BYA KUKWASHA KISEMI
Bya Kukwasha Mwanenu pa Kuba’mba Obenga Bulongo ku Sukulu
Mwamona’mba mwanenu kechi ubena kutako muchima ku sukulu ne, kabiji javula kechi utanga ne, nangwa kwingila mingilo yo bamupa ya kwingijila ku nzubo ne. Ñanyi kintu kyafumamo? Watendeka kubwela panshi kukila byo aubanga bulongo kala, kabiji byubilo byanji nabyo kebitamineko. Mwakonsha kukwasha byepi mwanenu pa kuba’mba obenga bulongo ku sukulu.
Byo mwafwainwa kuyuka
Byo mwakonsha kuba
Byo mwafwainwa kuyuka
Kukanjikizha mwana kutako muchima ku sukulu kwakonsha kubayisha lukatazho. Kunena mwana kuba’mba atengako muchima kwakonsha kumuletelatu bijikila pa sukulu ne pa nzubo. Pa kuba’mba akepesheko bijikila wakonsha kutendeka kubepa, kufya mabuku anji kuchina’mba mwakamonapo, kukilaukila kuya ku sukulu ne kubatu bintu bikwabo byabula kufwainwa. Ko kuba’mba lukatazho lukabayilako.
Kumupa mfweto kechi mwakonsha kufuma byawama ne. Shetu wa jizhina ja Andrew waambile’mba: “Pa kuba’mba tutundaike mwanetu wamukazhi kuba bulongo, twamufwetanga inge wajamo twavula ku sukulu, pano bino, kino kyalengejile mwanetu kutatu muchima pa mfweto. Juba jimo byo abujile kuba bulongo, waumvwine bingi kutama ku muchima, pano bino, kechi kyamukolele ku muchima na mambo a kwitufwamo ne, bino ke na mambo a kuba’mba wayukile’mba kechi tusakumufweta ne.”
Kupamo mambo bafunjishi kechi kukamukwasha ne. Mwanenu wakonsha kulanguluka’mba kechi kikebewa kwibikako pa kuba’mba obenga bulongo mu sukulu ne. Kabiji wakonsha kutendeka kupamo bakwabo mambo pa byo abula kuba bulongo ne kuketekela bakwabo kumupwishisha makatazho anji. Kino kyakonsha kulengela mwanenu kubula kwikala na kyubilo kyafwainwa kumukwasha inge wakoma, ko kuba’mba kuswa inge walubankanya.
Byo mwakonsha kuba
Kubuuka bukaji ne. Inge mwazhingila, kilekai kwisamba na mwanenu pa bya ku sukulu ne kuletapo misambo ikwabo. Shetu wa jizhina ja Brett waambile’mba: “Mufuma byawama bingi inge kya kuba amiwa ne mwinakwami twatekanya ne kwamba na kifyele.”
Jifunde ja mu Baibolo: “Muntu yense wafwainwa kupelawizha kumvwa, kabiji abande kwamba ne kubanda kuzhingila.”—Yakoba 1:19.
Yukai kibena kulengela. Javula kilengela baana ba sukulu kubwela panshi ke kwibaseka ku bakwabo, kupimpula sukulu, kwakamwa mpeso, makatazho a mu kisemi, kubula kulaala kimye kyabaya, kubula mutanchi wawama wa kutanga, nangwa kubula kutako muchima. Kange mufikenetu kupwisha mu muchima amba mwanenu wazenzalala ne.
Jifunde ja mu Baibolo: “Awa ulangulukishapo pa bintu ukamona byawama.”—Byambo bya Maana 16:20.
Ubainga bintu byakonsha kukwasha mwanenu kufunda bulongo. Mukwashai kulenga mutanchi wawama wa kutanga ne kwingila mingilo imupa bafunjishi ya kwingijila ku nzubo. Nengezhaipo mpunzha yawama mwanenu ko afwainwa kwingijilanga mingilo yo bamupa kwingijila ku nzubo kwabula bintu byakonsha kumuvulañanya (nabiji TV ne mafoni). Mingilo yo bamupa kwingijila ku nzubo yabanyai mu bipungu bipi bipi pa kuba’mba akookolokengako, kino kyakonsha kukwasha mwanenu kutako bingi muchima. Nsemi wamulume wa ku Germany aye Hector waambile’mba: “Inge kimye kya kutendeka kunemba lweseko ku sukulu kyafika, pa juba pa juba, mmonapo kimye kya kumupitulushamo pacheche mu byo afunda kukila kupembelela kimye kya kunemba kyafika.”
Jifunde ja mu Baibolo: “Bintu byonse biji na kimye kyabyo.”—Musapwishi 3:1.
Mutundaikainga kufunda. Inge kya kuba mwanenu wayuka buneme bwa sukulu luno, ukatangako bingi muchima kufunda bintu. Nabiji inge kya kuba wafunda nsamushi, kikamukwashanga kuyuka bya kwabanya bulongo mali.
Jifunde ja mu Baibolo: “Wikale na maana, ne maana a kuyuka bintu. . . . Wianemeke bingi.”—Byambo bya Maana 4:5, 8.
Bya kuba: Kwashainga mwanenu mingilo imupa bafunjishi ya kwingijila ku nzubo, kumunembelangako ne. Ba Andrew baambile’mba: “Mwanetu wamukazhi waketekejiletu mu bongo bwetu kya kuba aye mwine walekele kwingijisha bongo bwanji.” Funjishai mwanenu bya kwingila mingilo yo bamupa kwingijila ku nzubo, pa kuba’mba aye mwine eingijilenga.