Luchipo lwa kwikala kisungu ke luchipo lo wanemba nangwa kwambatu pa kanwa kulaya kuba’mba kechi ukalaalapo na mwanamukazhi nangwa mwanamulume ne, kufikatu ne kimye kyo ukatwela mu masongola.

 Luchipo lwa kwikala kisungu lwatendekele mu ma 1990 kimye bupopweshi wa Southern Baptist Convention mu United Stateskyo batendekele mutanchi utelwa’mba “Butemwe Bwakine Bupembelela.” Uno mutanchi wavwangilemo mafunde a mu Baibolo ne lutundaiko kufuma ku bakitwala kutundaika banyike kwikala kisungu kufikatu ne kimye kyo akatwela mu masongola.

 Kechi papichile ne kimye kyabaya, palondejile mutanchi mukwabo wa kutundaika banyike. Aba bachipile luchipo lwa kutwajijila kwikala bisungu bataainweko bebapele kambalaminwe ka siliva kumwesha (ne kwibavululamo) kuba’mba kechi bafwainwa kulaalapo na mwanamukazhi nangwa na mwanamulume ne kufikatu ne kimye kyo bakatwela mu masongola.

 Muntu yense wafwainwa kukumbula kwesakana na mo abena kulangulukila.

•   Bakeba keba bishinka abo ba Christine C. Kim ne ba Robert Rector baambile’mba: “Bishinka byavula bimwesha’mba banyike bavula bachipa luchipo lwa kwikala kisungu kechi bevwanga mu byubilo bya bulalelale saka bakiji banyike ne.”

•   Kwesakana na byataaine kipamo kya Guttmacher Institute, kyaambile’mba “banyike bachipa luchipo lwa kwikala kisungu nabo bakonsha kuba bulalelale byonka byuba boba babula kuchipa luno luchipo.”

 Mambo ka o kyaikela bino?

•   Bano bakebakeba bishinka baamba’mba, banyike bachipa luchipo lwa kwikala kisungu ne boba babula kuchipa baji na ndangulukilo yapusana pusana pa kwilaala.

•   Bishinka bikwabo bimwesha kuba’mba banyike bachipa kwikala kisungu ne boba babula kuchipa balangulukatu bimo pa kwilaala.

 Bishinka bitanshi bimwesha ka? Shayuka aye Janet Rosenbaum, shenyenye mu bya bumi bwa banyike waambile’mba, panyuma ya kupitapo myaka itanu, “banyike bachipa luchipo lwa kwikala kisungu ne boba babula kuchipa kechi bapusana mu byo balanguluka pa kwilaala ne.”

 Batundaika bano bantu bachipa luchipo lwa kwikala kisungu bekala na mulanguluko wawama wa kukwasha bantu. Lukatazho lwikalapo ku bano bantu batundaikañana ke lwa kuba’mba kechi bebakwasha kulama mulaye wabo ne. Ba Rosenbaum baamba’mba, bavula bachipa kwikala kisungu “kechi balondela uno mulaye ne. Muntu mwine ye wafwainwa kwikanya kechi kumutundaika kuchipa kwikala kisungu ne.”

 Baibolo itundaika muntu kwifukwila aye mwine mu muchima wanji, kechi kunemba nangwa kwamba pa kanwa ne, bino kupichila mu kumukwasha kwikala “na milangwe yo bafunjisha kuyuka kyawama ne kyatama na mambo a kwiingijisha.” (Bahebelu 5:​14) Kishinka ke kya kuba’mba kwikala kisungu kechi kulumbululatu kwizhikijila ku bikola ne kuchinuzhuka kwimita ne; bino ke jishinda ja kumwesheshamo munema ku Mulenga wa masongola.​—Mateo 5:19; 19:​4-6.

 Mafunde aji mu Baibolo etukwasha kumwenamo. (Isaya 48:17) Bantu bonse, bakulumpe ne banyike bakonsha kukookela mukambizho wa kwa Lesa wa ‘kuchina bulalelale.’ (1 Kolinda 6:​18) Inge basongola nangwa kusongolwa, bakeyowa masongola kwa kubula kwakamwa ne kwilangulusha pa makatazho nangwa bintu byatama bifumamo mu kuba bulalelale.