Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Yehova Akathukiranaya Omwa Malighe Wethu Wosi

Yehova Akathukiranaya Omwa Malighe Wethu Wosi

“Nyamuhanga w’erikirania lyosi . . . yukathukiranaya omwa malighe wethu wosi.”​—2 ABANYA KORINTO 1:3, 4.

ESYONYIMBO: 38, 56

1, 2. Yehova akathukiranaya athi omwa malighe wethu, kandi ni mulhaghe wahi ogho thukabana omwa Kinywe kiwe?

MUGHALHA wethu omulhwana kandi muhuru iniakalengekanaya kutsibu okwa biri omwa 1 Abanya Korinto 7:28, ahakabugha hathi abak’ingira omwa butheke “basyabana amalighe omwa mubiri.” Mughalha wethu oyo mwahika okwa musyakulhu oyukulire oyune omwa butheke, n’erimubulya athi: “Amalighe aya ni wahi, kandi nam’ingira omwa butheke nanga thoka indi erirwanisyagho?” Omusyakulhu abere athali asuba omwa mulhwana oyo, mwamubwira athi athatsuka erilengekania okwa kindi ekya Paulo abugha akahandika athi: Yehova ni “Nyamuhanga w’erikirania lyosi, n’iyo yukathukiranaya omwa malighe wethu wosi.”​—2 Abanya Korinto 1:3, 4.

2 Thunasi ngoku Yehova, Thatha wethu, athwanzire, kandi akathukiranaya omughulhu thuli omwa bitsibu. Iwangan’ibuka omughulhu Yehova akuwathikaya kutse erikusondolha erilhabira omwa Kinywe kiwe. Thunayikethere ngoku akathusunzira ebibuya, ngoku anabya akakolha okwa baghombe biwe abakera.​—Soma Yeremia 29:11, 12.

3. Ni bibulyo byahi ebya thukendi kaniako omo mwatsi ono?

3 Mughulhu mungyi, ni kyolho erighumira ebitsibu thwamabya ithunasi ekyamabiretha. Neryo, ni byahi ebya thwangabya ithunasi ebyanga thulethera amalighe omwa butheke kutse omw’eka? Ni by’erileberyako by’abandu bahi omwa Biblia n’abamunabwire ebyanga thuhumulikania? Thuthasubirya okwa bibulyo ebyo nuku thwanalebya ngoku thwanga ghumira ebitsibu.

EBITSIBU EBIKABYA OMWA BUTHEKE

4, 5. Ni malighe wahi agho abathahenie banga bana?

4 Yehova abere abirihangika omukali w’erimbere, mwamuletha eyiri omulhume, neryo amabya mukali wiwe. Neryo Yehova mwabugha athi: “Busana n’ekyo, omundu asyasighania ise wiwe na nyinya, asyalhanda oko mukali wiwe, neryo basyabya mughuma.” (Enzuko 2:24) Ni kwenene, munabwire ithwe bosi sihali oyuhikene. (Abanya Roma 3:23) Busana n’ekyo, omughulhu omulhume n’omukali bakingira omwa butheke, batholere ibabya ibanasi ngoku banganabana ebitsibu. Ng’eky’erileberyako, omukali akabya athali athahibwa akabya omwa busondoli bw’ababuthi biwe. Aliwe Ekinywe kya Nyamuhanga kikabugha kithi omukali amabirithahibwa akabya omwa busondoli bwa mwira wiwe. (1 Abanya Korinto 11:3) Okw’ithatsuka, ikyangana kalira omulhume eriha mukali wiwe y’obusondoli. N’omukali ikyanganatsuka erimukalira erighendera okwa busondoli bwa mwira wiwe, inianza aghendere okwa bw’ababuthi biwe. Kandi omulhume n’omukali bakabya bakan’ingira omwa butheke, owundi iniangana ghana erihambana ndeke n’ab’okwa mwanze wiwe. Ekyo nakyo kyanganabya kitsibu.

5 Kandi thalengekania, omulhume na mukali wiwe nga bangayowa bathi bakaminya ku bakendi thunga omwana. Nomwakine indi kyangana batsemesya kutsibu, aliwe bakabya ibanawithe n’erihangya-hangya. Ibanganabya ibanemubulha obukule nga bunemwendikulha ndeke, kutse ibabulha n’olhumekeke nga lhunemwendi syathunga amaghalha awuwene. Bakathasyaminya ngoku emihulhukirye yabu yikendyongera. Kandi omwana akabya abiributhwa, ababuthi bakabya ibatholere ibakolha esindi mbinduka. Mama w’omwana inianganabya akaghunza buthuku bunene akatsomana omwana. Neryo omulhume n’omukali ibangana bulha obuthuku obw’eribuya-buyana nga kera. N’olhukwamirwa lhwa thatha lhuk’ongera. Atholere inialhangira athi omwana na mama wiwe abosi bakabana ebyo bakayithagha.

6-8. Abathahenie ibangana yowa bathi bamathendi butha omwana?

6 Abandi abali omwa butheke bakanabana owundi muhanda w’amalighe. Bakabya ibanzire erithunga omwana aliwe ibabya isibanga thoka. Omukali amalemwa eriheka obukule, iniangana yowa iniali omwa bulighe obukalire. (Emisyo 13:12) Kera, okwa bandu b’omwa Biblia, kyabya kikulhu kutsibu omukali erithahibwa n’eributha. Ekyo ky’ekyaleka Rakeli, muka Yakobo, iniayowa iniali omwa bulighe bunene busana n’eribya isyanga heka obukule nomwakine indi mwali wabu iyo iniakabutha. (Enzuko 30:1, 2) N’omwa bindi bihugho munabwire, abangyi b’ikirirye bathi ni kikulhu eribya n’abaana banene. Abandu b’eyo bakanabulhaya balikyethu abamisani abaliyo ekikaleka ibathabutha nga niki. Abamisani nomubakana lengaho erisoborera ekikaleka, aliwe kandi wuk’owa abandu ibabugha bathi, “Bolho-bolho, thukendi basabira!”

7 Ng’eky’erileberyako. Mwali wethu e England abya anzire eributha abaana. Abere aminya ngoku syendi syathoka eributha omwana, omuthima mwalhuma. Neryo bana mwira wiwe mubathwamu erimya omwana w’eriyikulirya nga ni wabu. Aliwe kandi mwaghunza obuthuku iniakine omwa bulighe. Akabugha athi, “Nabya inganasi ngoku eribya n’omwana omwa mibere ng’eyo siryangabya ng’eributha owaghe.”

8 Ne Biblia yikabugha yithi “omukali asyalhamibwa omw’ibutha abaana.” (1 Timoteo 2:15) Aliwe eki sikirimanyisaya indi iniakendi syabana engebe y’erikotha busana n’erithabutha abaana. Neryo ibbwa kwesi omulhondo oyu akamanyisayaki? Mama akakolha kutsibu eka omw’ilembera abaana n’erisugha omuyi. Ekyo kikamutheghaya okwa bindu ng’olhuthongo n’eriyingirya omwa bithamuhambireko. (1 Timoteo 5:13) Aliwe nomwabine bithya, inianganabya inianemubana ebitsibu omwa butheke bwiwe.

Yehova, abirithulhagha bingyi ebikathuhumulikanaya omughulhu thuwithe ebitsibu

9. Ni kindi kitsibu kyahi ekikahika okwa bali omwa butheke?

9 Ekighuma okwa malighe agho abali omwa butheke bakabana ly’eriholerwa omwanze. Nomwakine indi erimbere oyo kikabyako akanayowa nga kikalire erighumira, erighunzerera abangyi babirikighumira. Abakristayo bawithe erikirirya erighumire omwa mulhaghe w’erilhubuka. Ekyo kikabahumulikanaya kutsibu. (Yoane 5:28, 29) Erilhabira omwa Kinywe kiwe, Thatha wethu Yehova, abirithulhagha bingyi ebikathuhumulikanaya omughulhu thuwithe ebitsibu. Thuthalebya ngoku abandi baghombe ba Yehova babiribana erihumulikana eri kandi ngoku lyabiribawathikya.

Thwanga humulikanibwa thuthi omwanze wethu amaholha? (Lebaya enungu 9, 12)

ERIHUMULIKANIBWA OMWA MUGHULHU W’EBITSIBU

10. Hana mwabana athi erihumulikana? (Lebaya ekisasani ekiri okw’itsuka.)

10 Thalengekania oku Hana, omukali mwanze wa Elkana. Abya anzire eributha, aliwe isyanga thoka. Aliwe mulikyabu iya Penina, iyo mwabutha baana banene. (Soma 1 Samweli 1:4-7.) Kandi ibbwa erithasyakalya emyatsi, Penina mwabya akasekererya Hana “obuli mwaka” athi syabuthire. Ekyo ikikalhuma Hana yo kutsibu. Aliwe mwakolhaki erithoka eribana erihumulikana? Mwasaba Yehova. Hana mwaghenda n’aha bakaramiraya Yehova, amasaba habw’endambi nyiri. Mwasaba Yehova athi amuhe omwana, kandi mwayikethera ngoku Yehova akendi muwathikya. Abere abirighunza erisaba, mwayowa iniamahumulikana “n’obusu bwiwe isibukiri n’obulighe.” (1 Samweli 1:12, 17, 18) Abya inianasi ngoku Yehova akendi muha omwana kutse iniamuhumulikania omwa yindi mibere yosi-yosi.

11. Erisaba lyanga thuhumulikania lithi?

11 Kundi sithuhikene kandi thwikere omwa kihugho ekithaberweko na Sitani, thukendibya ithunemubana ebitsibu. (1 Yoane 5:19) Aliwe hane ekyanga thuwathikya. Erisaba Yehova, “Nyamuhanga w’erikirania lyosi.” Ekyo kya Hana akolha. Mwabwira Yehova ekyonyine-nyine ekimuli okwa muthima n’erimusaba obuwathikya. Kuthya nethu, omughulhu thuli omwa bitsibu, isithwakwama kya bibwira Yehova buyira. Thutholere ithwamulemba-lemba thukamusaba obuwathikya n’erimubwira eriyowa lyethu lyonyine-nyine.​—Abanya Filipi 4:6, 7.

12. Ni kyahi ekya wathikaya Ana eribya inianatsemire nibya inianawithe ebitsibu?

12 Ithwanganabya omwa bulighe bunene thwamalemwa eributha abaana kutse eriholerwa omwanze. Aliwe nomwakine kithya, thwangana bana erihumulikanibwa. Thalengekania oku Ana, ow’omwa buthuku bwa Yesu. Babere baghunza myaka musanju misa omwa butheke, mwira wiwe mwaholha. Kandi akabya nga syabya awithe baana. Aliriryo ni kyahi ekya muwathikaya? Isyalibulha omwa hekalu. Nibya Ana, nomwanabya awithe emyaka 84, abya iniakinaghenda okwa hekalu eriyasaba n’eriramya Yehova. (Luka 2:37) Ekyo ky’ekyabya kikamuhumulikania n’erimuwathikya eribya inianatsemire nibya inianawithe ebitsibu.

13. Abanywani b’okwenene banga thuhumulikania bathi abahughu bethu bamathuponesya?

13 Na banywani bethu omwa kithunga ibangana thuhumulikania. (Emisyo 18:24) Ng’eky’erileberyako Paula abya awithe myaka ithano misa mama wiwe akaleka erikolera Yehova. Paula mwabya omwa bulighe kandi engebe yamamukalira. Aliwe mwali wethu omutemburi oyukahulhawa mwa Ann mwamuhumulikania n’erimutsomana. Paula akasoborera athi: “Nomukyanabya indi Ann syabya muhughu waghe, eritsomana n’olhwanzo eby’anyikanganaya mubyanyiwathikya kutsibu. Ekyo mukyanyiwathikya erilholha embere erikolera Yehova.” Mama wa Paula abirisuba omwa kithunga, ekindu ekyabiritsemesya Paula ya kutsibu. Na Ann atsemire eribya imwawathikya Paula erilholha embere erikolera Yehova.

14. Thukaghasirawa thuthi omughulhu thukahumulikanaya abandi?

14 Omughulhu thukayihweraya omw’ikolera abandi b’ebibuya, thukan’ibirirawa ebitsibu byethu. Ng’eky’erileberyako, bali bethu bangyi, abathahibwe n’abathathahibwe, banasi ngoku omughulhu bakabwira abandi okwa ngulhu yuwene y’Obwami bakabya ibakakolha na Yehova n’erikolha erisonda liwe. Eki kikaleka ibatsema. Kandi kwenene ithwe bosi thutholere ithwakangania eritsomana abandi omw’ibabwira okwa ngulhu yuwene. Kandi omughulhu thukakolera balikyethu b’ebibuya, kikathusegheraya hakuhi nabo. (Abanya Filipi 2:4) Ekyo kya mukwenda Paulo aby’akolire. Mwatsomana abandi ngoku mama akakanganaya obwolho akalembera abaana biwe. Kandi Paulo mwahumulikania balikyabo “ng’ise kw’akolera abaana biwe.”​—Soma 1 Abanya Tesalonika 2:7, 11, 12.

ERIKIRANIA ABALI OMWA MAKA

15. Olhukwamirwa lhw’erikangirirya abaana ni lhwa bahi?

15 Thwanga humulikania thuthi abali omwa maka abali omwa kithunga? Okwa bundi buthuku, abahyaka omwa kithunga bangana thusaba bathi thubawathikaye erikangirirya abaana babu oku Yehova kutse erigha nabu e Biblia. E Biblia yikakanganaya ngoku olhukwamirwa lhw’erikangirirya n’erithendeka abaana, Yehova alhuhere ababuthi babu. (Emisyo 23:22; Abanya Efeso 6:1-4) Nomwakine indi okwa bundi buthuku abandi bangana wathikya, ni kikulhu ababuthi erikangirirya abaana babu. Erithoka eki, ababuthi batholere ibabya bakakania n’abaana babu mughulhu wosi.

Ababuthi batholere ibabya bakakania n’abaana babu mughulhu wosi

16. Ni kyahi ekya thutholere ithwabya ithun’ibukire thuk’igha n’abaana b’abandi?

16 Omubuthi amathusaba erigha n’omwana wiwe, thutholere ithwabya ithunasi ngoku omubuthi yunawithe ehamuli oko mwana wiwe. Obundi ithwangan’igha n’omwana w’omubuthi oyuthe omo kwenene. Omughulhu thuk’igha n’omwana oyuthe wethu, ikikendibya kya menge erighira nayu eka ewabu ababuthi biwe ibaneho kutse ihane owundi mulikyethu oyukulire kutse imw’ikalha ahanalhangirwe ndeke. Eki ikikendi leka ihathabya erithuyilhalikirira. Neryo obundi obuthuku ibwangana hika ababuthi ibobene-bene ibabya ibangana thoka erikangirirya abaana babu oku Yehova.

17. Abaana bangana ghumya bathi ab’omw’eka?

17 N’abalere ababir’igha oku Yehova ibangana wathikya omw’ihira omwa bandi ab’eka mw’omuhwa. Banga kikolha bathi? Omw’isikya ababuthi babu n’eribawathikya omw’ikolha kutsibu ngoku banga thoka. Kandi nibya abaana bamalholha embere ibane bathaleghulha oku Yehova, ekyo kikahimba abosi omw’eka. Ng’eky’erileberyako, erighunga ly’amaghetse lyabere lithe lyabya, Lameki iniakaramaya Yehova. Mwabugha bino oku mughalha wiwe Noa: “Oyu yukendi syathukirania omo mubiiri wethu n’erinuba ly’ebyalha byethu busana n’ekithaka ekyo Nyamuhanga atsuma.” Ebinywe ebyo mubyabererera enyuma w’erighunga ly’amaghetse omughulhu Yehova alhusaya eritsuma ly’oko kithaka. (Enzuko 5:29; 8:21) Na munabwire, abaana abakalholha embere ininabathaleghulha oku Yehova ibangana humulikania abandi omw’eka. Bangana wathikya eka erighumira ebitsibu ebya munabwire n’omwa buthuku obukasa.

18. Ni kyahi ekyanga thuwathikya erighumira ekitsibu kyosi-kyosi?

18 Munabwire abandu ba Yehova bane muhumulikanibwa erilhabira omw’isaba n’erighanirya okwa by’erileberyako by’abali omwa Biblia n’erinywana balikyethu omwa kithunga. (Soma Esyonyimbo 145:18, 19.) Thunasi ngoku Yehova Nyamuhanga akabya inianayitheghekire erithuhumulikania, kandi ahathe erithika-thika akendi thuwathikya erighumira ekitsibu ekyosi-kyosi ekya thwanga thunga!