Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Obuthebya! Bunemwendi Syahwa?

Obuthebya! Bunemwendi Syahwa?

PANAYIOTA mwakulira okwa kizinga ekiri omwa ngetse ye Mediterane. Omwa bunyethu bwiwe, mwanza eby’ekipolitiki. Amabya muhandiki w’ekitebe ky’ekipolitiki omwa kyalu kyabu. Iniakaghenda nyumba okwa nyumba akasorokya esyosente sy’ekitebe kyabu. Endambi muyahika, Panayiota amayiponera. Mwabana omwa kitebe ekyo imuli akasolholho, omwiso, erikakakakania, n’eritsuru, nomwakine indi ab’omwa kitebe ibakayahulha mwa banywani.

Daniel mwakulira omwa Ireland omw’eka eyanzire edini ya kutsibu. Aliwe eky’obulighe, ak’ibuka ndeke ngoku abakulhu b’edini babya mw’obuthebya, ibakathamira, erisatha emisathu y’esyosente, kandi ibak’iba n’ebisembo, kandi nibya ibane mumubwira bathi amakolha ekibi iniakendisyaya omwa muliro.

Jeffery abya akakolera omwa bithongole by’esuburu eby’abagaga abawithe amathu amanene-manene ebiri omwa Bwengereza n’omwa Amerika. Ak’ibuka ngoku mighulhu mingyi abaghuli ibakabugha amabehi ab’egavumente bakababulirirya. Omwa buthebya ibakabugha ekyosi-kyosi nuku babane ekya bakanza.

Eky’akabi, emibere eyi yiri ehosi-hosi. Munabwire obuthebya buli hakuhi omwa byosi ebya bandu bakakolha—eby’ekipolitiki, eby’edini, n’eby’esuburu. Ekinywe ky’Ekigiriki ekikahindulhawa mwa “omuthebya” kikamanyisaya embuyi kutse oyukakolha emisathu inianambere obundi busu obw’eriyikolera. Neryo kikakolesibawa okwa mundu wosi-wosi oyukayithendereraya nuku angatheba abandi akanza eribana eky’anzire.

Obuthebya bukaleka abandi ibayowa nabi, ibayiponera, ibahithana, n’eriyisamambulha. Omw’iyibulha-bulha omundu iniangana bugha athi, “Obuthebya! Bunemwendi syahwaho?” Eky’omughisa, Ekinywe kya Nyamuhanga kikathubwira kithi bukendi syahwaho.

NGOKU NYAMUHANGA NA MUGHALHA WIWE BAKALHANGIRA OBUTHEBYA

E Biblia yikakanganaya ngoku obuthebya bwatsuka omwa kihangikwa ky’ekirimu butsira omwa bandu. Abandu imubanamabya okwa kihugho, Sitani mwayilhabya omwa nzoka akanza eriyikangania ng’omuwathikya nuku athebaye Eva. (Enzuko 3:1-5) Eritsuka-tsukana n’aho, abandu bangyi nabu babiribya bakayilhabya omwa bindi bindu bakanza erithebya abandi n’eribana ebya banzire.

Omughulhu Abaisraeli abakera bawa omwa kithegho ky’eriramya ly’amabehi n’eriyithendererya, Nyamuhanga iniakabya iniane mubabwira ebyangalhwiriramu. Erilhabira omwa muminyereri Isaya, Nyamuhanga mwabugha athi: “Abandu aba bakanyisimbirira omwa binywe byabu kandi bakanyisikaya n’eminywe yabu, nikwa babirisegherya emithima yabu yo hali kw’ingye.” (Isaya 29:13) Omughulhu baghana eriyisubamu, Nyamuhanga mwalighira ebindi bihanda erithoghothya omwanya owa Abaisraeli babya bakaramiryamo—e Yerusalemu n’ehekalu. Abanya Babeli mubathoghothyayo omwa 607 E.K.K. n’abasirikali be Roma bamathasya thoghothyayo omwa 70 E.K. Ekyo kikakanganaya ngoku Nyamuhanga syalyanza nahake obuthebya.

Okwa lhundi lhuhandi, Nyamuhanga na Mughalha wiwe, Yesu, banzire abandu abali mw’okwenene n’abayisiwa. Ng’eky’erileberyako, Yesu imwanamatsuka erithulira, omulhume oyukahulhawa mwa Natanaeli mwamuhikako. Yesu abere akamulhangira mwabugha athi: “Lebaya, Omuisraeli kwenene, oyuthemo amathebo!” (Yoane 1:47) Natanaeli, kandi oyukathasy’ahulhawa mwa Bartolomayo mwabya mughuma w’okwa bakwenda ba Yesu 12.—Luka 6:13-16.

Yesu iniakasiba n’abigha biwe n’eribakangirirya amalengekania wa Nyamuhanga. Kwesi abakwamire Yesu sibatholere bakayithendererya. Omughulhu Yesu atsweba abakakangirirya b’amadini busana n’eriyithenderya lyabu, abya iniakathuhana. Thalebya ebighuma by’okwa bya babya bakakolha.

Ibakakolha “ebibuya” nuku balhangirawe. Yesu mwabwira ababya bamuhulikirire athi: “Muyitheghaye, simukole ebibuya byenyu embere sy’abandu erilholhwako nabu . . . ng’abakayithendereraya.” Mwathasya babwira athi ibahithya “omwa bubiso-biso,” kutse omwa menge. Batholere ibayihengeka bakasaba, butsira eryanza abandu babalhangire. Neryo eriramya lyabu irikendibya ly’okwenene kandi Thatha wa Yesu iniasimalyo.—Matayo 6:1-6.

Ibasi eritsweba abandi. Yesu mwabugha athi: “Iwe muthebya! Wutsuke erilholha ekithika ky’omwa liso lyawu, neryo wasyalhangira ndeke erilholha akathi akali omwa liso lya mulikyenyu.” (Matayo 7:5) Omundu amalhanda okwa bisobyo by’abandi kandi nibya iyo inianawithe ebirengire ebyabo, akabya iniamayithwalha ng’oyuthesobaya. Kundi, omwa kwenene, “abandu abosi babirikolha ebibi kandi sibehika okwa lhukengerwa lhwa Nyamuhanga.”—Abanya Roma 3:23.

Babya n’ebilhubirirwa ebithuwene. Kiro kighuma abigha b’Abafarisayo n’ab’okwa lhuhandi lhwa Herodi mubabulya Yesu ekibulyo ekihambire okw’isolha. Omwa kisehya mubabugha na Yesu bathi: “Mukangirirya, thunasi ku wuli w’ekwenene, kandi wukakangiriraya enzira ya Nyamuhanga.” Neryo mubamuthegha omwa kibulyo kino: “Emighambo yikathulighira erisolera Kaisari, kutse eyihi kwehi?” Yesu mwasubamu athi: “Inywe bathebya! Busana naki mukanyirengako kwehi?” Yesu abya asingene akab’ahulhamo bathebya kundi sibanza erikenga, aliwe banza ‘erithegha Yesu omwa binywe’ biwe.—Matayo 22:15-22.

Abakristayo b’okwenene bawithe “olhwanzo olhukalhua omwa muthima ow’erire n’obunya muthima-thima bubuya n’erikirirya ly’okwenene.”—1 TIMOTEO 1:5

Ekithunga ky’Ekikristayo kyabere kyatsuka omwa Pentekote 33 E.K., muhabya emibere eyangana leka ikyathokekana eribya mw’obuyisiwa n’okwenene. Abakristayo b’okwenene mubahira h’akaghalha eriyilhusyamo omubere w’eriyithendererya. Ng’eky’erileberyako, Petero oyuwabya w’okwa bakwenda 12, mwahana Abakristayo balikyabo athi babye abak’owa omwatsi w’ekwenene kandi abawithe olhwanzo olhuthe n’eritheba busana n’abalikyabo. (1 Petero 1:22) Omukwenda Paulo mwahana ababya akakolha nabo athi babye “n’olhwanzo olhukalhua omwa muthima ow’erire, n’obunya muthima-thima bubuya, n’erikirirya ly’ekwenene.”—1 Timoteo 1:5.

AMAAKA W’EKINYWE KYA NYAMUHANGA

Ebya Yesu n’abakwenda bakangiriraya ebiri omwa Biblia bikinawithe amaaka munabwire ngoku byanabya omwa kighonye ky’erimbere. Omukwenda Paulo mwahandika okw’eki athi: “Ekinywe kya Nyamuhanga kiriho, kandi kinemukolha omubiiri, kandi kithwire kwilhaba omuyali owawithe amoya abiri. Kikatsimitha erihika okw’ighaba omuthima n’ekirimu; kandi erihika okw’ighaba esyonungu n’omungoso. Kandi kikathoka eritswera erisonda n’amalengekania w’omuthima.” (Abaebrania 4:12) Eriminya ebiri omwa Biblia n’erilengaho eribighenderako kyabiriwathikya abangyi eriyihighulha okw’iyithendererya, ibabya bayisiwa n’ab’okwenene. Thulebaye eby’erileberyako eby’abandu basathu abalyakanibawako okw’itsuka ly’omwatsi ono.

“Munalhangira abandu ibawithe olhwanzo lhw’okwenene n’eritsomana abandi.”—PANAYIOTA

Omughulhu Panayiota aghenda okwa mihindano ey’Abema ba Yehova, mwalhangira ekindu ky’embaghane. Mwathalhangira omwa bandu mw’omubere w’eriyithendererya busana n’erithanza eritsemesya abandi. Akabugha athi: “Munalhangira abandu ibawithe olhwanzo lhw’okwenene n’eritsomana abandi, ekindu ekyo nabya isindi nathalhangira omwa buthuku bwosi obwanabera omwa politiki.”

Panayiota mwatsuka erigha e Biblia n’erihika okw’ibatizibwa. Ebyosi ebyo byabya myaka 30 enyuma. Munabwire akabugha athi: “Nabiribana enzira eyuwene ey’erikolesya engebe yaghe, omughulhu natsuka erithulhughania Obwami bwa Nyamuhanga butsira omughulhu nabya ingaghenda nyumba okwa nyumba busana n’eby’ekipolitiki—kandi kwenene eyo yananzira eyanga leka ekihugho ikyuwana.”

“Nabya isinanga thoka eriyilingirirania omwa balikyethu ng’omundu mubuya, kwesi ikungathe indya.”—DANIEL

Daniel mwakulha-kulhana omwa kithunga ky’Abema ba Yehova amahika n’okw’ihebwa esyongwamirwa. Enyuma w’emyaka mike, mwayisanga iniabiriwa omwa kisobyo kirebe, neryo obunya muthima-thima bwiwe mubwabya bukamuhandikirira. Akabugha athi: “Iningabya ng’ibuka obuthebya obwanabya ngalhangira omwa dini eyanabyamu kera, munalhangira isingakitholere eribya n’olhukwamirwa lhwosi-lhwosi omwa kithunga. Nabya isinanga thoka eriyilingirirania omwa balikyethu ng’omundu mubuya, kwesi ikungathe indya.”

Eky’obutseme, Daniel abere abiriwathikibwa habw’obuthuku bulebe, mwayowa obunya muthima-thima bwiwe ibwamamulighira erithasyahebwa olhukwamirwa omwa kithunga, kandi kwenene abirithasyahebwa olhukwamirwa. Abandu abakabugha okwenene okuli ng’oku ba bakakolera Nyamuhanga butsira buthebya. Babiriminya ngoku batholere eritsuka erilhusya “ekithika” omwa liso lyabu “imubalholha akathi” akali omo liso ly’owundi.

“Munalhangira isingakitholere eribya muthebya, oyukabugha eby’ekisehya omwa by’esuburu. . . . Obunya muthima-thima bwaghe bwabya ibwabirihambwako.”—JEFFER

Jeffery, oyuwabya akakolera omwa by’esuburu, mwabugha athi: “Nabere nganemw’igha bingyi omwa Biblia, munalhangira isingakitholere eribya muthebya, oyukabugha eby’ekisehya omwa by’esuburu n’eribugha amabehi nuku ngathunge omubiiri. Obunya muthima-thima bwaghe bwabya ibwabirihambwako omwa Masako nga Emisyo 11:1, ahakabugha hathi ‘olhulengo lhw’obuthebya ni nye oko Mwami Mukulhu.’” Kwenene erithendibya ng’ababulhaya Yesu y’ekibulyo, Jeffery abir’igha erikolangana n’abandi balikyabo n’abathe Bema ba Yehova omw’okwenene.

Esyomiliyoni sy’Abema ba Yehova abali omwa kihugho kyosi bakalengaho kutsibu erikolesya ebya bak’igha omwa Biblia. Bakahiraho akaghalha erilhangira bathi bakabya “bahya-bahya abahangikawa omwa kisosekanio kya Nyamuhanga omwa bithunganene n’omwa bibuyirire bya Nyamuhanga.” (Abanya Efeso 4:24) Thukakuhira mw’omuhwa w’eriyiminyira Abema ba Yehova nga ni bahi, nga bikiriryeki, kandi nga banga kuwathikya bathi eriminya ekihugho kihya-kihya ekyo Nyamuhanga abirilhagha, aho “ekithunganene” kyasyasiba n’obuthebya ibwabirihwaho.—2 Petero 3:13.