Yai panembwa’mba bijipo

Nanchi Mwiulu mo Muka?

Nanchi Mwiulu mo Muka?

Mukumbu wa mu Baibolo

 Kyambo kya “mwiulu” bekingijisha mu Baibolo mu mbaji isatu yanema bingi: (1) mwiulu mo tumona na meso; (2) kwikala bilengwa bya mupashi; ne (3) kifulo kya peulu. Bino byonse byakonsha kwitukwasha kuyuka mwiulu byo muji. a

  1.   Mwiulu. “Mwiulu” mo babena kwambapo ke mulwelele, monka mupuupa mwela, mutumbuka bañonyi, muji makumbi alengela mvula ne mabebe, ne kubesha kwa mvula. (Salamo 78:26; Byambo bya Maana 30:19; Isaya 55:10; Luka 17:24) Kabiji mwakonsha ne kulumbulula kunsa ya lwelele muji “juba, ñondo ne tubangabanga.”—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 4:19; Ntendekelo 1:1.

  2.   Mwikala bilengwa bya mupashi. Kyambo kya kuba’mba “mwiulu” kilumbulula ne meulu mwikala bilengwa bya mupashi, mwiulu mwine kupitayila lwelele. (1 Bamfumu 8:27; Yoano 6:38) Bekala mu ano meulu ke Yehoba Lesa kabiji “Mupashi,” ne bamalaika bo alengele. (Yoano 4:24; Mateo 24:36) Kimo kimye mwiulu mutelwa nobe muntu kulumbulula ba malaika bakishinka, ‘kipwilo kya bazhijikwa.’—Salamo 89:5-7

     Kabiji Baibolo wamba pa “mwiulu” kutazha ku kifulo kikalako bilengwa bya mupashi konka kwikala Yehoba, ‘monka mwiulu mo ekala.’ (1 Bamfumu 8:43, 49; Bahebelu 9:24; Lumwekesho 13:6) Kya kumwenako, Baibolo waambijile jimo amba Satana ne bandemona bakebataya kufuma mwiulu, kwakubula kwibaswisha kutwela mwikala Yehoba. Bino batwajijile kwikala bilengwa bya mupashi.—Lumwekesho 12:7-9, 12.

  3.   Kifulo kiji peulu pene. Binembelo bingijisha kyambo kya “mwiulu” kulumbulula kifulo kya peulu, nabiji luusa lwa kulama. Bakonsha kwikala na luusa lwa kulama ke:

Mwiulu muji byepi?

 Kwikala bilengwa bya mupashi kuji mingilo yavula bingi. Kabiji kwikala bilengwa bya mupashi byavula bingi “bonka boba byo amba [Yehoba].”—Salamo 103:20, 21; Danyela 7:10.

 Baibolo ulumbulula amba mwiulu muji kyeya kikatampe. (1 Timoti 6:15, 16) Ngauzhi Ezikyo watambwijile kimwesho kya mwiulu kya “kyeya,” kabiji kimwesho kya mwiulu kyamwene Danyela mwajinga “kakola ka mujilo. (Ezikyo 1:26-28; Danyela 7:9, 10) Mwiulu mwazhila, nangwa’mba kafwamo bubi, kabiji mwawama.—Salamo 96:6; Isaya 63:15; Lumwekesho 4:2, 3.

 Bintu bya mwiulu byonse byaambapo Baibolo ke bya kukumya bingi. (Ezikyo 43:2, 3) Nangwa byonkabyo, bantu kechi bakonsha kumvwisha biji mwiulu ne, mambo bilengwa bya mupashi kechi twibimona ne.

a Kyambo kya Kihebelu kyatuntululwa’mba “mwiulu” kyamweka kyafuma ku kyambo kine kilumbulula “mwalepa.” (Byambo bya Maana 25:3) Monai The New Brown, Driver, and Briggs Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, jipa 1029.

b Muntu wa jizhina ja McClintock ne buku wa Strong’s Cyclopedia waamba’mba meulu apya o baambapo mu Isaya 65:17 alumbulula “kafulumende mupya, bufumu bupya.”—Volyumu IV, jipa 122.