Mu Baibolo kyambo kya kuba’mba “mweo” bekituntulula kufuma ku kyambo kya Kihebelu kya neʹphesh ne ku kyambo kya Kingiliki kya psy·kheʹ. Akino kyambo mu Kihebelu kilumbulula “kilengwa” kwimenako muntu nangwa nyama. Mu Kingiliki akino kyambo kilumbulula “kintu kipeema.” a Onkao mambo, mweo kechi kintu kibula kufwa inge muntu wafwa ne. Mweo ye muntu mwine. Akimonai byaamba Baibolo amba mweo ye muntu mwine:

•   Yehoba Lesa byo alengele muntu mutanshi aye Adama, Baibolo waamba’mba “muntu waikele ke muntu mumi.” (Ntendekelo 2:7) Adama kechi bamupeele mweo ne, bino aye waikele ke mweo nangwa’mba muntu.

•   Baibolo waamba’mba mweo wingila, mweo ufwa nzala, ukeba kuja kajo, ukookela mizhilo kabiji mweo ukwata pa mubiji wafwa. (Bena Levi 5:2; 7:20; 23:30; Mpitulukilo ya mu Mizhilo 12:20; Loma 13:1) Akino kibena kulumbulula’mba kintu kiji na mubiji kabiji kilanguluka kyo kyonkatu kyafwainwa kuba bino byonse.

Nanchi mweo kechi ufwa nenyi?

 Mweo ufwa. Byepelo byavula biji mu Baibolo byamwesha’mba mweo ufwa. Monai bino binembelo bimo byamwesha’mba mweo ufwa:

•   “Mweo ulenga mambo ye ukafwa.”—Ezikyo 18:4, 20.

•   Mu bena Isalela kala, mambo akatampe o baipayilangapo ke a kuba’mba “mweo bakamuchibeko.” (Kulupuka 12:15, 19; Bena Levi 7:20, 21, 27; 19:8) Akino kibena kulumbulula’mba awo muntu bafwainwa ‘kumwipaya.’—Kulupuka 31:14, Buku wa Lesa.

•   Inge muntu wafwa, kyambo kya kuba’mba “mweo wafwa” kyo kyo baingijisha mu byepelo bimo mu Baibolo. (Bena Levi 21:11, tubyambo twa munshi; Kubala 6:6, tubyambo twa munshi) Nangwa kya kuba ma Baibolo avula aingijisha byambo bya kuba’mba “mubiji wafwa” nangwa “muntu wafwa” mu bino byepelo, mu Kihebelu kine baingijisha kyambo kya neʹphesh nangwa’mba “mweo.”

“Mweo” wimenako ne “bumi”

 Baibolo waingijisha “mweo” kulumbulula “bumi.” Pa Yoba 33:22 paji kyambo kya Kihebelu kya “mweo” (neʹphesh) kulumbulula “bumi.” Kabiji Baibolo waamba’mba mweo wa muntu nangwa’mba bumi bufwa.—Kulupuka 4:19; Mitonyi 9:17; Filipai 2:30.

 Kwingijisha kyambo kya “mweo” kwitukwasha kumvwisha bino byepelo po baamba’mba mweo “wajinga pepi kufwa.” (Ntendekelo 35:18) Ino ñambilo ya kifwanyikizho ilumbulula’mba bumi bwa muntu bubena kuya na kupwa. Ma Baibolo amo atuntulula kino kyambo kiji pa Ntendekelo 35:18 amba “wafwile.”—Buku wa Lesa.

Kwafumine lufunjisho lwa kuba’mba mweo kechi ufwa ne

 Lufunjisho lufunjisha machechi amba mweo kechi ufwa ne, kechi lwa mu Baibolo ne. Pakuba belufumya ku mafunjisho a Bangiliki ba kala. Buku umo waamba’mba: “Mu Baibolo mweo ke kintu kipeema. Mweo kechi kintu kibula kumweka kyapusana na mubiji ne. Machechi asendele uno mulanguluko wa kuba’mba mweo ne mubiji byapusana kufuma ku Bangiliki ba kala.”

 Lesa kechi ukeba nangwatu pacheche kuvwangakanya byo afunjisha na bifunjisha bantu amba mweo kechi ufwa ne. O ene mambo Baibolo o etujimwinako’mba: “Mwafwainwa kumona’mba kafwako muntu nangwa umo wimukwata buzha na buntemwa maana ne bujimbijimbi monka mwayila bisho bya bantu ne.”—Kolose 2:8.