NANCHI kujipo mwingilo umo ye mukebesha kwingila mu kipwilo, bino pa kino kimye kechi mwakonsha nenyi? Kampepo ye mwingilo ubena kwingilapo ne mulongo umo. Nangwa kampe ye mwingilo ye mwaingilanga kala mu jibumba ja Lesa. Nangwa byonkabyo, na mambo a kisemi, myaka, kukolwakolwa, nangwa bintu kukatazha mu bwikalo mwakonsha kukankalwa kwingila byo mwaingilanga kala. Nangwa kampe na mambo a lupimpu mu jibumba ja Lesa mwalekele kwingila mwingilo ye mwaingila pa myaka yavula. Na mambo a bino, mwakonsha kulanguluka’mba kechi mubena kwingijila Lesa papelela bulume bwenu ne. Inge kyaikala bino, twayuka mwakonsha kulefulwa. Pano ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha kubula kulefulwa, kubula kumvwa kutama nangwa kuzhingila? Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba mutwajijile kwikala na lusekelo?

Kwi Yoano Mubatizhi, twakonsha kufunjilako bya kutwajijila kwikala na lusekelo. Yoano waingijile mwingilo wanema bingi, pano bino, kyamweka kechi wayukile bikamumwekela mu bwikalo bwanji ne. Kampe kechi wayukilepo’mba ukekala mu kaleya pa kimye kyabaya ne. Nangwa byonkabyo, Yoano wajinga na lusekelo, kabiji watwajijile kwikala na lusekelo mu bwikalo bwanji. Ñanyi kintu kyamukwashishe? Nga atweba ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha kutwajijila kwingila na lusekelo inge ketupite mu makatazho?

Nobe mu ñondo wa October mu mwaka wa 29 C.E., Yoano watendekele kwingila mwingilo wamupele Yehoba wa kunengezha bantu kutambwila Mesiasa. Waambilenga’mba: “Lapilai, mambo Bufumu bwa mwiulu bwafwenya pepi.” (Mat. 3:2; Luka 1:12-17) Bavula balapijile. Bantu bavula kufuma mu mapunzha a mwalepa baishile na kumvwa byo asapwijilenga, kabiji bavula balapijile ne kubatizhiwa. Kabiji Yoano wasanzhilemo bantangi ba bupopweshi bemonanga koloka kukila bakwabo pa luzhachisho lwaishilenga pe abo inge kya kuba babujile kupimpula byubilo byabo. (Mat. 3:5-12) Wamwene kuba’mba mwingilo wanji wajinga pepi kupwa mu 29 C.E. kimye Yesu kyo abatizhiwe. Kufuma kyo kya kimye, Yoano wabuujilenga bantu kulondela Yesu, Mesiasa walaiwe.—Yoa. 1:32-37.

Na mambo a mwingilo wa kwa Yoano, Yesu waambile’mba: “Pa bonse basemwa ku banabakazhi, kafwako nangwa umo wakila Yoano Mubatizhi.” (Mat. 11:11) Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yoano wajinga na lusekelo na mambo a mapesho  o atambwijile. Byonka byo kyajinga kwi Yoano, bavula lelo jino batambwila mapesho kufuma kwi Lesa. Kyo kyamwekejile ne mulongo Terry. Aye pamo ne mukazhanji Sandra, baingijile mu mwingilo wa kimye kyonse myaka kukila pa 50. Ba Terry baambile’mba: “Naingila mingilo yavula bingi mu jibumba ja Lesa. Naingijile bupainiya bwa kimye kyonse, kwingijila pa Betele, bupainiya bwiikajila, kalama wa mwanzo, kalama wa nkambi, kabiji luno ne painiya wiikajila.” Kwingila mwingilo mu jibumba ja Lesa kuleta bingi lusekelo, bino kikebewa kwibikako pa kuba’mba tutwajijile kwikala na lusekelo byonka byo tusa kufunjilako kwi Yoano inge bintu byapimpulwa.

Yoano Mubatizhi watwajijile kwikala na lusekelo mambo wasanchilanga Yehoba pa mwingilo ye amupele. Akilangulukai pa kino. Yesu byo abatizhiwe, mwingilo wa kwa Yoano watendekele kubwela panyuma, bino mwingilo wa kwa Yesu wayijilengako palutwe. Baana ba bwanga ba kwa Yoano baakaminwe ne kwamba’mba: “Monai ubena kubatizha, ne bonse babena kuya kwi aye.” (Yoa. 3:26) Yoano wibakumbwile’mba: “Awa uji na musongwa ye musongoshi. Nangwa byonkabyo, mulunda wa musongoshi umvwe waimana kwipi na musongoshi ne kumvwa byo abena kwamba, wikala na lusekelo lukatampe na mambo a kumvwa jiwi janji. Onkao mambo, amiwa nasekela bingi.” (Yoa. 3:29) Yoano kechi wikyombeshenga ne Yesu ne, nangwa kulengulula mwingilo wanji na mambo a kuba’mba mwingilo wa kwa Yesu wanemene ne. Pano bino, Yoano watwajijile kwikala na lusekelo mambo wanemekele mwingilo wanji byo ajinga “mulunda wa musongoshi.”

Muchima wajinga ne Yoano wamukwashishe kwikala na lusekelo nangwa kya kuba mwingilo wanji wakatezhe. Yoano wajinga Munazili kufumatu kimye kyo asemenwe, onkao mambo, bamukainye kutoma binyu. (Luka 1:15) Yesu waambile’mba: “Yoano naye byo aishile kechi wajanga nangwa kutoma ne.” Yesu walumbulwilenga’mba Yoano waikele bwikalo bwapeela. Bino aye Yesu ne baana banji ba bwanga, kechi bajinga Banazili ne, bajingatu byonka byajinga bantu bonse. (Mat. 11:18, 19) Nangwa kya kuba’mba Yoano kechi waubilepo byakukumya ne, wayukile’mba baana ba bwanga ba kwa Yesu kubikapotu ne baana banji ba bwanga bamo batanshi, bebapele bulume bwa kuba bya kukumya. (Mat. 10:1; Yoa. 10:41) Yoano kechi watele muchima pa kino ne, bino aye wateletu muchima pa mwingilo ye bamupele kwi Yehoba.

Inge ne atweba twanemeka mwingilo witupa Yehoba, tukekala na lusekelo. Ba Terry bo twaambapo kala, baambile’mba: “Natanga muchima pa mwingilo yense ye bampanga.” Kabiji inge bavuluka byo baingilanga mwingilo wa kimye kyonse, baamba’mba, “Kechi nelangulusha ne, bino mvulukatu bintu byawama.”

Twakonsha kwikala bingi na lusekelo inge ketulanguluke pa byo twafwainwa kwingila bulongo mwingilo witupa Yehoba. Ke kintu kyawama bingi pa kwikala “ba mwingilo umo ne Lesa.” (1 Ko. 3:9) Kintu kya buneme kitwajijila kumweka bulongo inge twikilama bulongo. Ne atweba tukatwajijila kwikala na lusekelo inge ke tulanguluke pa byo kyawama kwikala ba mwingilo umo ne Lesa. Kechi tukesakanyanga mingilo yetu ku ya bakwetu ne. Kabiji kechi tukamonanga’mba mwingilo wa bakwetu wanema kukila wetu ne.—Nga. 6:4.

Kampe Yoano wayukile’mba mwingilo wanji kechi ukatwajijila ne, nangwa byonkabyo, kechi wayukile’mba mwingilo wanji bakamuchibikizha ne. (Yoa. 3:30) Mu 30 C.E., byo papichile bañondo batanu na umo kufuma kimye kyabatizhiwe Yesu, Yoano bamukashile mu kaleya kwi Mfumu Heloda. Nangwa byonkabyo, Yoano watwajijile na kufunjisha bantu. (Mako 6:17-20) Ki ka kyamukwashishe kutwajijila kwikala na lusekelo nangwa kya kuba wajinga mu kaleya? Watele muchima pa bintu pa bintu byanema kwi Yehoba.

Yoano byo ajinga mu kaleya, waumvwine nkuwa ya mingilo ya kwa Yesu. (Mat. 11:2; Luka 7:18) Yoano washiinwe’mba Yesu wajinga Mesiasa, bino kampe wazhinaukilenga byo akafikizha byonse byaambile Binembelo amba byo bikoba Mesiasa. Byo kiji kuba’mba Mesiasa bafwainwe kumupa bukalama, nanchi Yesu wafwainwe kutatula kulama ponkapotu nyi? Nanchi wakonsheshe kufumya Yoano mu kaleya nyi? Yoano wakebelenga kuyuka byavula bikoba Yesu, onkao mambo, watumine baana banji ba bwanga babiji kuya na kwipuzha Yesu amba: “Nanchi  yenu twatengejilenga nyi, inyi kukeya muntu ungi?” (Luka 7:19) Byo babwelele, Yoano wafwainwa wateleko muchima byo bamubuujilenga’mba Yesu wabukilenga mu jishinda ja kukumya bantu bakolelwe, ne Yesu byo ebabuujile kubuula Yoano amba: “Bampofu babena kumona, balemana babena kwenda, ba mbumba nabo babena kubukwa, bashinka matwi babena kumvwa, bafu nabo babena kusangulwa, kabiji bayanji nabo babena kwibasapwila mambo awama.”—Luka 7:20-22.

Byamubuujile baana banji ba bwanga, bya mutundaikile bingi Yoano. Bya mukwashishe kuyuka’mba Yesu wafikizhenga bungauzhi bwaambile pe Mesiasa. Nangwa kya kuba kwiya kwa kwa Yesu kechi kwalengejile Yoano kufuma mu kaleya ne, bino Yoano wayukile’mba mwingilo wanji wanemene bingi. Nangwa kya kuba wajinga mu kaleya, wajinga na bishinka byamulengejile kwikala na lusekelo.

Byonka byaubile Yoano, ne atweba inge twata muchima pa kwingijila Yehoba, tukakonsha kuchinchika meseko na lusekelo ne kutekanya. (Kolo. 1:9-11) Twakonsha kuba bino inge ke tutange Baibolo ne kulanguluka-langulukapo, ne kuvulukanga’mba mwingilo wa Lesa ye twingila kechi watu ne. (1 Ko. 15:58) Ba Sandra baambile’mba: “Kutanga kitango kimo kya mu Baibolo moba onse kwankwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Kabiji kinkwasha kuta muchima pe Yehoba kechi pe amiwa mwine ne.” Kabiji twafwainwa kuta muchima pa masawakya aamba pa balongo ne banyenga byo babena kwingila mwingilo wa Yehoba. Kuba bino kwakonsha kwitukwasha kulangulukangatu pe Yehoba byo abena kuba. Kabiji ba Sandra baambile’mba: “Mitanchi ya pa ñondo pa ñondo ya JW Broadcasting^® itukwasha kufwenya kwipi na jibumba ja Lesa, ne kwitukwasha kwingila na lusekelo mwingilo wetu.”

Yoano Mubatizhi waingijile bulongo mwingilo wanji pa kimye kicheche na “mupashi ne bulume bwajingapo na Elaija.” Byonka byajinga Elaija, ne aye “wajinga muntu byonka byo tuji.” (Luka 1:17; Yako. 5:17) Inge twaikala na muchima wa kusanta pa mwingilo witupa Yehoba ne kutapo muchima pa kwingila byonka byaubile Yoano, tukekala na lusekelo pa kwingila mwingilo wa Bufumu nangwa kya kuba tubena kupita mu makatazho.