Bapesapesa batana kuba’mba kabwa ununkula bwema pa kuba’mba ayuke myaka ya bakabwa bakwabo, kuyuka inge mukazhi nangwa mulume, ne kuyuka inge kabwa mukwabo wazhingila nangwa ne. Bakabwa bakonsha ne kwibafunjisha kuyuka bwema bwa tupata nangwa bizhima. Bantu bengijisha bingi bulume bwa kumona pa kuba’mba bayuke kibena kumweka, pakuba bakabwa bengijisha bulume bwa kumvwa bwema. Bengijisha myona pa kuyuka bintu.

 Langulukai pa kino: Bulume bwa kabwa bwa kumvwa bwema bwakila bwa bantu. Kwesakana na sawakya wa kipamo kya U.S. National Institute of Standards and Technology, kabwa “wakonsha kumvwa bwema bwa ka kintu kakepa kya kine kine. Kano ka kintu kacheche kabwa ko omvwa bwenu twakonsha kwikesakanya ku kutompa ne kumvwa’mba mu mema avula aji mu kizhiba kikatampe kikyombesheshamo boba bakaya makayo a kowa pa kizhiba amba muji shuka ye mwatapula na mujisho ne kubikamo.

 Ki ka kilengela kabwa kumvwa bwema kukila bantu?

•   Moona wa kabwa wazoba, onkao mambo, ukwata bwenu bwavula.

•   Moona wa kabwa uji na mashinda abiji mupichila mwela, jishinda jitanshi mo mo apemena, jikwabo mo mo omvwina bwema. Inge kabwa wanunkula, mwela uya mu bulaka muji tubintu tukwata bwema.

•   Pa mpunzha paikela tubintu tukwata bwema ku kabwa pabaya masentimita 130 nangwa kukilapo, pakuba muntu aye pajitu masentimita 5.

•   Maselo a muntu omvwa bwema atwelamo bimye 50 mu maselo a kabwe.

 Abye byonse bilengela kabwa kumvwa ne kuyuka bwema bwapusana-pusana. Akilangulukai pa kino, bashayuka bamo bamba’mba atweba bantu twakonsha kumvwa bwema bwa mulola, bino kabwa aye umvwa bwema bwa tonse to baingijishe pa kulenga yeo mulola.

 Bashayuka pa sukulu ufunjisha bya kikola kya kansa (Pine Street Foundation) baambile’mba bongo bwa kabwa ne moona bingijila pamo kabiji bilengela kabwa “kumvwa bwema bonse po bwapela kukila bilengwa byonse biji pano pa ntanda.” Bashayuka ba sayansi babena kulenga biñambañamba biji nobe moona wa kabwa pa kuba’mba bebingijishenga kuyuka paji tupata, bipe byo babena kutwezha nangwa kufumya mu kyalo mu bufyamfya, ne kukwata bikola nabiji kansa.

 Mwalangulukapo’mba ka? Nanchi bulume bwa kabwa bwa kumvwa bwema bwaishilekotu bwine nyi, inyi bwalengelwe?