1. Bintu byo alenga bimwesha byepi kuba’mba Yehoba mpanyi?

NANGWA kya kuba Yehoba wajingatu bunke saka akyangye kutendeka kulenga bilengwa, kechi walangulukilengatu kutwajijila kwikala bunke ne. Onkao mambo, walengele bilengwa bya mupashi ne bantu. “Lesa wa lusekelo” aye Yehoba upana bintu byawama ku bilengwa byanji. (1 Timo. 1:11; Yako. 1:17) Na mambo a kuba’mba Lesa ukeba’mba twikalenga na lusekelo, witufunjisha kwikala bampanyi.—Loma 1:20.

2, 3. (a) Mambo ka kupana o kwituletela lusekelo? (b) Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

² Lesa walengele bantu mu kipasha kyanji. (Nte. 1:27) Kino kilumbulula’mba witulengele na byubilo byo ajipo nabyo. Pa kuba’mba twikale na lusekelo ne mapesho a Lesa, twafwainwa kutemwa bakwetu byonka Yehoba byo ebatemwa ne kwibapapo bintu byetu. (Fili. 2:3, 4; Yako. 1:5) Mambo ka? Mambo Yehoba witulengele’mba tubenga bino. Nangwa kya kuba twibambulwa kulumbuluka, twakonsha kwikala bampanyi byonka biji Yehoba.

³ Baibolo witufunjisha byo twakonsha kwikala bampanyi. Twayai twisambe pa Binembelo byo byaamba pa bumpanyi. Tusakufunda  pa mapesho o twakonsha kwikala nao inge twaikala bampanyi, ne kwikala na kino kyubilo byo kwakonsha kwitukwasha kwingila bulongo mwingilo witupa Lesa. Kabiji tusakwisamba ne pa kupana byo kwituletela lusekelo, ne ene mambo o kyanemena kutwajijila kwikala na kino kyubilo.

4, 5. Twayuka byepi amba Yehoba ne Yesu bampanyi, kabiji mambo ka o twafwainwa kwikela na kino kyubilo?

⁴ Yehoba ukeba bantu kwikala na byubilo byo ajipo nabyo, kabiji kimusangajika bingi inge twaikala bampanyi. (Efi. 5:1) Lesa ukeba’mba twikalenga na lusekelo. Mambo witulengele mu jishinda ja kukumya, kabiji walengele ntanda yawama ne byonse bijimo pa kuba’mba twikale na lusekelo. (Sala. 104:24; 139:13-16) Onkao mambo, tumunemeka Yehoba inge ketwibikeko kulengela bakwetu kwikala na lusekelo.

⁵ Bena Kilishitu ba kine balondela Kilishitu witufunjishe byo twakonsha kwikala bampanyi. Yesu waambile’mba: “Mwana muntu byo aishile, kechi waishile’mba bamwingijile ne, poso amba ebengijile ne kupana bumi bwanji kwikala bukuzhi bwa kukuula bavula.” (Mat. 20:28) Kabiji mutumwa Paulo naye watundaikile bena Kilishitu amba: “Ikalai na uno muchima wajingapo ne Kilishitu Yesu, bino aye washile bintu byonse byo ajinga nabyo ne kwaluka nobe muzha.” (Fili. 2:5, 7) Atweba bonse pa muntu pa muntu twafwainwa kwiipuzha’mba, ‘Nanchi nakonsha kulondela bulongo mu ngayo ya kwa Yesu luno kukila byo naubanga kala nyi?’—Tangai 1 Petelo 2:21.

6. Twakonsha kufunjilako ka ku kishimpi kya kwa Yesu kya mwina Samaliya? (Monai kipikichala kitanshi.)

⁶ Yehoba wakonsha kwitupesha inge ketumulondele aye ne Kilishitu. Twakonsha kuba bino kupichila mu kutemwa bakwetu ne kwibakwasha inge paji byo bakajilwa. Yesu wamwesheshe’mba watemwa bantu byo aambile kishimpi kya mwina Samaliya wajinga na muchima wawama pa kukwasha baana banji ba bwanga kuyuka’mba bafwainwa kwikala na muchima wa kukwasha bakwabo nangwatu boba bafuma mu bisho bikwabo. (Tangai Luka 10:29-37.) Nanchi mubena kuvuluka bwipuzho bwalengejile Yesu kwamba kino kishimpi kya mwina Samaliya wajinga na muchima wawama nyi? Muyudea wamwipwizhe’mba: “Nanchi mukwetu ye ñanyi?” Mukumbu wa kwa Yesu umwesha’mba twafwainwa kwikala bampanyi byonka byajinga mwina Samaliya inge tukeba’mba Lesa etupeshe.

7. Tumwesha byepi amba twanemeka mashinda Yehoba o obilamo bintu?

⁷ Bena Kilishitu baji na bishinka byavula bibalengela kwikala bampanyi. Kishinka kimo kyakwatankana na mambo akolomwene Satana mu bujimi bwa Edena. Mu ñanyi jishinda? Satana waambile’mba Adama ne Evwa kumvwangakotu ne bantu bonse bafwainwa kwikala na lusekelo inge kebeubile bintu kukila kukookela Lesa. Evwa witeletu muchima aye mwine ne kukeba kwikala nobe Lesa. Adama wamwesheshe muchima wa kwitemwa byo afuukwilepo kusangajika Evwa kukila Lesa. (Nte. 3:4-6) Twimwena byatama byafumamo mu byo bafuukwilepo. Muntu inge witemwatu mwine kechi wikala na lusekelo ne. Umvwe twaikala bampanyi, tumwesha’mba jishinda jubilamo Lesa bintu jo jawama.

8. Mambo ka Adama ne Evwa o bafwainwe kutela muchima pa kukwasha baana babo?

⁸ Nangwa kya kuba ba Adama ne Evwa bajingatu bubiji bwabo mu bujimi bwa  Edena, bafwainwe kwikala na muchima wa kulangulukilako bakwabo. Mambo ka? Lesa wibapele mwingilo wanema. Yehoba wibapesheshe ne kwibabuula’mba semainga ne kusemununa ne kuyuzha ntanda. (Nte. 1:28) Adama ne Evwa bafwainwe kutako muchima ku baana babo pa kuba’mba bekale na lusekelo byonkatu Mulenga byo akeba amba bilengwa byanji bikale na lusekelo. Adama ne baana banji bafwainwe kwingijila pamo kuba’mba balule ntanda yonse kwikala Paladisa. Bafwainwe kukwatankana pa kuba’mba bengile uno mwingilo mukatampe.

9. Kubayisha Paladisa kwakonsheshe byepi kuletela bantu lusekelo?

⁹ Bantu balumbuluka bafwainwe kwingijila pamo ne Yehoba pa kuba’mba babayishe Paladisa ne kuba kyaswa muchima wanji. Inge kya kuba baubile bino, umvwe batwelele mwa kukokolokela mwanji. (Hebe. 4:11) Fwanyikizhai byo bafwainwe kwikala na lusekelo pa kwingila uno mwingilo. Lesa umvwe wibapesheshe bingi pa kuta muchima baana babo ne kwingijila pamo.

10, 11. Twakonsha kwingila byepi mwingilo wa kusapwila ne kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga?

¹⁰ Lelo jino, Yehoba wapa bantu banji mwingilo wa kusapwila ne kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga. Pa kuba’mba twingile bulongo uno mwingilo, twafwainwa kukwashanga bantu. Twakonsha kutwajijila kwingila uno mwingilo umvwe twatemwa Lesa ne bantu.

¹¹ Mu myaka kitota kitanshi C.E., Paulo waambile pe aye mwine ne bena Kilishitu bakwabo amba “ba mwingilo umo ne Lesa” na mambo a mwingilo wabo wa kubyala ne kutekezha kunwa ya Bufumu ya bukine. (1 Ko. 3:6, 9) Ne atweba lelo jino twakonsha kwikala “ba mwingilo umo ne Lesa” kupichila mu kupana kimye kyetu, bintu byetu ne ngovu yetu ku mwingilo witupa Lesa wa kusapwila. Uno ke munema mukatampe bingi.

12, 13. Ñanyi mapesho afumamo mu mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga?

¹² Kwingijisha bulongo kimye ne ngovu yetu mu mwingilo wa kusapwila ne kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga kwituletela bingi lusekelo. Balongo ne banyenga bekala bingi na lusekelo inge bantu bo bafunjisha Baibolo bapimpula byubilo byabo. Twikala na lusekelo lukatampe inge twamona bantu bo tufunjisha Baibolo ke bakwatakanye bukine, kwikala na lwitabilo, kupimpula byubilo byabo ne kubuulako bakwabo bintu byo babena kufunda. Yesu naye waumvwine bingi bulongo kimye basapwishi 70 kyo “babwelele na lusekelo” na mambo a byawama byafuminemo mu mwingilo wa kusapwila.—Luka 10:17-21.

¹³ Basapwishi mwaya ntanda bekala na lusekelo pa kumona mambo awama byo abena kupimpula  bwikalo bwa bantu. Monai kyamwekejile nyenga mwanyike muzhike wa jizhina ja Anna, * wayile na kwingijila kwakepa basapwishi ku kabeta ka ku musela wa Europe. Wanembele’mba: “Nji na bantu bavula bo mfunjisha Baibolo, kabiji uno mwingilo undetela bingi lusekelo. Umvwe nabwela ku nzubo kechi nta muchima pa makatazho ami ne. Ndangulukatu pa bantu bo mfunjisha Baibolo, makatazho abo ne bijikila byabo. Ndangulukapo mashinda a kwibakwashishamo ne kwibatundaika. Kabiji nashiinwa kuba’mba, ‘mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.’”—Byu. 20:35.

14. Ñanyi kintu kyakonsha kwitulengela kwikala na lusekelo mu mwingilo wa kusapwila inge bantu kebakane kuteleka?

¹⁴ Twakonsha kwikala bingi na lusekelo inge twatwajijila kusapwila mambo awama nangwa kya kuba bantu bakana kuteleka. Mwingilo ye twingila lelo jino wipasha na mwingilo Yehoba ye apele Ngauzhi Ezikyo. Wamukambizhe’mba: “Ukebabuule byambo byami, nangwa bakomvwe nangwa bakakane.” (Ezi. 2:7; Isa. 43:10) Nangwa kya kuba bamo balengulula byambo byo tusapwila, bino Yehoba usanta bingi pa kwibikako kwetu. (Tangai Bahebelu 6:10.) Mulongo umo waambilepo pa byo engila mwingilo wa kusapwila. Wanembele’mba: “Twabyajile nkunwa, kwiitekezha ne kulomba kuba’mba Yehoba eikomeshe.”—1 Ko. 3:6.

15. Nanchi twafwainwa kupanangatu inge bantu betusanchila nyi? Lumbululai.

¹⁵ Yesu ukeba’mba twikalenga na lusekelo lufuma mu kupana. Bantu bavula basanta bingi inge bebapapo kintu. Witutundaikile’mba, “saka mupana, ne anweba bantu bakemupa. Baketulwila pa kivwalo kyenu kipimo kyawama kyo bashindaika bulongo ne kusunkenya kabiji kyayulatu tee. Mambo kyonka kipimo kyo mupiminako bakwenu, ne anweba kyo kyo bakemupiminako.” (Luka 6:38) Ibyo kuba’mba, kechi bantu bonse basanta inge mwibapa bintu ne, pano bino, inge  bamo bamwesha lusanchilo, kibalengela nabo kwikala bampanyi. Onkao mambo, panainga nangwa kya kuba bantu bamo kechi basanta ne. Kechi mwakonsha kuyuka byawama byakonsha kufumamo inge mwapapo muntu bintu ne.

16. Ñanyi kintu kyakonsha kwitulengela kwikala bampanyi?

¹⁶ Bantu bapana kechi boba bino kuba’mba bakwabo nabo bakebapepo bimo ne. Yesu wayukile kino byo afunjishe’mba: “Umvwe wanengezha kijiilo ita bayanji, basunkuta, balemana ne bampofu; kabiji ukekala na lusekelo, mambo abo kafwako kyo bakakufweta ne.” (Luka 14:13, 14) Baibolo waamba’mba: “Muntu upana bakamupesha.” Kabiji waamba ne kuba’mba: “Ye mwine wa lusekelo awa ukwasha muyanji.” (Maana 22:9; Sala. 41:1) Twafwainwa kwikala bampanyi mambo kupana kwituletela bingi na lusekelo.

17. Bumpanyi bwa mutundu ka bukemuletela lusekelo?

¹⁷ Kimye Paulo kyo aambilenga pa byambo bya kwa Yesu bya kuba’mba, “mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula,” Paulo kechi waambilengatu pa kupana bintu bya ku mubiji ne, waambilenga ne pa kwitundaika, kwizhikijila ne kukwasha bakajilwa. (Byu. 20:31-35) Mu byambo ne mu byubilo, mutumwa witufunjishe kwingijisha bulongo kimye, ngovu yetu, kuta muchima bantu ne kwibatemwa.

18. Bashayuka bavula baambapo’mba ka pa bumpanyi?

¹⁸ Bashayuka ba sayansi bafunda pa bwikalo bwa bantu bataana kuba’mba kupana kulengela bantu kwikala na lusekelo. Kibaaba kimo kyaambile’mba, “bantu bekala bingi na lusekelo inge baubila bakwabo byawama.” Bashayuka bataana kuba’mba inge twakwasha bakwetu, twikala bingi na lusekelo. Kabiji bataana ne kuba’mba bantu bepana kwingijila bakwabo pa kuba’mba bekale na butuntulu bwa mubiji bwawama. Pano bino, byo bataana kechi kukumya ne, mambo Mulenga wetu wa butemwe aye Yehoba witubuula kimye kyonse amba kupana kwituletela lusekelo.—2 Timo. 3:16, 17.

19, 20. Ñanyi bishinka byo muji nabyo bisakwimulengela kwikala bampanyi?

¹⁹ Kyakonsha kukatazha kwikala na muchima wa bumpanyi inge bantu bavula bo twikala nabo betatu muchima abo bene. Bino Yesu waambile’mba pa mikambizho ikatampe ibiji, wa kutemwa Yehoba na muchima wetu yense, na mweo wetu yense, na maana etu onse, na bulume bwetu bonse ne kutemwa bakwenu byonka byo twitemwa atweba bene. (Mako 12:28-31) Byonkatu byo twafunda mu uno mutwe, aba batemwa Yehoba bamwesha byubilo byanji. Yehoba ne Yesu bonse bampanyi. Kabiji betutundaika kuba’mba ne atweba byo byo twafwainwa kubanga mambo tukekala na lusekelo. Umvwe twibikako kwikala kwingijila Lesa ne kukwasha bakwetu, tukaleta munema kwi Yehoba kabiji tukamwenamo byawama atweba bene ne bakwetu.

²⁰ Twayuka’mba mubena kwibikako kukwasha bantu, kikatakata bakwenu ba mu lwitabilo. (Nga. 6:10) Umvwe mwatwajijila kwikala bampanyi, bantu bakemutemwa, kwimusanchila kabiji mukekala na lusekelo. Byambo bya Maana 11:25, byaamba’mba: “Muntu uji na muchima wa bumpanyi ukamona byawama, ne yense ukokolosha bakwabo naye bakamukokolosha.” Kuji mashinda apusana pusana mu bwikalo bwetu bwa bwina Kilishitu ne mu busapwishi mo twakonsha kumweshesha’mba twata muchima bantu, kwibobila kifyele ne kwibapapo bintu, kabiji mufuma bintu byawama bingi. Tukesamba pa bino mu mutwe walondelapo.