1-2. (a) Mu ñanyi mashinda Satana mo ajimbaikila bantu? (b) Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

SATANA, “shanja bubela” watwala bantu bavula bingi mungi kufumatu kimye kya bena Adama ne Evwa. (Yoa. 8:44) Bubela bwanji bumo bwavwangamo mafunjisho a bubela pa lufu ne byo kikala inge muntu wafwa. Ano mafunjisho po paimena bisho bya kuchina bantu bafwa. Na mambo a bino, balongo ne banyenga bavula babena kulwilako lwitabilo lwabo na muchima yense inge wa mu kisemi nangwa wa mu nyaunda mo bekala wafwa.—Yuda 3.

² Inge mwapita mu lweseko lwa uno mutundu, mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba mutwajijile kukookela mafunjisho a mu Baibolo aamba pa lufu? (Efi. 6:11) Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba mutekeneshe ne kukosesha mwina Kilishitu ye babena kukanjikizha kwivwanga mu bisho bifichisha Lesa ku muchima? Uno mutwe waamba pa mashinda Yehoba o etukwashishamo. Patanshi, twayai twisambe pa byaambapo Baibolo pa lufu.

3. Ñanyi kintu kyafumine mu bubela butanshi?

³ Lesa kechi wakebelenga’mba bantu bakafwenga ne. Bino pa kuba’mba ba Adama ne Evwa bekale myaka ne myaka, bafwainwe kukookela mukambizho wibapele Yehoba wa kuba’mba: “Ku kichi kya kuyuka byawama ne byatama, kechi wafwainwa kujako ne, mambo mu juba jo ukajako, kine ukafwa.” (Nte. 2:16, 17) Pano bino, Satana waletele makatazho. Waambijile Evwa kupichila mu muloolo amba: “Kine kechi mukafwa ne.” Kyataminekotu, Evwa waitabijile buno bubela ne kuja kipangwa. Kabiji mwatawanji naye wajiile kino kipangwa. (Nte. 3:4, 6) Onkao mambo,  bundengamambo ne lufu byakumbene ku bantu bonse.—Loma 5:12.

4-5. Satana watwajijila byepi kutwala bantu mungi?

⁴ Adama ne Evwa bafwile byonkatu Lesa byo aambile. Pano bino, Satana kechi walekele kwamba bubela pa lufu ne. Mu kuya kwa kimye, wanungilepo ne bubela bukwabo. Bubela bumo ke lufunjisho lwa kuba’mba inge muntu wafwa, kuji kintu kimo kishala na bumi, kampe ne kuya na kwikala ku mpunzha ya mipashi. Buno bubela bwatwala bantu bavula bingi mungi kufikatu ne lelo jino.—1 Timo. 4:1.

⁵ Mambo ka bantu bavula o bebatwajila mungi? Satana wayuka bantu byo bomvwa inge muntu ye batemwa wafwa, onkao mambo, wingijisha bujimuku pa kwibajimbaika. Na mambo a kuba’mba twalengelwe’mba tukekalenga myaka ne myaka, kechi tukeba kufwa ne. (Sapwi. 3:11) Onkao mambo, tumona lufu kuba’mba ke mulwanyi.—1 Ko. 15:26.

6-7. (a) Nanchi Satana wakonsheshe kufya bukine pa mambo a kimweka inge muntu wafwa nyi? Lumbululai. (b) Bukine bwa mu Baibolo bwitukwasha byepi kubula kuchina bantu bafwa?

⁶ Nangwa kya kuba Satana ubena kutwala bantu mungi, pano bino, wakankalwa kufya bukine pa mambo a lufu. Luno bantu bavula bayuka bukine kabiji bafunjisha byamba Baibolo pa bikala bantu inge bafwa ne luketekelo lwa bantu bafwa. (Sapwi. 9:5, 10; Byu. 24:15) Buno bukine bwitutekenesha ne kwitukwasha kubula kuchina lufu ne kimweka inge muntu wafwa. Kechi tuchina bafu ne, kabiji kechi twakamwa’mba kuji bintu byatama bibena kupitamo balongo betu bafwa ne. Twayuka kuba’mba kechi bomi ne, kabiji kechi bakonsha kukozha muntu mumi ne. Kijitu nobe balaala tulo tukatampe. (Yoa. 11:11-14) Kabiji twayuka kuba’mba bantu bafwa kechi bayuka bibena kwenda kimye ne. Onkao mambo, kimye kya lusanguko, nangwatu boba bafwile kala kene bakamonatu nobe papitatu ka kimye kacheche.

⁷ Nanchi kechi mwaswa kuba’mba bukine pa bikala bantu bafwa kechi bwakobankana ne, kabiji kechi bwakatazha kumvwisha nenyi? Buno bukine bwapusana bingi na bubela bwa kwa Satana bubena kuvulañanya bantu. Kununga pa kutwala bantu mungi, buno bubela buleta mwenga pa Mulenga wetu. Pa kuba’mba tuyuke bintu byatama byaleta Satana, tusakukumbula ano mepuzho: Bubela bwa kwa Satana bwaleta byepi mwenga pa jizhina ja Yehoba? Bwalengela byepi bantu kubula kunemeka kitapisho kya bukuzhi bwapaine Kilishitu? Bwaletela byepi bantu bulanda ne buyanji?

8. Byonka byaamba Yelemiya 19:5, bubela bwa kwa Satana pa bantu bafwa buleta byepi mwenga pe Yehoba?

⁸ Bubela bwa kwa Satana pa bikala bantu bafwa bwaleta mwenga pa jizhina ja Yehoba. Buno bubela bwavwangamo ne lufunjisho lwa bubela lwa kuba’mba bafwa baya na kuyanda mu mujilo. Luno lufunjisho luleta mwenga pe Lesa. Mu ñanyi jishinda? Luno lufunjisho lulengela bantu kumona Lesa wa butemwe amba wakanama byonka biji Diabola. (1 Yoa. 4:8) Kino kimulengela kumvwa byepi? Kabiji kyakilamo kunema, luno lufunjisho lulengela Yehoba kumvwa byepi? Twayukishatu bulongo kuba’mba Lesa washikwa byubilo byonse bya bumbanzhi.—Tangai Yelemiya 19:5.

9. Bubela bwa kwa Satana bulengela bantu kumona byepi kitapisho kya bukuzhi kyapaine Kilishitu byonka byaamba Yoano 3:16 ne 15:13?

⁹ Bubela bwa kwa Satana pa mambo a lufu bulengela bantu kubula kunemeka kitapisho kya bukuzhi kyapaine Kilishitu. (Mat. 20:28) Bubela bwa kwa Satana bukwabo ke bwa kuba’mba bantu baji na mweo ubula kufwa. Umvwe byo byo kiji, ko kuba’mba bantu baji na bumi bwa myaka ne myaka. Kabiji inge kiji bino, Kilishitu inge kechi waishile na kupana bumi bwanji kwikala bukuzhi bwetu pa kuba’mba tukekala na bumi bwa myaka ne myaka. Vulukainga kuba’mba kitapisho kya kwa Kilishitu kyo kiyukilo kya butemwe bukatampe bo bamwesheshe ku bantu. (Tangai Yoano 3:16; 15:13.) Fwanyikizhai Yehoba ne Mwananji byo bomvwa pa mafunjisho alengela buno bupe bwanema kumweka nobe kechi bwanema ne.

10. Bubela bwa kwa Satana pa lufu buletela byepi bantu bulanda ne lumanamo?

¹⁰ Bubela bwa kwa Satana buletela bantu bulanda ne buyanji. Bansemi babena kujila mwanabo wafwa bakonsha kwibabuula’mba Lesa wasenda mwanabo mwiulu, kampe kuya na kwikala malaika. Nanchi buno bubela bwa kwa Satana bwakonsha kukepeshako bulanda nyi, inyi bulengelatu bulanda kubayilako? Lufunjisho lwa bubela lwa mujilo wa helo belwingijisha kumwesha’mba kijitu bulongo kumanyika bantu, kubikapotu ne kusokela bantu pa bichi bakananga mafunjisho a chechi. Kwesakana na buku umo waamba pa kije kya mambo kya bena Spain, aba bo bapele mwingilo wa kumanyika bantu, baitabijile’mba kumanyika bantu bakaine mafunjisho a chechi “kwamwesheshenga bantu byo bakamanamanga mu mujilo wa helo wa myaka ne myaka” pa kuba’mba balapile saka bakyangye kufwa ne kubula kuya ku mujilo wa helo. Mu byalo byavula, bantu bapopwela bashakulu babo bafwa, kwibanemeka, ne kwibalomba kuba’mba bebapeshe. Bakwabo nabo bakeba kusangajika bashakulu babo bafwa kuchiina’mba bakebamanyikanga. Kyatamakotu ke kya kuba’mba mafunjisho a bubela a kwa Satana kechi atekenesha bantu ne. Pakuba aletatu bijikila ne moyo.

11. Balongo betu nangwa balunda netu bakonsha kwitukanjikizha byepi kulala mafunde a mu Mambo a Lesa?

¹¹ Kutemwa Lesa ne Mambo anji kwitukwasha kukookela Yehoba nangwatu inge balongo betu nangwa balunda netu kebetukanjikizhe kwivwanga mu bisho byakanya Binembelo pa bantu bafwa. Bakonsha ne kukeba kwitulengesha bumvu kupichila mu kwamba’mba kechi twatemwa muntu wafwa nangwa kumunemeka ne. Nangwa bakonsha kwamba’mba byubilo byetu bikalengela muntu wafwa kubwela na kumanyika bashala bomi. Twakonsha kuzhikijila byepi bukine bwa mu Baibolo? Akimonai byo mwakonsha kwingijisha mafunde a mu Baibolo alondelapo.

12. Ñanyi bisho bimo byo boba inge muntu wafwa byo bakanya mu Binembelo?

¹² Kanai kulondela mafunjisho ne bisho byabula mu Binembelo. (2 Ko. 6:17) Pa makuji a  Caribbean, bavula baitabila kuba’mba inge muntu wafwa, “kipuku” kishala na kumanyika bonse bamubanga byatama. Buku umo waambile’mba kino “kipuku” kyakonsha ne “kumanyika kimasamasa kyonse.” Mu Africa muji kisho kya kufya bimbonyi bya mu nzubo ya muntu wafwa ne kufya bipikichala byanji. Mambo ka o bobila bino? Bamo bamba’mba bafwa kechi bafwainwa kwimona abo bene ne. Byo tuji bakalume ba Yehoba, kechi twitabila mafunjisho a bubela nangwa kwivwanga mu byubilo bitundaika bubela bwa kwa Satana ne.—1 Ko. 10:21, 22.

13. Kwesakana na byaamba Yakoba 1:5, mwafwainwa kuba byepi inge kechi mwayuka bulongo inge kya kuba akyo kisho kyatama ne?

¹³ Inge kechi mwayuka bulongo inge kya kuba akyo kisho kyatama ne, lombai kwi Yehoba kuba’mba emupe maana. (Tangai Yakoba 1:5.) Kabiji mwafwainwa kukebakeba bishinka mu mabuku etu. Inge kyakonsheka, mwafwainwa kwipuzhako ne bakulumpe baji mu kipwilo kyenu. Kechi bakemubuula bya kuba ne, bino bakemubuula mafunde a mu Baibolo, nabiji o twisambapo mu uno mutwe. Inge mwauba bino, mukekala na “milangwe,” kabiji ino milangwe ikemukwasha “kuyuka kyawama ne kyatama.”—Hebe. 5:14.

14. Twakonsha kuchinuzhuka byepi kutuntwisha bantu?

¹⁴ “Bintu byonse saka mwibyubila lukumo lwa Lesa. Kechi mwikale bya kwituntulako . . . ne.” (1 Ko. 10:31, 32) Saka tukyangye kufuukulapo kwivwanga mu kisho kimo, twafwainwa kulanguluka pa bintu byo tufuukulapo byo bakonsha kwibimona ku bantu, kikatakata bakwetu bena Kilishitu. Kechi tukeba kutuntwisha bakwetu ne. (Mako 9:42) Kabiji kechi tukeba kutuntwisha bantu babula Bakamonyi ne. Butemwe buketutundaika kwisamba nabo mu mushingi, kabiji kuba bino kutumbijika Yehoba. Kechi tukeba kutoboka na bantu nangwa kwendeleka bisho byabo ne. Vulukainga kuba’mba butemwe buji bingi na bulume. Inge ketumweshe butemwe mu jishinda jawama ne mushingi, twakonsha kulengela bantu betwimena ku ntundwa kufwomoka.

15-16. (a) Mambo ka o kyawamina kubuulañena jimo bintu byo twaitabilamo? Shimikizhaipo kyamwekele. (b) Byambo bya kwa Paulo byanembwa pa Loma 1:16 twakonsha kwibingijisha byepi?

¹⁵ Bantu bekala mu nyaunda yenu bafwainwa kuyuka’mba mwi Bakamonyi ba kwa Yehoba. (Isa. 43:10) Inge mulongo wenu wafwa, balongo benu bakwabo ne bantu bo mwikala nabo kipi kipi bakonsha kuzhingila bingi  inge mwakana kwivwangamo mu bisho bimo. Onkao mambo, kyakonsha kwimupelela kuyuka bya kuba na luno lukatazho inge mwibabuujila jimo byo mwaitabilamo. Ba Francisco bekala ku Mozambique banembele’mba: “Amiwa ne mwinakwami aye Carolina byo twafunjile bukine, twabuujile bisemi byetu kuba’mba twaleka kupopwela bafu. Lwitabilo lwetu lwaesekelwe kimye kyafwile ba bukwe babakazhi bakolojabo ba Carolina. Kuno kuji kisho kya kovwa kitumbi. Kabiji balongo ba muntu wafwa bafwainwa kulaala moba asatu pa mpunzha po baichijile mema o baovwelemo kitumbi. Boba bino bisho pa kuba’mba basangajike mupashi wa muntu wafwa. Kisemi kya ba Carolina kyakebelenga’mba nabo balaale po baichijile mema o baovwelemo kitumbi.”

¹⁶ Ba Francisco ne bakazhi babo baubile byepi? Ba Francisco balumbulwile’mba: “Na mambo a kuba’mba twatemwa Yehoba kabiji tukeba kumutokesha ku muchima, twakaine kwivwangamo mu kino kisho. Balongo ba ba Carolina bazhingijile bingi. Betupelemo mambo a kubula kunemeka muntu wafwile, kabiji baambile ne kuba’mba balongo babo kechi bakeyanga na kwitumonapo nangwa kwitukwasha ne. Na mambo a kuba’mba twalumbulwijile jimo bintu byo twaitabilamo, kechi twisambile nabo saka bazhingila ne. Balongo babo bamo betulamwijileko, ne kwamba’mba twibabuujijile jimo bintu byo twaitabilamo. Mu kuya kwa kimye, balongo ba ba Carolina batontolokele kabiji twatendekele kumvwañana jibiji. Bamo baishile ne ku nzubo yetu na kulomba mabuku alumbulula Baibolo.” Kange tumvwenga bumvu kuzhikijila bukine pa biji bantu bafwa ne.—Tangai Loma 1:16.

17. Ki ka kiketukwasha kwikala mulunda wa kine ku mukwetu mwina Kilishitu wafwisha?

¹⁷ Inge mukwetu mwina Kilishitu wafwisha mulongo wanji, twafwainwa kwingila na ngovu kwikala “mulunda wa kine . . . , mulongo ye wakonsha kuketekela mu kimye kya bya malwa.” (Maana 17:17) Twakonsha kwikala byepi “mulunda wa kine,” kikatakata ku mulongo nangwa nyenga mu kipwilo wafwisha ye babena kukanjikizha kwivwanga mu bisho byo bakanya mu Binembelo? Twayai twisambe pa mufunde abiji a  mu Baibolo akonsha kwitukwasha kuyuka bya kutekenesha wafwisha.

18. Mambo ka Yesu o ajijile, kabiji twakonsha kufunjilako ka?

¹⁸ “Jijilainga pamo na boba bajila.” (Loma 12:15) Kyakonsha kwitukatazha kuyuka byambo bya kwamba ku muntu uji na bulanda. Nangwa kya kuba kechi twayuka bya kwamba ne, inge twajila, bakonsha kumona’mba twibata muchima. Mulunda wa kwa Yesu aye Lazalasa byo afwile, Maliya, Mata ne bantu bakwabo bajijile. Byo papichile moba ana Yesu wafikile, kabiji naye “wajijile ne mipolo,” nangwa kya kuba wayukile’mba usakumusangula Lazalasa. (Yoa. 11:17, 33-35) Kujila kwajijile Yesu kumwesha Shanji byo aumvwine pa lufu lwa kwa Lazalasa. Kabiji kino kisemi byo kyamwene mipolo ya kwa Yesu, bayukile kuba’mba wibatemenwe bingi, kabiji kyatekeneshe Maliya ne Mata. Ne atweba inge balongo mu kipwilo bamona’mba twibatemwa ne kwibata muchima, bakayuka’mba kechi baji bunke ne, baji na balunda ba kine.

19. Twakonsha kwingijisha byepi kinembelo kya Musapwishi 3:7 pa kutekenesha mukwetu mwina Kilishitu uji na bulanda?

¹⁹ “Kimye kya kuzhindama ne kimye kya kwamba.” (Sapwi. 3:7) Jishinda jikwabo ja kutekenesheshamo mukwetu mwina Kilishitu uji na bulanda ke kutelekesha. Mwafwainwa kuleka mulongo wenu waamba byo abena kumvwa, kabiji kechi mwafwainwa kuzhingila na mambo a ‘kwabauka’ ne. (Yoba 6:2, 3) Wakonsha kwikala na bijikila na mambo a bintu bibena kumukanjikizha balongo banji babula Bakamonyi. Onkao mambo, lombelai nanji pamo. Sashijilai Mwine ‘umvwa milombelo’ kuba’mba amupe bulume ne kumukwasha kulanguluka bulongo. (Sala. 65:2) Inge kyakonsheka, tangilai pamo Baibolo. Nangwa kutanga kibaaba kimo kyawama mu mabuku etu, nabiji jishimikila ja bwikalo.

20. Tukesamba pa ka mu mutwe walondelapo?

²⁰ Tusanta bingi pa kufunda bukine pa bikala bantu inge bafwa ne luketekelo luji na bonse baji mu bilende bya kivuluko. (Yoa. 5:28, 29) Onkao mambo, twayai tuzhikijilenga bukine bwa mu Baibolo ne kubuulako bantu kimye kyonse. Mutwe walondelapo ukamba pa jishinda jikwabo Satana jo engijisha pa kulengela bantu kubula kuyuka bukine. Jino jishinda ke kupopwela mipashi. Tukamona ene mambo o twafwainwa kuchinuzhukila bisho ne bya kisangajimbwe bitundaika kupopwela bandemona.