1, 2. Mambo ka Bakamonyi ba kwa Yehoba o bavwajila bivwalo bya mushingi? (Monai kipikichala kitanshi.)

PEPALA wa byambo wa ku Netherlands waambile’mba “kusambakena bantangi ba machechi bavwalatu bivwalo bya kukayilamo, kikatakata inge kwatwa kyuya. Bino kechi byo byo kikala pa kushonkena kwa Bakamonyi ba kwa Yehoba ne. . . . Bansongwalume ne banabalume bavwala majekete ne matai kabiji bansongwakazhi ne bainetu bavwala mashikechi alepa . . . amweka bulongo.” Kya kine, Bakamonyi ba kwa Yehoba javula bebatakaika bingi pa kuvwala “bya mushingi, na kwipelula ne kwikala na milanguluko yawama, . . . byafwainwa banabakazhi betela’mba banemeka Lesa.” (1 Timo. 2:9, 10, tubyambo twa munshi.) Mutumwa Paulo waambilenga pa banabakazhi, bino ano mafunde engila ne ku banabalume bena Kilishitu.

² Ano mafunde aamba pa mvwajilo anema bingi kwi atweba bantu ba Yehoba, kabiji anema ne kwi Lesa ye tupopwela. (Nte. 3:21) Byaambapo Binembelo pa mvwajilo ne pa mwekelo bimwesha’mba Mfumu wa bilengwa byonse ukeba’mba bapopweshi banji ba kishinka bavwalenga bulongo. Onkao mambo, pa kusala bya kuvwala ne mwekelo kechi twafwainwa kubatu bitutookela ku  muchima ne. Twafwainwa kuta muchima pa bitookesha Nkambo Mfumu Yehoba ku muchima.

3. Twakonsha kufunjilako ka ku Mizhilo Lesa yo apeele bena Isalela?

³ Mu Mizhilo Lesa yo apeele bena Isalela mwajinga malamuna ebazhikijilenga ku byubilo byatama byajinga na bantu bebazhokolokele. Mizhilo yamwesheshenga Yehoba byo ashikwa bivwalo bibula kumwesha lupusano luji pakachi ka banabalume ne banabakazhi. (Tangai Mpitulukilo ya mu Mizhilo 22:5.) Byaambile Lesa pa mvwajilo bimwesha’mba kimufichisha bingi ku muchima umvwe banabalume ke bavwale nobe banabakazhi ne banabakazhi nabo inge ke bavwale nobe banabalume, nangwa kuvwala bivwalo bibula kumwesha lupusano luji pakachi ka mwanamulume ne mwanamukazhi.

4. Ki ka kyakonsha kukwasha bena Kilishitu kusala bya kuvwala byawama?

⁴ Mu Mambo a Lesa muji mafunde akwasha bena Kilishitu kusala bulongo bya kuvwala. Konse ko twikala, bisho byetu nangwa kwatwa kyuya nangwa kuji mashika twafwainwa kuvwala bulongo. Kechi tukebewa mutanchi umwesha bivwalo byawama ne byatama ne. Bino, mafunde a mu Binembelo o afwainwa kwitukwasha. Twayai twisambe pa mafunde amo a mu Baibolo akonsha kwitukwasha kuyuka “kyawama, kyalumbuluka kabiji kimutokesha ku muchima [Lesa]” pa kusala bya kuvwala.—Loma 12:1, 2.

5, 6. Mvwajilo yetu yakonsha kulengela bantu kwitumona byepi?

⁵ Mutumwa Paulo watangijilwe na mupashi kwamba pa jifunde jitaanwa pa 2 Kolinda 6:4. (Tangai.) Mwekelo yetu yo ilumbulula byo tuji. Bantu bavula betulangulukila byapusana pusana na mambo a mwekelo yetu. (1 Sam. 16:7) Onkao mambo, byo tuji ba mingilo ba Lesa, twayuka kuba’mba kechi twafwainwa kuvwalatu kivwalo na mambo a kuba’mba twikitemwa ne. Mafunde o twafunda mu Mambo a Lesa akonsha kwitukwasha kubula kuvwala bivwalo byalamata ku mubiji, bimwesha biji mukachi nangwa bilengela mubiji kubindankana. Kino kibena kulumbulula’mba kechi twafwainwa kuvwala bivwalo bisha patoka nangwa bimwesha binungwa bya mubiji ne. Kechi twafwainwa kulengela bantu kumvwa bumvu nangwa kutala kungi na mambo a byo twavwala ne.

⁶ Inge twavwala bulongo bya butooto bya kuluka bulongo, bantu baketunemeka kuba’mba twimenako Nkambo Mfumu Yehoba. Kabiji bakonsha kukeba kupopwela Lesa wetu. Mvwajilo yetu yawama ikalengela bantu kunemeka jibumba jo twimenako. Kino kikalengela bantu kukeba kumvwa mambo awama.

7, 8. Ñanyi kimye kyo twafwainwa kuvwala bulongo?

⁷ Na mambo a kuba’mba twanemeka Lesa wetu wazhila, balongo ne banyenga yetu mu kipwilo, kubikakotu ne bantu baji mu nyaunda yetu, tuvwala bivwalo bimwesha munema ku mambo o tusapwila ne kuleta lukumo kwi Yehoba. (Loma 13:8-10) Kino kyanema bingi kikatakata inge tubena kwingila mwingilo wa bwina Kilishitu nabiji kupwila, nangwa kusapwila. Twafwainwa kuvwala “byafwainwa kuvwala [bantu] betela’mba banemeka Lesa.” (1 Timo. 2:10) Ibyo kuba’mba bivwalo bimo byafwainwa kwikalatu bulongo ku mpunzha imo bino ku ikwabo kechi byakonsha kuwama ne. Onkao mambo, bantu ba Yehoba mwaya ntanda yonse bachinuzhuka kutuntwisha bakwabo na mambo a mvwajilo yabo.

⁸ Tangai 1 Kolinda 10:31. Inge tuji pa kubuñana nangwa pa kushonkena, mvwajilo  yetu yafwainwa kwikala yafwainwa kabiji yawama ibula kumwesha mafwashonyi asampukila ne pakatele. Inge tuji mu hotela nangwatu tubena kupitañana kushonkena saka kukyangye kutendeka ne panyuma ya kushonkena, twafwainwa kuchinuzhuka kuvwala bivwalo byabula kufwainwa. Inge twauba bino, kiketupelela kwisolola ku bantu amba twi Bakamonyi ba kwa Yehoba. Kabiji tukakasuluka pa kusapwila.

9, 10. Kinembelo kya Filipai 2:4 kyakonsha kwitukwasha byepi pa kusala bya kuvwala?

⁹ Tangai Filipai 2:4. Mambo ka bena Kilishitu o bafwainwa kutela muchima pa bilanguluka bakwabo bapopweshi pa mvwajilo yabo? Kintu kimo kilengela ke kya kuba’mba bantu ba Lesa balondela lujimuno lwa mu Baibolo lwa kuba’mba: “Onkao mambo, ipayai binungwa bya mibiji yenu bya pano pa ntanda, na mambo a bulalelale, bubipisho, milanguluko yatama ibindankanya muchima.” (Kolo. 3:2, 5) Kechi tukeba kulengela bakwetu ba mu lwitabilo kibakatazha kulondela luno lujimuno ne. Balongo ne banyenga baleka byubilo bya bulalelale bakilwa na miteeto ya bumbulwa kulumbuluka. (1 Ko. 6:9, 10) Kechi twafwainwa kwibalengela kibakatazha kushinda bino byubilo ne.

¹⁰ Inge tuji na balongo ne banyenga, mvwajilo yetu yafwainwa kumwesha’mba mu kipwilo muji bantu baji na byubilo byawama. Bino byo byo twafwainwa kuba inge tubena kupwila nangwa ne. Tuji na luusa lwa kwisajila bya kuvwala byo twafwainwa kuvwala. Nangwa  byonkabyo, atweba bonse twafwainwa kuvwala bivwalo byakonsha kukwasha bakwetu kwikala na byubilo byawama ne kulondela buzhile bwa Lesa mu milanguluko yetu, mu byambo ne mu byubilo. (1 Pe. 1:15, 16) Butemwe bwa kine “kechi buba bya bumvu ne, kechi bukeba bintu bibuwamina abo bwine ne.”—1 Ko. 13:4, 5.

11, 12. Ñanyi bintu byo twafwainwa kulangulukapo pa kusala bya kuvwala?

¹¹ Pa kusala bya kuvwala, bakalume ba Lesa bavuluka kishinka kya kuba’mba “mingilo yonse ne bintu byonse byuba muntu biji na kimye kyabyo.” (Sapwi. 3:1, 17) Ibyo kuba’mba tusala bya kuvwala kwesakana nabiji mpunzha ne kwaluka kwa bimye, ne bintu byo tupitamo ne mingilo yo twingila. Pano bino, mafunde a Yehoba kechi apimpulwa na biji kimye ne.—Mala. 3:6.

¹² Inge kwatwa kyuya, kyakonsha kukatazha bingi kuvwala bivwalo bimwesha mushingi ne ndangulukilo yawama. Bino balongo ne banyenga basanta bingi inge twachinuzhuka kuvwala bivwalo byalamata ku mubiji nangwa bimwesha biji mukachi. (Yoba 31:1) Umvwe tubena kukookoloka ku kitulu kya kalunga ka mema nangwa tubena kowa pa kizhiba, twafwainwa kuvwala bivwalo bya mushingi. (Maana 11:2, 20) Nangwa kya kuba bavula mwaya ntanda bavwala bivwalo bya kowelamo bimwesha biji mubiji, atweba twingijila Yehoba twafwainwa kutako muchima pa kuba’mba tunemeke Lesa wetu wazhila ye twatemwa.

13. Lujimuno luji pa 1 Kolinda 10:32, 33 lwakonsha kwitukwasha byepi pa kusala bya kuvwala?

¹³ Kuji jifunde jikwabo jakonsha kwitukwasha pa kusala bivwalo byafwainwa. Ke kulanguluka pa jiwi ja mu muchima ja bakwetu bo tupwila nabo nangwa bo tubula kupwila nabo. (Tangai 1 Kolinda 10:32, 33.) Twafwainwa kutako bingi muchima kuchinuzhuka bivwalo byafwainwa kutuntwisha bakwetu. Paulo wanembele’mba: “Atweba bonse tutokeshenga bakwetu ku muchima kupichila mu kwibobila byawama bya kwibakomesha.” Kabiji waambile ene mambo o twafwainwa kubila bino amba: “Mambo ne Kilishitu kechi witokeshenga mwine ku muchima ne.” (Loma 15:2, 3) Yesu watele muchima pa kukwasha bantu kuba kyaswa muchima wa Lesa kechi bintu byamutookejile ku muchima aye mwine ne. Onkao mambo, tukaleka kwingijisha bintu byo twatemwa nangwa mvwajilo yakonsha kulengela bantu bo tusapwilako kukana kumvwa mambo awama.

14. Bansemi bakonsha kufunjisha byepi baana babo kutumbijika Lesa mu mvwajilo yabo?

¹⁴ Bansemi bena Kilishitu baji na mwingilo wa kufunjisha bisemi byabo kwingijisha mafunde a mu Baibolo. Uno mwingilo wavwangamo kumona kuba’mba baana babo babena kwibikako kusangajika muchima wa Lesa mu byo bavwala ne byo bamweka. (Maana 22:6; 27:11) Bansemi bakonsha kufunjisha baana babo kwikala na moyo wa kwakamwa Lesa wazhila ye bapopwela kupichila mu kwikala na byubilo byawama byafwainwa kulondelanga baana babo ne kwibafunjisha maana alumbuluka. Kiwama bingi inge bansemi ke babuule baana babo ko bakonsha kupota bivwalo byawama. Kino kechi kibena kulumbulula’mba bafwainwa kupota bivwalo byo batemwatu ne, bino bafwainwa kupota bivwalo byakonsha kwibakwasha kwingila bulongo mwingilo wa Yehoba Lesa.

15. Ki ka kyakonsha kwitukwasha kusala bya kuvwala byafwainwa?

¹⁵ Mu Mambo a Lesa muji maana akonsha  kwitukwasha kufuukula bulongo bintu byakonsha kuletela Lesa lukumo. Ibyo kuba’mba atweba bonse tuvwala byo twatemwa. Twatemwa bintu byapusana pusana, kabiji bamo baji na mali avula bakwabo ne. Bino bivwalo byetu byafwainwa kwikala bya butooto, byafwainwa kwesakana na kibena kubiwa kabiji byo bamona bantu ku yoyo mpunzha amba byawama.

16. Mambo ka o kyanemena kwibikako kuvwala bivwalo byafwainwa?

¹⁶ Twayuka kuba’mba kechi kyapeela kufuukula bintu bimwesha ndangulukilo yawama, maana ne kulanguluka pa byonse byakonsha kufuma mu byo tufuukula ne. Mu mashitolo mutanwa mafwashonyi apusana pusana, onkao mambo, pakebewa kimye ne kwibikako kuba’mba musale shikechi wafwainwa, ndeleshi yawama ne malaya, nangwa pa kuba’mba musale masuchi ne mitañanyika ibula kukwata ku mubiji. Kabiji bakwenu bena Kilishitu bakamona byo mwibikako kusala bivwalo byafwainwa kabiji bakemusanchila. Kukeba kuletela Shetu wa mwiulu lukumo kuketukwasha kubula kusala bivwalo byo twatemwatu atweba bene.

17. Ñanyi bintu bimo byakonsha kulengela mulongo kulama myevu nangwa ne?

¹⁷ Nanchi kijitu bulongo balongo kubula kutenda myevu nyi? Mizhilo ya Mosesa yaswishishe banabalume kwikala na myevu. Bino, bena Kilishitu kechi bakilondela Mizhilo ya Mosesa ne, kabiji kechi bebakambizha kwiilondela ne. (Levi 19:27; 21:5; Nga. 3:24, 25) Mu bisho bimo kijitu bulongo kushako myevu icheche ku mubanga kabiji kechi kyakonsha kulengela bantu kukana kuteleka ku mambo a Bufumu ne. Bakulumpe mu kipwilo bamo ne bankwasho bamo balama myevu. Nangwa byonkabyo, balongo bakwabo kechi bakeba kulama myevu ne. (1 Ko. 8:9, 13; 10:32) Mu bisho bimo ne mapunzha amo kechi bakeba myevu ne, kabiji bamona’mba kechi kyawama mwina Kilishitu kwikala na myevu ne. Mvwajilo ne mwekelo byakonsha kulengela muntu kukankalwa kuletela Lesa lukumo.—Loma 15:1-3; 1 Timo. 3:2, 7.

18, 19. Kinembelo kya Mika 6:8 kitukwasha byepi kwibikako kusala mvwajilo itokesha Lesa ku muchima?

¹⁸ Tumusanchila bingi Yehoba pa kubula kwitupa mutanchi wa mizhilo yonse yaamba pa mvwajilo ne mwekelo. Bino witupa luusa lwa kwisajila bintu ne kwifuukwila bya kuba kwingijisha mafunde a mu Binembelo. Onkao mambo, mu mvwajilo ne mwekelo twafwainwa kumwesha’mba tukeba ‘kwenda na Lesa wetu saka twipelula.’—Mika 6:8.

¹⁹ Kwipelula kwetu kwavwangamo kulanguluka bulongo pa bintu byo tufuukula kwesakana na buzhile bwa Yehoba, mambo ye yenka wafwainwa kwitutangijila bulongo. Kabiji mu kwipelula mwavwangwa kunemeka jiwi ja mu muchima ja bakwetu. Onkao mambo, ‘twenda na Lesa wetu saka twipelula’ kupichila mu kulondela mizhilo yanji ne kubula kutuntwisha bakwetu.

20. Mvwajilo ne mwekelo yakonsha kulengela bantu kuba byepi?

²⁰ Mvwajilo yetu kechi yafwainwa kulengela bantu kwituzhinauka amba tupopwela Yehoba ne. Balongo ne banyenga yetu kubikapotu ne bantu ba mu nyaunda, bafwainwa kumona’mba kine twimenako Lesa wa bololoke. Lesa wetu wazhila kabiji twibikako kwikala bazhila mu mvwajilo yetu. Tusanchila balongo ne banyenga yetu bebikako kwikala na mwekelo ne byubilo byawama bilengela bantu kumvwa byambo bya mu Baibolo ne kuletela Yehoba lukumo ne lusekelo. Onkao mambo, kusala bulongo bivwalo kukatwajijila kuleta lukumo ku Mwine wavwala “buneme ne lukumo.”—Sala. 104:1, 2.