Yai panembwa’mba bijipo

Nanchi Baibolo Waambapo’mba ka pa Kupana bya Bujikumi?

Nanchi Baibolo Waambapo’mba ka pa Kupana bya Bujikumi?

Mukumbu wa mu Baibolo

 Bena Isalela bebakambizhe kupananga bya bujikumi a byo baikalanga nabyo pa mwaka pa mwaka pa kuba’mba batundaike bupopweshi bwa Yehoba. Lesa wibabuujile’mba: “Pa mwaka pa mwaka, mukapanenga bya bujikumi bikafumanga mu nkunwa yenu yonse yo mukabyalanga mu majimi enu.”—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 14:22.

 Byaambapo Baibolo pa kupana bya bujikumi mu “Lulayañano lwa Kala”

 Kupana bya bujikumi bekwambapo bingi mu Baibolo mu Lulayañano lwa Kala. Binembelo byavula byaamba pa kupana bya bujikumi byaamba pa bena Isalela bo bakambizhe kwi Lesa kupichila mwi Mosesa. Kabiji kuji binembelo bikwabo byaamba pa kupana bya bujikumi Lesa saka akyangye kupana uno muzhilo.

 Mizhilo Lesa yo apeele Mosesa saka ikyangye kwikalako

Muntu mutanshi ye baambapo mu Baibolo wapaine bya bujikumi wajinga Abulama (Abalahama). (Ntendekelo 14:18-20; Bahebelu 7:4) Kyamweka Abulama wapainetu jimo bya bujikumi kwi ñanga wa ku Salema. Kafwapo mu Baibolo po baamba’mba Abalahama nangwatu baana banji bapainepo jikwabo bya bujikumi ne.

 Muntu wa bubiji ye baambapo mu Baibolo wapaine bya bujikumi wajinga munkana wa kwa Abalahama aye Yakoba. Walayile kuba’mba inge Lesa akamupeshe, usakukapana kwi Lesa “bya bujikumi byonse” byo atambwijile. (Ntendekelo 28:20-22) Bamo balanguluka’mba Yakoba wapaine bino bya bujikumi kwi Lesa kwingijisha banyama. Nangwa kya kuba Yakoba walayile kupana bino bya bujikumi, bino kisemi kyanji kechi kyafwainwe nakyo kupanako bya bujikumi ne.

 Mu Mizhilo ya Mosesa

Bena Isalela bebakambizhe kupana bya bujikumi kutundaikilamo kupopwela Lesa.

 ● Bya bujikumi bebingijishanga kukwashishamo bañanga ne bena Levi bakwabo pa kuba’mba bengilenga kimye kyabaya kukwasha bantu kupopwela Lesa. Mambo abano bantu kechi bajinga na mpunzha yabo ya kujimapo ne. (Kubala 18:20, 21) Bena Levi babujile bañanga batambwijilenga bya bujikumi byapananga bantu kabiji bapananga “bya bujikumi” byawamisha ku bañanga.—Kubala 18:26-29.

  •   Baibolo wamwesha kuba’mba kuji bya bujikumi bimo byo bapananga pa mwaka pa mwaka byakwashanga bena Levi ne babujile bena Levi. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 14:22, 23) Bisemi bya bena Isalela byapananga bya bujikumi inge baji na bijiilo bikatampe. Kabiji myaka imo bapangapo bayanji bino bya bujikumi kuba’mba bibakwashe mu bintu byo bakajilwe.—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 14:28, 29; 26:12.

  •  Bena Isalela bapananga byepi bya bujikumi? Bena Isalela bapananga pa mwaka pa mwaka bya bujikumi byafumanga mu kajo ko bajimanga. (Bena Levi 27:30) Bimye bimo inge kechi babena kukeba kupana kajo ne, banungangapo mali a kupana. (Bena Levi 27:31) Kabiji bebakambizhe kupananga bya “bujikumi bya bañombe ne mikooko.”—Bena Levi 27:32.

 Pa kuba’mba basale nyama wa kupana, bena Isalela basalanga nyama wa bujikumi walupukanga patanshi mu kipaka. Mizhilo yakambizhe’mba bafwainwe kupana nyama yenka ye basala kwa kubula kumutalatala kana wawama nangwa watama. Kabiji abo bafwainwe kupana nyama kechi mali ne. (Bena Levi 27:32, 33) Nangwa byonkabyo, bya bujikumi bya bubiji byo baingijishanga pa bijiilo bya pa mwaka pa mwaka ajinga mali. Kupana mali kwibapeelelangako mambo bena Isalela baendanga miseke yalepa kuya na kutanwa ku bino bijiilo.—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 14:25, 26.

 Ñanyi kimye bena Isalela kyo bapainangapo bya bujikumi? Bena Isalela bapananga bya bujikumi pa mwaka pa mwaka. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 14:22) Nangwa byonkabyo, kechi bapanga bya bujikumi inge bafika mu mwaka wa butanu na bubiji ne. Awe mwaka wajinga wa sabado nangwa’mba mwaka wa kukokoloka bena Isalela po babulanga kujima kajo. (Bena Levi 25:4, 5) Onkao mambo, inge awe mwaka wafika kechi bapananga bya bujikumi kimye kya kunowa ne. Mu kikye kimye kya mwaka wa butanu na bubiji, mwaka wa busatu ne wa butanu na bumo, bena Isalela bapananga bya bujikumi ku bayanji ne bena Levi.—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 14:28, 29.

 Babulanga kupanga bya bujikumi bebobanga byepi? Mizhilo kechi yaambile’mba mwina Isalela wabula kupana bya bujikumi bafwainwe kumukambula ne. Ene mambo o bapananga bya bujikumi ke kutokesha Lesa ku muchima. Bya bujikumi byo bapananga bena Isalela byamweshanga’mba babena kubuula Lesa kuba’mba bebipana kuba’mba ebapeshe. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 26:12-15) Kubula kupana bya bujikumi, Lesa wikumonanga’mba kumwibila.—Malakai 3:8, 9.

 Nanchi kupana bya bujikumi kwakatezhe nyi? Ine, kechi kwakatezhe ne. Mambo Lesa walayile kisaka kya bena Isalela kuba’mba inge bapana bya bujikumi, ukebetulwila mapesho kabiji kechi bakakajilwapo kintu nangwa kimo ne. (Malakai 3:10) Lesa kechi wapeshanga kisaka kya bena Isalela inge babula kupana bya bujikumi ne. Mapesho a Lesa afumangapo pe abo. Akino kyalengelanga bañanga ne bena Levi kwingila kyabaya bingi pa kuba’mba bamone mwa kwikwashisha bene ne kwibalengela kubula kuta muchima kukwasha bena Isalela kupopwela Lesa.—Nehemiya 13:10; Malakai 3:7.

 Byaambapo Baibolo pa kupana bya bujikumi mu “Lulayañano Lupya”

 Yesu byo ajinga pano pa ntanda, bena Isalela bapainenga bya bujikumi. Pano bino, bantu balekeletu kupana bya bujikumi Yesu byo afwile.

 Mu kimye kya kwa Yesu

Mu Lulayañano Lupya, Baibolo waamba’mba bena Isalela batwajijile kupananga bya bujikumi nangwatu Yesu byo ajinga pano pa ntanda. Yesu waambile’mba bafwainwe kupananga bya bujikumi. Bino wakajipijile bantangi ba bupopweshi mambo abo bapananga bya bujikumi aku saka ‘balengulula bine byanema bya mu Mizhilo, ko kuba amba bololoke, lusa ne bukishinka.’—Mateo 23:23.

 Yesu byo afwile

Bantu balekele kupana bya bujikumi Yesu byo afwile. Yesu byo afwile, po papwijile ne muzhilo wa kupana bya bujikumi. Na mambo a kino, byo afwile bantu kechi bajinga na “mukambizho wa kutambula bya bujikumi” ne.—Bahebelu 7:5, 18; Efisesa 2:13-15; Kolose 2:13, 14.

 Ñanyi kimye machechi po akambizhenga bantu bonse kupananga bya bujikumi?

a Mukambizho wa kupananga bya bujikumi wajinga pa Mizhilo Lesa yo apeele Mosesa. Uno muzhilo Lesa wapeele bena Isalela. Pakuba bena Kilishitu kechi balondela Muzhilo wa Mosesa ne. Kabiji kechi bapana bya bujikumi ne. (Kolose 2:13, 14) Onkao mambo, mwina Kilishitu yense upana mali ‘monka mo afuukwila mu muchima wanji, kechi kupana na bulanda nangwa na mambo a kumukanjikizha ne, mambo Lesa watemwa muntu upana na lusekelo.’—2 Kolinda 9:7.