Nasemenwe mu 1955. Twasemenwe banabalume basatu kabiji yami najinga mukala. Nakomejile kwipi na kitulu kyaikajila ku bulenge bwa Finland, mpunzha yo batela luno amba muzhi wa Vantaa.

Bamama babatizhiwe ne kwikala Bakamonyi ba kwa Yehoba myaka icheche saka nkyangye kusemwa. Nangwa byonkabyo, batata kechi bakebanga kufunda bukine ne, kabiji kechi baswishanga bamama kwitufunjisha Baibolo atweba baana nangwa kwitusenda ku kupwila ne. Onkao mambo, bamama betufunjishanga mafunjisho atanshi a mu Baibolo inge batata bafumapo.

Kufumatu ku bwanyike bwami, nakookelanga Yehoba. Byo najinga na myaka itanu na ibiji, mufunjishi wazhingijile bingi mambo nakaine kuja tumakeke twa tucheche to balengele na mashi twa ku Finland to batela’mba verilättyjä. Wamfiine mu mabuta na kuboko kumo kuba’mba ngasame, kabiji ku kuboko kukwabo wakwachile foloko kwajinga kakibese ka keke ne kutendeka kunchichimika mu kanwa. Pano bino, napaakwile foloko mu kuboko kwanji.

Byo najinga na myaka 12, batata bafwile. Batata byo bafwile, nakasulukile kupwila. Balongo mu kipwilo bammwesheshe butemwe ne kifyele kabiji kino kyandengejile kukosesha bulunda bwami ne Yehoba. Natatwile kutanga Baibolo pa juba pa juba ne kufunda mabuku etu alumbulula Baibolo. Kuba bino kwankwashishe kabiji nabatizhiwe saka nji na myaka 14, pa 8 August, 1969.

 Byo napwishishe sukulu wami wa ku mubiji, natendekele bupainiya bwa kimye kyonse. Byo papichiletu milungu icheche, nayile na kwingijila kwakepele basapwishi mu muzhi wa Pielavesi, mu Finland.

Mu muzhi wa Pielavesi, mo mo namonañene kimye kitanshi na nsongwakazhi aye Sirkka waikala ke mukazhami. Namutemenwe bingi mambo wajinga na byubilo byawama ne na bulunda bwakosa ne Yehoba. Wipelwile kabiji kechi watemenwe bingi bintu byavula bya ku mubiji ne. Atweba bonse babiji twakebanga bingi kwingilako pakatampe mu mwingilo wa Yehoba kabiji twaingilanga mwingilo yense ye betupanga mu jibumba janji. Twisongwele pa 23 March, 1974. Byo twisongweletu, kechi twayile ponkapotu na kukokoloka ne, pakuba twashajile na kwingijila mu muzhi mucheche wa Karttula, mwakepele basapwishi ba Bufumu.

Kufumatu kimye kyo twisongwele, bintu Yehoba byo etubijilenga byamwesheshe’mba uketupanga bintu byonse byo tukeba mu bwikalo inge twatangizhako Bufumu bwanji. (Mat. 6:33) Byo twajinga mu muzhi wa Karttula, kechi twajinga na motoka ne. Patanshi, twaendangatu na nkinga. Kwatalalanga bingi mu bañondo ba mashika. Pa kuba’mba tusapwilenga bulongo mu nyaunda ya kipwilo yabaya, twafwainwe kwikala na motoka. Pano bino, kechi twajinga na mali a kupota motoka ne.

Kwa kubula nangwa kuketekelatu ne, kolojami wamulume wayishile na kwitufwakesha. Witupele motoka wanji. Walipijile jimo musonko. Atweba twapotejilengamotu manyi. Pano twaikele na motoka ye twakebelenga.

Yehoba witukwashishenga kabiji kyamwesheshetu patooka kuba’mba witupelenga bintu byonse byo twakebelenga mu bwikalo bwetu. Kintu kyo twateshepo muchima ke kwingila mwingilo wanji wa Bufumu.

Byo twajinga ku Sukulu wa Mwingilo wa Bupainiya mu 1978, mufunjishi wetu aye Raimo Kuokkanen, a witutundaikile kuya ne ku Sukulu wa Gileada. Onkao mambo, twatendekele kufunda mulaka wa Kizungu pa kuba’mba tukaye ku Sukulu wa Gileada. Nangwa byonkabyo, mu 1980, saka tukyangye kunemba mapepala a kwipwizhapo kuya ku Sukulu wa Gileada, betutumine kuya na kwingijila pa ofweshi wa musampi wa ku Finland. Pa kyokya kimye, ba mu kisemi kya Betele kechi bebaswishanga kuya ku Sukulu wa Gileada ne. Twakebelenga kwingijila konse Yehoba ko akebelenga’mba twingijile, kechi ko twakebelenga atweba bene ne. Onkao mambo, twaswile kuya.  Nangwa byonkabyo, twatwajijile kufunda mulaka wa Kizungu mambo twayukile’mba kulutwe bakonsha kwitwita ku Sukulu wa Gileada.

Jibumba Jitangijila jaswishishe bengijila pa Betele kutendeka kuya na kutanwa ku Sukulu wa Gileada. Ponkapotu, twanembele mapepala a kwipwizhapo kuya ku Sukulu wa Gileada. Kino kechi kyalumbulwilenga’mba kechi twajinga na lusekelo kwingijila pa Betele ne. Twajinga bingi na lusekelo. Twakebelenga kwipana ne kuya na kwingijila kwakepele basapwishi. Betwichile ku Sukulu wa Gileada wa nambala 79 kabiji twapwishishe mu September 1985. Betutumine kuya na kwingijila ku Colombia.

Mu kyalo kya Colombia, patanshitu twaingijilenga pa ofweshi wa musampi. Naingijile uno mwingilo ye bampele kwesakana na papelejile bulume bwami. Bino pa kupitapo mwaka umo saka tukiji pa musampi, nakebelenga’mba bampeko mwingilo mukwabo. Kino kyo kyajinga kimye kitanshi kabiji kyapeleleko mu bwikalo bwami kulomba’mba bampeko mwingilo mukwabo wapusanako. Onkao mambo, betutumine kuya na kwingila mwingilo wa bumishonale mu muzhi wa Neiva, mu kibunji kya Huila.

Natemenwe bingi mwingilo wa kusapwila. Byo naingijilenga mwingilo wa bupainiya saka nji katanda mu Finland, pa bimye bimo nasapwilanga kutendeka lukelo ne byo jizhika. Kabiji nangwatu byo twisongwele, Sirkka ne amiwa twazhikishanga juba na kusapwila. Bimye bimo byo twayanga na kusapwila mu manyaunda mwalepa, twalaalanga mu motoka wetu. Kino kitulengelanga kulaajila pepi pa kuba’mba tubuuke lukelokelo ne kutendeka mwingilo wetu wa kusapwila.

Byo twaingijilenga mwingilo wa bumishonale, twatendekele jikwabo kwingila na mukoyo mwingilo wa kusapwila byonkatu byo twaingilanga kala. Kipwilo kyetu kyakomejilengako kabiji balongo ne banyenga mu Colombia betunemekele bingi, kwitutemwa kabiji betusanchilanga.

Kwajinga mizhi ibiji ikwabo yajinga kipikipi na muzhi wa Neiva mo twaingijilenga. Mu ino mizhi kechi mwajinga Bakamonyi ne. Nalangulukilengapo bingi pa mambo awama byo akonsheshe kufika mu ino mizhi. Nangwa byonkabyo, na mambo a malwañano ajingamo, kyakatezhe bingi bantu ba mu mizhi ikwabo nangwa mu byalo bikwabo kwikalamo. Onkao mambo, nalombelenga’mba umo wa mu ino mizhi ekale Kamonyi. Nalangulukilenga’mba uno muntu wafwainwa kwikala mu muzhi wa Neiva pa kuba’mba afunde bukine. Kabiji nalombelenga’mba uno muntu inge wabatizhiwa, wafwainwa kukosesha bulunda bwanji ne Yehoba ne kubwela kwabo na kusapwila. Kechi nayukile’mba Yehoba wajinga na jishinda jawama kukila jo nalangulukilengapo ne.

Palutwe kacheche, natendekele kufunjisha nsongwalume aye Fernando González. Waikalanga mu muzhi wa Algeciras mwabujile Bakamonyi. Fernando waendanga makilomita kukila 50 kwiya ku Neiva ku nkito. Wanengezhanga bingi bulongo bintu byo twafundanga nanji kabiji ponkapotu watendekele kutaanwa ku kupwila konse. Kutendekatu mulungu mutanshi ye twafunjile nanji, Fernando waitanga bakwabo bo aikalanga nabo mu muzhi ne kutendeka kwibafunjisha bintu byo bamufunjishenga mu Baibolo.

Fernando wabatizhiwe mu January mu 1990, bañondo batanu na umo kufuma kimye kyo atendekele kufunda Baibolo. Palutwe kacheche, waikele painiya wa kimye kyonse. Ofweshi wa musampi byo amwene kuba’mba mu muzhi wa Algeciras mwaikala Kamonyi wa mu yonka ino mpunzha, batendekele  kutumako bapainiya beikajila. Mu February mu 1992, balengele kipwilo mu uno muzhi.

Nanchi Fernando wasapwijilengatu mu uno muzhi kyapwa nyi? Ine. Panyuma ya kusongola, aye ne mukazhanji bavilukijile mu muzhi mukwabo mwabujile Bakamonyi utelwa’mba San Vicente del Caguán. Mu uno muzhi ye bavilukijilemo, balengele kipwilo kikwabo. Mu 2002, Fernando bamutongwele kwikala kalama wa mwanzo, kabiji aye ne mukazhanji Olga, batwajijila kwingila uno mwingilo kufika ne lelo jino.

Ku kino kyamwekele, nafunjile kuba’mba inge muntu ukeba kwingilapo mingilo imo mu jibumba ja Lesa, kyanema bingi kulomba kwi Yehoba pa mwingilo mwine ye abena kukeba kwingilako. Yehoba uba bintu byo twakonsha kubula kuba. Kiji bino, mambo uno ke mwingilo wanji wa kunowa kechi wetu ne.​—Mat. 9:38.

Mu 1990, betutumine mu mwingilo wa mu mwanzo. Mwanzo mutanshi ye betutuminemo wajinga muzhi mukatampe wa Bogotá. Uno mwingilo witulengejile kwakamwa bingi. Amiwa ne mukazhami twi bantutu babula kufundapotu nangwa mingilo imo yanema ne. Kechi twakomejile mu muzhi mukatampe nabiji uno muzhi wa Bogotá ne. Nangwa byonkabyo, Yehoba wafikizhe mulaye wanji uji pa Filipai 2:13 wa kuba’mba: “Lesa byo kyamutokela ku muchima, ubena kwimukosesha ne kwimupa kizaku ne bulume bwa kwingila.”

Palutwe kacheche, betutumine kuya na kwingijila mu mwanzo wa mu muzhi wa Medellín, ye naji kwambapo kala. Bantu baikalanga mu uno muzhi bapijilwe kumona bantu baendangatu na kulwa mu mikwakwa kabiji kechi baumvwanga moyo ne. Juba jimo byo nafunjishenga muntu mu nzubo yanji, naumvwine bantu saka beloza mata pangye. Naumvwine bingi moyo kankebe ne kuponena panshi. Pano bino, ye nafunjishenga Baibolo walubileko ne kulubako kabiji watwajijile kutanga jifuka. Byo apwishishe kutanga, walupukile pangye. Byo papichile kakimye kacheche, wabwelele na baana babiji kabiji wañambijile’mba: “Mundekeleko mambo, naji kuya na kusenda baana bami.”

Twaikalanga mu bizumba ne pa bimye bikwabo. Juba jimo, byo twajinga mu mwingilo wa kusapwila ku nzubo ku nzubo, mukazhami waishile lubilo ko najinga kabiji muchima wajinga ufwamo. Wañambijile’mba muntu waji kukebanga kundoza. Kino kyankumishe bingi. Nangwa byonkabyo, palutwe kacheche, twayukile’mba uno muntu wajinga na buta kechi wakebelenga kuloza Sirkka ne. Wakebelenga kuloza mwanamulume wapichilenga kwipi na ko ajinga.

Mu kuya kwa moba, twapijilwe kumona bantu baendanga na kulwa mu mikwakwa. Bakamonyi ba mu ino mpunzha bapichilenga mu bintu bya uno mutundu, betutundaikanga bingi mambo batwajijile kuchinchika. Twayukile’mba Yehoba wibakwashishenga kabiji ne atweba wakonsha kwitukwasha. Kimye kyonse twakookelanga bitubuulanga bakulumpe mu kipwilo ba ku ino mpunzha kabiji twaubanga bintu byakonsheshe kwituzhikijila ne kushila bintu byonse mu maboko a Yehoba.

Nangwa byonkabyo, bintu bimo byamwekanga kechi bitulengelanga kumvwa bingi moyo kwesakana na byo twalangulukilenga ne. Juba jimo, naumvwine nobe banabakazhi babiji babena kwituka pangye ya nzubo mo twajinga. Kechi nakebelenga kumona banabakazhi bo naumvwine nobe babena kwituka ne. Mwina nzubo wangichile kuya ko ajinga mu bukonde. Byo nafikile ko  ajinga, naumvwine kuba’mba banabakazhi bo naumvwine nobe babena kwituka, byajinga byabala bibiji byasombolwelenga banabakazhi babiji “betukilenga” bekala kipikipi.

Mu 1997, bantongwele kwikala mufunjishi wa Sukulu wa Lufunjisho lwa Mwingilo. b Naumvwanga bingi bulongo kufunjisha balongo mu uno sukulu wa Lesa. Bino kechi nalangulukangapo amba nkengilapo uno mwingilo wawama wa kufunjisha balongo mu uno sukulu ne.

Palutwe kacheche, bantongwele kwikala Kalama wa Nkambi. Byo balekeshe uno mwingilo, nabwelele jikwabo mu mwanzo. Onkao mambo, pa myaka kukila 30, naingila mwingilo wa kufunjisha mu Sukulu wa Lufunjisho lwa Mwingilo ne wa bakalama benda. Mu ino mingilo, namwenamo bintu byawama byavula bingi. Nangwa byonkabyo, kechi kyampelela kwingila ino mingilo ne. Ubai nemulumbulwile.

Kwesakana na kisemwa kyami, kechi nji na moyo ne. Kino kyankwasha bingi kwingijila pa bintu byakatazha. Nangwa byonkabyo, pa bimye bimo nkizhamotu kukeba kolola ponkapotu bintu mu bipwilo. Kabiji pa bimye bikwabo, bamo nebafundako kuba’mba bafwainwa kutemwa bakwabo ne kuyuka mwa kubila bintu bulongo na bakwabo. Nangwa byonkabyo, pa bimye bya uno mutundu kechi namweshanga byubilo byo nakebanga’mba bakwetu bekale nabyo ne.​—Loma 7:21-23.

Kimye kimo ndefulwa bingi na mambo a bintu bimo byo nkankalwa kuba bulongo. (Loma 7:24) Pa kimye kimo nalombele kwi Yehoba ne kumubuula’mba nkeba kuleka mwingilo wa bumishonale ne kubwelamo kwetu ku Finland. Pa jonkaja juba mabanga, nayile ku kupwila. Bintu byo naumvwine ku kupwila, byantundaikile kutwajijila mu mwingilo wami wa bumishonale ne kwingijila pa bintu byo nabujilenga kuba bulongo. Kufika ne lelo jino, nkivuluka Yehoba byo akumbwile lulombelo lwami. Kabiji nsanchila bingi Yehoba pa byo ankwasha kwingijila pa bintu byo nkankalwa kuba bulongo.

Amiwa ne Sirkka tusanchila bingi Yehoba pa kwitukwasha kwingila mwingilo wa kimye kyonse pa myaka yavula bingi. Kabiji nsanchila bingi Yehoba pa kumpa mwanamukazhi wantemwa kabiji wa kishinka ye naingila nanji myaka yonse.

Katatakatu nkafikizhe myaka 70 ne kuleka kufunjisha mu masukulu a Lesa ne mwingilo wa kwenda. Nangwa byonkabyo, kino kechi kindefula ne. Mambo ka? Mambo nayuka’mba bintu bitumbijika Yehoba ke kumwingijila saka twipelula ne kumwingijila na mambo a kumutemwa ne bintu byonse byawama byo etubila. (Mika 6:8; Mako 12:32-34) Kutumbijika Yehoba kechi kilumbulula’mba kanatu twaikala na mingilo yanema mu jibumba ja Lesa ne.

Kimye kyonse inge kendanguluke pa mingilo yo naingila mu jibumba ja Lesa, mvuluka kuba’mba kechi bampele ino mingilo na mambo a kuba’mba nanema kukila bakwetu nangwa’mba nafundapo mingilo imo yanema kukila bakwetu ne. Pakuba Yehoba wampele ino mingilo yonse na mambo a lusa lwanji lukatampe. Kabiji wampele ino mingilo nangwa kya kuba nakankalwanga kuba bintu bimo bulongo. Nayuka’mba ñingila ino mingilo mambo Yehoba watwajijila kunkwasha. Mu jino jishinda, bulume bwa Lesa bulumbulukila mu kubula kukosa kwami.​—2 Ko. 12:9.