Mikambizho Jikumi ke mizhilo Lesa yo apele kisaka kya bena Isalela. Ino mizhilo itelwa ne kuba’mba “Byambo Jikumi,” kwesakana na ntuntulwilo kya kyambo pa kyambo kufuma ku byambo bya Kihebelu bya kuba’mba ʽaseʹreth had·deva·rimʹ. Abino byambo bitanwamo bimye bisatu mu Pentatuke (Torah), mabuku atanshi atanu a mu Baibolo. (Kulupuka 34:28; Mpitulukilo ya mu Mizhilo 4:13; 10:4) Kyambo kya Kingiliki kyaesakana na bino byambo ke deʹka (jikumi) loʹgous (byambo), kwafumine kyambo kya kuba’mba “Decalogue.”

 Lesa wanembele Mikambizho Jikumi pa mabwe abiji apapakana ne kwiapana kwi ngauzhi Mosesa pa Mutumba wa Sinai. (Kulupuka 24:12-18) Mikambizho Jikumi yatanchikwa pa Kulupuka 20:1-17 ne pa Mpitulukilo ya mu Mizhilo 5:6-21.

•  Mutanchi wa Mikambizho Jikumi

•  Mambo ka mitanchi ya Mikambizho Jikumi kyo yapusena?

•  Mikambizho Jikumi yaingilanga ñanyi mwingilo?

•  Nanchi bena Kilishitu bafwainwa kulondelanga Mikambizho Jikumi nyi?

•  Nanchi Mikambizho Jikumi ikingila ne lelo jino nyi?

•  Mafunde aji mu Mikambizho Jikumi o baambapo mu Lulayañano Lupya

1.   Wafwainwa Kupopwelatu Yehoba Lesa kwapwa.—Kulupuka 20:3.

2.   Kupopwela bankishi ne.—Kulupuka 20:4-6.

3.   Kechi mwafwainwa kwingijisha jizhina ja Lesa mu jishinda jabula kufwainwa ne.—Kulupuka 20:7.

4.   Wafwainwa kulama juba ja Sabado.—Kulupuka 20:8-11.

5.   Nemeka bansemi bobe.—Kulupuka 20:12.

6.   Kechi wafwainwa kwipayañana ne.—Kulupuka 20:13.

7.   Kechi wafwainwa kuba bukende ne.—Kulupuka 20:14.

8.   Kechi wafwainwa kwiba ne.—Kulupuka 20:15.

9.   Kechi wafwainwa kwikala kamonyi wa bubela ne.—Kulupuka 20:16.

10.   Kechi wafwainwa kwikala na lunkumbwa ne.—Kulupuka 20:17.

 Baibolo kechi wabikapo manambala pa ino mikambizho ne. Onkao mambo, mashinda o batanchikilamo ino mikambizho apusana pusana. Mutanchi uji peulupo ye ulondela bavula pa kutanchika ino mikambizho. Nangwa byonkabyo, bamo batanchika Mikambizho Jikumi mu jishinda japusanako. Javula lupusano lwikala pa mukambizho mutanshi, wa bubiji, ne wapelako. a

 Mikambizho Jikumi yajinga lubaji na Mizhilo ya Mosesa. Mu ino mizhilo mwajinga mikambizho kukila pa 600 kabiji yo yo baingijishanga pa kwitabizha bintu nangwa kisaka kya bena Isalela pa kulaya lulayañano ne Lesa. (Kulupuka 34:27) Lesa walayile bena Isalela amba bakekalanga bulongo inge batako muchima kulondela Mizhilo ya Mosesa. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 28:1-14) Pano bino, mwingilo mukatampe waikejileko ino Mizhilo ke kutangijila bena Isalela kwi Mesiasa, nangwa’mba Kilishitu walayilwe.—Ngalatiya 3:24.

 Ine. Lesa wapaine Mizhilo, kubikapotu ne Mikambizho Jikumbi ku kisaka kya bena Isalela. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 5:2, 3; Salamo 147:19, 20) Bena Kilishitu kechi baji mu Mizhilo ya Mosesa ne, kabiji nangwatu bena kilishitu Bayudea ‘bakasulwilwe ku Mizhilo.’ (Loma 7:6) b Pa Mizhilo ya Mosesa papingakenejile “muzhilo wa Kilishitu,” kabiji uno muzhilo wavwangamo bintu byonse Yesu byo akambizhe baana banji ba bwanga kuba.—Ngalatiya 6:2; Mateo 28:19, 20.

 Ee. Mambo Mikambizho Jikumi isolola milanguluko ya Lesa, twakonsha kumwenamo mu kwiifunda. (2 Timoti 3:16, 17) Mu Mikambizho Jikumi muji mufunde akabula kupwa nkito ne. (Salamo 111:7, 8) Kabiji pa ano mafunde po paimena mafunjisho onse aji mu lubaji lwa Baibolo lutelwa’mba Lulayañano Lupya.—Monai kibaaba kya kuba’mba “ Mafunde a mu Mikambizho Jikumi o Baambapo mu Lulayañano Lupya.”

 Yesu wafunjishe’mba Mizhilo ya Mosesa yonse, kubikapotu ne Mikambizho Jikumi, po paimena mikambizho ibiji yanema. Waambile’mba: “‘Wafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wobe na muchima wobe yense, ne na mweo wobe yense ne na maana obe onse.’ Uno ye mukambizho mukatampe kabiji ye mutanshi. Wa bubiji wapasha uno, ke uno: ‘Wafwainwa kutemwa mukwenu byonka byo witemwa obe mwine.’ Pa ino mikambizho ibiji, po paimena Mizhilo yonse.” (Mateo 22:34-40) Onkao mambo, nangwa kya kuba bena Kilishitu kechi balondela Mizhilo ya Mosesa ne, bino bebakambizha kutemwa Lesa ne bantu bakwabo.—Yoano 13:34; 1 Yoano 4:20, 21.