Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

KITANGO 7

Luketekelo lwa Kine lwa Batemwe Benu Bafwa

Luketekelo lwa Kine lwa Batemwe Benu Bafwa
  • Twayuka byepi’mba lusanguko kine lukekalako?

  • Yehoba umvwa byepi pa mambo a kusangula bafu?

  • Bañanyi bakasangulwa?

1-3. Ñanyi mulwanyi ubena kwitupangisha atweba bonse, kabiji mambo ka kwisambila pa bifunjisha Baibolo o kwitutekeneshesha?

FWANYIKIZHAI kuba’mba mubena kunyema mulwanyi. Awo mulwanyi uji bingi na bulume kabiji unyema bingi kwimukila. Mwayuka’mba lusa ufwalo mambo mwamumonapo ne kala byo aipayapo balunda nenu bamo. Nangwa mutonkolepotu lubilo lwa mutundu ka, ine mwanene, ke afwenye ne pepi. Mwaamba ne kwamba’mba, pano kyapwa yo yonka yo najile. Olo! kakimye kano, mwabazhimukakotu kenkese, ke ku mupokolweshi uji na bulume bwakila yewo mulwanyi wenu, kabiji wimwambila ne kwimwambila’mba usa kwimukwasha. Kino byo kimubwezhapo muchima munda!

2 Mu jishinda jimotu, babena kwimupangisha ku mulwanyi wa uno mutundu. Atweba bonse babena kwitupangisha ku uno mulwanyi. Byonka byo twafunjile mu kitango kyafumako, Baibolo utela lufu amba mulwanyi. Kafwako nangwa umo wa mwi atweba wakonsha kwilunyema ne. Atweba bavula twamonapo kala uno mulwanyi byo aipaya batemwe betu. Bino Yehoba uji bingi na bulume kukila lufu. Ye Mupokolweshi wa butemwe wamwesha kala’mba wakonsha kushinda uno mulwanyi. Kabiji walaya konaunatu shata uno mulwanyi, lufu. Baibolo ufunjisha’mba: “Mulwanyi ukapelako konaunwa lo lufu.” (1 Kolinda 15:26) Ano ke mambo awama!

3 Pano twayai twisambeko pacheche byo tumvwa inge uno mulwanyi lufu waipaya muntu ye twayuka. Kwisamba pa kino kusa kwitukwasha kuyuka kintu kyakonsha kwitusangajika. Yehoba walaya’mba bafu bakekala na bumi jibiji. (Isaya 26:19) Bakabwezhiwa ku bumi jibiji. Luno lo luketekelo lwa lusanguko.

UMVWE MUTEMWE WETU WAFWA

4. (a) Yesu byo omvwa pa mambo a lufu lwa muntu bitufunjishapo ka pa mambo a Yehoba byo omvwa? (b) Yesu waikele na bulunda bwa mutundu ka?

4 Abya mwafwishapo kala mutemwe wenu nyi? Kyakonsha kushupa bingi kuchinchika ku bulanda ne kwiumvwa kushamwa. Pa bimye bya uno mutundu, twafwainwa kutanga Mambo a Lesa kuba’mba tutekeneshiwe. (2 Kolinda 1:3, 4) Baibolo witukwasha kuyuka Yehoba ne Yesu byo bomvwa pa mambo a lufu. Yesu, kimye kyonse wamweshanga biji Shanji, wayukile bulanda bwikalapo umvwe muntu wafwa. (Yoano 14:9) Byo ajinga mu Yelusalema, Yesu wafwakashishanga bingi Lazalasa ne banyenga yanji ba Maliya ne Mata baikalanga mu muzhi wa Betani wajinga kwipi. Baikele ke balunda ba kine kine. Baibolo waamba’mba: “Yesu watemenwe Mata ne mulongo wanji Maliya ne Lazalasa.” (Yoano 11:5) Pano bino byonka byo twafunjile mu kitango kyafumako, Lazalasa wafwile.

5, 6. (a) Yesu waubilepo byepi byo ajinga na balongo ne balunda ba kwa Lazalasa bajinga na bulanda? (b) Mambo ka bulanda bwa kwa Yesu o bwitutundaikila?

5 Yesu waumvwine byepi byo afwishishe mulunda nanji? Jishimikila jitubula’mba Yesu wayile ku balongo ne ku balunda nanji Lazalasa byo bamujijilenga. Byo ebamwene, Yesu waumvwine bingi bulanda. “Muchima wamupile munda, ne aye kwikala bulongo ke ne.” Jishimikila jaamba’mba, ‘Yesu wajijile mipolo.’ (Yoano 11:33, 35) Nanchi bulanda bwa kwa Yesu bwalumbulwile’mba kechi wajinga na luketekelo ne nyi? Ine kechi ibyo ne. Mambo Yesu wayukile’mba kwajinga kintu kimo kya kukumya kyajinga pepi kubiwa. (Yoano 11:3, 4) Nangwa byonkabyo, kyamukolele ku muchima ne kumvwa bulanda na mambo a lufu.

6 Bulanda bwa kwa Yesu bwitutundaika bingi. Bwitufunjisha kuba’mba Yesu ne Shanji, aye Yehoba bashikwa lufu. Bino Yehoba Lesa wakonsha kulwisha ne kushinda uno mulwanyi! Twayayi tumone Lesa byo alengejile Yesu kuba.

“LAZALASA, LUPUKAIMO”

7, 8. Mambo ka lufu lwa kwa Lazalasa o lwamwekelenga nobe kafwako luketekelo ku boba bantu bajingapo, bino Yesu waubilepo ka?

7 Lazalasa bamuzhikile mu jiyengo, kabiji Yesu waambile’mba bafumyeko jibwe jo bashinkileko. Mata wakaine mambo byo papichile moba ana, Lazalasa wafwainwa watendekele kubola. (Yoano 11:39) Pano luketekelo ka lwajingapo mundangulukilo ya bumuntu?

Lusangukuko lwa kwa Lazalasa lwalengejile bantu bavula kusangalala bing.​—Yoano 11:38-44

8 Jibwe bejifumishepo ne Yesu wabijikile na jiwi jikatampe amba: “Lazalasa, lupukaimo.” Ki ka kyaubiwe? “Aye muntu wafwile walupukilemo.” (Yoano 11:43, 44) Nanchi mwakonsha kufwanyikizha lusekelo bantu lo bajinga nalo? Kikale Lazalasa wajinga nkasabo, mulongo wabo, mulunda nabo, nangwa wa kinkalankulo, bayukile’mba wafwa. Pano uno yenka mutemwe wabo wasangwilwe ne kwimana mukachi kabo jibiji. Kino kyamwekele nobe kechi kyaubiwa ne. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, bavula bamukumbachijilemo Lazalasa na lusekelo. Lufu byo lwashinjiwepo!

Elaija wasangula mwana wa mulume wa mwanamukazhi wafwilwa.​—1 Bamfumu 17:17-24

9, 10. (a) Yesu wasolwele byepi Mwine mwina bobwa bulume bo asangwijilemo Lazalasa? (b) Ñanyi mfweto imo iji mu kutanga mashimikila a mu Baibolo a lusanguko?

9 Yesu kechi waambile’mba waubile kino kya kukumya mu bulume bwanji mwine ne. Mu lulombelo lwanji lo alombele saka akyangye kumwita Lazalasa, walumbulwile bingi bulongo’mba Yehoba ye Mwine mwina lusanguko. (Yoano 11:41, 42) Kino kechi kyo kyonka kimye Yehoba kyo aingijishe bulume bwanji mu jije jishinda ne. Lusanguko lwa kwa Lazalasa ke lumotu pa bya kukumya bitanu na bina bya uno mutundu byanembwa mu Mambo a Lesa. * Kileta bingi lusekelo kutanga ne kufunda ano mashimikila. Etufunjisha’mba Lesa kechi uji na misalululo ne, mambo pa boba basangwilwenga pajinga banyike ne bakulumpe, banabalume ne banabakazhi, bena Isalela ne babujile bena Isalela. Mu ano mashimikila mwalondololwa lusekelo lukatampe bingi! Kya kumwenako, Yesu byo asangwile mushimbi, bansemi banji “bakuminye na kukumya kukatampe.” (Mako 5:42) Ee kine, Yehoba wibaletejile lusekelo lo bakonsheshe kubula kulubamo.

Mutumwa Petelo wasangwile Dokasi mwanamukazhi mwina Kilishitu.​—Byubilo 9:36-42

10 Nangwa byonkabyo, aba bo basangwile kwi Yesu mukuya kwa moba bafwile jikwabo. Nanchi kino kilumbulula’mba kwajingatu kukabakana kwibasangula nyi? Ine. Ano mashimikila a mu Baibolo amwesha bukine bwanema ne kwitupa luketekelo.

KUFUNJILA KU MASHIMIKILA A LUSANGUKO

11. Jishimikila ja lusanguko lwa kwa Lazalasa jitukwasha byepi kwitabizha bukine bwanembwa mu Musapwishi 9:5?

11 Baibolo ufunjisha’mba bafu “kafwako kyo bayuka ne.” Kechi bomi ne kabiji kafwako mpunzha iji yonse kobatwajijila kwikala bomi ne. Jishimikila ja kwa Lazalasa jimwesha kino. Byo aikele ke mumi jibiji, nanchi Lazalasa washimikizhenga ku bantu mashimikila a kwibasangajika pa mambo a mwiulu byo muji nyi? Nangwa abya wibashimikizhenga mashimikila a kwibachinyisha pa mambo a mujilo wa helo nyi? Ine. Mu Baibolo kechi mujipo byambo bya uno mutundu’mba byo byaambile Lazalasa ne. Pa moba ana o afwile, ‘kafwako kyo ayukile ne.’ (Musapwishi 9:5) Lazalasa walaajile mu tulo twa lufu.—Yoano 11:11.

12. Mambo ka o twakonsha kushiinwa’mba lusanguko lwa kwa Lazalasa kine lwaubiwe?

12 Kabiji jishimikila ja kwa Lazalasa jitufunjisha ne kuba’mba lusanguko ko luji, kechi kishimitu ne. Yesu wasangwile Lazalasa ne jibumba ja bantu saka jimona. Ne bantangi ba bupopweshi bashikilwe Yesu kechi bakaine kino kya kukumya ne. Baambile’mba: “Tube byepi? Mambo uno muntu [Yesu] uba biyukilo byavula.” (Yoano 11:47) Bantu bavula bayile na kumona Lazalasa wasangwilwe. Kyafuminemo, bavula baitabijile mwi Yesu. Bayukile’mba Lazalasa ye kishiino kyashiine’mba Yesu watuminwe na Lesa. Kino kishiino kyabayile bingi kya kuba bantangi bamo ba bupopweshi bwa Bayudea bakosele michima baumvwañene amba bepaye Yesu ne Lazalasa.—Yoano 11:53; 12:9-11.

13. Ñanyi kishiino kyo tuji nakyo kya kwitabila’mba Yehoba kine wakonsha kusangula bafu?

13 Nanchi kyayilamo kukana’mba lusanguko kechi lukekalako ne nyi? Ine, mambo Yesu wafunjishenga’mba juba jimo ‘bonse baji mu bilende bya kivuluko’ bakasangulwa. (Yoano 5:28) Yehoba ye Mulenga wa bumi bonse. Nanchi kyafwainwa kushupa kwitabila’mba wakonsha kulenga bumi jibiji nyi? Byavula byashajila ku mwine Yehoba. Nanchi wakonsha kuvuluka batemwe betu bafwa nyi? Mwiulu muji tubangabanga twa kukankalwa kubala, bino Lesa witutumba mazhina tonse! (Isaya 40:26) Onkao mambo, Yehoba Lesa wakonsha kuvuluka batemwe betu bafwa mu mbaji yonse, kabiji wakonsha kwibasangula kwikala bomi jibiji.

14, 15. Byonka byo kyalumbululwa na byaambile Yoba, Yehoba umvwa byepi pa mambo a kusangula bafu?

14 Pano nga Yehoba umvwa byepi pa mambo a kusangula bafu? Baibolo ufunjisha’mba wakebesha bingi kusangula bafu. Muntu waoloka Yoba waipwizhe’mba: “Umvwe muntu wafwa wakonsha kwikala jibiji na buminyi?” Yoba waambilenga pa mambo a kupembelela mu kilende kufikila kyokya kimye Lesa kyo akamuvuluka. Waambile kwi Yehoba amba: “Mukangita ne amiwa nkemwitaba; ne anweba mukasaka kwikala ne amiwa ye mwalenga.”—Yoba 14:13-15.

15 Akikilangulukaipotu! Yehoba wasakisha kusangula bafu. Nanchi kechi kisangajika pa kuyuka’mba Yehoba byobyo alanguluka ne nyi? Pano nga ibyepi pa mambo a lusanguko lukiji kulutwe? Bañanyi bakasangulwa, kabiji bakasangwilwa pi?

‘BONSE BAJI MU BILENDE BYA KIVULUKO’

16. Bafu bakasangulwa ne kwikala bwikalo bwa mutundu ka?

16 Mashimikila a lusanguko aji mu Baibolo etufunjisha byavula pa mambo a lusanguko luji kulutwe. Bantu basangwilwe panopantanda bapwaine jibiji na batemwe babo. Byo bikekala ne lusangulo luji kulutwe—bino alo lukakilapo. Byonka byo twafunjile mu Kitango 3, nkebelo ya Lesa ke ya kuba’mba ntanda yonse ikekale ke paladisa. Onkao mambo, bafu kechi bakasangwilwa mu ntanda muji nkondo, bumbanzhi, ne bikola ne. Bakekala na jishuko ja kwikala myaka ne myaka panopantanda mu mutende ne lusekelo.

17. Lusanguko lukekala byepi?

17 Bañanyi bakasangulwa? Yesu waambile’mba ‘bonse baji mu bilende bya kivuluko bakomvwa jiwi janji [Yesu], kepo bakafumamo.’ (Yoano 5:28, 29) Ne Lumwekesho 20:13 waamba’mba: “Kalunga kasolwele bafu bajimo; ne lufu ne Kalunga ka bafu byasolwele bafu bajimo: kabiji bonse bebachibile mambo monka mwayila mingilo yabo.” “Kalunga ka bafu” nangwa’mba [Hadesi] bilumbululatu kintu kimo—bilende. (Monai bya Kulumbulula pa mapeja 212-13.) Kafwako ukashala mu bino bilende ne. Bantu bonse bakukankalwa kubala bajimo bakekala bomi jibiji. Mutumwa Paulo waambile’mba: “Kukekala lusanguko lwa baoloka ne babula koloka.” (Byubilo 24:15) Kino kilumbulula ka?

Mu paladisa bafu bakasangulwa ne kupwana pamo na batemwe babo

18. Bañanyi bakwabo bakasangulwa pamo na “baoloka,” kabiji luno luketekelo lwimulengela kubapo ka?

18 Mu “baoloka” muji ne bantu bavula bo tutanga mu Baibolo baikeleko Yesu saka akyangye kwiya panopantanda. Mwakonsha kulanguluka pa bantu nabiji ba Nowa, Abalahama, Sala, Mosesa, Luta, Eshita, ne bakwabotu bavula. Bano banabalume ne banabakazhi bamo bakishinka baambiwapo mu Bahebelu kyapitala 11. Kabiji pa bano “baoloka,” paji ne bakalume ba Yehoba babena kufwa ano moba. Na mambo a kuba’mba kukekala lusanguko, kechi twakonsha kuchina lufu ne.—Bahebelu 2:15.

19. “Babula koloka” bo bañanyi, kabiji jishuko ka Yehoba jo ebapa?

19 Pano kikekala byepi ku boba bantu bonse babulanga kumwingijila nangwa kumukokela Yehoba na mambo a kubula kumuyuka? Abano bantu bavula “babula koloka” kechi bakalubiwako ne. Ne abo nabo bakasangulwa, ne kwibapa kimye kya kufunda pe Lesa wa kine ne kumwingijila. Mu kimye kya myaka kiumbi kimo, bafu bakasangulwa ne kupewa jishuko ja kwinunga ku bantu bakishinka panopantanda mu kwingijila Yehoba. Kikekala kimye kyawama bingi. Kino kyo kimye Baibolo kyo atela’mba Juba ja Kije. *

20. Ngehena yo ika, kabiji bañanyi bayako?

20 Nanchi kino kilumbulula’mba bantu bonse baikeleko kala bakasangulwa nyi? Ine. Baibolo wamba’mba bafu bamo baji mu “Ngehena.” (Luka 12:5) Jizhina ja Ngehena jafumine ku mpunzha yajinga pangye ya Yelusalema wa kala ko batayanga biswaswa. Bitumbi ne biswaswa byasokewanga konkakwa. Bafu bataiwanga kokwa bebamonanga ku Bayudea amba kechi bafwainwa kuzhikwa nangwa kusangulwa ne. Onkao mambo, Ngehena ke kiyukilo kya lonaiko lwa myaka. Nangwa kya kuba Yesu ukekalako na lubaji lwa kuchibila mambo bomi ne bafu, Yehoba ye Nchibamambo mwine. (Byubilo 10:42) Aba bonse boazhachisha’mba babi babula kukeba kupimpula bwikalo bwabo kechi ukebasangula ne.

LUSANGUKO LWA KUYA MWIULU

21, 22. (a) Ñanyi lusanguko lukwabo lujiko? (b) Ñanyi wajinga mutanshi kusangwilwa ku bumi bwa mupashi?

21 Kabiji Baibolo wamba ne pa lusanguko lukwabo lwa kwikala kilengwa kya mupashi mwiulu. Lusanguko lwa kwa Yesu Kilishitu lo lusangukotu lumo lwa uno mutundu lwanembwa mu Baibolo.

22 Yesu byo bamwipayile, Yehoba kechi walekelejile uno Mwananji wakishinka kwikajijila mu kilende ne. (Masalamo 16:10; Byubilo 13:34, 35) Lesa wamusangwile Yesu, bino kechi mu bumuntu ne. Mutumwa Petelo walondolola’mba Kilishitu “waipayilwe mu mubiji, . . . waubilwe bumi mu mupashi.” (1 Petelo 3:18) Kine kino kyajinga kya kukumya kikatampe. Yesu waikele jibiji kilengwa kya mupashi kya bulume! (1 Kolinda 15:3-6) Yesu ye wajinga mutanshi kusangulwa luno lusanguko lwa lukumo. (Yoano 3:13) Bino kechi ye wapelako ne.

23, 24. Bañanyi balenga “kajitanga kacheche” ka kwa Yesu, kabiji baji banga?

23 Byo kwashajile pacheche kufwa, Yesu wabujile baana banji ba bwanga amba ukabwela mwiulu kabiji ne kuba’mba ‘ukebamwena kuntu.’ (Yoano 14:2) Yesu watongwele boba baya mwiulu amba “kajitanga kacheche.” (Luka 12:32) Banga bakekala mu kano kajibumba kacheche ka bena Kilishitu bakishinka? Kwesakana na Lumwekesho 14:1, mutumwa Yoano waamba’mba: ‘Kabiji namwene, ponkapo ke ku Mwana mukooko [Yesu Kilishitu] kasa aimana pa mutumba wa Ziona, ne baimana nanji bantu biumbi makumi jikumi ne ana ne biumbi bina, kasa baji na jizhina janji ne jizhina ja Shanji, anembwa pa bilungi byabo.”

24 Bano bena Kilishitu ba 144,000, kubikapo ne batumwa bakishinka ba kwa Yesu, basangwilwa ku bumi bwa mwiulu. Nga lusanguko lwabo lubiwa kimye ka? Mutumwa Paulo wanembele’mba lukobiwa kimye kya kwikalapo kwa Kilishitu. (1 Kolinda 15:23) Byonka byo mukafunda mu Kitango 9, tubena kwikala mu kikye kimye. Onkao mambo, aba bacheche bashalapo ba mu ba 144,000 bafwa mu ano moba etu a lelo bafikena ponkapotu kusangwilwa ku bumi bwa mwiulu. (1 Kolinda 15:51-55) Bino bantu bavula, baji na luketekelo lwa kukasangulwa kulutwe na lwendo ne kwikala mu Paladisa panopantanda.

25. Ki ka kyo tukesambapo mu kitango kyalondelapo?

25 Ee, Yehoba kine ukashinda mulwanyi wetu lufu, kabiji kechi lukekalako jibiji ne! (Isaya 25:8) Bino mwakonsha kwipuzha’mba, ‘Nga aba basangulwa kuya mwiulu bakobangamo ka?’ Bakekala lubaji lwa kafulumende wawama wa Bufumu bwa mwiulu. Tukafunda byavula pa mambo a uno kafulumende mu kitango kyalondelapo.

^ jifu. 19 Umvwe mukeba byambo bikwabo byaamba pa Juba ja Kije ne pa bya kuchibilwa mambo, monai bya Kulumbulula, mapeja 213-15.