“Alefwa ne Omeka” ye Ñanyi?
Mukumbu wa mu Baibolo
Yehoba Lesa wa Bulume Bonse ye “Alefwa ne Omeka.” Abino byambo bitaanwamotu bimye bisatu mu Baibolo.—Lumwekesho 1:8; 21:6; 22:13. a
Mambo ka Lesa o etelela’mba “Alefwa ne Omeka”?
Alefwa ne Omeka ke bisopelo bitanshi ne byapelako mu mutanchi wa bisopelo bya Kingiliki, mulaka ye baingijishe pa kunemba lubaji lumo lwa Baibolo lutelwa’mba Lulayañano Lupya, muji ne buku wa Lumwekesho. Po babika bino bisopelo mu mutanchi wa bisopelo bya Kingiliki bebingijisha kumwesha’mba Yehoba bunke ye ntendekelo kabiji ye mpelo. (Lumwekesho 21:6) Ye Lesa wa Bulume Bonse wajingako kabiji ukatwajijila kwikala Lesa wa Bulume Bonse myaka ne myaka. Ye Lesa “kufumatu kala kene kufika ne myaka ne myaka.”—Salamo 90:2.
“Mutanshi kabiji wapelako” ye ñanyi?
Baibolo wingijisha bino byambo kwi Yehoba Lesa ne ku Mwananji, aye Yesu, bino bilumbulula bintu byapusana. Akilangulukai pa bino.
Pa Isaya 44:6 Yehoba waamba’mba: “Amiwa yami mutanshi kabiji wapelako. Kechi kujipo Lesa mukwabo ne, yami yenka.” Pa kino kyepelo, Yehoba wamwesha kishinka kya kuba’mba ye Lesa wa kine wa myaka ne myaka; kafwako mukwabo ne. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 4:35, 39) Onkao mambo, byambo bya kuba’mba “mutanshi kabiji wapelako” bibena kulumbululatu kintu kimo na byambo bya kuba’mba “Alefwa ne Omeka.”
Kabiji byambo bya kuba’mba “mutanshi [pro’tos, kechi alefwa ne] kabiji wapelako [e’skha·tos, kechi omeka ne]” bitanwa pa Lumwekesho 1:17, 18 ne 2:8. Pa bino byepelo, byambo byazhokolokako bimwesha’mba ye babena kwambapo wafwile kabiji wasangwilwe. Onkao mambo, bino byepelo kechi byamba pe Lesa ne, mambo kechi ufwa ne. (Habakuka 1:12) Nangwa byonkabyo, Yesu wafwile ne kusanguka. (Byubilo 3:13-15) Ye wajinga muntu mutanshi kusangulwa ne kwikala na bumi bwa kubula kufwa mwiulu, mo akekala “myaka ne myaka.” (Lumwekesho 1:18; Kolose 1:18) Yesu ye ukasangula bantu bafwa. (Yoano 6:40, 44) Onkao mambo, ye wapeleleko kusangulwa kwi Yehoba mwine. (Byubilo 10:40) Mu jino jishinda, Yesu wakonsha kutelwa’mba “mutanshi kabiji wapelako.”
Nanchi Lumwekesho 22:13 umwesha’mba Yesu ye “Alefwa ne Omeka” nyi?
Ine. Mwine waambile byambo byanembwa pa Lumwekesho 22:13 kechi watongolwa ne, kabiji mu kikye kitango muji bavula baambile byambo. Pa kwamba pa kino kipungu kya Lumwekesho, Shayuka umo aye William Barclay wanembele’mba: “Byambo kechi byanembwa monka mo byalondankena bulongo ne; . . . kabiji kyakatazha kuyuka waambile byambo. (Buku wa The Revelation of John, Volyumu 2, Buku wa Bubiji, jipa 223) Onkao mambo, “Alefwa ne Omeka” watongolwa pa Lumwekesho 22:13 wafwainwa kwikala yenka ye batela pa jino jizhina mu bitango bikwabo bya buku wa Lumwekesho, ko kuba’mba Yehoba Lesa.
a Mu Baibolo wa King James Version bino byambo bitaanwamo bimye bina, ne kimye kya buna byanembwa pa Lumwekesho 1:11. Pano bino, mu Mabaibolo avula a katataka, pa kino kinembelo kechi bebibikapo ne, mambo kechi bitaanwamo mu manyusikilipiti a Kingiliki a kala ne, bino kyamweka bebinungilepotu ku bantuntuluzhi ba Binembelo.