Pa juba jo mwisongwele, mwachipile luchipo. Luno luchipo lwajinga mulaye wa kuba’mba mwakashijilwa ku bena kwenu mu bwikalo bwenu bonse, ko kuba’mba kulamachila ku bena kwenu ne kupwisha makatazho onse akeyanga.

Nangwa byonkabyo, umvwe papita myaka masongola aya na kukooka na mambo a makatazho. Nanchi ne luno mwakikashijilwa ku bena kwenu nyi?

Kukashijilwa ku bena kwenu kupwisha makatazho, kechi kuleta makatazho ne. Bantu bavula lelo jino kechi bakeba kukashijilwa ku bena kwabo ne. Bamo balanguluka’mba kukashijilwa kujitu nobe bebakasa nshimbi nangwa kya kuba bafuukwilepo kutama. Bino mwafwainwa kumonanga kukashijilwa ku bena kwenu nobe kimiko kilengela masongola kukosa. Muka kusongolwa aye Megan waambile’mba, “Buwame bwa kukashijilwa ke bwa kuba’mba inge mwapusenamo kafwako kulanguluka’mba masongola asa kupwa ne.” * Kuyuka’mba masongola enu akosa nangwa kya kuba mupusenamo mu bimo, kwakonsha kwimukwasha kupwisha makatazho.—Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Kukashijilwa ku Bena Kwenu ne Bukishinka.”

Kishinka ke kino: Inge kya kuba mubena kupita mu makatazho mu masongola enu, kyo kimye kya kukosesha kukashijilwa kwenu kechi kuzhinauka ne. Mwakonsha kuba byepi bino?

Langulukai pa byo mumona masongola. “Kwisongola kufikatu ne ku lufu.” Nanchi bino byambo bimulengela kumona’mba mwakaswa nangwa mwazhikijilwa nyi? Inge mwaikala na makatazho, nanchi kusha bena kwenu kyo kintu kyo mukeba kuba nyi? Pa kuba’mba mukoseshe kukashijilwa ku bena kwenu, mwafwainwa kumonanga masongola amba ke a kikupu.—Jifunde ja mu Baibolo: Mateo 19:6.

Langulukai pa byo mwapitamo. Byo mwamonanga mu masongola a bansemi yenu byakonsha kwimulengela kubula kunemeka kukashijilwa. Mwanamukazhi wasongolwa aye Lea waambile’mba, “bansemi bekaine byo najinga mwanyike, kabiji naakamwa’mba kampe byo bapichilemo byakonsha kundengela kumona’mba kukashijilwa ku bamwata wami kechi kwanema ne.” Shiinwai kuba’mba mwakonsha kuwamishako bintu mu masongola enu. Kechi kibena kulumbulula’mba ne anweba mukapita mu makatazho apichilemo bansemi yenu ne!—Jifunde ja mu Baibolo: Ngalatiya 6:4, 5.

Langulukai pa ñambilo yenu. Inge mubena kutoboka na bena kwenu, chinuzhukainga kwamba byambo bikemulengela kwilangulusha nabiji bya kuba’mba, “Mbena kukusha!” nangwa’mba, “Nsa kukebako mukwabo wantemwa!” Byambo bya uno mutundu byakonsha kwimulengela kubula kunemeka kukashijilwa ku bena kwenu, kabiji mu kifulo kya kupwisha lukatazho lo muji nalo, byakonsha kwimulengelatu kwiambila mwenga. Kukila kwamba byambo byatama, mwakonsha kwamba’mba: “Nayuka’mba bonse twazhingila. Pano tusa kuba byepi pa kuba’mba tupwishe luno lukatazho?”—Jifunde ja mu Baibolo: Byambo bya Maana 12:18.

Ubainga ‘bintu bimwesha’mba mwakashijilwa ku bena kwenu.’ Bikai kipikichala kya bena kwenu pa tebulu po mwingijila ku nkito. Ambainga byawama pa masongola enu ku bakwenu. Kimye kyonse kyo muji kwalepa, batuminaingako foni bena kwenu. Javula ambainga’mba “atweba,” ne kwingijisha byambo nabiji bya kuba’mba “amiwa ne bakazhi bami” nangwa’mba “amiwa ne ba mwata wami.” Inge saka muba bino, mukamwesha bakwenu ne kushiinwa anwe bene amba mwakashijilwa ku bena kwenu.

Londelainga bekala bulongo mu masongola. Funjilainga ku babanda kabiji bashinda makatazho mu masongola abo. Bashikishai’mba, “Kukashijilwa ku bena kwenu mwikumona byepi, kabiji kwimukwasha byepi mu masongola?” Baibolo wamba’mba: “Byonkatu kyela kya kapotwe byo kinona kyela kya kapotwe kikwabo, ne muntu byo byo anona mulunda nanji.” (Byambo bya Maana 27:17) Nanchi kulanguluka pa jino jifunde kechi kwakonsha kwimulengela kulondela bimubuula boba baikala bulongo mu masongola nenyi?