Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Ghumaya Erikirirya Lyawu Omwa bya Wuhirireko Amaha

Ghumaya Erikirirya Lyawu Omwa bya Wuhirireko Amaha

“Erikirirya n’iminya kundu emyatsi eyathukahira kw’amaha.”​—EBR. 11:1.

ESYONYIMBO: 81, 134

1, 2. (a) Amaha agho Abakrisitayo bawithe ni w’embaghane athi okwa w’abandu abali omwa kihugho kya Sitani? (b) Ni bibulyo byahi bikulhu ebya thukendi kaniako?

ABAKRISTAYO ka bawithe amaha awuwenenga! Ithwe bosi, mbulha thuli b’okwa bahakabibwa kutse ab’okwa “sindi mbuli,” thulindirire erilhangira eribererera ly’ekighendererwa kya Nyamuhanga eky’erimbere n’erina liwe eribya libuyirire. (Yn. 10:16; Mt. 6:9, 10) Sihali agho buli mundu atholere inianza ng’aya. Kandi thukakandira omulhaghe w’ekihembo ky’engebe y’erikotha obundi ng’abaghuma b’okwa ‘lhubulha lhuhya-lhuhya’ lhwa Nyamuhanga kutse b’okwa ‘kihugho kihya-kihya’ kiwe. (2 Pet. 3:13) Ebyo bithe byabya, thuwithe amaha ngoku abandu ba Nyamuhanga bakendi lholha embere eryongera erikulha bunyakirimu.

2 N’abali omwa kihugho kya Sitani nabu banawithe awali nga maha, aliwe sibasi ng’anemwendi syabererera. Ng’eky’erileberyako, esyomiliyoni sy’abakasatha emisathu y’esyosente banganabya n’amaha w’erisinga, aliwe isibanga kikakasya bathi bakendi singa. Aliwe erikirirya ery’okwenene, iryo “n’iminya kundu” kutse erikakasya ndeke amaha wethu w’Ekikristayo. (Ebr. 11:1) Aliwe ibbwa iwangana yibulya, nga wanga ghumya wuthi amaha awa wuwithe. Kandi ni mighaso yahi eyiri omw’ibya n’erikirirya erighumire omwa bya wuhirireko amaha?

3. Erikirirya ly’Abakrisitayo b’okwenene liseghemere okuki?

3 Erikirirya si mubere owa bandu b’ekibi bakabuthawa nawu; siriri yiretha omwa mundu. Erikirirya likasa busana n’omulimu abuyirire wa Nyamuhanga erikolha okwa muthima mwolho. (Gal. 5:22) E Biblia siyiri bugha yithi Yehova awithe erikirirya kutse nibya indi akaliyithagha. Kundi Yehova ni muthoka byosi kandi awithe amenge wosi, sihali ekyanga mukakirya okw’iberererya ebighendererwa biwe. Thatha wethu w’elhubulha akakasirye ndeke-ndeke eribererera ly’emighisa eyo abirilhagha neryo okw’iyo yikabya nga yabirinabya. Neryo kikaleka iniabugha athi: “Byamakoleka!” (Soma Eribisulirwa 21:3-6.) Erikirirya ly’Abakrisitayo lilhuire okw’iminya ngoku Yehova ni “Nyamuhanga w’erithendireghulha,” iyo akaberereraya ebyosi ebyo akalhagha.​—Ebi. 7:9.

ERIGHIRA OKWA BANDU ABAKERA ABABYA N’ERIKIRIRYA

4. Ni maha wahi agho abalhume n’abakali abathaleghulha ababyaho Ekikrisitayo babya bawithe?

4 Esura 11 y’ekitabu ky’Abaebrania yikathondogholha abalhume n’abakali 16 ababya n’erikirirya. Oyuwahandika ekitabu eki mwabakaniako n’abandi bangyi ‘abasimawa busana n’erikirirya lyabu.’ (Ebr. 11:39) Abosi babya “n’eriminya kundu” ngoku Nyamuhanga akendisya hangania “ekihanda” kutse olhubutho olho alhagha erighunzaho eriyisamambulha lya Sitani n’eriberererya ekighendererwa kya Nyamuhanga ky’erimbere. (Enz. 3:15) Abathaleghulha abo mubaholha Yesu Kristo oyuwabya lhubutho olho isyalyakingulha enzira y’eribana engebe omwa lhubulha. (Gal. 3:16) Nomwabine bithya, busana n’emilhaghe ya Nyamuhanga eyithebinduka, bakendi syalhubuka n’amaha w’eribya n’engebe eyihikene okwa kihugho paradiso.​—Esy. 37:11; Isa. 26:19; Hos. 13:14.

5, 6. Abrahamu n’ab’omw’eka yiwe mubahira amaha wabu w’okuki, kandi mubathoka bathi eribya ibane n’erikirirya erighumire? (Lebaya ekisasani ekiri okw’itsuka.)

5 Abaebrania 11:13 hakakanaya okwa bandi ababyaho Yesu athalyasa hathi: “Abosi aba mubaholha omw’ikirirya, isibethabana ebyalhaghawa na Nyamuhanga, nikwa mobalhangirabyo haali n’erilighabyo.” Omughuma w’okw’aba abya ini Abrahamu. Mwanabya inian’ibukire amaha awakatsemesaya aw’erisyabyaho omw’isi sy’obuthabali bw’olhubutho olhwa lhaghanisibawa? Yesu mwasuba ndeke omwa kibulyo ekyo omughulhu abwira ababya bakamuhakanisya athi: “Thatha wenyu Abrahamu mwatsema erilholha oko kiro kyaghe, kandi mwalholha kukyo, mwatsema.” (Yn. 8:56) Ku byanabya bithya n’oku Sara, Isaka, Yakobo, n’abandi bangyi abahira amaha w’oko Bwami, ‘obwakokothibawa n’erihimbwa na Nyamuhanga.’​—Ebr. 11:8-11.

6 Abrahamu n’ab’omw’eka yiwe mubathoka bathi eribya ibanawithe erikirirya erighumire? Bangabya imub’igha oku Nyamuhanga omw’ihulikirira abatheleghulha abakulire, kutse eribisulirwa na Nyamuhanga, kutse omw’isoma ebihandikire bya kera. Ekikulhu kutsibu, mubath’ibirirwa ebya bak’igha aliwe mubamakirira emilhaghe ya Nyamuhanga n’ebihano biwe n’eribighaniryako. Kundi aba babya basi amaha wabu ku ni kwenene, babya ibana yitheghekire erimanira eriaghalhwa lyosi-lyosi banamathabya inina bathaleghulha oku Nyamuhanga.

7. Ni byahi ebya Yehova abirithuha nuku thubye n’erikirirya erighumire, kandi thutholere ithwabikolha thuthi?

7 Yehova omwa lhwanzo lhwiwe, abirithuha Ekinywe kiwe, e Biblia, nuku thubye ithunaghumire bunyakirimu. Eribana “obutseme” n’emighisa, thutholere ithwasoma Ekinywe kya Nyamuhanga mughulhu wosi kyamathokekana. (Esy. 1:1-3; soma Emibiri 17:11.) Neryo ng’abaramya ba Yehova abakera, thutholere ithwalholha embere erighanirya okwa mighisa ya Nyamuhanga n’erikenga ebihano biwe. Kandi Yehova abirithutsumulha omw’ithuha ebyalya by’obunyakirimu omwa bungyi omw’ikolesya “omughombe oyuthereghulha n’ow’amenge.” (Mt. 24:45) Kwesi, omw’itsemera ebya thuk’igha omwa bindu by’obunyakirimu ebya Yehova abirithuha, ithukendibya ng’abandu abakera ababya n’erikirirya ababya ‘n’eriminya kundu’ amaha wabu w’Obwami.

8. Erisaba lyanga ghumya lithi erikirirya lyethu?

8 Erisaba nalyo mulyawathikya abaramya abakera eribya n’erikirirya erighumire. Erikirirya lyabu mulyaghumibwa bakalhangira ngoku Nyamuhanga abirisuba omwa misabe yabu. (Neh. 1:4, 11; Esy. 34:4, 15, 17; Dan. 9:19-21) Nethu kuthya thwangana bwira Nyamuhanga ebikathulyambaya, ithunasi ngoku akendi thwowa n’erithughumya thwanathoka eriyiyinia ithunatsemire. Kandi emisabe yethu yikabya yikasubwamu, erikirirya lyethu likaghuma. (Soma 1 Yoane 5:14, 15.) Kundi erikirirya ni ry’okwa mikolere y’omulimu, thutholere ithwabya ithune musaba Nyamuhanga y’omulimu wiwe, ngoku Yesu anabugha.​—Lk. 11:9, 13.

9. Eryongera okw’iyisabira, ni bandi bahi abathutholere ithwahira omwa misabe?

9 Aliwe ibbwa, erisaba lyethu siritholere likasubulira okw’isaba Nyamuhanga y’obuwathikya. Thwanganaha Yehova y’ewasingya n’erimupipa buli kiro busana n’emibiiri yiwe ‘mingyi ey’eriswekya.” (Esy. 40:5) N’ekindi, emisabe yethu yitholere iyakangania ngoku ‘thun’ibukire abali omwa muliki nga thuli haghuma nabo omo muliki.’ Kandi thutholere ithwahira balikyethu omwa kihugho kyosi b’omwa misabe, na kwilhabirirya abakathusondolha. Emithima yethu yikahambawako thukalhangira ngoku Yehova akasubiraya emisabe yethu ithwe bosi haghuma!​—Ebr. 13:3, 7.

MUBAGHANA ERILEGHULHA

10. Thuwithe by’erileberyako byahi ebya bandu abaghana erileghulha, kandi ni kyahi ekya bathokesaya erikolha ekyo?

10 Omwa Abaebrania sura 11, omukwenda Paulo akakanaya okwa bitsibu ebya baghombe ba Nyamuhanga bangyi baghumira. Ng’eky’erileberyako, akahulha abakali ababya n’erikirirya abaholerawa abaana babu aliwe bamathasyababana omw’ilhubukibwa. Akathasyabugha athi n’abandi ‘mobaghalibwa, ibakaghanana eriboholhwa, bathoke eribana erilhubuka oko ngebe eyuwene kwilhaba.’ (Ebr. 11:35) Nomwakine indi sithwanga minya nga ni bahi abo Paulo ahulha, abandi nga Naboti na Zekaria, mubithwa omwa mabwe busana n’erighondera Nyamuhanga n’erikolha erisonda liwe. (1 Bam. 21:3, 15; 2 Emy. 24:20, 21) Danieli n’ababya nabu babya bawithe akaghisa ‘k’eriligha eriboholhwa’ bamaleghulha. Aliwe, eriyikethera amaaka wa Nyamuhanga, thwangana bugha thuthi mukyabathokesya, ‘erikumba amuno w’esyondale’ kandi ‘n’erilimya omuliro owakalire.’​—Ebr. 11:33, 34; Dan. 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.

11. Ni bitsibu byahi ebya bandi baminyereri baghumira busana n’erikirirya lyabu?

11 Busana n’erikirirya lyabu, abaminyereri nga Mikaya na Yeremia “mubasekereribwa . . . n’erihirwa omwa muliki.” Abandi, nga Eliya, “babya bakaghenda kithya-kithya omwa mbwarara n’okwa bithwa, ibikere omwa myangalhu, n’omwa byuna omwa kithaka.” Abosi aba mubayiyinia kundi babya bawithe ‘eriminya kundu emyatsi eyo thukahira kw’amaha.’​—Ebr. 11:1, 36-38; 1 Bam. 18:13; 22:24-27; Yer. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

12. Nindi oyuwakanganaya eky’erileberyako ekilengethukireyo ky’eriyiyinia, kandi ni kyahi ekya muwathikaya erikolha ekyo?

12 Paulo abere abirikania okwa balhume n’abakali ababya n’erikirirya, mwakania n’okwa ky’erileberyako ekilengethukireyo​—Omukama wethu Yesu Kristo. Abaebrania 12:2 hathi: “Mwayiyinia okwa [“muthi,” NW], aby’asi obutseme obwasyabya buwe, kandi mwathalebya esisoni syagho nga kindu. Lino ikere okwa lhuhande lhw’amali lhw’ekithumbi ky’obwami kya Nyamuhanga.” Ahathe erithika-thika, thutholere ‘ithwahira ameso’ w’okwa ky’erileberyako ky’erikirirya lya Yesu akayiyinia omw’ilengwako erikalire kutsibu. (Soma Abaebrania 12:3.) Nga Yesu, Abakristayo abakera ab’ithawa busana n’erikirirya lyabu, ng’omwigha Antipa, mubathaligha erilhwika obuthaleghulha bwabu. (Erib. 2:13) Bangathungire olhuhembo lhw’erilhubuka okwa ngebe y’elhubulha​—‘erilhubuka eryuwene’ erilengire ery’abalhume abakera babya bakalindirira. (Ebr. 11:35) Buthuku buke Obwami bwalitsukire erithabalha omwa 1914, abahakabibwa bosi abathaleghulha ng’abo, ababya ibabiriholha, mubalhubukira okwa ngebe y’ekirimu elhubulha erithabalha haghuma na Yesu okwa bandu.​—Erib. 20:4.

EBY’ERILEBERYAKO BY’OMWA BUTHUKU BWETHU

13, 14. Ni bitsibu byahi ebya Rudolf Graichen abana, kandi ni kyahi ekya eribighumira?

13 Esyomiliyoni sy’abakaramaya Nyamuhanga munabwire banemugherererya Yesu omw’ihira ameso wabo w’okwa maha n’erithendi lighira ebitsibu bikatsekya erikirirya lyabu. Thuthalebya eky’erileberyako kya Rudolf Graichen, oyuwabuthirawa e Germany omwa 1925. Ak’ibuka ebisasani by’emyatsi ye Biblia ibinahanikire okwa kidongo omwa nyumba yabu. Mwahandika athi: “Ekisasani kighuma ikikakanganaya embwa y’omoli n’ekyana ky’embuli, ekyana ky’embene n’engwe, ekyana ky’ende n’endali​—ebyosi ibine omwa buholho, omwana mulere iniane mubisondolha. . . . Ebisasani ng’ebyo mubyanyihambako kutsibu.” (Isa. 11:6-9) Nomw’anabana eriendereribwa habw’emyaka mingyi, erimbere erilhua okwa Nazi Gestapo n’enyuma waho erilhua okwa Communist Stasi eya East Germany, Rudolf mwasighalha inianawithe erikirirya erighumire omwa kihugho paradiso.

14 Ebindi bitsibu ebikalire ebya Rudolf abana ly’eriholerwa mama wiwe mwanzwa, oyuwaholha n’obulhwere bwe typhus omwa kambu y’abanya ngomo eya Ravensbrück, kandi n’erilhangira thatha wiwe akatseka omw’ikirirya erihika n’okwithwamu erihamya okwa kihandiko ekikabugha kithi syakiri Mwema wa Yehova. Rudolf abere abiriboholhwa, mwabana olhusunzo lhw’eribya mulebererya w’omuthimbo n’enyuma waho amabirikirwa okwa Sukuru ye Gileadi. Mwathumwa ng’omumisani e Chile eyo athasyayakolha kandi ng’omulebererya w’omuthimbo. Aliwe ebitsibu bya Rudolf mubithahwera aho. Habere halhaba mwaka mughuma mwathahya Patsy, omumisani ng’iyo neryo omwana wabu oyo babutha mwaholha. Enyuma waho, mukali wiwe mwanzwa, nayu mwaholha iniawithe myaka 43 misa. Rudolf mwaghumira ebitsibu byosi ebi, kandi nomw’anabya iniabirikulha omwa myaka n’eritseka, abya iniakine mutemburi w’omughulhu wosi kandi musyakulhu w’ekithunga omughulhu eriyikaniako liwe lyasira omwa Watchtower ey’Okwomunani 1, 1997, olhupapura 20-25. [1]

15. Ni by’erileberyako byahi ebya Bema ba Yehova abamunabwire ababirighumira eryendereribwa ibanatsemire?

15 Abema ba Yehova bakabya ibanatsemire omwa maha wabo nomubangabya omw’endererya erikalire erithehwa. Ng’eky’erileberyako, baghalha bethu n’abali bethu bangyi e Eritrea, Singapore, ne South Korea bane omwa syongomo, kutsibu-tsibu busana n’erighendera okwa binywe bya Yesu eby’erithendi hamba omuyali. (Mt. 26:52) Omwa banyangomo bangyi aba muli Isaac, Negede, na Paulos, abamabirighunza omwa ngomo ye Eritrea mw’emyaka eyilhabire omu 20! Nomwakine indi babirilhusibwa kw’obughabe bwabu bw’eriwathikya ababuthi babu abakulire n’obw’erithahya, baghalha bethu aba babirisighalha ibane bathaleghulha nomubane mukolhwa nabi kutsibu. Etseme eyiri okwa musu wabu, ngoku thwalhangira okwa muthahulha wethu we jw.org, yikakanganaya ngoku babiribya ibanawithe erikirirya erighumire. Nibya n’abakalhamba omwa ngomo babiribasikya.

Wunemughasirwa omwa by’erileberyako ebya munabwire eby’abawithe erikirirya omwa kithunga kyenyu? (Lebaya enungu 15, 16)

16. Erikirirya erighumire lyanga kutheya lithi?

16 Abangyi b’okwa bandu ba Yehova sibali bathabya omw’endereribwa erikalire. Ebikalenga okw’ikirirya lyabu ni bya mbaghane. Abangyi babirighumira obunakwa kutse eriaghalhwa omwa syonyuhi kutse ebitsinduli. Abandi bali nga Musa n’abathatha-kulhu abakera kundi babirisighania engebe eyikabya nga yuwene kutse ebitsumbi. Bakalengaho kutsibu erirwanisya ekithegho ky’eryanza ebindu kutse eky’eriyitsomana ibibene. Ni kyahi ekibathokesaya erikolha eki? Ly’eryanza Yehova n’eribya n’erikirirya ngoku akendi syaghunzaho obuthe bulingirirania n’eriha abaghombe biwe abathaleghulha engebe y’erikotha omwa kihugho kihya-kihya.​—Soma Esyonyimbo 37:5, 7, 9, 29.

17. Erithwamu lyawu ni ryahi, kandi omwa mwatsi owakakwamako thukendi syakania okuki?

17 Omwa mwatsi ono, thwamabirigha ngoku erighanirya okwa milhaghe ya Nyamuhanga n’erisaba mughulhu wosi kikendi leka erikirirya lyethu iryabya irinaghumire. Neryo ekyo ikikendi thuwathikya erighumira ebitsibu ebikalenga okw’ikirirya lyethu ithunahirire amalengekania wethu okwa maha w’Ekikrisitayo ithunasi ndeke emyatsi eya thuhirireko amaha. Aliwe ni bingyi ebya Biblia yikabugha okw’ikirirya, ngoku thukendi syalhangira omwa mwatsi owakakwamako.

^ [1] (enungu 14) Lebaya n’omwatsi “Nibya Nomwa Bitsibu, Nabirisighalha Inganawithe Amaha Awaghumire” omwa Awake! ey’Okwakani 22, 2002, eyiri mw’eriyikaniako lya Andrej Hanák owe Slovakia.