Yai panembwa’mba bijipo

Nanchi Kisapi kya ku Turin kyo kyo Bapombelemo Yesu pa Kumuzhiika Nyi?

Nanchi Kisapi kya ku Turin kyo kyo Bapombelemo Yesu pa Kumuzhiika Nyi?

Mukumbu wa mu Baibolo

 Baibolo kechi watongolapo kisapi kya ku Turin ne. Kino kisapi balanguluka’mba kyo bapombelemo Yesu Kilishitu pa kumuzhiika. Na mambo a ino milanguluko, kino kisapi bekimona’mba kyazhila ku bantu bamo baya mu machechi a Kilishitendomu. Chechi mukatampe wa Bakatolika mu muzhi wa Turin mu kyalo kya Italy, mo mo balamina kino kisapi mu kibokoshi kyawama bingi kyo bazhikijila bulongo.

 Nanchi byanembwa mu Baibolo bitundaika mulanguluko wa kuba’mba kisapi kya ku Turin kya kine nyi? Ine.

 Akilangulukai pa biji kino kisapi byo byapusana na byaamba Baibolo.

  1.   Kisapi kya ku Turin ke kisapi kimotu kyalepa masentimita 442 mu bula ne masentimita 113 mu bwipi ne kakikamba kalepa masentimita 8 ko banungako mu bula bwa kino kisapi.

     Byamba Baibolo: Mubiji wa kwa Yesu kechi bamupombele mu kisapi kimo ne, bino bamupombele mu bisapi byavula. Mutwe wanji bamupombele mu kisapi kikwabo. Yesu byo asangwilwe, mutumwa wanji umo wayile ku kilende kabiji “wamwene bisapi bya linenyi saka biji panshi.” Kabiji Baibolo wanungapo’mba: “Kisapi kyo bamupombele ku mutwe kechi kyajinga pamo na bikwabo ne, bino kyajingatu pa bunke bwakyo saka bekivunga.”—Yoano 20:6, 7.

  2.   Kisapi kya ku Turin kiji na mashi o bamba’mba afumine ku kitumbi kyo babujile kovwa.

     Byamba Baibolo: Yesu byo afwile, baana banji ba bwanga banengezhezhe mubiji “monka mwayijile kisho kya Bayudea pa kuzhiika.” (Yoano 19:39-42) Kino kisho kyavwangilemo kovwa kitumbi ne kwitulwilapo manyi ne bikwabo binunka bulongo saka bakyangye kuzhiika. (Mateo 26:12; Byubilo 9:37) Onkao mambo, baana ba bwanga ba kwa Yesu bafwainwa baovwele mubiji wa kwa Yesu saka bakyangye kumupomba mu bisapi.

  3.   Kisapi kya ku Turin kiji na kipikichala kya muntu “ye balaajika pa lubaji lumo lwa kisapi pakuba bikivunga ku lubaji lukwabo ne kwikivweta ku mutwe kufika ne ku maulu,” byo byaamba buku wa Encyclopædia Britannica.

     Byamba Baibolo: Baana ba bwanga ba kwa Yesu besambilengapo pa lufu lwanji, pa kilende mo babujile kutaana mubiji, kabiji ne byaambile banabakazhi ‘bamwene bamalaika, bebabuujile’mba aye ke mumi.’ (Luka 24:15-24) Inge kya kuba kino kisapi kya ku Turin kyajinga mu kilende kya kwa Yesu, baana banji ba bwanga inge besambilengapo ne pa kipikichala kijipo. Bino Baibolo kechi waambapo byobyo ne.

Nanchi bantu bafwainwa kupopwelanga kisapi kya ku Turin nyi?

 Ine. Nangwatu inge kya kuba’mba kino kisapi kine kyajingako, kechi kyayilamo kwikipopwela ne. Akimonai mafunde a mu Baibolo alumbulula ene mambo o kyatamina kupopwela kino kisapi.

  1.   Kafwako ene mambo a kwikipopwela ne. Yesu walumbulwile’mba: “Lesa Mupashi, ne boba bamupopwela bafwainwa kumupopwela na mupashi ne na bukine.” (Yoano 4:24) Bupopweshi bwa kine kechi bwingijisha bya kishakulu nangwa bipashañano pa kupopwela Lesa ne.

  2.   Kechi kyaswishiwa ne. Mikambizho Jikumi yakainye kupopwela bankishi. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 5:6-10) Kabiji Baibolo wakambizha bena Kilishitu amba: “Chinuzhukainga kupopwela bankishi.” (1 Yoano 5:21) Bamo bakonsha kupachika’mba kisapi kechi nkishi ne, ke kiyukilotu kyanema kimwesha lwitabilo lwa bena Kilishitu. Pano bino, kiyukilo kikala ke nkishi ku muntu wikipopwela. a Onkao mambo, muntu ukeba kutokesha Lesa ku muchima, kechi unemeka nangwa kupopwela kintu nabiji kisapi ne.

a Nkishi ke kipikichala, kintu, nangwa kipashañano kya kintu kyo bapopwela.