MWISAMBO WA MEPUZHO | ANTONIO DELLA GATTA
Ene Mambo Pulishiti o Asankijilepo Bupopweshi Bwanji
PANYUMA ya kufunda sukulu wa bapulishiti pa myaka 9 mu Loma, Antonio Della Gatta waikele pulishiti mu mwaka wa 1969. Mu kuya kwa kimye, waikele mukulumpe pa sukulu wa bapulishiti kwipi na muzhi wa Naples, ku Italy. Panyuma ya kufunda ne kulanguluka langulukapo, wamwene kuba’mba bupopweshi bwa Bakatolika kechi bwaimena pa Baibolo ne. Wisambile na banembi ba Labainga! ne kwibalumbulwila mo apichile pa kuba’mba ataane bukine.
Tubuulaiko bimo pa byajinga nkomeno yenu.
Nasemekejilwe ku Italy mu mwaka wa 1943. Naikalanga na bakolojami ne bankasami babalume ne babakazhi mu muzhi mucheche mwaingijilanga batata mwingilo wa bunjimi ne bukalipentala. Bansemi betu betukomeshejile mu bupopweshi bwa Bakatolika.
Mambo ka o mwakebejile kwikala pulishiti?
Byo nakijingatu kalombwana, natemenwe bingi kuteleka ku byaambanga bapulishiti mu chechi. Naumvwanga bingi bulongo byo baambanga ne byo baubanga pa kusekelela bisho bya bupopweshi. Onkao mambo, nakebeshe bingi kwikala pulishiti. Byo nafikizhe myaka 13, ba maama bantwajile ku sukulu kwafundanga banyike babalume bya kwikala bapulishiti kulutwe.
Nanchi pa uno sukulu bemufunjishanga ne Baibolo nyi?
Ine. Byo nafikizhe myaka ya kusemwa 15, mufunjishi wetu umo wampele buku wa Mambo Awama, mwanembwa mashimikila a bwikalo bwa kwa Yesu ne mwingilo wanji. Uno buku namutangile bimye byavula bingi. Byo nafikizhe myaka 18, nayile ku Loma ku masukulu akatampe a bapulishiti o batangijila kwi papa. Nakafunjile Kilatini, Kingiliki, bintu bya kala, buntemwamaana, kufunda bilanguluka bantu ne bya bupopweshi. Nangwa kya kuba twalabijilanga ne kwamba byepelo bimo bya mu Baibolo, ne kuteleka ku byo batanganga Baibolo mu chechi pa mulungu, bino, kechi twafundanga Baibolo ne.
Mwaikele mukulumpe pa sukulu wa bapulishiti. Nanchi uno mwingilo wavwangilemo ne kufunjisha nyi?
Mwingilo mwine ye naingilanga wajinga wa mu ofweshi. Bino, nafunjishanga boba bakebanga kwikala bapulishiti mizhilo yalengele bantangi ba Bakatolika pa kukonkana kwabo kukatampe kwa bubiji kwajingako mu Vatican.
Ñanyi bintu bimulengejile kutendeka kuzhinauka buno bupopweshi?
Kwajinga bintu bisatu byankatazhanga bingi mu milanguluko. Buno bupopweshi bwivwangile mu bya bumulwila ntanda. Bwaswishishe bantangi ne bantu bonse kuba byubilo byatama. Kabiji mafunjisho amo a Bakatolika neazhinaukanga. Neshikishanga’mba nanchi Lesa witutemwa wakonsha kumanyika bantu myaka ne myaka inge bafwa nyi? Ne kuba’mba nanchi Lesa ukeba’mba tubwezhebwezhengapo byambo bintutu bimo mu milombelo yetu kwingijisha malungo nyi? *
Mwaubile byepi?
Najijile ne mipolo pa kulomba kuba’mba Lesa ankwashe. Kabiji napotele Baibolo wa Bakatolika wa Jerusalem Bible, kimye kyo bamutuntulwijiletu mu Kiitalyani, kabiji natendekele kumutanga.
Kepo juba jimo pa mulungu lukelo byo nakobekelenga minkukumba yami panyuma ya kusekelela Kijiilo kya kwa Kilishitu, banabalume babiji baishile pa sukulu po naikalanga. Belumbulwile’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba. Twisambile pa kimye kyabaya bingi pa Baibolo ne byo aamba pa bya kuyuka bupopweshi bwa kine.Ñanyi bintu byo mwamwene mu bantu bemufwakashijile?
Nakumbilwe bingi pa kumona byo bashiinwe mu bintu byo baambilenga ne byo baingijishenga Baibolo wa Bakatolika kwa kubula lukatazho. Mu kuya kwa kimye, Kamonyi mukwabo aye Mario watendekele kumfwakesha. Wajinga watekanya kabiji wa kishinka, onkao mambo, nangwa kikaletu byepi, wafikanga pa sukulu jonse pa Kibelushi lukelo pa kimye kya 9 koloko.
Bapulishiti bakwenu balangulukangapo amba ka pa misambo yenu na uno Kamonyi?
Nebetanga namba bataanwengapo pa misambo yetu, bino, kafwako nangwa umo wateleko muchima ku kufunda Baibolo ne. Bino amiwa natemenwe bingi kufunda. Nafunjilenga bintu byawama bingi, nabiji kufunda ene mambo Lesa o aswishisha bubi ne buyanji, kintu kyankatezhe bingi mu milanguluko pa kimye kyabaya.
Nanchi bakulumpe benu ba mu chechi bemukanyanga kufunda Baibolo nyi?
Mu mwaka wa 1975, nayile ku Loma bimye byavula bingi na kwibalumbulwila milanguluko yami. Bakulumpe bami baesekele kupimpula milanguluko yami, bino kafwako nangwa umo pe abo waingijishepo Baibolo ne. Kyapeleleko pa 9 January 1976, natumine nkalata ku Loma ya kwibalumbulwila kuba’mba naleka kupwila mu Katolika. Byo papichile moba abiji, nafuminepo pa sukulu wa bapulishiti ne kukanjila shitima kuya na kutaanwa kimye kitanshi ku kupwila kwa Bakamonyi ba kwa Yehoba. Byo nafikile kokwa, nataaine kuba’mba kuno kupwila kwajinga kubuñana kwa bipwilo byavula. Bintu byonsetu byapusene bingi na byo twaubanga ku Katolika. Bakamonyi bonse bajinga na Baibolo kabiji balondejilengamo mu binembelo byonse byatangilenga bañambi baambilenga pa mitwe yapusana pusana.
Pano nga kisemi kyenu kyaubilepo ka?
Bavula bañimenejile ku ntundwa. Pano bino, nataaine kuba’mba nkasami wamulume waikalanga mu kibunji kya Lombardy ku buyeke bwa Italy naye wafunjilenga Baibolo na Bakamonyi. Nayile na kumumona, kabiji Bakamonyi kokwa bankwashishe kutaana nkito ne nzubo. Mu yenkawa mwaka, nabatizhiwe ne kwikala Kamonyi wa Yehoba.
Luno ñumvwa’mba kine nafwenya kwipi ne Lesa
Abya mwilangulusha pa byo mwafuukwile nyi?
Kechi nelangulushapo ne. Luno ñumvwa’mba kine nafwenya kwipi ne Lesa, mambo byo nayuka pe aye byaimena pa Baibolo, kechi pa butemwamaana bwa bantu nangwa bisho bya chechi ne. Kabiji mfunjisha bantu saka nashiinwa ne na muchima wakasuluka.
^ par. 13 Baibolo wakumbula ano mepuzho ne akwabotu. Chintai panembwa’mba BIFUNJISHA BAIBOLO > MEPUZHO A MU BAIBOLO AKUMBULWA.