Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ERIYIKANIAKO

Erikolha Ebya Yehova Akayithagha Mukalhua Emighisa

Erikolha Ebya Yehova Akayithagha Mukalhua Emighisa

Ingye, mwira waghe, mughalha wethu na mukali wiwe muthwahebwa omubiiri w’embaghane. Aho-naho muthwabugha thuthi, “Ekyo thukendi kikolha!” Ni kyahi ekyaleka ithwaligha omubiiri oyu, kandi Yehova mwathutsumulha athi? Leka ngatsuke eribabwira ebinyihambireko.

NABUTHAWA 1923 e Hemsworth, etawuni eyiri omwa Yorkshire, England. Ingawithe mughalha wethu in’iyo, Bob. Yuwabya mukulhu waghe. Inganawithe myaka mwenda, thatha mwahebwa ebitabu ebikasoborera ngoku amadini w’amabehi abiritheba abandu. Thatha mwatsemera eby’asoma. Abya isyali tsema akalhangira abakangirirya b’amadini bakakolha ebiri mbaghane n’ebya bakakangiriraya. Enyuma w’emyaka mike, Bob Atkinson mwasa eka n’erithubughirya omughuma w’okwa mikania ya Mughalha wethu Rutherford. Muthwaminya ngoku omukania oyu alhuire okwa gurupu y’abahulhukaya ebitabu ebya Thatha abya iniabirisoma. Ababuthi baghe mubakokya Mughalha wethu Atkinson eribya akasyalira ewethu y’ekyakiro n’erisubirya ebibulyo byethu bingyi ebihambire okwa Biblia. Mwathukokya okwa mihindano eyabya yikabya omwa nyumba ya mulikyethu hakuhi n’eka. Muthwatsuka eribya thukahindana mughulhu wosi, n’ekithunga kike mukyatsuka e Hemsworth. Enyuma waho abaghombe be zoni (lino abakahulhawa mo balebererya b’omuthimbo) mubikalha nethu, thwamabya thukakokya n’abatemburi ab’omwa bithunga bya hakuhi eribya bakasyalya nethu. Balikyethu abo mubanyihiriraho eky’erileberyako ekyuwene.

Okwa buthuku obo, eka yethu thwabya ithwabiritsuka esuburu. Aliwe Thatha wethu mwabwira mughalha wethu athi, “Wamabya wanzire erikolha obutemburi, wuleke eby’esuburu eyi.” Bob mwaligha, neryo mwalhua eka amayakolha obutemburi inianawithe myaka 21. Enyuma w’emyaka ibiri, inganawithe myaka 16, naghe munabya mutemburi. Okwa wikendi iningakolha n’abandi, aliwe buthuku bunene eyithe wikendi iningakolha ingyuwene. Iningakolesaya efonograph (eturunu) n’etestimony card, akakadi kake akabya kakabyako omwatsi muke we Biblia kandi owolhobire. Yehova mwanyitsumulha namabana omwigha we Biblia, amakulha-kulhana ndeke. Erighunzerera, abangyi omw’eka y’omwigha oyo mubasa omwa kwenene. Omwaka owakwamako, munathumwa ng’omutemburi w’embaghane, haghuma na Mary Henshall. Muthwathumwa omwa bulhambu obuthe bwathakolhwa obwe Cheshire.

Omwa lhuhi olhw’ekihugho kyosi olhwakabiri, abakali ibatholere ibakolha emibiiri eyikasighika olhuhi. Abakangirirya b’awandi madini ibakalighirawa erithendi ghenda okwa malhwa, neryo muthwalengekania thuthi nethu ng’abatemburi b’embaghane bakendi thulighira erithendi yalhwa. Aliwe ekoti muyithaligha, neryo munahirwa omwa ngomo habw’ebiro 31. Omwaka owakwamako ingahikya emyaka 19, munathwalhwa omwa koti eyindi mirundi ibiri kundi obunya muthima-thima bwaghe isibuli nyilighira erisighika olhuhi. Aliwe, emirundi ibiri yosi eyo ibakanyilhwika. Omwa byosi ebyo, munaminya ngoku omulimu abuyirire abya iniane munyiwathikya kandi ngoku Yehova akanyighumaya n’erinyiha amaaka.—Isaya 41:10, 13.

OWUNDI OW’ERIKOLHA NAYU

Thwabanangana na Arthur Matthews omwa 1946. Arthur abya imwanamalhua omwa ngomo. Mwaghunza mwa myezi isathu busana n’erighana eriyingirya omwa lhuhi. Abere akanalhua omwa ngomo, mwakolha na mughalha wabu iya Dennis, oyuwabya mutemburi w’embaghane omwa Hemsworth. Thatha wabu abya iniabiribakangirirya oku Yehova eritsuka omwa bulere bwabu, kandi babatizibawa ibakine balengwa. Imubanamatsuka erikolha haghuma obutemburi, Dennis mwathumwa e Ireland. Neryo Arthur mwasighalha iyuwene. Ababuthi baghe mubatsemera emibere y’omutemburi w’omuhwa oyu. Neryo mubamubwira bathi ase ikale nabu. Iningabya ingayalebya ab’eka, ingye na Arthur ithuk’oghaya ebindu thwabirirya. Erighunzerera, muthwatsuka eribya thukahandikirana esyobaruha. Omwa 1948, Arthur mwathasyahirwa omwa ngomo habw’eyindi myezi isathu. Omo Kwokubanza 1949, muthwathahania kandi n’ekilhubirirwa kyethu lyabya iry’eribya omwa mubiiri w’omughulhu wosi kyamathokekana. Ithukatheghaya kutsibu emihulhukirye y’esyosente syethu, kandi ithukakolesaya ebihumuro byethu erisondya esyosente omw’inogha ebighuma. Busana n’obuwathikya bwa Yehova, muthwathoka erilholha embere erikolha obutemburi.

Ithune e Hemsworth imuthwanam’ingira omwa butheke omwaka wa 1949

Habere halhaba mwaka nga mughuma, muthwathumwa omwa Northern Ireland, thwamatsuka e Armagh n’enyuma waho thwamaghenda e Newry, esyotawuni esyosi ibiri isyoswire mw’Ekikatuliki. Mwabya muswire akasolholho k’amadini, neryo ithukayitheghaya kandi ithwakolesya amenge thukathulira. Emihindano iyikabya omwa manyumba w’abalikyethu esyokilomita 16 erilhua aho thwabya thwikere. Ithukahindana bandu nga munani. Ihakanayira ithwakesyayo. Ithukaghotsera ahisi n’engyakya ithwathunga eky’engyakya kinene. Ni butseme bunene eriminya ngoku omwanya oyo hathya muli Abema ba Yehova bangyi.

“EKYO THUKENDI KIKOLHA!”

Mukulhu waghe na mukali wiwe, Lottie, babya ibane mukolha ng’abatemburi b’embaghane omwa Northern Ireland, n’omwa 1952 ithwe bosi bbani muthwahindana okwa lhuhindano lhwe disitrikiti olhwabya e Belfast. Mulikyethu mwathukokya ewiwe, neryo ithwe bosi bbani muthwabya ewiwe na Pryce Hughes, oyuwabya mughombe w’ekyaghanda erilhua e Britain. Kiro kighuma omwa kiro, thwabya ithune mukania okwa katabu kahyaka, aka God’s Way Is Love, akahulhukibawa kutsibu-tsibu busana n’abandu be Ireland. Mughalha wethu Hughes mwabugha ngoku kikalire erithulira Abakatuliki abe Ireland. Baghalha bethu ibakabya ibane muthibithwako eyo bikere, n’abafaza (abapadiri) ibakabwira abandu bathi bathahirire balikyethu. Pryce mwabugha athi, “Thukayithagha abathahenie abawithe esyomatoka erisangira omw’ithererera ly’embaghane ery’erighaba akatabu aka omwa Ireland eyosi.” * (Lebaya omwatsi ahikwa.) Oyo w’omughulhu thwabugha thuthi, “Ekyo thukendi kikolha!”

Ithune n’abandi batemburi okwa piki-piki eyimathikire kw’akali ng’akamatoka

Eyo batemburi babya bak’ikalha kutsibu e Dublin y’ewa Ma Rutland, mwali wethu muthaleghulha oyuwabya iniabirikolera Yehova habw’emyaka mingyi. Nethu muthwan’ikalha ewiwe, kandi thwamaghulya n’okwa bindu byethu. Neryo ithwe bosi bbani muthwaghenda okwa piki-piki ya Bob okumathikire akali nga kamatoka, thwamayasondya ematoka ey’erighulha. Muthwabana eya birikolesibwa aliwe iyikinuwene, neryo thwamasaba oyuwathughulhayayo thuthi athuthwalireyo ewethu kundi ithwe bosi isithwasi erighendya. Arthur mwaghunza erigholho-gholho eryosi inianikere okwa ngyingo iniane mubya ng’oyukaghendaya ematoka n’eribya ng’oyukahira mw’esyogiya. Engyakya abere akalengesya er’iha ematoka y’omwa garaji, omumisani oyukahulhawa mwa Mildred Willett (oyuwathahibawa na John Barr enyuma waho) mwatsubuka. Abya inianasi erighendya ematoka! Mwathweghesya, nethu thwamabya ithwangana ghendya.

Ematoka yethu n’akamatoka akakakolesibawa ng’enyumba

Ekindi ekya thwathasyayithagha habya iha h’er’ikalha. Balikyethu mubathubwira bathi isithw’ikalha omwa kimatoka ekikakolesibawa ng’enyumba kundi abakathuhakanisaya ibangana kihisya. Neryo muthwasondya enyumba, aliwe muyabulha. Ekiro ekyo, ithwe bosi bbani muthwaghotsera omwa matoka. Ekiro ekyakwamako muthwabana akamatoka akake akakakolesibawa ng’enyumba imune esyongyingo ibiri esikolerwemu. Muthwikalha omo. Eky’obutseme, abalimi abikereyo isibali ghanira omwanya w’erimania mw’ematoka yethu eyo. Ithukayathulira kilomita 16 erihika 24 erilhua ahali ematoka eyo. Ithukabya thwabirisuba omwa wundi mwanya, neryo ithwasuba ahabya ematoka ithwayathulira n’abaho.

Muthwahika okwa miyi yosi eyiri ekabunu k’ebulhua-lyuba bwe Ireland isithuthabana erihakanisibwa linene. Muthwaghaba ehitabu ehilhabire omu 20,000, n’erithuma amena w’abosi abakanzisibawa okwa kyaghanda kye Britain. Ni mughisa munene lino e Ireland eribya iyiri esyongumi sy’Abema ba Yehova!

ERISUBA E ENGLAND, N’ERIGHENDA E SCOTLAND

Enyuma w’emyaka mirebe, muthwathumwa eyikwa we London. Habere halhaba mayenga make, baghalha bethu ab’okwa kyaghanda kye Britain mubatherera Arthur bathi atsuke omubiiri w’omuthimbo engyakya eyikakwamako! Muthwathendekwa habw’eyenga nguma, n’erighenda e Scotland, neryo Arthur mwathabana obuthuku obukaghunza obw’erithegheka emikania yiwe. Aliwe abya inianayitheghekire erikolha olhukwamirwa lhwosi-lhwosi omwa mubiiri wa Nyamuhanga, nomulhwangabya ilhukalire bungahi. Eky’erileberyako kiwe mukyanyihimba. Omo kwenene muthwatsemera omubiiri wethu w’omuthimbo. Enyuma w’erikolha habw’emyaka mirebe omwa bulhambu obuthe bwathakolhwa, muthwatsema erithasyabya n’abalikyethu bangyi.

Arthur abere akakokibwa okwa Sukuru ye Gileadi omwa 1962, thwabya thuwithe erikolha erithwamu erikalire. Esukuru yabya y’erighunza amezi ikumi, aliwe isinangaghenda nayu kundi ingye mungathakokibwa. Muthwathwamu thuthi kihikire Arthur eriligha erikokibwa eri. Kundi sinabya ngwithe ow’erikolha nayu, ekyaghanda mukyanyithuma e Hemsworth ng’omutemburi w’embaghane. Arthur abere akasubulha enyuma w’omwaka mughuma, mwakolha ng’omulebererya we disitrikiti. Obulhambu bwethu bw’erikolha mwabya imwamuli e Scotland, eyighulhu we England, ne Ireland y’endatha.

OMUBIIRI MUHYAKA OMWA IRELAND

Omwa 1964, Arthur mwathunga olhukwamirwa lhw’eribya mughombe w’ekyaghanda kye Ireland. Okw’itsuka munasagha erighenda okwa Beteli kundi nabya ingabiribeghera omubiiri w’omuthimbo. Ngabya ingasubya ameso w’enyuma, ngatsema busana n’olhusunzo lhw’erikolera okwa Beteli. Ngaligha ndeke-ndeke ngoku Yehova iniakendi kutsumulha wamaligha erikolha omubiiri n’owa wukayowa nga siwanzire erikolha. Okwa Beteli munakolera omwa ofisi, omwa bitabu, eritsumba, n’erikolha obuyonzo. Ihakanayira ithwakolha omubiiri we disitrikiti neryo ithwalholha okwa balikyethu bangyi ab’omwa Ireland. Eki, haghuma n’erilhangira abo thuk’eghesaya e Biblia bakakulha-kulhana, mukyakamathya obunywani bwethu n’abalikyethu abe Ireland. Oyo ni mughisa munene!

OMUKONGA MUKULHU OW’ABEMA BA YEHOVA OMWA IRELAND

Olhuhindano lhw’ekihugho kyosi olhw’erimbere mulhwabya e Dublin omwaka wa 1965. * (Lebaya omwatsi ahikwa.) Nomwakine indi muhabya erihakanisya linene, olhuhindano mulhwabya ndeke. Abahindana babya 3,948 n’abandu 65 bamabatizibwa. Abagheni 3,500 abalhua omwa bihugho muthina-muthina mubakesya omwa miyi y’abandu e Dublin. Obuli eka yosi eyakokaya abagheni muyahebwa ebaruha y’ewasingya. N’abandu ab’omwa maka ayo, mubatsema busana n’emibere mibuya y’abalikyethu aba. Ni kwenene eyi yabya ngulha-kulhana eyuwene omwa Ireland.

Arthur akaramukya Nathan Knorr akahika okwa lhuhindano omwa 1965

Arthur akahulhukaya ekitabu Esyangano Syaghe sye Biblia omwa mubughe we Gaelic omwa 1983

Omwa 1966 e Ireland y’endatha n’ey’eyikwa byabya omwa busondoli bw’ekyaghanda ky’omuthahulha e Dublin. Obughuma obu bwabya mbaghane kutsibu okwa byabya bikakoleka okwa kizinga ekyosi eki, kundi abandu ibaghabene busana n’eby’epolitiki n’eby’edini. Muthwatsema kutsibu erilhangira Abakatuliki bangyi bakasa omwa kwenene n’erikolera Yehova haghuma n’abalikyabo abalhua omwa Kipira.

ERITHUNGA EMBINDUKA ENENE OMWA MUBIIRI W’OBWAMI

Omwaka wa 2011 muthwabana embinduka nene, ekyaghanda kye Britain n’ekye Ireland bikahirwa haghuma neryo thwamathumwa okwa Beteli ye London. Okwa buthuku obo, nabya omw’iyilhalikirira busana n’amaghalha wa Arthur. Mubamubana mw’obulhwere obukahulhawa mwa Parkinson. Eky’obulighe, biro 20 Okwakathano, 2015, omwanze waghe mwaholha iniawithe myaka 66.

Emyaka ya lino-lino, ngabbunika omuthima, inathunga ebirengekanio bingyi, n’eribya omwa bulighe. Arthur abya munywani waghe kutsibu athali aholha. Ngamukandira! Aliwe ebiri ng’ebi bikabya bikakuhikako, kikaleka iwathasy’ongera eriyithunda hakuhi na Yehova. Kikanyitsemesaya eriminya ngoku n’abandi babya banzire Arthur. Nabiribana esyobaruha esikalhua okwa balikyethu e Ireland, e Britain, nibya ne Amerika. Esyobaruha esi haghuma n’erihumulikania erya ngabana erilhua oku mughalha wabu Arthur iya Dennis, na mukali wiwe iya Mavis, na Ruth bana Judy abaana b’omwana wethu, syabirinyiwathikya kutsibu.

Erisako eryabirinyihimba kutsibu ly’erya Isaya 30:18. Hakabugha hathi: “Omwami Mukulhu akalinda endatha iniabakwira olhukogho. Kusangwa Omwami Mukulhu ni Nyamuhanga w’eribanza erithunganene. Omughisa ali okwa bosi abakamukwa olhukando.” Kikanyihumulikanaya eriminya ngoku Yehova analindire erisyaghunzaho ebitsibu byethu byosi n’erisyathuha emibiiri eyikatsemesaya omwa kihugho kiwe kihya-kihya.

Ngabya ngalengekania okwa by’enyuma, ngalhangira ngoku Yehova abirisondolha n’eritsumulha omubiiri w’erithulira omwa Ireland! Ngayowa ingali w’ekitsumbi eribya mughuma w’okwa bangyi abakawathikaya omwa mubiiri oyu. Ni kwenene erikolha ebya Yehova akayithagha mukalhua emighisa.