Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’OKWA KIDIPA | NYAMUHANGA AKALHANGIRA ATHI ESYONYUHI?

Ngoku Nyamuhanga Abya Akalhangira Esyonyuhi Omwa Buthuku bw’Abaisraeli

Ngoku Nyamuhanga Abya Akalhangira Esyonyuhi Omwa Buthuku bw’Abaisraeli

Abaisraeli babya ibabiriaghalibwa kutsibu. Ibanemusaba Nyamuhanga y’obuwathikya, aliwe mubatha bubana lhuba. Babya bandu ba Nyamuhanga, kandi n’ababya bak’aghalyabo ib’Abanya Misiri, ekihanda ekyabya n’akaghalha kanene. (Eriluayo 1:13, 14) Muhalhaba emyaka minene Abaisraeli ibanalindirire Nyamuhanga eribalhamya okwa munubo we Misiri. Obuthuku bwa Nyamuhanga eribawathikya mubwahika. (Eriluayo 3:7-10) E Biblia yikabugha yithi Nyamuhanga iyuwene-wene mwalhwa n’Abanya Misiri. Mwaghusa okwa Banya Misiri kw’emihitho minene n’er’ithira omukama wabu n’abasirikali biwe omwa ngetse y’Engulha. (Esyonyimbo 136:15) Aho, Yehova Nyamuhanga mwabya “mundu w’amalhwa” busana n’abandu biwe.Eriluayo 15:3, 4.

Nyamuhanga eribya imwanalhwa n’Abanya Misiri kikakanganaya ngoku syaponire obuli malhwa. Nibya iniakana hamulha abandu biwe, Abaisraeli eriyalhwa. Ng’eky’erileberyako mwabalhaghira athi bayalhwe n’Abanya Kanana, ababya ibabiribya bandu babi kutsibu. (Eryibuka Ebihano 9:5; 20:17, 18) Mwalhaghira Omwami we Israeli ya Dawudi athi alhwe n’Abafilisitini ababya bakabanubya. Nyamuhanga nibya mwamuhabulha ngoku angathoka erisinga.2 Samweli 5:17-25.

Emyatsi eyi yikakanganaya ngoku omughulhu habya hakabya obubi kutse abakanubaya Abaisraeli, Nyamuhanga iniakahamulha olhuhi busana n’eritheya abandu biwe n’eriramya ly’ekwenene. Aliwe thuthalebya ndeke ebindu bisathu omwa malhwa agho Nyamuhanga abya akalighira.

  1. NYAMUHANGA IYUKATHWAMU ABATHOLERE ERILHWA. Kiro kighuma, Nyamuhanga mwanabwira Abaisraeli athi: ‘Simwendilhwa omwa malhwa aya.’ Enzumwa? Kundi athi iyuwene-wene abya iniakendi balhwira. (2 Emyatsi y’Emigulu 20:17; 32:7, 8) Ekyo mwakikolha ngendo nyingyi, ng’ekiryakanibawako okw’itsuka. Kandi iniakanathwamu erihamulha abandu biwe eriyalhwa, ng’omwa malhwa w’eritheya erithaka ly’Ekihugho ekya Lhaghanisibawa.Eryibuka Ebihano 7:1, 2; Yosua 10:40.

  2. NYAMUHNGA IYUKAHIRAHO OMUGHULHU W’ERIYALHWA. Abandu ba Nyamuhanga ibakalinda obuthuku obo Nyamuhanga akendi hiraho imubayalhwa n’abakabanubaya. Isibanga yithwiramu eriyalhwa buthe bwahika. Banabya bamayithwiramu, isyalibya nabu omo malhwa ayo. Kwenene e Biblia yikakanganaya ngoku Abaisraeli ibakabya bamayikangirira eriyalhwa, ibakasingawa nabi. *

  3. Nyamuhanga nomwanalhwa n’Abanya Kanana, mwanalhamya abandi, nga Rahabu n’ab’okw’iyo

    NYAMUHANGA SIALISIMA ABANDU BAKAHOLHA, NIBYA N’ABABI. Engebe yikalhua oku Yehova Nyamuhanga, yuwahangika abandu. (Esyonyimbo 36:9) Neryo, syanga tsemera erilhangira abandu bakaholha. Aliwe eky’akabi, hane abandu abakathegheka okwa lyabu, erinubya abandi kutse eribitha. (Esyonyimbo 37:12, 14) Erikakirya obubi ng’obo, Nyamuhanga iniakanalhaghira athi habye olhuhi erighunzaho abandu babi. Kandi nomwanabya akalhaghira Abaisraeli athi bayalhwe, abya inina “w’erighanyira” kandi isyalihithana lhuba okwa babya bakabanubya. (Esyonyimbo 86:15) Ng’eky’erileberyako, mwabugha athi Abaisraeli bathe bayalhwa n’abandu, babya batholere ibatsuka eribathumako “omwatsi w’obuholho,” nga bana hindulha emibere neryo ihathabya amalhwa. (Eryibuka Ebihano 20:10-13) Omw’eki Nyamuhanga mwakangania ngoku syalitsemera olhuholho lhw’ababi, aliwe akanza ibabinduka bangabyaho.Ezekieli 33:11, 14-16. *

Ebi byamabiri thukangania ngoku omwa buthuku bw’Abaisraeli, Nyamuhanga iniakakolesaya olhuhi ng’enzira eyitholere, ey’erighunzaho omunubo n’obubi. Aliwe Nyamuhanga iyukathwamu omughulhu kandi n’abatholere eriyalhwa—is’ithwamu ly’omundu. Mbwino Nyamuhanga iniakalhwa busana n’erithanza eryutha omusasi? Eyihi nahake. Aponire omwagha kutse eby’obwithi. (Esyonyimbo 11:5) Mbwino Nyamuhanga mwahindulha amalengekania aw’awithe okwa nyuhi omughulhu Yesu Kristo abya okwa kihugho omwa kighonye ky’erimbere?

^ enu. 7 Ng’eky’erileberyako Abaisraeli mubasingwa omughulhu balhwa n’Abaameleki n’Abanya Kanana kundi Nyamuhanga abya iniabiribathanga. (Emiganzo 14:41-45) Myaka mingyi enyuma waho, Omwami muthaleghulha Yosia mwaya omwa malhwa Nyamuhanga isyathamuhamulha, ekyo mukyaleka iniakwira omwa lhuhi olho.—2 Emyatsi y’Emigulu 35:20-24.

^ enu. 8 Abaisraeli mubathatsuka erithuma omwatsi w’eriyira obuholho n’Abanya Kanana bathe balhwa nabu. Busana naki? Kundi Abanya Kanana mubahebwa myaka 400 y’eribinduka okwa mibere yabu mibi. Erihika okwa mughulhu Abaisraeli balhwa nabu, Abanya Kanana, ng’ekihanda, babya ibabiribya babi kutsibu. (Enzuko 15:13-16) Neryo kwenene babya b’erighunzaho. Aliwe, omwa Banya Kanana, ababya bakahindulha emibere yabu mubalhamibwa.Yosua 6:25; 9:3-27.