Kwesakana na sawakya wafumine ku U.S. Centers for Disease Control and Prevention, nobe kichika kya banyike bobaipwizhe bajinga na 15 kufika ku 19 bakyubapo kala bulalelale bwa kwilajila kukanwa. Ba Sharlene Azam banembele buku wa kuba’mba Oral Sex Is the New Goodnight Kiss, baambile’mba: “Banyike inge mwibepuzha pa kwilajila ku kanwa, bamba’mba kechi mambo ne, kijitu bulongo. Mambo bamona’mba kuba bino kechi bulalelale ne.”

•  Ulangulukapo mba ka?

•  Ñanyi bishinka byo wafwainwa kuyuka?

•  Mambo ka kuyuka bishinka kyo kwanemena?

 Kumbula mepuzho alondelapo. Wakosha kukumbula’mba: Ee nangwa amba ine.

1.   Nanchi kwilajila kukanwa kwakonsha kulengela wamukazhi kwimita nyi?

   1.   Ee

   2.   Ine

2.   Nanchi kwilajila kukanwa kwakonsha kulengela muntu kukolwa nyi?

   1.   Ee

   2.   Ine

3.   Nanchi kwilajila kukanwa kine bulalelale nyi?

   1.   Ee

   2.   Ine

 Esakanya mikumbu yobe ku mikumbu ya londelapo.

1.   Nanchi kwilajila kukanwa kwakonsha kulengela wamukazhi kwimita nyi?

    Mukumbu: Ine. O ene mambo bavula o balangulukila’mba kwilajila kukanwa kechi kwatama ne.

2.   Nanchi kwilajila kukanwa kwakonsha kulengela muntu kukolwa nyi?

    Mukumbu: Ee. Muntu wilajila kukanwa wakonsha kukolwa kikola kilengela jichima kuvimba kyo batela’mba hepatitis (A nangwa B) kaswende, HIV ne bikolatu bikwabo.

3.   Nanchi kwilajila kukanwa kine bulalelale nyi?

    Mukumbu: Ee. Byubilo byonse mwavwangwa kwingijisha bya lusemo bya muntu mukwabo nabiji kwilajila ku kanwa, kwilajila ku matako, ne kusuka mukwenu byonse ke bulalelale.

 Mona binembelo bya mu Baibolo byamba pa kwilajila ku kanwa.

 Baibolo waamba’mba: “Kino kyo kyaswa muchima wa Lesa amba mwafwainwa kwikala bazhila ne kuchina bulalelale.”​—1 Tesalonika 4:3.

 Mu mulaka mwine kyambo kya kyatuntululwa’mba “Bulalelale” kilumbulula bintu byavula bingi. Kilumbulula byubilo byonse muntu byo afwainwa kubatu na mwatawanji nangwa mukazhanji, kumvwangakotu ne kwilajila ku kunwa, kwilajila ku matako, ne kusuka muntu mukwabo. Kuba bulalelale mufuma kalulu kuvimba meso, ne kyakilapo kutama muntu uba bino kechi bamutemwa kwi Lesa ne.​—⁠1 Petelo 3:⁠12.

 Baibolo waamba’mba: “Awa uba bulalelale umulenga mambo mubiji wanji mwine”​—⁠1 Kolinda 6:⁠18.

 Kwilajila kukanwa mufuma bintu byatama bingi kabiji kuba bino konauna bulunda bwa muntu na Lesa. Kabiji kulengela muntu kwikala na binyenge. Buku wa kuba’mba, Talking Sex With Your Kids waamba kuba’mba: “Binyenge ne kwizhachisha ne kwimona kubula kunema kechi bintu biyanjishatu boba bulalelale bwa mu jishinda ja kisemwa ne. Milanguluko yatama ikala na muntu na mambo a kwilaala kwabula kwa mu masongola, yo ikalapo na bantu bonse inge ke bobe bulalelale buji bonse. Wauba bino bintu byonse, wauba bulalelale.”

 Baibolo waamba’mba: “Amiwa yami Yehoba Lesa wenu, yenka wimufunjisha kuba’mba mumwenemo.”​—⁠Isaya 48:​17.

 Nanchi walanguluka’mba mizhilo ya Lesa yamba pa kwilaala itukwasha nyi? Nanchi yakatazha kulondela? Pa kuba’mba ukumbule buno bwipuzho, akilanguluka pa mukwakwa mupita myotoka yavula muji bipabi po bamwesha masekenyi po mwafwainwa kwendela, byakwenda, ne po mwafwainwa kwimana. Nanchi walanguluka’mba bino bipabi bizhikijilañana nyi, inyi bikatazhatu bantu? Ki ka kyakonsha kumweka inge obe ne badalaivwa bakwabo kemubule kulondela mikambizho iji pa byobyo bipabi?

 Ne mafunde a Lesa kyo kimotu. Inge wabula kwialondela ukanowa kyonka kyo ubyala. (Ngalatiya 6:7) Buku wa kuba’mba Sex Smart waamba’mba: “Inge ke ube bintu byo wayuka’mba byatama, ne kubula kuta muchima ku bintu byo wayuka’mba byawama kilengela kubula kwinemeka obewa mwine.” Pano bino inge saka ulondela mafunde a Lesa ukekala na byubilo byawama. Ne kyakilapo kuwama ukekala na jiwi ja mu muchima jawama.—1 Petelo 3:16.