Yai panembwa’mba bijipo

BYA KUKWASHA KISEMI

Bya Kumwesha Butemwe

Bya Kumwesha Butemwe

Baji mu masongola bamo inge babanda butemwe bo betemenwe buya na kukepa pachepache. Inge kino kyo kibena kumweka mu masongola enu, nanchi mwafwainwa kwakamwa nyi?

  • Byo mwafwainwa kuyuka

  • Byo mwakonsha kuba

Byo mwafwainwa kuyuka

Kwimwesha butemwe kwanema bingi pa kuba’mba masongola atwajijile kukosa. Byonkatu mubiji wa muntu byo atwajijila kukosa inge kya kuba kimye kyonse uja kajo ne kutoma mema, ne kwimwesha butemwe nako kulengela masongola kuwama ne kukosa. Nangwatu inge papita myaka yavula kufuma po besongwejile, baji mu masongola bafwainwa kumweshanga’mba batemwa bingi benakwabo kabiji bebata bingi muchima.

Muntu uji na butemwe bwa kine kechi ukebatu byamuwamina aye mwine ne. Muntu uji na butemwe bwa kine ukeba byawamina mukwabo. Onkao mambo, kechi umweshatu butemwe inge kyaiyamotu ne, muntu ulangukilako mwinakwanji uyuka kuba’mba mwinakwanji ukebewa kumumwesha butemwe ne kumupa byo akeba.

Mwayilatu kisemwa, banabakazhi bakeba kwibamwesha bingi butemwe kukila banabalume. Mwanamulume wasongola wakonsha kutemwa mukazhanji kya kine kine. Pano inge ke amweshetu buno butemwe lukelo ne mabanga nangwa inge ubena kukeba’mba basambakene, mukazhanji wakonsha kutendeka kuzhinauka inge wamuta muchima kya kine. Onkao mambo, kyawama kwimwesha butemwe kimye kyonse pa juba pa juba.

Byo mwakonsha kuba

Mweshainga butemwe mu byambo. Kwambatu byambo bicheche nabiji bya kuba’mba “Nemutemwa bingi” nangwa’mba “Mwanema bingi kwi amiwa” byakonsha kulengela mwinakwenu kumona’mba mwamutemwa kya kine.

Jifunde ja mu Baibolo: “Kanwa kamba monka mwavujila biji mu muchima.”—Mateo 12:34.

Bya kuba: Kechi mwafwainwa kupelelatu pa kumwesha butemwe mu byambo bya pa kanwatu ne. Bino mwafwainwa ne kwibinemba mu buku, kwitumina tubyambo twa butemwe pa foni nangwa pa kompyuta.

Mweshainga butemwe mu byubilo. Kwikumbata, kwifyompako, nangwa kwikwata ku maboko pa kwenda bimwesha kuba’mba byambo byenu byo mwamba bya kuba’mba “Nemutemwa bingi” bya kine. Ibyepi pa kukwashako bakazhi benu tumingilo tumo, nabiji kwibasendelako kyola, kwibashinkwilako kinzhilo, kovwako michiba, kwibakwashako kuchapa bivwalo, nangwa kuteka kajo? Bavula bamona kuba’mba kuba bino kwakila pa kukwashañanatu, abino byubilo bimwesha butemwe.

Jifunde ja mu Baibolo: “Kechi twafwainwa kwitemwatu mu byambo nangwa pa kanwatu ne, poso mu byubilo.”—1 Yoano 3:18.

Bya kuba: Mweshainga butemwe benakwenu byonka byo mwaubanga kimye kyo mwisambanga saka mukyangye kutwela mu masongola.

Monaingapo kimye kya kwikala pamo. Kwikala kwa bunke bubiji bwenu kwakonsha kukosesha masongola enu, kabiji kino kilengela mwinakwenu kushiinwa’mba mumvwa bingi bulongo inge uji ne anweba. Pano bino, kyakonsha kukatazha kumonapo kimye kya kwikala pamo inge muji na baana nangwa inge mwikala na bya kuba byavula pa juba pa juba. Inge byo byo kiji, mwakonsha kunengezhanga kwendela pamo kimye kyonse bubiji bwenu.

Jifunde ja mu Baibolo: “Muyuke bintu byanemesha.”—Filipai 1:10.

Bya kuba: Ba mulume ne mukazhi bamo bapayankana bingi, banengezhapo bimye mabanga nangwa ku mpelo ya milungu kuyapo kumo bubiji bwabo na kwisamba.

Yukai bulongo mwinakwenu. Muntu yense uji na jishinda japusanako jo amwesheshamo butemwe. Bonse babiji ambai pa mashinda o mukeba mwinakwenu kwimumwesheshamo butemwe ne kwamba pa bintu byo mwafwainwa kwingijilapo. Kabiji ibikaiko kuba bintu bikeba benakwenu. Vulukainga kuba’mba, kwimwesha butemwe kwanema bingi pa kuba’mba masongola atwajijile kukosa.

Jifunde ja mu Baibolo: “Butemwe . . . kechi bukeba bintu bibuwamina abo bwine ne.”—1 Kolinda 13:4, 5.

Bya kuba: Kechi mwafwainwa kukendanga’mba benakwenu bemumweshenga butemwe ne, pakuba mwafwainwa kwiipuzha anweba bene amba, ‘Nafwainwa kuba byepi pa kuba’mba benakwami bammweshenga butemwe?’