Baibolo waamba’mba: “Mu ntendekelo Lesa walengele jiulu ne ntanda.” (Ntendekelo 1:1) Kechi waamba pa jishinda Lesa jo aingijishe pa kulenga bintu byonse ne. Onkao mambo, inge kya kuba’mba bilengwa byonse byaishileko kupichila mu kutubika kwa kintu kimo, kino kechi kikana byaamba Baibolo ne. Pano bino, Ntendekelo 1:1 wakumbula bwipuzho bwa kuba’mba, Ñanyi walengejile kino kintu kutubika?

Bashayuka ba bya sayansi bavula baitabila’mba kino kintu kyatubikiletu kine ne kulenga tubangabanga ne mapulaneti. Baibolo kechi utundaika luno lufunjisho ne, bino wamba’mba Lesa ye walengele bilengwa byonse, nangwa waingijishe kintu kimo kutubika nangwa waingijishetu jishinda jikwabo ja kwibilengelamo.

“Mu ntendekelo Lesa walengele jiulu ne ntanda.”—Ntendekelo 1:1.

Ee. Baibolo wamba’mba Lesa walengele bilengwa byumi “monka mwayila mitundu yabyo.” (Ntendekelo 1:11, 12, 21, 24, 25) Nanchi mutundu umo wa bilengwa wakonsha kwaluka nyi? Ee. Pano nanchi lupimpu lubiwa ku mutundu wa bilengwa lumwesha’mba mutundu umo wa bilengwa wakonsha kwaluka ne kwikala ke mutundu mukwabo wa katataka nyi? Ine.

Akilangulukai pa kino. Mu ma 1970 bakebakeba bishinka bafunjilenga pa tunchiña twa pa jikuji ja Galápagos. Bataaine kuba’mba inge kwaikala kwaluka kwa nkiilo ne mwela tunchiña tuji na mivumbo yabayako kechi tufwa bukiji ne. Kino kilengela bamo kwamba’mba ke kishiino kimwesha’mba bilengwa byaluka ne kwikala ke bilengwa bikwabo. Pano nanchi kino ke kishiino kimwesha’mba bilengwa byaluka ne kwikala ke bilengwa bingi nyi, inyi kibena kumweshatu kuba’mba bilengwa byakonsha kupimpulako kwesakana na biji mpunzha ko bitaanwa? Pa kupitapo myaka, kyataainwe kuba’mba tunchiña tuji na mivumbo icheche twavujile jikwabo kukila totwa tuji na mivumbo yabaya. Kukeba keba bino bishinka kwalengejile shenyenye wafunda pa bantu ne bisho byabo aye Jeffrey H. Schwartz kupwisha kuba’mba kupimpulwa kwa mwekelo ya bilengwa kwesakana na mpunzha ko bitaanwa kwibikwashako kubula kufwa umvwe kya kuba kwaikala kwaluka kwa nkiilo, “bino kechi byaluka ke bilengwa bikwabo bya katataka ne.”

Baibolo waamba’mba ‘Lesa ye walengele bintu byonse.’ (Lumwekesho 4:11) Kechi ‘wakokolokele’ ne, kufikatu ne byo apwishishe mingilo yanji yo aingijilenga ya kulenga bintu. (Ntendekelo 2:2) Kino kimweshatu patoka kuba’mba: Lesa kechi walengeletu ka kintu kacheche wabwela ke akokoloke, nangwa kwikalatu, apa bino kano ka kintu ke kaye na kwaluka pa kupitapo myaka yavula ne kwikala ke mitundu yapusana pusana ya masabi, bampombo ne bantu ne. * Luno lufunjisho lutelwa’mba kwaluka kufuma mu kilengwa kimo ne kulenga bilengwa byavula, kabiji lufumyapo mwingilo wa Mulenga, Baibolo ye aambapo’mba ‘walengele jiulu ne ntanda, kalunga ka mema ne byonse bijimo.’—Kulupuka 20:11; Lumwekesho 10:6.

“Anweba Yehoba Lesa wetu, mwafwainwa kutambula lukumo ne buneme ne bulume, mambo yenu mwalengele bintu byonse.”—Lumwekesho 4:11.

Yukilaipo ne bikwabo: Baibolo waamba’mba “byubilo [bya Lesa] bibula kumweka byamweka patoka kufumatu kimye kyo alengele ntanda, mambo bimwekela mu bintu byo alenga.” (Loma 1:20) Kufunda byavula pe Lesa kwakonsha kwitulengela kwikala bwikalo bwawama, mambo ubila bintu byawama bonse bamukebesha mu bukishinka. (Musapwishi 12:13; Bahebelu 11:6) Pa kuba’mba muyukilepo byavula, isambai na Bakamonyi ba kwa Yehoba nangwa yai pa www.pr418.com/kqn. Chintai panembwa’mba BIFUNJISHA BAIBOLO> MEPUZHO A MU BAIBOLO A KUMBULWA.