1-2. Ñanyi kifwanyikizho kyakonsha kwitukwasha kuyuka byo twakonsha kulondela mu ngayo ya kwa Yesu?

FWANYIKIZHAI kuba’mba muji pa jibumba ja bantu babena kuya ku mpunzha imo kabiji mubena kwenda mu jishinda muji busenga bwavula bingi. Babena kwimutangijila ku muntu wayuka bya kwenda bulongo mu yoyo mpunzha. Byo abena kwenda ubena kusha ngayo nangwa’mba mo abena kunyanta maulu mubena kushala mwamweka. Kokyakayanga, uno muntu ubena kwimutangijila wimushamo waleka ne kumweka. Bino kechi mwaakamwa ne. Pakuba anweba ne bakwenu bo muji nabo mwatwajijila kulondela bulongo mu maulu anji.

² Ne atweba bena Kilishitu ba kine, tubena kwikala mu ntanda yatama bingi iji nobe jishinda jiji bingi na busenga. Kyawamakotu ke kya kuba’mba Yehoba witunengezhezha Ntangi walumbuluka, Mwananji, Yesu Kilishitu, kabiji twakonsha kulondela bulongo mu ngayo yanji. (1 Pe. 2:21) Buku umo waamba pa Baibolo waamba’mba Petelo waesakenye Yesu ku ntangi. Byonkatu mwanyanta maulu a muntu ubena kutangijila bakwabo byo mushala mubena kumweka, ne Yesu witushila ngayo ya kulondela. Twayai tukumbule ano mepuzho asatu pa kulondela mu ngayo ya kwa Yesu: Kulondela mu ngayo ya kwa Yesu kulumbulula ka? Mambo ka o twafwainwa kubila kino? Kabiji twakonsha kulondela byepi mu ngayo yanji?

3. Kulondela mu ngayo ya muntu kulumbulula ka?

³ Kulondela mu ngayo ya muntu kulumbulula ka? Mu Baibolo, byambo bya kuba’mba “kwenda” ne “maulu” bimye bimo bilumbulula bintu byuba muntu mu bwikalo bwanji. (Nte. 6:9; Sala. 44:18) Jishinda muntu jo ekelamo bwikalo bwanji twakonsha kwijesakanya ku maulu ashala anembeka mu jishinda nangwa’mba ngayo yanji. Onkao mambo, kulondela mu maulu a muntu nangwa’mba mu ngayo yanji kulumbulula kulondela bwikalo bwanji.

4. Kulondela mu ngayo ya kwa Yesu kulumbulula ka?

 ⁴ Pano nanchi kulondela mu ngayo ya kwa Yesu kulumbulula ka? Mu ñambilo yapeela, kulondela mu ngayo yanji kulumbula kulondela byubilo byanji. Mu kinembelo paimena uno mutwe, mutumwa Petelo waambilenga kikatakata pa kulondela Yesu byo achinchikile lumanamo. Pano bino, kuji bintu byavula byaubile Yesu byo twafwainwa kulondela. (1 Pe. 2:18-25) Kya kine, bwikalo bwa kwa Yesu bonse, ko kuba’mba bintu byonse byo aambile ne byo aubile, byo byo twafwainwa kulondelanga.

5. Nanchi bantu bambulwa kulumbuluka bakonsha kulondela mu ngayo ya kwa Yesu nyi? Lumbululai.

⁵ Byo tuji bantu bambulwa kulumbuluka, nanchi kine kyakonsheka kulondela mu ngayo ya kwa Yesu nyi? Ee, kyakonsheka. Vulukai kuba’mba Petelo witutundaika ‘kulondela bulongo mu ngayo ya kwa Yesu,’ kechi kulondelatu suka mu ngayo yanji ne. Umvwe twalondela bulongo mu ngayo yanji, ko kuba’mba kwibikako papelela bulume bwetu nangwa kya kuba twi bambulwa kulumbuluka, kikamwesha’mba tubena kukookela mukambizho wa mutumwa Yoano wa kuba’mba: ‘Mwafwainwa kwendanga byonka byo aendanga Yesu.’—1 Yoa. 2:6.

6-7. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba kulondela mu ngayo ya kwa Yesu kuketukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba?

⁶ Kulondela mu ngayo ya kwa Yesu kuketukwasha kwikala balunda bawama na Yehoba. Mambo ka o twaambila bino? Kitanshi, Yesu waikalanga bwikalo butokesha Lesa ku muchima. (Yoa. 8:29) Onkao mambo, inge twalondela mu ngayo ya kwa Yesu, tukasangajikanga muchima wa Yehoba. Kabiji twakonsha kushiinwa kuba’mba Shetu wa mwiulu wa butemwe ukafwenya kwipi na bantu bebikako kwikala balunda nanji.—Yako. 4:8.

⁷ Kya bubiji, Yesu walondelangatu suka suka byubilo bya Shanji. O ene mambo o aambijile’mba: “Awa wammona, wamona ne Batata.” (Yoa. 14:9) Twakonsha kulondela byubilo bya kwa Yesu ne jishinda jo akwashishangamo bantu. Waumvwijile lusa muntu wajinga na mbumba, waubijile kifyele  mwanamukazhi wajinga na kikola kyatama kya kupita mashi, kabiji waumwijile lusa bantu bafwishishe balongo babo. Umvwe twalondela Yesu, ko kuba’mba tubena kulondela ne Yehoba. (Mako 1:40, 41; 5:25-34; Yoa. 11:33-35) Umvwe ke twibikeko kulondela byubilo bya Yehoba, bulunda bwetu ne aye bukakoselako.

8. Lumbululai kulondela mu ngayo ya kwa Yesu byo kuketukwasha “kushinda” pano pa ntanda.

⁸ Kulondela mu ngayo ya kwa Yesu kwitukwasha kubula kulabikwa na bintu bya mu ino ntanda yatama. Bufuku bwapeleleko pano pa ntanda, Yesu waambile’mba: “Amiwa nepashinda pano pa ntanda.” (Yoa. 16:33) Walumbulwilenga’mba wakaine kulondela ndangulukilo, bikonkwanyi ne byubilo bya bantu ba mu ino ntanda. Yesu watwajijile kuta muchima pa kine kintu kyo aishijile pano pa ntanda, ko kuba’mba kubingisha Yehoba. Nga atweba? Mu ino ntanda muji bintu byavula bingi byakonsha kwitulabika. Bino inge twaikala nobe Yesu ne kuta muchima pa kuba kyaswa muchima wa Yehoba, ne atweba ‘tukepashinda’ pano pa ntanda.—1 Yoa. 5:5.

9. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba tutwajijile kwenda mu jishinda jaya ku bumi bwa myaka ne myaka?

⁹ Kulondela mu ngayo ya kwa Yesu kuketulengela kwikala na bumi bwa myaka ne myaka. Kimye nsongwalume munonshi kyo aipwizhe bintu byo afwainwe kuba pa kuba’mba akekale na bumi bwa myaka, Yesu wakumbwile’mba: “Wiye undondelenga.” (Mat. 19:16-21) Bayudea bamo babujile kumwitabila amba ye Kilishitu, Yesu wibambijile’mba: “Mikooko yami yumvwa jiwi jami . . . kabiji indondela. Nkeipa bumi bwa myaka ne myaka.” (Yoa. 10:24-29) Nikodema wajinga wa mu kije kya Saniedilini kabiji wakebelenga kuyukilapo byavula pa mafunjisho a kwa Yesu. Yesu wamubuujile’mba aba “bamwitabila” bakekala “na bumi bwa myaka ne myaka.” (Yoa. 3:16) Tumwesha’mba twaitabila mwi Yesu kupichila mu kwingijisha bintu byo afunjishe ne kulondela byubilo byanji. Umvwe twauba bino, tukatwajijila kwenda mu jishinda jitwala ku bumi bwa myaka ne myaka.—Mat. 7:14.

10. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba ‘tuyuke’ Yesu bulongo? (Yoano 17:3)

¹⁰ Saka tukyangye kutendeka kulondela mu ngayo ya kwa Yesu, patanshi twafwainwa kumuyuka bulongo. (Tangai Yoano 17:3.) Pa kuba’mba ‘tuyuke’ Yesu, twafwainwa kutwajijila na kufunda byavula pe aye. Twafwainwa kumuyuka bulongo kupichila mu kufunda pa byubilo byanji, byo alanguluka, ne malamuna anji. Nangwa kya kuba twabanda mu bukine, twafwainwa kutwajijila kufunda pe Yehoba ne Mwananji pa kuba’mba twibayuke bulongo.

11. Mu mabuku ana a Mambo Awama muji ñanyi bintu?

¹¹ Pa kuba’mba etukwashe kuyuka Mwananji, Yehoba wabikilemo mu Mambo anji mabuku ana a Mambo Awama. Mu mabuku a Mambo Awama mwanembwa jishimikila ja bwikalo ne mwingilo wa kwa Yesu. Ano mabuku etubuula bintu byaambile Yesu ne byo aubile, kabiji etusolwela ne byo aumvwanga. Ano mabuku ana etukwasha kulanguluka pa byubilo bya kwa Yesu. (Hebe. 12:3) Mu ano mabuku muji ngayo yashile Yesu. Onkao mambo,  kufunda mabuku a Mambo Awama kuketukwasha kuyuka bulongo Yesu. Kikafumamo, tukalondelanga bulongo mu ngayo yanji.

12. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tumwenemo mu mabuku ana a Mambo Awama?

¹² Pa kuba’mba tumwenemo mu Mambo Awama, twafwainwa kuba byavula kechi kutangatu ne. Twafwainwa kwikalanga na kimye kya kwiafunda ne kulangulukishapo. (Esakanyaiko Yoshua 1:8.) Twayai twisambe pa bintu bibiji byakonsha kwitukwasha kulanguluka pa Mambo Awama ne kwingijisha byo tutangamo.

13. Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba mumvwishe mashimikila a mu Mambo Awama?

¹³ Kitanshi, fwanyikizhainga bintu biji mu mashimikila a mu Mambo Awama. Monainga ne kumvwa bintu byamwekelenga. Pa kuba’mba mube bino, ingijshainga mabuku anengezha jibumba ja Yehoba. Langulukai pa bintu byamwekele byo batendekelapo kwamba nangwa byalondelapo kufuma pa byo mubena kutanga. Kebelaipo bishinka bikwabo pa bantu ne mapunzha o batongola mu jishimikila jo mubena kutanga. Esakanyai jishimikila jo mubena kufundapo ku jishimikila jikwabo mu buku mukwabo wa Mambo Awama jaamba pa kyonkakyo kintu kyamwekele kyo mubena kufundapo. Bimye bimo nnembi umo wa Mambo Awama wakonsha kubikamo kishinka kimo kyashilepo mukwabo.

14-15. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba twingijishenga bintu byo tufunda mu Mambo Awama mu bwikalo bwetu?

¹⁴ Kya bubiji, ingijishainga byo mufunda mu mashimikila a mu Mambo Awama mu bwikalo bwenu. (Yoa. 13:17) Inge mwapwisha kufunda pa jishimikila jimo ja mu Mambo Awama, iipuzhai anweba bene amba: ‘Kujipo kintu kimo kyo nafunjilako ku jino jishimikila kyo nakonsha kwingijisha mu bwikalo bwami nyi? Nakonsha kwingijisha byepi jino jishimikila kukwashako muntu mukwabo?’ Langulukaipo muntu umo ye mwayuka, apa bino pa kimye kyafwainwa, mwamubuulako kishinka kyo mwafunjile. Mwafwainwa kuba bino mu jishinda jawama kabiji jimwesha mushingi.

¹⁵ Twayai tumone byo twakonsha kwingijisha bino bintu bibiji byo twafunda. Tusa kwisamba pa jishimikila ja mwanamukazhi wafwilwa muyanji Yesu ye amwene mu nzubo ya Lesa.

16. Lumbululai bintu byamwekele byanembwa pa Mako 12:41.

¹⁶ Fwanyikizhai bintu biji mu jino jishimikila. (Tangai Mako 12:41.) Langulukai pa kyamwekele. Pajinga pa Nisanyi 11, mu 33 C.E. saka kwashalatu moba acheche Yesu kumwipaya. Yesu waikele kimye kyabaya bingi na kufunjisha mu nzubo ya Lesa. Bantangi ba bupopweshi bamwimenejile kya kine kine kuba’mba aleke kufunjisha. Patanshi, bamo mwi abo bamwipwizhe ko afumishe luusa lwa kuba bintu byo aubilenga. Bakwabo bamwipwizhenga mepuzho o balangulukilenga’mba usa kukankalwa kukumbula. (Mako 11:27-33; 12:13-34) Kepo Yesu ayile ku lubaji lukwabo lwa nzubo ya Lesa. Kyamweka wayile pa mpunzha patelwanga’mba Kipango kya Banabakazhi, kabiji wamwene tubilambwilo twajinga ku bibumbulu bya kino kipango. Waikele panshi watendeka ne kumona bantu byo babikilengamo mali mu tuno tubilambwilo. Wamwene banonshi bavula saka babikamo mali a muwayawaya avula. Kampe waumvwinenga ne byo avuminenga pa kuponena mu tubilambwilo.

17. Mwanamukazhi muyanji wafwilwa watongolwa pa Mako 12:42 waubile byepi?

¹⁷ Tangai Mako 12:42. Byo papichile ka kimye, Yesu wamwene mwanamukazhi umo. Uno mwanamukazhi wajinga muyanji kabiji wafwaijilwe. (Luka 21:2) Bwikalo bwanji bwakatezhe bingi, kabiji kyamweka kechi wajinga na mali avula a kupotamo bintu byo akajilwe ne. Pano bino, wayile ku kakilambwilo kamo ne kutayamo tumali twa muwayawaya tubiji. Kabiji kyamweka kechi twaumvwanyikile ne byo twaponejilemo ne. Yesu wayukile mali uno mwanamukazhi o atayile mu kakilambwilo. Watayilemo tumali twa muwayawaya tubiji twakepesha to baingijishanga pa kyo kya kimye. Ano mali kechi afikijilemo ne kupota katela kamo ne, nangwa kya kuba ko kañonyi ko bapoteshanga pa mutengo wakepa bingi.

18. Kwesakana na byaamba Mako 12:43, 44, Yesu waambile’mba ka pa mali apaine mwanamukazhi wafwilwa?

¹⁸ Tangai Mako 12:43, 44. Yesu waumvwine bingi bulongo pa kyaubile uno mwanamukazhi wafwilwa. Onkao mambo, waichile baana banji ba bwanga ne kwamba pa kyaubile uno mwanamukzhi wafwilwa amba: “Uno mwanamukazhi wafwilwa muyanji watayamo mali avula kukila bonse.” Kabiji walumbulwile’mba: “Bonse [kikatakata banonshi] batayamo o bafumya pa bintu byabo byavula, pakuba uno mwanamukazhi nangwa kya kuba muyanji, watayamo mali anji onse o ajinga nao a kwikwashishamo.” Uno mwanamukazhi wafwilwa byo apaine tumali tonse to ajinga nato, kyamwesheshe kuba’mba waketekejile mwi Yehoba kumulama.—Sala. 26:3.

19. Ñanyi lufunjisho lwanema lo twakonsha kufunjilako ku byambo byaambile Yesu pa mwanamkazhi wafwilwa muyanji?

¹⁹ Ingijishai jino jishimikila mu bwikalo bwenu. Iipuzhai anweba bene amba, ‘Nafunjilako ka ku byambo byaambile Yesu pa mwanamukazhi wafwilwa?’ Langulukai pa yewa mwanamukazhi wafwilwa. Kyamweka wakebelenga kupana byavula kwi Yehoba. Pano bino, waingijile papelejile bulume bwanji; wapaine kwi Yehoba bintu byanji byawamisha. Kabiji Yesu wayukile kuba’mba mali apaine uno mwanamukazhi anemene bingi kwi Shanji. Kino kyo kintu kyanema kyo tufunjilako: Yehoba utemwa bingi inge twamupa bintu byawamisha, ko kuba’mba kumwingijila na muchima yense ne na mweo yense. (Mat. 22:37; Kolo. 3:23) Yehoba umvwa bingi bulongo inge witumona byo tubena kwingila papelela bulume bwetu. Jino jifunde jingila ne ku kubaya kwa kimye ne ngovu yo twingijisha pa kumupopwela, nabiji kwingila mwingilo wa kusapwila ne kupwila.

20. Mwakonsha kwingijisha byepi lufunjisho lwanema lo twafunjilako ku jishimikila ja mwanamukazhi wafwilwa? Ambaiko bantu bamo bo mwakonsha kutundaika.

²⁰ Mwakonsha kwingijisha byepi lufunjisho lo twafunda ku jishimikila ja mwanamukazhi wafwilwa? Langulukai pa bantu bakonsha kutundaikwa  inge mwibavululamo kuba’mba Yehoba umvwa bingi bulongo pa bintu byo bamubila papelela bulume bwabo. Abya mwayukapo nyenga wakoma wizhachisha nangwa ulanguluka’mba kechi wanema ne, na mambo a kuba’mba kechi uji na butuntulu bwa mubiji wawama nangwa bulume bwa kwingila mwingilo byonka byo aingilanga kala nenyi? Nangwa mwakonsha kuvulukapo mulongo uji na kikola kibula kupwa ulefulwa na mambo a kuba’mba kechi wakonsha kuya na kupwila ku Nzubo ya Bufumu kimye kyonse nenyi? Mwafwainwa kukwasha bantu ba uno mutundu kupichila mu kwamba byambo “byawama byonka bikomesha bantu.” (Efi. 4:29) Babuulaiko kintu kyanema kyo twafunjilako ku jishimikila ja mwanamukazhi wafwila muyanji. Byambo byenu bya lutundaiko byakonsha kwibavululamo kuba’mba Yehoba usanta bingi inge twamupa bintu byetu byawamisha. (Maana 15:23; 1 Tesa. 5:11) Umvwe ke mutakaike bakwenu pa byo babena kupana kwi Yehoba bintu byabo byawamisha, nangwa bimweke kukepa byepi, ko kuba’mba mubena kulondela bulongo mu ngayo ya kwa Yesu.

21. Mwafuukulapo kutwajijila kuba ka?

²¹ Tusanta bingi pa mashimikila aji mu Mambo Awama etulumbulwila bishinka byavula pa bwikalo bwa kwa Yesu, mambo etukwasha kulondela bulongo mu ngayo yanji. Twafwainwa kwibikila mutanchi pa lufunjisho lwa pa bunke nangwa pa Kupopwela kwa Kisemi wa kufunda mabuku a Mambo Awama. Twayai tuvulukenga’mba pa kuba’mba tumwenemo mu kufunda ano mabuku, twafwainwa kufwanyikizhanga ano mashikila ne kwingijisha byo tufundamo mu bwikalo bwetu. Twafwainwa kulondelanga byaubile Yesu, bino twafwainwa ne kumvwina byo aambile. Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa byo twakonsha kufunjilako ku byambo byapeleleko byaambile Yesu saka akyangye kufwa.