Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ERIKANIA N’OMULIRANWA

Obwami bwa Nyamuhanga Bwatsuka Erithabalha Mughulhu Wahi? (Ekitsweka 1)

Obwami bwa Nyamuhanga Bwatsuka Erithabalha Mughulhu Wahi? (Ekitsweka 1)

Omwatsi owali ahikwa hano n’ikanirania eryo Mwema wa Yehova angathunga n’omuliranwa wiwe. Leka thubughe thuthi Omwema ya Cameron abiribungira omulhume oyukahulhawamo Jon.

‘SONDA-SONDAYA’ ERIMINYA

Cameron: Jon, omo kwenene nabirianza erikanirania erya thwabiribya thukabya nalyo erihambire okwa Biblia. * Omughulhu thwakanaya, muwabulya ekibulyo ekihambire oko Bwami bwa Nyamuhanga. Muwabulya ekikaleka Abema ba Yehova ibikirirya bathi Obwami bwatsuka erithabalha omo mwaka wa 1914.

Jon: Ee, munasoma ekighuma ky’okwa bitabu byenyu, neryo mukyabugha kithi Obwami bwa Nyamuhanga bwatsuka erithabalha 1914. Ekyo mukyaleka inganza eriminya kundi wukabugha wuthi esyonyikirirya syenyu esyosi siseghemere okwa Biblia.

Cameron: Kwabine bithya.

Jon: Wunasi, nabirisoma e Biblia okwa lyaghe. Aliwe sindyibuka ingalhangira erisako erikahulha omwaka wa 1914. Neryo munayalebya omwa Biblia eyiri okwa Intaneti namasekulya omwaka wa “1914.” Erithakubwira okwenene, erisekulya mulyakangania lithi omwaka oyo syalimo.

Cameron: Ngakusima habw’ebindu bibiri, Jon. Eky’erimbere, eribya iwabirisoma e Biblia eyosi. Kundi ekyo kikakanganaya kithi wanzire Ekinywe kya Nyamuhanga.

Jon: Nga kyanzire. Ngayowa isihali ekitabu ekyo nganzire nge Biblia.

Cameron: Wuhikire. Eyakabiri, nganza erikusima busana n’erilengaho erisondya omwa Biblia mw’eky’erisubirya okwa kibulyo kyawu. Muwakolire ekyonyine-nyine ekyo e Biblia yikathubwira yithi thukole: ‘Wusonda-sondaye’ eriminya. * Wasingya erihiraho akaghalha akali ng’ako.

Jon: Wasingya. Nganzire inaminya bingyi. Munganasekulya neryo namabana omwatsi mulebe owahambire okwa 1914 omwa kitabu ekyo thulhue thuk’igha eki. Kikakanaya okwa kilhotho ekyo mwami abana​—kyabya kihambire oko muthi munene owakondawa kandi amalhasa n’ebindi ng’ebyo.

Cameron: Ah, ee. Obo bw’obuminyereri obuli omu Danieli sura 4. Buhambire oko kilhotho ekyo Mwami Nebukadneza owe Babeli alhotha.

Jon: Ee, ky’ekyo. Munasoma obuminyereri obo mirundi mingyi. Aliwe erikubwira okwenene, na lino sindi lhangira nga buhambene buthi n’Obwami bwa Nyamuhanga kutse omwaka wa 1914.

Cameron: Jon, nibya n’omuminyereri Danieli mwathayitheghererya ndeke ebyo asondolibawa erihandika!

Jon: Kwenene?

Cameron: Ee. Hano omu Danieli 12:8, akabugha athi: “Ingye, munowa, nikwa munathalhuka eriminyabyo.”

Jon: Kwesi sindi ingyuwene. Ekyo kyamanyihumulikania.

Cameron: Okwenene kuli kuthi, Danieli mwathayitheghererya kundi obuthuku bwa Nyamuhanga obw’eriwathikya bandu eriyitheghererya ndeke amaminyereri awali omwa kitabu kya Danieli bwabya isibuli bwahika. Aliwe lino omwa buthuku bwethu, thwangana yitheghereryagho ndeke.

Jon: Busana naki iwabugha wuthya?

Cameron: Thalhangira ebiri omwa mulhondo owakakwamako. Danieli 12:9 hathi: ‘Ebinywe ebi bibisamire, kandi bibisire erihika oko mughulhu w’enduli.’ Neryo amaminyereri ayo abya w’eriyitheghereribwa ndeke enyuma waho, okwa “mughulhu w’enduli.” Kandi ngoku thukisiya ithwalhangira omw’igha lyethu, obwema obwosi bukakanganaya ngoku thuli omwa mughulhu oyo. *

Jon: Kwesi ibbwano, nyisoborere obuminyereri obuli omu Danieli.

Cameron: Ngendi kolha ekyo.

EKILHOTHO KYA NEBUKADNEZA

Cameron: Eritsuka, omwa bikuhi leka nga kubwire okwa by’Omwami Nebukadneza alhangira omwa kilhotho. Neryo thukendi kania okwa bya bikamanyisaya.

Jon: Kale.

Cameron: Omo kilhotho, Nebukadneza mwalhangira omuthi munene owahika omwa lhubulha. Neryo mwowa omuthumwa wa Nyamuhanga akamubwira athi omuthi oyo akondawe. Aliwe Nyamuhanga mwabugha athi ekisiki ky’emirihi wagho kisighale omwa kithaka. Enyuma w’obuthuku ‘bw’emighulhu irinda,’ omuthi angalhasire kandi. * Okw’itsuka obuminyereri obu bwabya buhambire oko Mwami Nebukadneza iyuwene-wene. Nomwakine indi abya mwami w’amaaka​—ng’omuthi owahika omo lhubulha—​mwakondwa ‘habw’emighulhu irinda.’ Wanganibuka ekyabya kyabere?

Jon: Eyihi, sind’ibuka.

Cameron: Kale. E Biblia yikabugha yithi Nebukadneza mwabya musire, ahabw’emyaka musanju. Omo buthuku obo, abya isyanga thoka erithabalha ng’omwami. Aliwe emighulhu musanju yabere yabirihwa, Nebukadneza mwalhama neryo amatsuka erithabalha kandi. *

Jon: OK, aho namakuyitheghererya. Aliwe ibbwa ebyosi ebi bikahamba bithi oko Bwami bwa Nyamuhanga n’omwaka 1914?

Cameron: Omwa bikuhi, obuminyereri obu ni bw’eribererera mirundi ibiri. Eribererera ly’erimbere lyabya omughulhu erithabalha ly’Omwami Nebukadneza lyimanibawa. Eribererera eryakabiri lihambire okw’imanibwa ly’erithabalha lya Nyamuhanga. Neryo eribererera eryakabiri eri ly’erihambire oko Bwami bwa Nyamuhanga.

Jon: Wukaminya wuthi ngoku obuminyereri ni bw’eribererera omurundi wakabiri oko Bwami bwa Nyamuhanga?

Cameron: Enzumwa nguma yiri yithi, obuminyereri ibobwene-bwene bukakanganaya ekyo. Ngoku kiri omu Danieli 4:17, obuminyereri bwahebawa “busana n’eriminyisya ngoku abaliho bathoke eriminya ngoku ow’Endatha Kutsibu akathabalha oko bwami bw’abandu, akahabo oko oyo wanzire.” Muwukanalhangira ebinywe “bwami bw’abandu”?

Jon: Ee, hakabugha hathi “ow’Endatha Kutsibu akathabalha oko bwami bw’abandu.”

Cameron: Ahaa. Wukalengekanaya “ow’Endatha Kutsibu” nindi?

Jon: Ngalengekanaya oyo ni Nyamuhanga.

Cameron: Wuhikire. Neryo kwesi ekyo kikathubwira ngoku obuminyereri obu si buhambire oku Nebukadneza musa. Kandi buhambire n’oko “bwami bw’abandu”​—ni bugha ambu, Nyamuhanga erithabalha oko bandu. Kandi ekyo kikayitheghereribawa thwamalebya obuminyereri obwosi.

Jon: Wukamanyisayaki?

OMWATSI MUKULHU OMO KITABU KYA DANIELI

Cameron: Mirundi mingyi, ekitabu kya Danieli kikakanaya oko mwatsi mukulhu. Kikabera erikania okw’isinga ly’Obwami bwa Nyamuhanga ahisi sy’obuthabali bwa Mughalha wiwe, Yesu. Ng’eky’erileberyako, thuthasyalebaya esindi sura. Mwanithu wangana soma Danieli 2:44?

Jon: OK. Hathi: “N’okwa biro by’abami abo, Nyamuhanga w’elhubulha asyahangania obwami obuthendi syaheribwa na kera; kutse erithabalha lyabo siryendi syasighirwa abandi bandu. Nikwa bwasyathulhanga mwa bihandi-bihandi, n’eribugha amami wosi aya; nabo bwasyahangana kera na kera.”

Cameron: Wasingya. Mbwino wangana bugha wuthi omulhondo oyu akakanaya okwa Bwami ba Nyamuhanga?

Jon: Hmm. singasi.

Cameron: Ok, lhangira ngoku hakabugha hathi Obwami bwiwe “bwasyahangana kera na kera.” Ko kiri kithya oko Bwami bwa Nyamuhanga, aliwe ekyo sithwanga kibugha oko gavumente y’omundu wosi-wosi, ithwanabugha thuthya?

Jon: Eyihi, sithwanga bugha thuthya.

Cameron: Hano hane obundi buminyereri omo kitabu kya Danieli obukakanaya oko Bwami bwa Nyamuhanga. Bw’obuminyereri obuli omu Danieli 7:13, 14. Erikania oko muthabali w’obuthuku obukasa, obuminyereri bukabugha buthi: “Nayu mwahabwa erithabalha, n’olhukengerwa, n’obwami, abandu bosi n’ebihanda, n’emibughe bamukolere; erithabalha liwe n’ithabalha lya kera na kera, erithendi syahwa, n’obwami bwiwe ni bwami obuthendi syaheribwa.” Mbwino hane ekya wasi omwa buminyereri obu?

Jon: Hamahulha obwami.

Cameron: Wuhikire. Kandi butsira obwami bwosi-bwosi. Lhangira ngoku hakabugha hathi Obwami bwanga thungire obuthoki oko “bandu bosi n’ebihanda, n’emibughe.” Ni bugha ambu, Obwami obu bwanga thabere ekihugho kyosi.

Jon: Ekyo munda kikenga nyithya, aliwe wuhikire. Kwenene hakabugha ekyo.

Cameron: Kandi lhangira ekindi ekya buminyereri bukabugha: “Erithabalha liwe n’ithabalha lya kera na kera, erithendi syahwa, n’obwami bwiwe ni bwami obuthendi syaheribwa.” Ekyo kyamasosa ekiri omwa buminyereri obwa thukalhua okw’isoma obuli omu Danieli 2:44, kwabithe?

Jon: Ee, kwabine bithya.

Cameron: Omwa bikuhi thulebaye ebyo thwamabirithakaniako. Obuminyereri obuli omu Danieli sura 4 bwahebawa nuku abandu baminye ngoku “ow’Endatha Kutsibu akathabalha oko bwami bw’abandu.” Ebinywe ebi bikakanganaya ndeke-ndeke ngoku obuminyereri obu bukendi syabererera okwa lhulengo lhunene kwilhaba obuhambire oku Nebukadneza. Kandi omwa kitabu kya Danieli ekyosi, thukabanamo amaminyereri awahambire okw’isinga ly’Obwami bwa Nyamuhanga ahisi sy’obuthabali bwa Mughalha wiwe. Neryo kwesi wukalengekanaya nina ky’amenge erighunzerera thuthi obuminyereri obuli omu Danieli sura 4 nabo bunawithe ku buhambire oko Bwami bwa Nyamuhanga?

Jon: Alinga. Aliwe sindinalhangira nga buhambire buthi oko mwaka 1914.

“EMIGHULHU IRINDA IMULHABEKO”

Cameron: Ok, thusubeno oko Mwami Nebukadneza. Abya ak’imanira omuthi omw’ibererera ly’erimbere ery’obuminyereri. Obuthabali bwiwe mubw’imanibwa omughulhu omuthi akondawa neryo hamalhaba emighulhu musanju​—ni bugha ambu, omughulhu abya musire habw’obuthuku bulebe. Obuthuku bw’emighulhu musanju mubwahwa Nebukadneza akalhama n’erithasyasuba oko buthabali bwiwe. Omw’ibererera eryakabiri ery’obuminyereri, obuthabali bwa Nyamuhanga mubw’imanibwa habw’obuthuku bulebe​—aliwe isi bugha indi Nyamuhanga amalemwa omo nzira yosi-yosi.

Jon: Wukamanyisayaki?

Cameron: Omo buthuku bwe Biblia, abami Abaisraeli abathabalha e Yerusalemu babya bakakanibwako ng’abikere oko “kithumbi ky’obwami ky’Omwami Mukulhu.” * Ibak’imanira Nyamuhanga omw’ithabalha abandu biwe. Neryo erithabalha ly’abami abo lyabya likakangania erithabalha lya Nyamuhanga. Aliwe endambi muyahika, abangyi b’okwa bathabali abo bamaghana eriowa Nyamuhanga n’abangyi abo babya bakathabalha bamabakwama. Busana n’obuthowa bw’Abaisraeli, Nyamuhanga mwalighira Abanya Babeli eribakinda omo mwaka 607 E.K.K. Eritsuka-tsukana naho, muhabya isihakiri bami abakimanira Yehova e Yerusalemu. Neryo omo nzira eyo, obuthabali bwa Nyamuhanga mubwabya ibwamimanibwa. Aho wunemunyiyitheghererya?

Jon: Ee.

Cameron: Neryo omwaka 607 E.K.K. mwabya iniamatsuka emighulhu musanju, kutse obuthuku obwa obuthabali bwa Nyamuhanga bwangimanibirwe. Okw’ihwererera ly’emighulhu musanju, Nyamuhanga angahirireho omuthabali muhyaka oyukendi mw’imanira​—lero, omundu oyuli elhubulha. Oyo w’omughulhu awandi maminyereri awathulyasoma omu Danieli angabererere. Neryo ekibulyo kikulhu kya kino: Emighulhu musanju yahwa mughulhu wahi? Thwamathoka erisubirya ekibulyo ekyo, ithukendi minya Obwami bwa Nyamuhanga nga bwatsuka erithabalha mughulhu wahi.

Jon: Namalhangira. Leka ngathateberezya​—emighulhu musanju yahwa 1914?

Cameron: Kwabine bithya! Wuhikire.

Jon: Aliwe ekyo thukakiminya thuthi?

Cameron: Omw’ithulira liwe okwa kihugho, Yesu mwakangania ngoku emighulhu musanju siyiri yahwa. * Neryo butholere eribya ini buthuku buuli. Emighulhu musanju yatsuka myaka mingyi kera Yesu isyali asa okwa kihugho, kandi muyalholha embere ahabw’obuthuku n’enyuma wa Yesu erihethukira elhubulha. Kandi wibuke, amaminyereri awali omu Danieli angayitheghereribwe ndeke omwa “mughulhu w’enduli.” * Ekikatsemesaya, omwa buthuku bw’erihwererera ly’emyaka eya 1800, abigha be Biblia mubabya mw’omuhwa w’eriyithendya ndeke okwa buminyereri obu n’awandi maminyereri. Mubatsuka eriminya ngoku emighulhu musanju yangahwere omwa 1914. N’ebyabya omwa kihugho okwa buthuku obo bikakanganaya ngoku 1914 w’owabya mwaka agho Obwami bwa Nyamuhanga bwatsuka erithabaliramo elhubulha. W’omwaka agho ekihugho kino kyingirira omwa biro by’enyuma-nyuma, kutse omughulhu w’enduli. Nganasi obundi oyu ni mwatsi munene ow’erilengekaniako . . .

Jon: Ee. Ahathe erithika-thika ngendi thasyasoma omwatsi oyu nuku nga yitheghererayegho ndeke.

Cameron: Siki. Naghe mukyanyithwalira buthuku eriyitheghererya amaminyereri aya. Aliwe okwa bike ebya thwamabirilhangira, ngawithe amaha indi erikanirania lyethu lyamabirikuwathikya erilhangira ngoku Abema ba Yehova bakaseghemeraya ebyo bikirirye ebihambire oko Bwami by’okwa Biblia.

Jon: Ni kwenene. Mughulhu wosi ngatsema ingalhangira ku wukaseghemeraya ebya wikirirye okwa Biblia.

Cameron: Kandi namabirilhangira ngoku nawu ekyo kya wanzire. Ngoku nganalyabugha, oyu ni mwatsi munene eriminyiragho murundi mughuma. Obundi wukinawithe ebindi bibulyo. Ng’eky’erileberyako, thwamabiriminya ngoku emighulhu musanju yihambire oko Bwami bwa Nyamuhanga kandi ngoku yatsuka omwaka wa 607 E.K.K. Aliwe ibbwa, thukaminya thuthi ngoku emighulhu musanju yahwa 1914? *

Jon: Ee, Naghe nganemuyibulya ekyo.

Cameron: E Biblia iyoyene-yene yikathuwathikaya eriminya emighulhu musanju nga ni buthuku bungahi. Wunanzire erisyaminya ekyo thukathasyabanangana? *

Jon: Ekyo kyuwene.

Wunawithe omwatsi mulebe owe Biblia ogho wuthasi? Wunanzire eriminya esyonyikirirya kutse ebyo Abema ba Yehova bakakolha? Kyamabya ikwakiri kithya, isiwasagha eribulya omughuma w’okwa Bema ba Yehova. Iniakendi tsema erikania nawu oko myatsi ng’eyo.

^ Erilhabira omo ndegheka yabu y’eryeghesya abandu be Biblia ahathe erithuha, mughulhu mungyi Abema ba Yehova bakathunga erikanirania n’abandi okwa Biblia.

^ Lebaya esura 9 ey’ekitabu E Biblia Kwenene Yikakangiriraya Ki? Ekyahulhukibawa n’Abema ba Yehova. Kandi kine n’okwa www.pr418.com.

^ Omwa buminyereri bwiwe obuhambire okwa biro by’enyuma-nyuma, Yesu mwabugha athi: “Ab’ebihanda basyalyathangirira e Yerusalemu [eyik’imanira obuthabali bwa Nyamuhanga] erihika aho emighulhu y’ebihanda yasyabererera.” (Luka 21:24) Kwesi eryimanibwa ly’erithabalha lya Nyamuhanga lyabya irikine n’omwa buthuku bwa Yesu kandi lyanga lholire embere erihika omwa biro by’enyuma-nyuma.

^ Lebaya olhupapura 215-218 omo kitabu E Biblia Kwenene Yikakangiriraya Ki? Kandi kine n’okwa www.pr418.com.

^ Omwatsi owakakwamako omo myatsi eyikwamangene eno akendi kania okwa masako we Biblia awakakanaya okwa mighulhu musanju nga ni buthuku bungahi.