Mwanenu uji na myaka 6 wimwipuzha’mba, “Nanchi juba jimo mukafwa nyi?” Mwakumya ne kwiipuzha’mba: ‘Nanchi mwanami wakoma kya kuba wakwatakanya mukumbu nyi? Nakonsha kumulumbulwila byepi biji lufu?’

Banyike nabo balanguluka pa lufu. Bamo bakaya ne bisela mo bafwanyikizha kufwa. Onkao mambo, kechi kizhila kwamba pa lufu ne, kabiji mwafwainwa kukumbula mepuzho onse akonsha kwipuzha baana benu pa lufu. Inge mwakasuluka kwisamba pa lufu, mwakonsha kukwasha mwanenu kufunda bya kuchinchika inge umo mu kisemi wafwa.

Kwisamba pa lufu kechi kukalengela mwanenu kukizhamo kuchiina lufu ne. Bino, kukamukwashako kukepeshako moyo ye ajinga nanji pa lufu. Nangwa byonkabyo, mwafwainwa kumukwasha kuyuka bishinka pa mambo a lufu. Bashayuka bamo bamba’mba baana baji na myaka 6 ne kubwela panshi kechi bamona lufu amba yo mpelo ya muntu ne. Mu bisela byo bakaya, mwana wakonsha kufwanyikizha’mba “wafwa,” kabiji mu kakimye kachechetu “waikala mumi.”

Pano bino, baana inge bakomako, batendeka kuyuka biji lufu, kabiji kino kibalengela kwikala na mepuzho avula, bijikila, nangwatu moyo, kikatakata inge muntu ye batemwa wafwa. Onkao mambo, kyanema bingi kwisamba nabo pa uno mutwe. Shayuka wa bikola bya ku bongo aye Marion Haza waambile’mba: “Mwana wikala na moyo wa kuchiina lufu inge kealanguluke’mba kechi mumuswisha kwamba pa uno mutwe pa nzubo ne.”

Kechi mwafwainwa kwakamwa bingi pa byambo bya kwingijisha ku mwanenu ne. Kupesa pesa kumo kumwesha kuba’mba baana bakebatu “kwibabuula bishinka mu byambo byapeela kumvwa.” Yukai kuba’mba javula mwana wipuzhatu bwipuzho umvwe ubena kukeba mukumbu.

Ingijishaingapo Bimye Bimo Kwamba pa Lufu. Inge mwanenu wamona kañonyi kafwa kunsa ya jishinda nangwa inge kilelwa kyo atemwa kyafwa, mwipuzhai mepuzho apeela akonsha kumutundaika kwamba biji ku muchima. Mwakonsha kumwipuzha mepuzho nabiji a kuba’mba: “Nanchi nyama wafwa uyanda nyi? Umvwa mashika nangwa nzala nyi? Nga obewa uyuka byepi kuba’mba nyama nangwa muntu wafwa?”—Jifunde ja mu Baibolo: Musapwishi 3:1, 7.

Mubuulai bishinka. Inge mulunda nenu nangwa mulongo wenu wafwa, kange mwingijishenga mbengakenyo nabiji kwamba’mba, “Baya kwalepa” ne. Mwanenu wakonsha kulanguluka’mba muntu wafwa katatakatu akabwele. Onkao mambo, kyawama kumwambila kishinka mu byambo byapeela kumvwa. Mwakonsha kwamba’mba: “Bankambo yobe byo bafwile, mubiji wabo walekele kwingila. Kechi twakonsha kwisamba nabo ne, bino, kechi tukebalubamo ne.”—Jifunde ja mu Baibolo: Efisesa 4:25.

Tekeneshai mwanenu. Mwanenu wakonsha kulanguluka’mba byubilo byanji nangwa milanguluko yanji yo yalengejile muntu kufwa. Kange mufikenetu kwamba’mba kechi ye walengejile ne. Patanshi, mwakonsha kumwipuzha’mba, “Ki ka kyakulengela kulanguluka’mba yobe walengejile?” Mwafwainwa kutelekesha inge ke ambe, kabiji kechi mwafwainwa kulengulula byo abena kwamba ne. Mwanenu wakonsha kulanguluka’mba lufu lusambukilañana, onkao mambo, mwafwainwa kumukwasha kuyuka’mba kechi lukamusambukila ne.

Tundaikai mwanenu kwamba biji ku muchima. Ambainga saka mwakasuluka pa batemwe benu bafwa, kubikapotu ne balongo benu bafwa mwanenu bo abula kuyuka. Mwakonsha kumuvululamo pa bashanjinkazhi, bamwisho wanji, nangwa bankambo yanji bafwile kala, ne kushimikizhapo bintu bimo byawama byo baubanga. Inge mwakasuluka kwisamba pa bantu ba uno mutundu, mukakwasha mwanenu kuyuka kuba’mba kechi wafwainwa kuchiina kwamba nangwa kulanguluka pa bano bantu ne. Pano bino, kechi mwafwainwa kukanjikizha mwanenu kwamba ne. Mwakonsha kwamba pa uno mutwe kimye kikwabo kyo mwamona’mba kyafwainwa kwambapo.—Jifunde ja mu Baibolo: Byambo bya Maana 20:5.