithunganene “y’oyuthetsuma abandi, kutse erikolera omwira wiwe yo nabi.”​—Esyonyimbo 15:2, 3; Yakobo 3:5.

WIBUKE OBUGHUMA BWAWU NA YEHOVA KU KYA KIKULHU

15. Obughuma obwa Yozefu abya awithe na Yehova mubwamughasira buthi?

15 Ithwangan’ighira oku Yozefu kw’erindi isomo likulhu. Omo myaka 13 ey’aghunza inianemukolhwa nabi, Yozefu mwakangania ngoku akaghendera okwa malengekania wa Yehova. (Enzuko 45:5-8) Mwathatsweba Yehova busana n’ebikamubyako. Ni kwenene Yozefu mwathibirirwa eby’akolhawako ebyo, aliwe mwathahithana. Ekikulhu kutsibu, mwathalighira ebisobyo-sobyo by’abandi n’erikolha nabi lyabu likamulhusya oku Yehova. Obuthaleghulha bwa Yozefu mubwaleka iniathunga akaghisa k’erilhangira Yehova akalhungulha emyatsi n’erimutsumulha iyo n’ab’eka yabu.

Yozefu mwathalighira ebisobyo-sobyo by’abandi n’erikolha nabi lyabu likamulhusya oku Yehova

16. Busana naki thutholere ibbwa ithwayongera eriyithunda hakuhi na Yehova thwamakolhwa nabi omwa kithunga?

16 Nethu ekyo kya thunatholere ithwakolha, erilhwira n’eritheya obughuma bwethu na Yehova. Isithwabulikira thukalighira ebisobyo-sobyo by’abalikyethu bikathughabulha oku Nyamuhanga wethu oyo thwanzire kandi oyo thukaramaya. (Abanya Roma 8:38, 39) Aliwe, thwamabana obuthe-bulingirirania omwa kithunga, ambi ithwa gherererya Yozefu kandi nibya ibbwa ithwayongera eriyithunda hakuhi na Yehova. Lengaho eribya n’amalengekania wa Yehova. Thwamabya ithwabirikolha ekyosi-kyosi erighunzaho ekitsibu omw’ighendera okwa misingyi ye Biblia, ebindi thutholere ithwabirekera Yehova. Thutholere ithwayikethera ngoku okwa buthuku obutholere akendi kolesya enzira eyitholere erilhungulha emyatsi.

YIKETHERE “OMUTSWERI W’EKIHUGHO KYOSI”

17. Thwangakangania thuthi ku thuyikethere “omutsweri w’ekihugho kyosi”?

17 Omughulhu thukine omwa kihugho kibi kino, sithwanga balha okw’ikolhwa nabi. Kiro kighuma-kighuma, iwe kutse obundi owundi mwangana hikwako kutse erilhangira obukabya nga buthe-bulingirirania omwa kithunga. Kyamabya, isiwaligha kikakuthwikalya. (Esyonyimbo 119:165) Aliwe, iwe sighalha muthaleghulha oku Nyamuhanga, musabe akuwathikaye, kandi muyikethere. Wibuke kandi ngoku nawu, obundi busana n’obuthahikana, wanganabya imuwakenga emyatsi yo nabi, kutse obundi isiwasi omwatsi wosi. Gherereraya eky’erileberyako kya Yozefu n’eriyitheya okw’ilhalhania omwatsi. Ekyo ikyangana kalya n’ebinalhwe byolho. Erighunzerera, omwakanya k’eriyikethera amenge wawu, lengaho eritheya obuthaleghulha bwawu n’erilinda aho Yehova akendilhungulira emyatsi. Wamakolha ekyo, Yehova iniakendi kusima n’erikutsumulha nga Yozefu. Wutholere iwayikethera ngoku Yehova, “omutsweri w’ekihugho kyosi,” syangabya athethakolha ekihikire, “kusangwa emibere yiwe yosi yithunganene.”​—Enzuko 18:25; Eryibuka Ebihano 32:4.

18. Thukendi kania okuki omo mwatsi owakakwamako?

18 Omo mwatsi owakakwamako, thukendi kania okwa bandi baghombe ba Yehova babiri abahikawako obuthe-bulingirirania. Eby’erileberyako byabo bikendi thuwathikya erilhangira ngoku eriyikehya n’erighanyira bikendi thuwathikya erikangania obulingirirania nga Yehova.

^ enu. 7 Lebaya omwatsi w’eriyikaniako owa Willi Diehl, owawithe omuthwe “Yehova ni Nyamuhanga Waghe, Oyo Ngendi Yikethera,” omwa Watchtower eya Okwerikuminakughuma 1, 1991.