Yai panembwa’mba bijipo

Ndonda ya Myaka ya mu Baibolo Imweshapo ka pa Mwaka wa 1914?

Ndonda ya Myaka ya mu Baibolo Imweshapo ka pa Mwaka wa 1914?

Baibolo wakumbula

 Ndonda ya myaka ya mu Baibolo imwesha’mba Bufumu bwa Lesa bwatatwile kulama mwiulu mu 1914. Byo byalumbulula bungauzhi buji mu buku wa Danyela kitango 4.

 Byaambapo bungauzhi. Lesa wamwesheshe Nebukaneza mfumu wa Babilona kiloto. Wamumwesheshe kichi kikatampe kyo batemene. Kishiki kechi kyasapukilenga ne, kyatatwile kusapuka byopapichile “bimye bitanu na bibiji” mambo babikileko kipabi.—Danyela 4:1, 10-16.

 Bungauzhi bwafikile kimye kitanshi. Kichi kyaimejilengako Mfumu Nebukaneza. (Danyela 4:20-22) Mu bukifwanyikizho bamutemene. Maana avulañene kabiji walekele kulama pa bufumu pa myaka itanu na ibiji. (Danyela 4:25) Lesa byo amubwezhejile maana, Nebukaneza wabwelele pa bukalama kabiji wayukile kuba’mba Lesa ye uji na bulume bwa kulama.—Danyela 4:34-36.

 Bishinka bimwesha kufika kwine kwa bungauzhi. Buno bungauzhi bwalumbulwilenga’mba ‘bantu bomi bayuke’mba aye Mwine Wakila ye ulama bufumu bwa Bantu, ne kwibupana ku ye asaka, ne kutentekapo awa wakijisha mu kupela.’ (Danyela 4:17) Nanchi Lesa wakonsheshe kupana bufumu kwi Nebukaneza wilundumikile nyi? Ine, mambo kunyuma Lesa wamumwesheshe kiloto kikwabo kya bungauzhi. Kino kiloto kyalumbulwilenga’mba kechi wakonsheshe kwibupana kwi Nebukaneza nangwa bamfumu bakwabo ba bumulwila ntanda ne. Bino mwine Lesa “ukaleta bufumu bo bakabula konauna myaka ne myaka.”—Danyela 2:31-44.

 Kala Lesa wabikile bufumu pano pa ntanda bwa kumwimenako: mukoka wa bena Isalela. Waswishishe ‘kwibonauna’ mambo bantu balaminenga kechi bajinga bakishinka ne, onkao mambo waambile’mba ukebupana ku “mwine mwinabo.” (Ezikyo 21:25-27) Baibolo utongola Yesu Kilishitu kuba’mba ye ukalama buno bufumu myaka ne myaka. (Luka 1:30-33) Byonka byaambile bungauzhi, Yesu aye ‘wakoka muchima’ kechi uji byonka byajinga Nebukaneza ne.—Mateo 11:29.

 Kichi kyatongolwa mu Danyela kitango 4 kimenako ka? Mu Baibolo, bichi kimye kimo bimenako bukalama. (Ezikyo 17:22-24; 31:2-5) Onkao mambo, kichi kikatampe kiji mu Danyela kitango 4, kimenako bukalama bwa Lesa.

 Kutema kichi kwimenako ka? Byonkatu kutema kichi byo kwaimejilengako kumulekesha Nebukaneza kulama, popamotu kwaimejilengako kulekesha Bufumu bwa Lesa kulama pano pa ntanda. Kino kyamwekele kimye Nebukaneza kyo aonawine Yelusalema, mwajinga “jitanda ja Yehoba” paikalanga bamfumu ba mu Isalela, baimenangako Lesa.—1 Byambo bya Moba 29:23.

 “Bimye bitanu na bibiji” bimenako ka? “Bimye bitanu na bibiji” bimenako myaka Lesa yo aswishishe bukalama bwa bantu pano pa ntanda kwakubula kwibufumyapo. Ndonda ya myaka ya mu Baibolo imwesha kuba’mba “bimye bitanu na bibiji” byatatwile mu October 607 B.C.E, kimye Yelusalema kyo bamonawine ku bena Babilona. a2 Bamfumu 25:1, 8-10.

 Papichile myaka inga pa kuba’mba “bimye bitanu na bibiji” bipwe? Kechi myakatu itanu na ibiji byonka byo kyajinga kwi Nebukaneza ne. Yesu walumbulwile mukumbu wa buno bwipuzho byo aambile’mba “Yelusalema [kiyukilo kya bukalama bwa Lesa] bakamunyantaula ku bisaka bikwabo poso bimye byatongolwa bya bino bisaka bikafike.” (Luka 21:24) “Bimye byatongolwa bya bino bisaka” po pamotu na “bimye bitanu na bibiji” biji mu Danyela kitango 4 yo myaka Lesa yo aswishishe jitanda janji ‘kwijinyantaula ku bisaka.’ Ko kuba’mba nangwatu kimye Yesu kyo ajinga pano pa ntanda “bimye bitanu na bibiji” kechi byapwile ne.

 Baibolo wamwesha bya kuyuka “bimye bitanu na bibiji.” Waamba’mba “bimye” bisatu ne kichika bijitu pamo na moba 1,260, onkao mambo bino bimye bitwelamo jibiji mu “bimye bitanu na bibiji” nangwa’mba moba 2,520. (Lumwekesho 12:6, 14) Bungauzhi bwaamba’mba ‘mwaka umo ke juba jimo,’ ko kuba’mba moba 2,520 ke myaka 2,520. Onkao mambo, “bimye bitanu na bibiji” nangwa’mba myaka 2,520, yapwile mu October 1914.”—Kubala 14:34; Ezikyo 4:6.

a Bishinka bikwabo byaamba pa ene mambo o baingijisha October 607 B.C.E biji mu kya Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya October 1, 2011 pa kibaba kya kuba’mba “Ni Lilali Umusumba wa Yerusalemu Baonawile?—Ulubali 1,” mapa 26-31 ne Kyamba kya Usopa kya November 1, 2011 pa kibaba kya kuba’mba “Ni Lilali Umusumba wa Yerusalemu Baonawile?—Ulubali 2,” mapa 22-28.