Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Asa, Yosafati, Hezekia, na Yosia

Kolera Yehova n’Omuthima Owahikene!

Kolera Yehova n’Omuthima Owahikene!

“Iwe Mwami Mukulhu, ngakulhakira nyithi wibuke ngoku nalendera embere syawu omo kwenene n’omuthima ahikene.”​2 ABAMI 20:3.

ESYONYIMBO: 36, 54

1-3. Kikamanyisayaki erikolera Yehova “n’omuthima owahikene”? Iha eky’erileberyako.

ITHWE bosi sithuhikene kandi thukasobaya. Aliwe eky’obutseme, Yehova abirithuha embanulho kandi anayitheghekire erithughanyira. Neryo busana n’ekyo, thwamabya ithune n’omuthima w’eriyikehya n’ow’eriyisubamu, iniakendi thulighira erimusaba ekighanyiro. Thukaminya ngoku Yehova syanga thusuyira “ngoku ebibi byethu n’amalholho wethu bitholere.” (Esyonyimbo 103:10) Nomwabine bithya, thutholere ithwamukolera “n’omuthima owahikene.” (1 Emyatsi y’Emigulu 28:9) Ekyo thwanga kikolha thuthi kandi isithuhikene?

2 Erithuwathikya, ithwangana linganisya eky’erileberyako ky’Omwami Asa n’eky’Omwami Amazia. Ni kwenene Abami abosi babiri mubakolha ebyuwene, aliwe kandi mubanasobya kundi sibabya bahikene. Aliwe e Biblia yikabugha yithi “omuthima wa Asa abya ahikene ebiro biwe byosi.” (2 Emyatsi y’Emigulu 15:16, 17; 25:1, 2; Emisyo 17:3) Emighulhu yosi iniakalengaho eritsemesya Yehova n’erimukolera “n’omuthima owahikene.” (1 Emyatsi y’Emigulu 28:9) Aliwe Amazia iyo mwathakolera Yehova “n’omuthima owahikene,” kundi abere abirikinda esyonzighu sya Nyamuhanga, mwaletha esyonyamuhanga syabu amatsuka erisiramya.​—2 Emyatsi y’Emigulu 25:11-16.

3 Omundu oyukakolera Nyamuhanga “n’omuthima owahikene” akabya inianzire Yehova ya kutsibu kandi inianzire erimuramya erihika kera na kera. Omwa Biblia, ekinywe “omuthima” mughulhu mungyi kikamanyisaya omundu oyo thuli omwa kathi kethu. Eki mwamuli amalengekania wethu, ebya thwanzire, ngoku thwanzire erikolesya engebe yethu, n’ekikathukolesaya ebya thukakolha. Nomwakine indi sithuhikene, thwangana ramya Yehova n’omuthima owahikene. Thukamukolera kundi kwenene thwanzire ekyo erilhua omwa muthima, butsira erimukolera nga ni kakwa kutse nga murwa athya.​—2 Emyatsi y’Emigulu 19:9.

4. Thukendi kania okuki?

4 Thwangana yitheghererya ndeke ekya kikamanyisaya erikolera Nyamuhanga n’omuthima owahikene omw’igha okwa ngebe ya Asa n’abandi bami basathu be Yuda. Abami aba ni Yosafati, Hezekia, na Yosia. Nomwakine indi abosi bbani banabya bakasobya, mubabya ibakinatsemesaya Yehova. Mwalhangira ibakamukolera n’omuthima owahikene. Ni kyahi ekyaleka Nyamuhanga iniabalhangira athya, kandi nethu thwanga bagherererya thuthi?

OMUTHIMA WA ASA ‘ABYA AKWAMIRE NDEKE YEHOVA’

5. Asa mwakolhaki abiribya mwami?

5 Asa yuwabya mwami owakasathu we Yuda enyuma w’ekihanda kye Israeli erithwika mw’amami abiri; obwe Israeli n’obwe Yuda. Asa abere abya mwami we Yuda, mwalhangira athi akaghunzaho eriramya ly’amabehi n’eby’obusingiri ebikitha esyonye. Mwathulhanga esyosanamu esya bandu babya bakaramya n’erihighitha abamalaya ababya bakabya omwa hekalu. Asa kandi mwalhusya oku mukaka wiwe kw’ekitsumbi ky’eribya Nya-mwami kundi abya “iniabirikokothya esanamu y’esyonye.” (1 Abami 15:11-13, NW) Asa kandi mwahira n’omwa bandu mw’omuhwa ‘w’erisonda-sondya Yehova’ “n’erikwama emighambo.” Asa mwakolha ekyosi-kyosi eky’angathoka eriwathikya abandi eriramya Yehova.​—2 Emyatsi y’Emigulu 14:4.

Asa mwathwamu erighunza h’eriramya ly’amabehi omwa bwami bwiwe

6. Asa mwakolhaki e Yuda yikabambirwa n’Abaetiopia?

6 Omwa myaka ikumi y’erimbere y’erithabalha lya Asa, omwa Yuda mumuthabya malhwa. Enyuma w’aho, Abaetiopia mubasyabambira e Yuda n’omulhondo w’abalhwi miliyoni nguma n’esyoggali bikumi bisathu. (2 Emyatsi y’Emigulu 14:1, 6, 9, 10) Asa mwakolhaki? Abya inianayikethere ndeke ngoku Yehova akendi wathikya abandu biwe. Neryo mwasaba Yehova abawathikaye erisingura amalhwa. (Soma 2 Emyatsi y’Emigulu 14:11.) Ihakanayira Yehova iniawathikya abandu biwe erikinda esyonzighu syabu, n’omughulhu abami babu babya isibathamughondera. Ekyo iniakakikolha erikangania ku ya Nyamuhanga w’okwenene. (1 Abami 20:13, 26-30) Aliwe lero hano, Yehova awathikaya abandu biwe kundi Asa mwamuyikethera. Yehova mwowa erisaba lya Asa, bamasinga amalhwa. (2 Emyatsi y’Emigulu 14:12, 13) Aliwe enyuma waho, Asa mwasobya erikalire omw’isaba omwami we Suria y’obuwathikya omwakanya k’eribusaba Yehova. (1 Abami 15:16-22) Nomubyanabya bithya, Yehova iyo mwalhangira Asa iniakinamwanzire. Omuthima wa Asa ‘abya akwamire ndeke Yehova oko biro biwe byosi.’ Thwanga gherererya thuthi eky’erileberyako kibuya kya Asa?​—1 Abami 15:14.

7, 8. Wanga gherererya wuthi Asa?

7 Wangaminya wuthi nga wunayihereyo oku Yehova n’omuthima wawu wosi? Iwangana yibulya bino: ‘Nganemwendi ghondera Yehova n’omughulhu kikalire? Nanabirithwamu erilhangira indi ekithunga kya Yehova kikabya ikinahenirye?’ Thalengekania Asa nga mwayithagha obuthubaha bungahi erithoka erilhusya oku mukaka wiwe kw’ekitsumbi omwa kikali! Ihanganabya ebyanga kuyithaghisya eribya muthubaha nga Asa. Ng’eky’erileberyako, wangakolhaki ow’omw’eka yenyu kutse omunywani wawu alyakolha erilholho, iniaghana eriyisubamu, neryo iniahighithwa omwa kithunga? Iwunemwend’ithwamu eriyihighulha okwa mundu oyo? Omuthima wawu iniakendi thwamu athiki?

8 Nga Asa, nethu hanganayira ithwayowa obuli mundu ng’athuponire. Obundi abo mukasoma nabu kutse abasomesya erikusekererya busana n’eribya iwuli Mwema wa Yehova. Kutse obundi okwa mubiiri bakalhangira nga wuli mukiru busana n’erisaba eryusa nuku wanga syaghenda okwa lhuhindano kutse eribya isiwuli kolha erihika omwa kiro erithasya thunga sente nene. Omwa mibere ng’eyo, yikethere Nyamuhanga, ngoku Asa anakolha. Saba Yehova, ibya muthubaha, kandi lholha embere erikolha ekihikire. Wibuke ngoku Nyamuhanga mwaghumya Asa, nawu akendi kughumya.

9. Thukatsemesaya thuthi Yehova thukathulira?

9 Asa mwalengekania n’okwa bandi; amabahira mw’omuhwa athi “basonda-sondaye Omwami Mukulhu.” Nethu thukawathikaya abandu eribya baramya ba Yehova. Akabya inianalhangire thukabwira abandi ebimuhambireko. Angabya iniakatsema kutsibu akalhangira thukakolha eki busana n’eribya ithumwanzire n’eribya ithutsomene abandu n’obuthuku bwabu bw’embere!

YOSAFATI MWASONDA-SONDA YEHOVA

10, 11. Thwanga gherererya thuthi Yosafati?

10 Mughalha wa Asa ye Yosafati “mwalendera omwa nzira ya thatha wiwe Asa.” (2 Emyatsi y’Emigulu 20:31, 32) Athi? Nga thatha wiwe, Yosafati mwahira omwa bandu mw’omuhwa w’erilholha embere eriramya Yehova. Mwathuma abandu omwa miyi ye Yuda erikangirirya abandu ebiri omwa “kitabu ky’emighambo ya y’Omwami Mukulhu.” (2 Emyatsi y’Emigulu 17:7-10) Nibya mwaya n’eyiri abandu ababya omwa bithwa bya Efuraimu ekihugho ekyabya omw’isi sy’obwami bw’endatha bwe Israeli, ‘amasubyabo oku Yehova.’ (2 Emyatsi y’Emigulu 19:4) Yosafati ni mwami ‘oyo wasondaya Omwami Yehova n’omuthima wiwe wosi.’​—2 Emyatsi y’Emigulu 22:9.

Yosafati mwahira omwa bandu mw’omuhwa w’eriramya Yehova

11 Munabwire, Yehova anzire abandu omwa kihugho kyosi ibamwighako, kandi ithwe bosi thwanganawathikya omwa mubiiri oyo. Wukanalhubirira erisangira omwa mubiiri oyu obuli kwezi? Wunanzire iwakangirirya abandi be Biblia nuku nabu banga tsuka eriramya Yehova? Nina kindu ekya wukahira omwa misabe? Wamahiraho akaghalha, Yehova iniangana kuwathikya iwabana omwigha we Biblia. Wunayitheghekire erigha n’omundu nomukyanga kuyithaghisya erimya okwa buthuku bwawu bw’erilhuhuka? Kandi ngoku Yosafati analengaho eriwathikya abandi erithasyakolera Yehova, nethu thwangana lengesya eriwathikya ababirisebebera. N’abasyakulhu b’ekithunga bakahiraho endegheka y’eribungira n’eriwathikya abahighithirwe omwa kithunga abali omwa bulhambu bwabu abangabya ibabirileka amalholho wabu.

12, 13. (a) Omughulhu Yosafati abana ekitsibu mwakolhaki? (b) Busana naki thutholere ithwagherererya Yosafati?

12 Na Yosafati mwabya nga thatha wiwe Asa, nayu mwayikethera Yehova omughulhu omulhondo munene w’amahe asyabambire e Yuda. (Soma 2 Emyatsi y’Emigulu 20:2-4.) Mwakwa obuba aliwe amasaba Yehova y’obuwathikya. Abere akasaba, mwabugha okwenene athi ibo sibendi thoka erikinda esyonzighu syabu. Kandi mwabugha athi iyo n’abandu biwe babiribulha eky’erikolha. Yosafati abya inianayikethere ngoku Yehova akendi bawathikya. Mwabugha athi: “Ameso wethu ali okw’iwe.”​—2 Emyatsi y’Emigulu 20:12.

13 Nga Yosafati, omughulhu thuli omwa kitsibu, ithwangana bulha eky’erikolha, kutse ithwakwa n’obuli nga buba. (2 Abanya Korinto 4:8, 9) Aliwe ambi ithwibuka ekya Yosafati akolha. Embere sy’abandu abosi, mwasaba Yehova n’erimubwira ngoku bakayowa isibawithe mani. (2 Emyatsi y’Emigulu 20:5) Abalhume abinyeka batholere ibagherererya eky’erileberyako kya Yosafati. Saba Yehova erikuthokesya iwe n’eka yawu erighumira ebitsibu ebya mukalhabamu n’eriminya eky’erikolha. Isiwakwa esisoni eribugha ebi omwa misabe yawu ab’eka yawu ibanowire. Eki ikikendi leka ibaminya ku wuyikethere Yehova. Amabya imwawathikya Yosafati, n’iwe athendi wathikya?

HEZEKIA MWABYA AKAKOLHA EKIHIKIRE

14, 15. Hezekia mwakangania athi kw’ayikethere Yehova?

14 Hezekia ni mughuma w’okwa Bami ab’amakirira Yehova. Ekyo mwakikolha nomwakine indi thatha wiwe iyo mwatsanda amaramya n’esyosanamu. Hezekia “mwalhusya ah’endatha, mwasambulha esyonduyi, mwakenza esyosanamu sya Asera; mwatsutsanga mo bitswe-bitswe enzoka ey’omulinga eyakolhawa na Musa.” Ekyo akikolha kundi Abaisraeli babya ibabiritsuka eriramyayo. Hezekia abya iniabiriyikethera kutsibu Yehova. Mwalholha embere ‘eritheya ebihano ebyo Yehova aha Musa.’​—2 Abami 18:1-6.

15 Hezekia iniane mwami, amahe w’Abaasuria mwabambira e Yuda n’eryanza eriherya ne Yerusalemu. Omwami we Asuria, ya Senakaribu, mwakuthya Yehova n’eribugha athi Hezekia abayighemulire. Omwa buthuku obukalire obo, Hezekia mwayikethera Yehova n’erimusaba obuwathikya. Abya inianasi ngoku Nyamuhanga ni w’amaaka kwilhaba Abaasuria kandi ngoku akendi lhwira abandu biwe. (Soma Isaya 37:15-20.) Nyamuhanga mwasubirya omw’ithuma omulaika eritha abasirikali b’Abaasuria 185,000.​—Isaya 37:36, 37.

16, 17. Iwe wanga gherererya wuthi Hezekia?

16 Enyuma w’aho, Hezekia mwalhwalha, erisonda n’eriholha. Kandi mwasaba athi Yehova ibuke obuthaleghulha bwiwe amulhamaye. (Soma 2 Abami 20:1-3.) Yehova mwowa omusabe wa Hezekia amamulhamya. Munabwire, erilhabira omwa Biblia, thunasi ngoku sithwanga lindirira ekithiko-thiko erilhua oku Yehova eky’erithulhamya kutse eryongera emyaka y’eribyaho lyethu. Aliwe nga Hezekia, ithukendi yikethera ngoku Yehova akendi thuwathikya. Ithwangana mubwira thuthi: ‘Iwe Yehova, ngakulhakira, nyithi w’ibuke ngoku nalendera embere syawu omo kwenene n’omuthima owahikene.’ Mbwino wunayikethere ngoku Yehova akendi kutheya mughulhu wosi, nibya n’omwa bulhwere?​—Esyonyimbo 41:3.

17 Thwangana thasyagherererya Hezekia omo yindi nzira yahi? Obundi hane ekikanza eritsandya obughuma bwethu na Yehova kutse ikyalya obuthuku bwethu bw’erikolera Yehova. Munabwire, hane abandu abo abandi bakathwalha ng’esyonyamuhanga. Abandu bakayighomba kutsibu abasathi nyamurangwa n’abandi abo bathasi nibya. Abangyi bakathwalha obuthuku bunene ibanemusoma ebitabu ebikakanaya okwa bandu abo n’erilebya ebisasani byabu. Kutse obundi eribera erikolesya e Intaneti erikanirania n’abandi bandu abo bathasi. Ni kwenene ithwangana kanirania n’ab’okwithwe n’abanywani omw’ikolesya enzira eyo. Aliwe hane ekithegho ky’erikolesya obuthuku obulhabirirenie omwa by’erikanirania ng’ebyo. Obundi ithwanganasamu n’emiyiheko busana n’eriminya ngoku hane abakabugha bathi bakasima ebisasani byethu ebya thwabirihira okwa Intaneti. Kutse thwamaminya ngoku sibakibitsomene, ikyangana thuponesya. Thwangan’ighira okwa ky’erileberyako ky’omukwenda Paulo, Akwila, na Pirisila. Wukalengekanaya, mbwino banabya bawithe obuthuku bw’eryanza erilebya-lebya obuli kandu akanamakolhwa n’abandi, na kwilhabirirya abathe baghombe ba Yehova? E Biblia yikabugha yithi Paulo inakasiba mughulhu wosi “akathulha engulhu yuwene.” Kandi Pirisila na Akwila ibakakolesaya obuthuku bwabu omw’ikangirirya n’erisoborera abandi “enzira ya Nyamuhanga yo ndeke-ndeke.” (Emibiri 18:4, 5, 26) Ithwangana yibulya: ‘Nganayitheghaya okw’ithwalha abandi bandu ng’esyonyamuhanga? Nganayitheghaya okw’ikolesya obuthuku bunene omwa bindu obundi ebithe by’omughaso na kutsibu?’​—Soma Abanya Efeso 5:15, 16.

YOSIA INIAKAGHONDERA EBIHANO BYA YEHOVA

18, 19. Thwangabya thuthi nga Yosia?

18 Yosia, nayu mwabya akaghondera ebihano bya Yehova “omo muthima wiwe wosi.” (2 Emyatsi y’Emigulu 34:31) Yosia abya mwitsikulhu wa mughalha wa Hezekia. Omughulhu abya akine mulhwana, “mwatsuka erisonda-sonda Nyamuhanga wa thatha-kulhu wiwe Dawudi.” N’omughulhu abya w’emyaka 20, mwatsuka erilhusya omo Yuda mw’esyosanamu. (Soma 2 Emyatsi y’Emigulu 34:1-3.) Yosia mwakolha kutsibu eritsemesya Yehova. Mwakolha bingyi oko bandi bami bangyi be Yuda. Neryo kiro kighuma, omuhereri mukulhu mwabana omo hekalu mw’ekitabu ky’Emighambo ya Nyamuhanga. Eki kyangabya iky’ekitabu ekyo Musa ahandika iyuwene-wene! Omuhandiki abere asomera Yosia y’emighambo eyo, mwaminya ngoku atholere iniathasyahira h’akaghalha kanene erithoka erikolera Yehova ya ndeke. Mwahira n’omwa bandi mw’omuhwa w’erikolha ekyo. Ekyo mukyaleka omwa buthabali bwa Yosia abandu “ibathaleka erikwama Yehova, Nyamuhanga w’abathatha-kulhu wabu.”​—2 Emyatsi y’Emigulu 34:27, 33.

Yosia mwanza eritsemesya Yehova, n’erikolha esyombinduka aho n’aho

19 Wamabya iwuli mulere, iwangana gherererya Yosia, nuku wangathoka eriminya Yehova Nyamuhanga ya ndeke. Yosia angabya imw’ighira oku sukulhu wiwe Omwami Manase oyuwayisubamu, ngoku Yehova akaghanyira. Nawu iwangan’ighira okwa bakulire abali omw’eka yenyu n’omwa kithunga. Bangana kubwira okwa bibuya bingyi ebyo Yehova abiribakolera. Kandi ambi iwibuka ngoku Yosia ayowa akaminya eby’Amasako abugha. Abya inianayitheghekire eritsemesya Yehova, neryo amakolha esyombinduka aho n’aho. Nawu, omw’isoma Amasako, ikyangana kuha omuhwa w’eryanza eriowa Yehova. Erighunzerera, obunywani bwawu nayu ibukendi ghuma, iwayowa iwutsemire kutsibu. Kandi ikikendi leka iwanza eribwira abandi oku Yehova. (Soma 2 Emyatsi y’Emigulu 34:18, 19.) Wam’igha e Biblia, iwanganabana kwesi ihane ebya wutholere iwathasyuwania omwa ngebe yawu wukakolera Nyamuhanga. Kyamabya ikukiri kithya, lengaho kutsibu erikolha esyombinduka esyo, nga Yosia.

KOLERA YEHOVA N’OMUTHIMA OWAHIKENE!

20, 21. (a) Abami bbani aba, babya basosene bathi? (b) Thukendi kania okuki omo mwatsi owakakwamako?

20 Thwamighaki okwa bami bbani be Yuda aba, abakolera Yehova n’omuthima owahikene? Abalhume aba mubathwamu eritsemesya Yehova n’erimuramya omwa ngebe yabu yosi. Ibakamuyikethera omughulhu esyonzighu sy’amaaka syabya sikabasira. Ekikulhu kutsibu, ibakakolera Yehova kundi babya bamwanzire.

21 Nomwakine indi abami aba nabu sibabya bahikene kandi ibanabya bakasobya, Yehova mwabatsemera kundi mwalebya emithima yabu amalhangira ibamwanzire kwenene. Nethu sithuhikene kandi thukasobaya. Aliwe Yehova iniakendi thutsemera amalhangira ithukamukolera n’omuthima owahikene. Omo mwatsi owakakwamako, thukendi syakania okwa byathwang’ighira okwa bisobyo by’abami aba.