1. Yehoba ukeba atweba kuba ka?

 INGE mwana wasemwa, ba mulume ne mukazhi bomvwa bingi bulongo. Nangwa kya kuba bansemi batemwa bingi uno mwana wasemwa, pano bino kechi bakeba’mba akekalengatu lukeke kwa kubula kukoma ne. Inge kyaikala bino, bansemi bakonsha kwikala bingi na bijikila. Kyo kimotu, Yehoba umvwa bingi bulongo inge twafuukulapo kufunda pe aye ne kwikala baana ba bwanga ba kwa Yesu. Pano bino, kechi ukeba atweba kuleka kufunda pe aye ne. (1 Ko. 3:1) Onkao mambo, ukeba atweba kwikala bena Kilishitu “bakoma” ku mupashi.​—1 Ko. 14:20.

2. Ñanyi bintu byo tusakufunda mu uno mutwe?

² Kwikala bena Kilishitu bakoma ku mupashi kulumbulula ka? Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba twikale bena Kilishitu bakoma ku mupashi? Kajo ka ku mupashi kakosa ketukwasha byepi kwikala na bulunda bwakosa ne Yehoba? Kabiji mambo ka o twafwainwa kubujila kukizhamo kwiketekela atweba bene? Mu uno mutwe, tusakwisamba pa mikumbu ya ano mepuzho.

KWIKALA BENA KILISHITU BAKOMA KU MUPASHI KULUMBULULA KA?

3. Kwikala bena Kilishitu bakoma ku mupashi kulumbulula ka?

³ Mu Baibolo, kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “bakoma ku mupashi,” kyakonsha ne kulumbulula “muntu wakoma.” a (1 Ko. 2:6) Byonkatu mwana lukeke byo atwajijila kukoma ne kwikala mukulumpe, ne atweba twafwainwa kutwajijila kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba. Inge twauba bino, po po twikala bena Kilishitu bakoma ku mupashi. Nangwatu inge twaikala bena Kilishitu bakoma ku mupashi, twafwainwa kutwajijila kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba. (1 Timo. 4:15) Atweba bonse, kuvwangakotu  ne banyike, twakonsha kwikala bena Kilishitu bakoma ku mupashi. Pano ñanyi kintu kimwesha’mba mwina Kilishitu wakoma ku mupashi?

4. Ñanyi bintu bimwesha’mba mwina Kilishitu wakoma ku mupashi?

⁴ Mwina Kilishitu wakoma ku mupashi uba bintu byonse bikeba Lesa, kechi bintu byo akeba aye mwine ne. Nangwa byonkabyo, wakonsha kulubankanya mambo mbulwakulumbuluka. Bino mu bwikalo bwanji bwa pa juba pa juba, ulanguluka ne kuba bintu kwesakana na kyaswa muchima wa Lesa. Wavwala bumuntu bupya kabiji wibikako bingi kulangulukila monka mukebela Yehoba. (Efi. 4:22-24) Wifunjisha aye mwine kufuukula bintu bulongo kwesakana na mizhilo ne mafunde a Yehoba. Kechi ukebewa kumunembela mutanchi wa mizhilo yo afwainwa kulondela pa kuba’mba ekale na byubilo byawama ne. Inge wafuukula kuba kintu kimo, wibikako bingi kuba’mba ekyube.​—1 Ko. 9:26, 27.

5. Mwina Kilishitu wabula kukoma ku mupashi wikala mu ñanyi bizumba? (Efisesa 4:14, 15)

⁵ Pano bino, mwina Kilishitu wabula kukoma ku mupashi bakonsha kumongola ku bantu “bajimbaika” bakwabo kabiji bakonsha kumukumpula nobe bwato “bukumpaulwa ne kulelaulwa na manyaki.” Bakonsha kumongola ku bansatuki ne boba basampanya bintu bya bubela pa TV ne pa intaneti. b (Tangai Efisesa 4:14, 15.) Wakonsha kutendeka kubila bakwabo kichima, kuleta lutobo ne kuzhingila bukiji, nangwa kukankalwa kufuukula bulongo inge waesekwa.​—1 Ko. 3:3.

6. Twakonsha kwesakanya byepi muntu ubena kukoma ku mupashi na mwana ubena kukoma ne kwikala mukulumpe? (Monai ne kipikichala.)

⁶ Byonka byo twaambapo kala, Binembelo byaesakanya muntu ubena kukoma ku mupashi na mwana ubena kukoma ne kwikala mukulumpe. Mwana kechi wayuka byavula ne. Onkao mambo, ukebewa mukulumpe kumutangijila ne kumuzhikijila. Kimye kimo, inetu wakonsha kwambila mwananji kumukwata ku kuboko kimye kyo babena kukilañanya mukwakwa. Inge mwana wakoma, inanji ukaleka mwananji aye mwine kukilañanya mukwakwa. Pano bino, ukamuvululamo kutala kuku ne kuku pa kukilañanya mukwakwa. Inge mwana wakoma ne kwikala mukulumpe, aye mwine uyuka bya kuba pa kuba’mba abule kutaanwa mu mapuso. Byonkatu baana byo bakebewa kwibakwasha ku  bakulumpe pa kuba’mba bachinuzhuke kutaanwa mu mapuso, ne bena Kilishitu babula kukoma ku mupashi nabo bakebewa kwibakwasha ku bena Kilishitu bakoma ku mupashi kuchinuzhuka kuba bintu byatama ne kwibakwasha kufuukula bintu bulongo. Pa kufuukula bintu, bena Kilishitu bakoma ku mupashi, abo balanguluka pa mafunde a mu Baibolo pa kuba’mba bayuke bilanguluka Yehoba pa kyokyo kintu kyo bakeba kuba. Kabiji boba bintu kwesakana na mafunde a mu Baibolo.

7. Nanchi bena Kilishitu bakoma ku mupashi nabo bakebewa kwibakwasha ku bakwabo nyi?

⁷ Nanchi kino kibena kulumbulula’mba mwina Kilishitu wakoma ku mupashi kechi ukeba kumukwasha ku bakwabo nenyi? Ine. Bena Kilishitu baji na bulunda bwakosa ne Yehoba nabo balomba bukwasho pa bimye bimo. Pano bino, muntu ubena kukoma ku mupashi ukeba kumubuula bya kuba nangwa kumufuukwilako bintu byo afwainwa kwifuukwila mwine. Kupusanako na muntu ubena kukoma ku mupashi, mwina Kilishitu wakoma ku mupashi ulomba maana ku bakwabo baji na maana ne kuyuka bintu bulongo. Kabiji wayuka kuba’mba wakonsha kwifuukwila mwine kyo akeba kuba, ne ‘kwisendela mwine kisendwa kyanji.’​—Nga. 6:5.

8. Mu ñanyi mashinda mwina Kilishitu wakoma ku mupashi mo akonsha kupusenako na bena Kilishitu bakwabo?

⁸ Byonkatu bantu bakoma byo babula kumweka kintutu kimo, ne bena Kilishitu bakoma ku mupashi kechi baji na byubilo bintutu bimo, nabiji maana, kuchinchika, bumpanyi ne kifyele ne. Kabiji bena Kilishitu bakoma ku mupashi babiji inge bapita mu lukatazho lwipasha, bakonsha kufuukula kwesakana na byaamba Binembelo. Pano bino, byo bakonsha kufuukulapo byakonsha kupusana. Javula kino kimweka inge kya kuba bena Kilishitu bafuukulapo kwesakana na jiwi jabo ja mu muchima. Onkao mambo, mwina Kilishitu wakoma ku mupashi kechi uzhachisha mukwabo na mambo a kuba’mba mukwabo wafuukulapo kyapusana na kyo afuukulapo ne. Kabiji batwajijila kukwatankana.​—Loma 14:10; 1 Ko. 1:10.

ÑANYI BINTU BYO TWAFWAINWA KUBA PA KUBA’MBA TWIKALE BENA KILISHITU BAKOMA KU MUPASHI?

9. Mambo ka o twafwainwa kwibikako pa kuba’mba tukome ku mupashi? Lumbululai.

⁹ Mwana uya na kukoma monka mu bena kuyila myaka. Pano bino, muntu pa kuba’mba akome ku mupashi, wafwainwa kwibikako. Abino byo byaubile ne balongo ne banyenga ba mu Kolinda. Baswile mambo awama, kubatizhiwa, kutambwila mupashi wazhila kabiji bamwenejilemo bingi mu bibafunjishe mutumwa Paulo. (Byu. 18:8-11) Pano bino, byo papichile myaka panyuma ya kubatizhiwa, bavula kechi bakomejileko ku mupashi ne. (1 Ko. 3:2) Twakonsha kuchinuzhuka byepi bintu byakonsha kwitulengela kubula kukoma ku mupashi?

10. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba tukome ku mupashi? (Yuda 20)

¹⁰ Pa kuba’mba tukome ku mupashi, patanshi twafwainwa kwikala na kizaku kya kukeba kukoma ku mupashi. Aba ‘batemwa bulubi,’ ko kuba’mba bakeba kutwajijila kwikala byo baji, kechi bakakoma ku mupashi ne. (Maana 1:22) Kechi twafwainwa kwikala nobe bantu bakoma bakeba bansemi babo kutwajijila kwibafuukwilanga bintu ne. Pakuba twafwainwa kwibikako atweba bene kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba. (Tangai Yuda 20.) Inge kibena kwimukatazha kukomenako ku mupashi, lombai kwi Yehoba kwimupa “kizaku ne bulume bwa kwingila.”​—Fili. 2:13.

11. Ñanyi bintu Yehoba byo etupa bya kwitukwasha kukoma ku mupashi? (Efisesa 4:11-13)

¹¹ Yehoba wayuka’mba kechi twakonsha kukoma ku mupashi kwa kubula bukwasho bwanji ne. Bakafunga ne bafunjishi mu kipwilo kya bena Kilishitu baji na mwingilo wa kwitukwasha kukoma ku mupashi ne kwikala nobe “muntu  wakoma wafika ku kimino kya Kilishitu.” (Tangai Efisesa 4:11-13.) Kabiji Yehoba witupa mupashi wanji wazhila witukwasha kwikala na “muchima wa Kilishitu.” (1 Ko. 2:14-16) Kunungapo, Lesa witupa Mabuku ana a Mambo Awama etukwasha kuyuka Yesu byo alangulukanga, byo aambanga ne byo aubanga bintu kimye kyo aingijilenga mwingilo wanji pano pa ntanda. Inge ke mulondele byalangulukanga Yesu ne byo aubanga, mukekala bena Kilishitu bakoma ku mupashi.

KAJO KAKOSA KA KU MUPASHI BYO KETUKWASHA

12. “Mafunjisho atanshi aamba pe Kilishitu” o aka?

¹² Pa kuba’mba twikale bakoma ku mupashi, twafwainwa ‘kupwisha kufunda mafunjisho atanshi aamba pe Kilishitu.’ Mafunjisho atanshi amo aamba pe Kilishitu ke lulapilo, lwitabilo, lubatizhilo ne lusanguko. (Hebe. 6:1, 2) Ano o mafunjisho atanshi amo aitabilamo bena Kilishitu bonse. O ene mambo mutumwa Petelo o aambijilepo pa ano mafunjisho kimye kyo asapwijilenga bantu pa Pentekosita. (Byu. 2:32-35, 38) Twafwainwa kuswa ano mafunjisho atanshi aamba pe Kilishitu pa kuba’mba twikale baana banji ba bwanga. Paulo wajimwineko amba inge twakana lufunjisho lwaamba pa lusanguko, ko kuba’mba kechi twi bena Kilishitu ba kine ne. (1 Ko. 15:12-14) Nangwa byonkabyo, kechi twafwainwa kupelelatu pa kuyuka mafunjisho atanshi a bukine ne.

13. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tumwenengamo mu kajo ka ku mupashi kakosa ko baambapo pa Bahebelu 5:14? (Monai ne kipikichala.)

¹³ Kajo ka ku mupashi kakosa kapusanako na mafunjisho atanshi aamba pe Kilishitu. Kavwangamo mizhilo ya Yehoba ne mafunde anji etukwasha kuyuka byo alanguluka. Pa kuba’mba tumwenemo mu kano kajo, twafwainwa kufundanga Mambo a Lesa, kulanguluka langulukapo ne kwingijisha byo twafunda. Kuba bino kwitulengela kufuukula bintu bitookesha Yehoba ku muchima. c​—Tangai Bahebelu 5:14.

14. Paulo wakwashishe byepi bena Kolinda kukoma ku mupashi?

¹⁴ Bena Kilishitu babula kukoma ku mupashi kibakatazha bingi kwingijisha mafunde a mu Baibolo pa kufuukula bintu. Bamo balanguluka’mba inge mizhilo ya mu Baibolo kechi yaambapo pa kintu mu kushinkamika ne, bakonsha kuba kintu kiji kyonse kyo bakeba. Bakwabo  nabo bakonsha kukeba kuyuka muzhilo waambapo pa kintu kyo bakeba kufuukula nangwa kya kuba kechi pajipo muzhilo waambapo pa kyokyo kintu ne. Abino byo byaubile ne bena Kilishitu ba mu Kolinda. Baipwizhe Paulo inge kwajingapo muzhilo waambile pa kuja kajo ko batapishisha bankishi. Mu kifulo kya kwibabuula byo bafwainwe kuba, Paulo wayukile’mba muntu yense uji na jiwi janji ja mu muchima kabiji amba uji na ‘luusa lwa kwisajila bintu’ byo akeba kuba. Paulo wisambile nabo mafunde a mu Baibolo amo akonsheshe kwibakwasha bonse pa muntu pa muntu, kwifuukwila aye mwine pa kuba’mba jiwi janji ja mu muchima jibulenga kumuzhachisha ne kubula kutuntwisha bakwabo. (1 Ko. 8:4, 7-9) Onkao mambo, Paulo wakwashishe bena Kilishitu mu Kolinda kukoma ku mupashi pa kuba’mba bengijishenga milangwe yabo, kechi kuketekela bakwabo kwibafuukwilangako bya kuba nangwa’mba kanatu bebabuule muzhilo waamba pa kyokyo kintu ne.

15. Paulo wakwashishe byepi bena Kilishitu Bahebelu kutwajijila kukoma ku mupashi?

¹⁵ Tufunjilako kintu kikwabo kyanema bingi ku byambo Paulo byo anembejile bena Kilishitu Bahebelu. Bamo kechi batwajijile kukomenako ku mupashi ne. Baalukile “nobe muntu ubena kukeba mukaka, kechi kajo kakosa ne.” (Hebe. 5:12) Kechi bafunjilenga ne kuswa bintu bya katataka Yehoba byo ebafunjishenga kwingijisha kipwilo ne. (Maana 4:18) Abino byo byaubile Bayudea bavula. Batwajijile kulondela Mizhilo ya Mosesa yo balekeshe saka papita kala ne myaka 30 na mambo a bukuzhi bwa kwa Kilishitu. (Loma 10:4; Titu. 1:10) Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, ino myaka 30 yapichilepo, yakonsheshe kulengela bena Kilishitu Bayudea kupimpula ndangulukilo yabo ne kuleka kulondela Mizhilo ya Mosesa. Muntu yense wakitangapo kala nkalata Paulo yo anembejile Bahebelu na lutangijilo lwa mupashi wa Lesa, wakonsha kwamba’mba kine mu ino nkalata muji kajo ka ku mupashi kakosa. Kano kajo ka ku mupashi ko kafwainwe kukosesha lwitabilo lwa bano bena Kilishitu, ne kulondela jishinda ja katataka Yehoba jo abikileko ja kumupopwelamo. Kabiji kino kyafwainwe kwibakwasha kuchinchika ne kutwajijila kusapwila nangwa kya kuba bebakainyenga ku Bayudea.​—Hebe. 10:19-23.

CHINUZHUKAINGA KUKIZHAMO KWIKETEKELA ANWEBA BENE

16. Byo tubena kukomenako ku mupashi, ñanyi kintu kikwabo kyo twafwainwa kuba?

¹⁶ Kechi twafwainwa kwibikangakotu kukoma  ku mupashi ne, bino twafwainwa ne kutwajijila kuba bino. Pa kuba’mba tube bino, twafwainwa kuchinuzhuka kukizhamo kwiketekela atweba bene. (1 Ko. 10:12) Twafwainwa ‘kwiesekanga’ atweba bene pa kuba’mba tuyuke inge twatwajijila kukomenako ku mupashi.​—2 Ko. 13:5.

17. Nkalata Paulo yo anembejile bena Kolose imwesha byepi’mba wakebelenga kwibakwasha kutwajijila kwikala bakosa ku mupashi?

¹⁷ Mu nkalata Paulo yo anembejile bena Kolose, wibavulwilemo jikwabo kutwajijila kwikala bakoma ku mupashi. Nangwa kya kuba baikele bena Kilishitu bakoma ku mupashi, Paulo wibajimwineko kubula kongolwa na bantu bajinga na ndangulukilo yatama. (Kolo. 2:6-10) Kabiji Epafalasa wayukile bulongo balongo ne banyenga mu kipwilo wibalombelangako kuba’mba batwajijile ‘kukosa’ nangwa’mba kukoma ku mupashi. (Kolo. 4:12) Ñanyi kintu kyo tubena kufunjilako? Paulo ne Epafalasa bayukile bulongo kuba’mba kutwajijila kwikala bakoma ku mupashi kikebewa kwibikako ne kwitukwasha kwi Lesa. Bakebelenga kukwasha bena Kolose kutwajijila kwikala bakosa ku mupashi nangwa’mba kwikala na bulunda bwakosa ne Yehoba nangwa kya kuba bapichilenga mu makatazho.

18. Ñanyi kintu kyakonsha kumwekela mwina Kilishitu wakoma ku mupashi? (Monai ne kipikichala.)

¹⁸ Paulo wajimwineko bena Kilishitu Bahebelu kuba’mba nangwatu mwina Kilishitu wakoma ku mupashi wakonsha konauna bulunda bwanji ne Yehoba kikupu. Inge mwina Kilishitu wakaana kukookela Yehoba, kino kyakonsha kumulengela kubula kulapila ne kubula kumulekela mambo kwi Lesa. Kyawamakotu ke kya kuba’mba bena Kilishitu Bahebelu batwajijile kukookela Yehoba. (Hebe. 6:4-9) Lelo jino, bamo baleka kusapwila ne kupwila nangwa kwibapanga mu kipwilo. Pano ñanyi kintu kyo bamwesha inge balapila? Inge balapila kufuma panshi ya muchima, bamwesha’mba bapusanako na bantu Paulo bo aambilepo mu nkalata yo anembele. Nangwa byonkabyo, inge babwela kwi Yehoba bakebewa kwibakwasha. (Ezi. 34:15, 16) Bakulumpe mu kipwilo bakonsha kusala mulongo nangwa nyenga wakoma ku mupashi kuba’mba amukwashe kukosesha bulunda bwanji ne Yehoba jikwabo.

19. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kwibikako kuba?

¹⁹ Inge mubena kwibikako kwikala bena Kilishitu bakoma ku mupashi, yukai’mba mwakonsha kukoma ku mupashi. Twajijilai kufunda kajo kakosa ka ku mupashi ne kumonanga bintu monka mwibimwena Yehoba. Inge mwi bena Kilishitu bakoma kala ku mupashi, ubainga bintu bikemulengela kutwajijila kwikala bakosa ku mupashi.