Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Mepuzho Afuma ku Batanga

Mepuzho Afuma ku Batanga

Mukambizho uji pa Bena Levi 19:16 wakanya “kwimena bumi bwa” muntu mukwabo ulumbulula ka, kabiji tufunjilako ka?

Yehoba wakambizhe bena Isalela kwikala bantu bazhila. Pa kuba’mba ebakwashe kwikala bazhila, wibabuujile’mba: “Kechi wafwainwa kupitañana na kuba luntepentepe mu balongo bobe ne. Kechi wafwainwa kwimena bumi bwa mukwenu ne. Amiwa yami Yehoba.”—Levi 19:2, 16.

Kyambo kya kuba’mba “kwimena” kyatuntululwa bingi bulongo kufuma ku byambo bya Kihebelu. Pano nanchi kilumbulula ka? Buku umo wa Bayudea waamba pa buku wa bena Levi amba: “Kino kyepelo kyakatazha kuyuka byo kilumbulula, mambo kyambo kya Kihebelu kyo baingijisha pano kilumbulula’mba ‘kechi wafwainwa kwimana pa, nangwa kwimana kipikipi na.’”

Bashayuka bamo balanguluka’mba kino kyambo kyakwatankana na byambo biji mu kyepelo 15, bya kuba’mba: “Kechi mwafwainwa kuchibila mambo mungi ne. Kechi wafwainwa kumwesha misalululo ku muntu muyanji nangwa kunemekako munonshi ne. Wafwainwa kuchiba mambo a mukwenu monka mo aolokela.” (Levi 19:15) Kino kibena kumwesha kuba’mba mukambizho uji mu kyepelo 16 wakanya “kwimena” bumi bwa muntu wakonsha kulumbulula kuba’mba bena Isalela kechi bafwainwe kuba nshiji pa kuchiba mambo, mu bya busulu, nangwa mu kisemi ne. Kabiji mwina Isalela kechi wafwainwe kuba bujimbijimbi pa kuba’mba ekale na bintu byawama ne. Kya kine, kechi twafwainwa kuba bino bintu ne, pano bino, kuji jishinda jimo jakonsha kwitukwasha kumvwisha mwatala byambo biji pa kyepelo 16.

Langulukai pa byambo byatendekelapo mu kino kyepelo. Lesa wakambizhe bantu banji kubula kuya na kupitañana na kuba luntepentepe. Vulukai kuba’mba kayebe kakonsha kuleta makatazho, pano bino, luntepentepe lwakilamo kutama. (Maana 10:19; Sapwi. 10:12-14; 1 Timo. 5:11-15; Yako. 3:6) Luntepentepe ke kusampanya byambo bya bubela pa muntu kuba’mba jizhina janji jitame. Muntu wa luntepentepe wakonsha kwamba byambo bya bubela kushinawina muntu mukwabo mu kije kya mambo, nangwa kya kuba kuba bino kwakonsha kubika bumi bwa yeo muntu mu kizumba. Vulukai kuba’mba banabalume ba luntepentepe bashinawijile Nabota na byambo bya bubela, kabiji na mambo a kino, bamwashile mabwe ne kumwipaya. (1 Mfu. 21:8-13) Kya kine, byonka byaamba lubaji lwa bubiji lwa Bena Levi 19:16, muntu wa luntepentepe wakonsha kwimena bumi bwa muntu mukwabo.

Kabiji luntepentepe lumwesha kuba’mba muntu ubena kuba byobyo washikwa mukwabo. Pa 1 Yoano 3:15, paamba’mba: “Yense washikwa mulongo wanji ye mbanzhi, kabiji mwayuka’mba kafwako mbanzhi ukekala na bumi bwa myaka ne myaka ne.” Kabiji Lesa byo apwishishe kwamba’mba, “Kechi wafwainwa kwimena bumi bwa mukwenu ne,” wanungilepo’mba: “Kechi wafwainwa kushikwa mulongo wobe mu muchima wobe ne.”—Levi 19:16, 17.

Onkao mambo, mukambizho uji pa Bena Levi 19:16 ke lujimuno lwakosa bingi ku bena Kilishitu. Twafwainwa kukana milanguluko yonse yatama ne kubula kuba luntepentepe. Inge kya kuba’mba ‘twaimena’ mukwetu kupichila mu kwamba byambo bya bubela pe aye nangwa kumubila kichima, kimwesha kuba’mba twamushikwa. Bena Kilishitu bafwainwa kuchinuzhuka kino kyubilo.—Mat. 12:36, 37.