Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Kolesaya Ndeke Amaaka w’Olhulimi Lhwawu

Kolesaya Ndeke Amaaka w’Olhulimi Lhwawu

“Ebinywe byaghe . . . birighawe omwa meso wawu, iwe Mwami Mukulhu.”—ESY. 19:14.

ESYONYIMBO: 82, 77

1, 2. Busana naki kihikire erilinganisya amaaka w’olhulimi n’omuliro?

OMWA Kwerikumi 1871, omusithu owali omwa Amerika owe Wisconsin mwaka mw’olhuhindi lhunene kutsibu. Omwa Amerika, lhw’olhuhindi olhwasibwe ng’olhwa tsandaya kutsibu. Olhuhindi olhu lhwabere lhunemukanyirira, omuliro n’ekihuhania muby’itha abandu abalhabire omu 1,200 n’erithimya emithi nga bbiliyoni ibiri. Olhuhindi olhu lhwangabya ilhwatsuka okwa hiriro ehyalhahanguka okwa biringo by’eggali y’omuki. Eki kikakanganaya ekwenene eyiri omwa binywe ebiri omu Yakobo 3:5 bino: “Mulebaye ngoku omuliro muke akahisaya ekisuki kinene!” Ni kyahi ekyaleka Yakobo iniabugha athya?

2 Ekya Yakobo amanyisaya kilhangirikire ndeke omwa mulhondo wa 6 owakabugha athi: “Olhulimi lhuli ng’omuliro.” Olhulimi lhuk’imanira amaaka wethu w’erikania. Ng’omuliro, ebya thukabugha byangana thwikalya abandi ba kutsibu. E Biblia yikabugha yithi “olhuholho n’engebe biri omwa maaka w’olhulimi.” (Emi. 18:21) Ni kwenene, sithwanga leka erikania kundi thuthi thukasagha erithwikalya abandi, ngoku thuthe thwanga leka erikolesya omuliro thuthi kundi angana tsandya. Ekikulhu ly’erikolesyagho ndeke. Thwamakolesya omuliro wa ndeke, ithwangana tsumba kugho, ithw’otha kugho, n’erikolerya mugho. Thwamatheya olhulimi lhwethu lhwa ndeke, ithukendi kolesya amaaka walhu erisikya Nyamuhanga kandi ithwaghasira abandi.—Esy. 19:14.

3. Ni bindu bisathu byahi omw’ikania ebya thukendi lebya?

3 Mbulha thukakanaya omwa mulenge ow’akowika kutse omwa syosayini, amaaka w’erikania okw’iyowa n’okwa malengekania wethu ni lhuhembo lhunene erilhua oku Nyamuhanga. Olhuhembo olhu thwanga lhukolesya thuthi erihimba abandi butsira eribasambulha? (Soma Yakobo 3:9, 10.) Thukendi lebya ebindu bisathu eby’omughaso omw’ikania: omughulhu w’erikania, ebya thutholere erikania, kandi ngoku thwanga kania.

OMUGHULHU W’ERIKANIA

4. Ni mighulhu yahi ey’eribya bukuthu?

4 Nomwakine indi erikania ni mubere wethu wa buli kiro, sibugha indi thutholere ithwabya ithunemubugha obuli kathambi. Nibya ne Biblia yikabugha yithi hali “omughulhu w’eribya bukuthu.” (Omu. 3:7) Eribya bukuthu abandi bakakania, kikakanganaya erisikya. (Yobu 6:24) Eritheya olhulimi lhwethu okw’ithendi bisulha omwatsi w’embitha ni mubere w’obuyitheghererya. (Emi. 20:19) N’erikakirya olhulimi lhwethu thwamahithanibwa n’ikangania amenge.—Esy. 4:4.

5. Thwanga kangania thuthi ku thukasima ekihembo ky’erikania ekyo Nyamuhanga abirithuha?

5 Aliwe kandi e Biblia yikabugha yithi hali “omughulhu w’eribugha.” (Omu. 3:7) Munywani wawu amakuha ekihembo ekyuwene, isiwendi kighalha-ghandya. Aliwe iwukendi kangania erisima lyawu omw’ikikolesya ndeke. Thukakanganaya ku thukasima Yehova busana n’ekihembo ky’erikania omw’ikikolesya ndeke. Ekyo mwanganabya imwamuli erikania okw’iyowa lyethu, ebyathukayithagha, erihumulikania abandi, n’eripipa Nyamuhanga. (Esy. 51:15) Thwangaminya thuthi omughulhu ow’atholere ow’erikania?

6. E Biblia yikaha eky’erileberyako kyahi ekikakanganaya omughaso w’eriminya obuthuku obutholere obw’erikania?

6 Ebinywe ebiri omwa Emisyo 25:11 bikakanganaya omughaso ow’eriminya obuthuku obutholere obw’erikania: “Ekinywe ekikabughawa okwa mughulhu owatholere kiri ng’ebighuma by’esyamaghetse omwa bilhukire by’ekitsipa.” Ebighuma ebikolire omwa syamaghetse kutse omwa horo byuwene kutsibu nibya ibine n’ibibyene. Eribitheka hakuhi n’ebindu ebikolire omwa feza ibikendi thasyuwana kutsibu. Kuthya, erisombolha obuthuku obutholere thukakania ikikendi thasyuwania emikanirye yethu. Omwa nziraki?

7, 8. Balikyethu e Japan mubagherererya bathi Yesu omw’iminya obuthuku obutholere erikania okwa mwatsi w’erilhubuka?

7 Ebinywe byethu ibikendi tsemesya abakabihulikirira, thwamaminya obuthuku obutholere obw’erikania, bithe bithya isibendi thuhulikirira. (Soma Emisyo 15:23.) Ng’eky’erileberyako, omwa Kwakasathu 2011 e Japan muyalhaba omusiki munene n’eribogha ly’amaghetse (kutse e tsunami), byamatsandya obuli kindu. Abandu abalhabire omu 15,000 mubaholha. Nomwakine indi Abema ba Yehova ababyayo nabo mubahambwako ng’abandi, mubakolesya obuthuku obo erihumulikania abandi omw’ikolesya e Biblia. Aliwe abandu bayo abangyi bikirirye kutsibu omwa dini y’Ekibuddha neryo sibasi bingyi okwa myatsi ye Biblia. Balikyethu mubalhangira isibw’obuthuku bw’erikanirya abandu okwa mwatsi w’erilhubuka etsunami yikanahwamu. Aliriryo, mubathwamu erikolesya ekihembo kyabu ky’erikania, erihumulikania abandu omw’ikolesya e Biblia eribasoborera ekikaleka ebindu ng’ebi ibyabya okwa bandu abatheko lhubanza.

8 Yesu iniakaminya endambi y’erithendi kania, n’endambi eyitholere ey’erikania. (Yn. 18:33-37; 19:8-11) Mwanabwira abigha biwe athi: “Ingye nyiwithe emyatsi mingyi y’eribabwira, aliwe simwangathoka eriowayo lino.” (Yn. 16:12) Balikyethu be Japan mubagherererya Yesu. Habere halhaba emyaka ibiri n’embindi, mubasangira omw’ighaba etrakit Engulhu y’Obwami Namba 38, eryabya omwa kihugho kyosi, eyabya yikabugha yithi, “Kwenene Abaholi Bangana Thasyabyaho?” Okwa buthuku obo, abandu babya ibakendi humulikanibwa ndeke omwa mwatsi w’erilhubuka, kandi abangyi mubaligha etrakit eyi. Aliwe obuli kitsweka kiwithe mibere yakyo, n’esyonyikirirya, neryo thutholere ithwalebya ndeke obuthuku obutholere erikania nga bw’obwahi.

9. Ni mibere yahi eyangathuyithaghisya eriminya endambi eyitholere ey’eribugha?

9 Endambi yanganahika ikyathuyithaghisya erilebya ndeke nga thunabughe. Ng’eky’erileberyako, omundu angana kuhithania. Ikyanganabya ky’amenge eritsuka eriyibulya ngahane ekyangaleka iwabya iwutholere erimusubirya. Wamabya w’erimusubirya, siwutholere wukakikolha iwunahithene kundi iwangana bugha buthalengekania. (Soma Emisyo 15:28.) Ekyo kikayithaghisibawa n’omughulhu thukabwira abahughu bethu abathe Bema ba Yehova okw’ikirirya lyethu. Kwenene thwanzire ibaminya Yehova, aliwe thutholere ithwaghumisirizya n’erikangania amenge. Eribugha ekinywe ekitholere okwa ndambi eyitholere, ikyangan’olhobya emithima yabu.

EBYA THUTHOLERE ERIKANIA

10. (a) Busana naki thutholere ithwalhangira thuthi thukasombolha ebinywe ebitholere? (b) Ni mibughire nga yahi eyangahithania?

10 Ebinywe byangana huthalya omuthima kutse ibyalhamya. (Soma Emisyo 12:18.) Erihuthalya abandi omwa binywe lyoswire omwa kihugho kya Sitani. Ebingyi ebikabughawa omwa kihugho bikaleka abandu ‘ibathyalya esyondimi syabu ng’emiyali’ kandi ibalengerera “ebinywe byabu ng’emisoha.” (Esy. 64:3) Omukristayo atholere iniayitheya okw’ibya n’omubere oyu. Ebinywe ebiri ng’emisoha mwamuli erisindibuka, akakuthyo, kutse akasekereryo. Erisindibuka likanabya nga ni masatha, aliwe iryaghenda likalhangirika ku ni binywe by’akaghayu n’eritsuma. Erisindibuka ni mubere w’eritsuma ogho Abakristayo batholere ‘ibaghusa hali.’ Ebinywe ebikasekaya bikaleka omukania wethu iniatsemesya, aliwe thutholere ithwayitheya okw’isekya abandi omw’ikolesya ebinywe by’akakuthyo n’erisindibuka ebyangana hithania kutse erihemulha abandi. E Biblia yikathuhana yithi: “Simubughe ebinywe ebithisirire, nikwa mubughe ebinywe bibuya ebikawathikaya n’erihimba abandu, ebikaha olhukogho okwa bandu abak’owa.”—Efe. 4:29, 31.

11. Omuthima akahamba athi okw’isombolha ebinywe ebyuwene?

11 Yesu mwabugha athi “obunu bukabugha ebyoswire omwa muthima.” (Mt. 12:34) Kwesi erisombolha ebinywe ebyuwene likatsuka omwa muthima. Ebya thukabugha bikakanganaya nga thukalhangira thuthi abandi. Emithima yethu yamabya iyoswire mw’olhwanzo n’erighanyira, ithukendi bugha ebinywe ebyuwene kandi ebikahimba.

12. Thwanga thasyuwania thuthi amaaka wethu w’erisombolha ebinywe ebitholere?

12 Erisombolha ebinywe ebyuwene kikathasyayithagha erikolesya amenge. Nibya n’Omwami ow’amenge iya Solomono “mwaghanirya,” n’erisondya ndeke nuku angabana “ebinywe by’eritsemesya n’erisaka ndeke ebinywe by’ekwenene.” (Omu. 12:9, 10) Mbwino kikanakukalira eribugha “ebinywe by’eritsemesya” bisa-bisa? Kyamabya ikwakiri kithya, sondaya obuwathikya omw’ilebya e Biblia n’ebitabu byethu nga bikakolesaya bithi ebinywe birebe. Ebinywe ebya wuthasi ndeke, minya nga bikamanyisayaki. Ekikulhu ly’eribugha omwa nzira eyanga himba abandi. Yesu abya asi ndeke erikania omwa mibere eyikahimba abandi kundi Yehova mwamukangirirya eribugha ebikaghumaya oyulhuhire. (Isa. 50:4) Eritsuka erilengekania thuthe thwabugha ikikendi thuwathikya erisombolha ebinywe ebyuwene. (Yak. 1:19) Ithwangana yibulya, ‘Mbwino oyo ngabugha nayu anemwendi yitheghererya ekya ngamanyisaya? Ebinywe byaghe bikendi muhambako bithi?’

13. Busana naki ni kikulhu erikolesya ebinywe ebyanga yitheghereribwa?

13 Omwa buthuku bw’Abaisraeli, engubi iyikabuhawa neryo abandu ibayisorokerya haghuma kutse ibasuba omwa manyumba wabu, kutse iyikabirikira abalhwi busana n’olhuhi. Busana n’ekyo, e Biblia yikanakolesaya engubi erikangania ekiyithawa ky’eribugha omwa nzira eyangana yitheghereribwa. Engubi yamabuhwa muhanda abalhwi ibane okwa malhwa, ikyangana bahira omwa kabi. Kuthya nethu, thwamabugha omw’ikolesya ehiri nga hisimo, ikyangana leka ithuthayitheghereribwa ndeke. Neryo kwesi thwamabya thwanzire eribugha ebyanga yitheghereribwa, isithwendi bugha ekyanamawa okwa bunu.—Soma 1 Abanya Korinto 14:8, 9.

14. Iha eky’erileberyako Yesu nga mwakolesya athi ebinywe ebikayitheghereribawa.

14 Yesu ni ky’erileberyako ekyuwene omw’isombolha ndeke ebinywe. Eky’erileberyako w’omukania wiwe ow’ali omu Matayo sura 5 erihika 7. Mwathakolesya ebinywe ebikalha-kalire; kutse eribugha ebyanga hithania. Aliwe mwakolesya ebinywe ebyolhobire nuku angahika okwa mithima y’abamuhulikirire. Ng’eky’erileberyako, abere akanza erihumulikania abandu okwa maghaniryo w’ebyalya, mwabakangania ngoku Nyamuhanga akalisaya esyonyonyi sy’omwa kyanya. Neryo amababulya: “Nenyu simuli b’obughuli bunene kwilhabasyo?” (Mt. 6:26) Ebinywe ebyolhobire ebi ka byangabya imubyabahika okwa muthima! Thulebaye ekindu ekyakasathu eky’omughaso omw’ikania.

NGOKU WANGA KANIA

15. Busana naki thutholere ithwalengaho erikolesya ebinywe bibuya thukakania?

15 Emibughire yethu yangana leka ebya thukabugha ibyabya bibi kutse bibuya. Yesu abere akakanirya omwa nyumba y’erihindanamu, e Nazareti, “abandu mubasweka busana n’ebinywe bibuya abugha.” (Lk. 4:22) Ebinywe bibuya kutse eby’olhukogho bikatsemesaya omuthima kandi bikaleka n’abathuhulikirire ibaligha ebya thukabugha. (Emi. 25:15) Thwangana gherererya ebinywe by’olhukogho bya Yesu omw’ibya n’olhukeri, obuyitheghererya, n’eritsomana eriyowa ly’abandi. Yesu mwabya akalhangira akaghalha ak’abandu babya ibabirihiraho bakamuhulikirira, mwabakwira obulighe “neryo mwatsuka erikangiriryabo emyatsi mingyi.” (Mk. 6:34) Nibya n’omughulhu atsumawa mwathasubiryabo omwa bitsumi.—1 Pet. 2:23.

16, 17. (a) Thwangagherererya thuthi Yesu thukakania n’ab’eka yethu n’abanywani bethu omwa kithunga? (Lebaya ekisasani ekiri okw’itsuka.) (b) Iha eky’erileberyako ekikakanganaya omughaso w’erikania omwa lhukogho.

16 Mughulhu mungyi, okwa mundu eyaghubeghere, iwangana yisanga iwabirimubwira ekinywe isiwathatsuka erikirengekaniako ndeke. Iwangana yowa nga sihali ekyanga leka iwuthamubwiririra. Wanganayowa wuthya wukakania n’ab’okw’iwe kutse omunywani omwa kithunga. Obunywani obwa Yesu aby’awithe n’abigha biwe mubwana leka iniayowa ini w’obughabe eribakaramira? Eyihi nahake! Banywani biwe aba ibakabera erikuba obuhaka nga nindi oyutholere eribya mukulhu omw’ibo. Aliwe omwa bwolho-bwolho Yesu mwabahabulha omwa ky’erileberyako ky’omwana. (Mk. 9:33-37) Abasyakulhu bangana gherererya Yesu omw’ihana omwa “muthima mwolho.”—Gal. 6:1.

17 Omundu nomw’anga bugha ekyamathuhithania, ni kibuya erimusubirya omwa bwolho-bwolho. (Emi. 15:1) Ng’eky’erileberyako, mughalha wa mwali wethu mughuma mwatsuka erikolha ebithuwene. Mwali wethu owundi, oyuthamuli nzoka mbi mwamubwira athi: “Bolho-bolho wabirilemwa erikangirirya omwana wawu.” Mama w’omwana oyo mwahuna hake n’erisubirya athi: “Ni kwenene lino omwana akabya ng’abirindemesya, aliwe ekya ngasi, erikangirirya omwana si mubiiri w’ekiro kighuma. Aliwe thutha linda e Harmagedoni, aho muthekendi syaminya ku munalemwa.” Erisubirya omwa bwolho-bwolho eri mulyaleka ihabya ihane obuholho ahakathi-kathi ka bali bethu aba. Eki mukyahimba omwana oyo kundi abya inian’owire bakakania. Mwaminya ngoku mama wiwe akin’anzire erimuwathikya. Eki mukyaleka iniayithwa okwa manywani wiwe mabi. Endambi muyahika amabatizibwa, amahika n’erikolera okwa Beteli. Mbulha thuli omwa balikyethu, abahughu kutse abathuthasi, ambi erikania lyethu iryabya “omwa lhukogho kandi eryuwene.”—Kol. 4:6.

18. Erigherererya emibere ya Yesu ey’erikania kyanga thuwathikya kithi erikolesya olhulimi lhwethu lhwa ndeke?

18 Amaaka aw’erithoka eribwira abandi b’amalengekania n’eriyowa lyethu ni kihembo. Kwesi thugherereraye Yesu omw’isombolha ndeke obuthuku, ebinywe ebyuwene, n’erilengaho erikania omwa lhukogho. Neryo amaaka w’olhulimi lhwethu akendi lhamya abakathuhulikirira n’eritsemesya Yehova, Oyuwathuha ekihembo ky’erikania.