Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

KUSAPWILA NE KUFUNJISHA MWAYA NTANDA YONSE

Africa

Africa
  • BYALO 58

  • BANTU 994,839,242

  • BASAPWISHI 1,421,375

  • MAFUNJISHO A BAIBOLO 3,516,524

Balondejile Mufunjishi Wabo

Ba José bapainiya bakyanyike bekala ku mpunzha ya ku muzhi ku Luanda, mu Angola. Bafunjisha pa sukulu waikela kwipi na Nzubo ya Bufumu. Baana ba sukulu 86 bebanemeka bingi mambo baji na byubilo byawama bya bwina Kilishitu kabiji bayuka bingi kufunjisha. Mukachi ka mulungu batendeka kupwila na kimye kya 16 koloko. Onkao mambo, lukelo balomba luusa lwa kwibaswisha kukotoka bukiji pa jojo juba. Inge bakotoka, baya ku Nzubo ya Bufumu.

Baana ba sukulu bakebanga kuyuka ba José kyo bakotokelanga bukiji ne kobayanga. Juba jimo baana basukulu babiji bebalondejile ku kupwila. Kimye kikwabo baana basukulu basatu bayile na kupwila. Jino jo juba ba José jo bajinga na jashi pa Kupwila kwa Mwingilo. Baana ba sukulu babujile bakwabo bonse mo bafunjilanga. Mu milungu yalondejilepo, baana ba sukulu bayanga na kupwila bavujijileko, bafikile 21 kufuma pa batanu. Basapwishi bajinga pa Nzubo ya Bufumu bebambijile kutendeka kwibafunjisha Baibolo, kabiji bavula baswile kwibafunjisha. Baana ba sukulu byo basendele mabuku o bebapele ku sukulu, bakwabo nabo batendekele kutako muchima kabiji batendekele ne kutanwa ku kupwila. Ku mpelo ya mwaka, pa baana ba sukulu 86 bo bafunjishanga, 54 baiyanga na kupwila. Ba José baambile’mba, baana ba sukulu babena kuba bingi bulongo kabiji batwajijila kutanwa ku kupwila.

Nyaunda Yakepa

Nigeria: Ba Joseph ne ba Evezi babena kwingijisha kakijimba ka maselechi a DVD mu mwingilo wa kusapwila

Bapainiya beikajila abo ba Joseph ne ba Evezi byo bafikile ko bebatumine kuya na kwingijila mu Nigeria, basapwishi bavula bebabujile’mba: “Kechi tuji na nyaunda yabaya mwakwingijila ne. Nyaunda yonse twapwisha kwingijilamo.” Byo papichile mwaka umo ba Joseph banembejile musampi amba: “Twingila mu nyaunda yetu pa juba pa juba kabiji tubena kwibikako kusapwila bantu betushikwa baji na misalululo. Tuya mu mwingilo na kakijimba ka maselechi a DVD na kutambisha banyike ne bakulumpe mavidyo. Kuba bino mwafuma byawama. Pa ñondo pa ñondo, benakwami ne amiwa tufunjisha Baibolo bantu 18, kimye kimo tukankalwa ne kumona bonse bo tufunjisha Baibolo. Kabiji banyike kimye kyonse bakeba kwibatambisha ‘vidyo ya Kaleba.’”

Bantu ba pa Jikuji Betulombele Kwibakwasha

Congo (Kinshasa): Babena kusapwila mwanamulume wipaya masabi

Mu April mu 2014, ofweshi wa musampi mu Congo (Kinshasa) watambwijile nkalata kufuma ku bepaya masabi bekala pa Jikuji ja Ibinja jiji pa Kizhiba kya Kivu. Bano bepaya masabi bayanga javula ku taunyi mukatampe na kuba busulu kufuma pa ano makuji. Pa lwendo lumo, byo bayilenga ku taunyi wa Bukavu bamonañene na Bakamonyi ba kwa Yehoba. Bakamonyi besambile nabo mambo awama kabiji bebapele Baibolo ne mabuku.

Bano bepaya masabi batemenwe bingi byo batangile kabiji batendekele ne kwisamba na bakwabo ba pa jikuji byo bafunjilenga. Na mambo kuba bantu bavula bakebelenga kufunda Baibolo, bano bepaya masabi batuminepo umo wa mwi abo kubwela ku Bukavu na kukeba Bakamonyi pa kuba’mba akebambile kwiya ku Ibinja. Uno mwanamulume byo akankelwe kwibatana, wanembejile ofweshi wa musampi nkalata. Mu ino nkalata mwajinga byambo bya kuba’mba: “Twapopwela, tutuminaipo Bakamonyi ba kwa Yehoba beye na kwitukwasha kuyuka biji mu Baibolo byo bayuka ne kwitufunjisha bya kwikala myaka ne myaka. Tukebatambwila bingi bulongo. Nenengezha kupana mpunzha pa kushimikila chechi. Twafunda mu byepelo bya mu Baibolo biji mu mabuku enu kuba’mba bapulishiti ne bapashita betufunjisha bya bubela. Twashiinwa kuba’mba twatana bupopweshi bwa kine. Bantu bavula muno mu Ibinja babena kukeba bingi kufunda Baibolo ne kwikala Bakamonyi ba kwa Yehoba.”

Ino nkalata yaambile’mba pa jino jikuji paji bantu 40 bakebelenga kufunda Baibolo. Pa jikuji ja Ibinja pekala bantu kukila 18,000, bino kechi pajipotu nangwa Kamonyi umo ne. Ofweshi wa musampi ponkapotu watumine bapainiya beikajila babiji bayukile mulaka ye bamba pa jino jikuji.

Pashita Watendeka Kuteleka

“Kechi nkashalapo ku Kivuluko ne.” Bino byo byaambile pashita umo waya bingi nkuwa mu chechi wa Polotesitanti mu South Africa. Ki ka kyalengejile uno ntangi wa bupopweshi kutanwa ku Kivuluko mu April mu 2014? Kyajinga bino, balongo babiji ba bikoba byapusana byo bayilenga mu mwingilo bakonkosheshe pa kinzhilo kyanji. Bayukile kuba’mba uno pashita kechi usakuswa kwisamba nanji ne, mambo jonse wakananga. Mulongo umo, aye Adaine walumbulwile kyamwekele’mba: “Twakuminye bingi byo ashinkwileko ne kwituswisha kutwela. Twisambile pa kimye kyabaya bingi. Wakuminye pa kumona muzungu ubena kusapwila mu nyaunda ya bantu bafita ne kwisamba nanji mu mulaka ye amba uno pashita. Uno pashita watendekele kufunda Baibolo kimye kyonse.”

Ba Adaine batwajijila’mba: “Uno pashita waingijile bumishonale ne bupashita pa myaka 40, nangwa byonkabyo, luno saka aji na myaka 80 popo atana mikumbu ya mepuzho anji. Watemwa bingi buku wa Londai Lwitabilo Lwabo. Inge twafunda, ulabijila bishinka bimo ne kuya na kufunjisha mu chechi wanji. Wamwesheshe ba mu chechi buku wa Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka? Wibabujile’mba, ‘Inge Bakamonyi ba kwa Yehoba baiya pa nzubo yenu na uno buku, mwafwainwa kwibatambwila mambo uno buku muji byambo bya Lesa byawama bingi.’”

Uno pashita wabujile ba Adaine amba, bantangi ba mu chechi bamwambijile’mba aleke kwamba pa Bakamonyi ba kwa Yehoba pa kufunjisha mu chechi. Kechi wayukile kyo afwainwa kuba ne. Ba Adaine bavulukile jishimikila ja pashita wa mu kyalo kya Myanmar jajinga mu Buku wa Mwaka wa 2013 wa Bakamonyi ba kwa Yehoba. Ba Adaine byo bamutangijile jino jishimikila, uno pashita waambile’mba: “Byobyo kiji ne amiwa. Ne amiwa nafwainwa kufukulapo, kechi nafwainwa ne kutaya kimye ne.”

Uno pashita watainwe ku Kivuluko kimye kitanshi pa 14 April mu 2014, kabiji waambile ne kuba’mba kechi ukashalapo ku Kivuluko ne. Waambile kuba’mba wafukulapo kuleka kukwatankana na bupopweshi bwa bubela.

Kukeba Bantu mu Majimi a Cocoa

Ghana: Ba Baffour ne ba Aaron babena kusapwila mu majimi a cocoa

Ba Baffour ne ba Aaron bapainiya beikajila bengijila ku Bokabo, mpunzha ko bajima bingi cocoa ku muzhika wa kyalo kya Ghana. Mpunzha yo bengijilamo yabaya bingi, muji tumazubo tucheche twabalañana bingi kabiji bengijisha tulolo twapita mu majimi a cocoa. Kyapela bingi kulubilamo inge mwaya mu jishinda jingi. Juba jimo ba Baffour ne ba Aaron bayile mu jishinda jingi jaya ku mizhi yo bakyangye kufikako. Koko bakataine ba Michael ne ba Patience bateleko bingi muchima ku byo basapwijilenga kabiji baswile ne kwi bafunjishanga Baibolo. Pa kupitapo kimye, ba Michael bebabujile’mba: “Papita myaka ibiji kufuma po twalekejile kuya ku chechi mambo twamwene kuba’mba bintu byo baubilenga byapusana na byaamba Baibolo. Kufumatu lolo, kimye kyonse mabanga ba Patience ne amiwa tufunda Baibolo ne kukeba mikumbu ya mepuzho o twajinga nao. Twalombanga Lesa kwitukwasha kutana bukine.” Batendekele kutanwa ku kupwila nangwa kya kuba palepele bingi kabiji bapitanga mu majimi a cocoa. Mu yenka wa mwaka bano balume ne bakazhi babatizhiwe ne kutendeka kwingila mwingilo wa bupainiya bwa kimye kyonse. Luno nabo babena kupita tuno tulolo twakatazha twapita mu majimi a cocoa na kukeba bantu “babena kulomba Lesa kwibakwasha kutana bukine.”

Ba Michael ne ba Patience babena kupita mu bujimi bwa cocoa