• “Natendekele kulanguluka’mba bamwatawami babena kuba bukende.”

• “Natendekele kulanguluka’mba bamwatawami bandengulula, kechi bannemeka ne, kabiji kechi nalamba ne.”

• “Kechi nakebelenga kubuulako muntu nangwa umo ne. Najinga bingi na bijikila kabiji kechi najinga na wa kuntekenesha ne.”

• “Namwene nobe Yehoba kechi wanta muchima ne.”

Bino byambo bimwesha bipitamo banabakazhi basongolwa umvwe bena kwabo babena kutamba bya mulekese. Kabiji umvwe utamba bino mu bufyamfya pa bañondo nangwa myaka yavula, mukazhanji kechi utwajijila kumuketekela ne. Mwanamukazhi umo wasongolwa waambile’mba, “Natendekele kulanguluka’mba bamwata wami kechi ne bayuka bulongo ne. Nanchi kuji bintu bikwabo byo boba byo nabula kuyuka nyi?’ ”

Uno mutwe banembela banabakazhi baji na bamwatawabo batamba bya mulekese. a Waamba pa mafunde a mu Baibolo afwainwa kwibatekenesha, kwibalengela kuyuka’mba Yehoba wibatemwa kabiji ukeba kwibakwasha ne kwibalengela kutekanya ne kufwenya kwipi ne Yehoba. b

Nangwa kya kuba kechi muji na luusa pa byonse byuba bena kwenu ne, mwafwainwa kubapo bintu bimo byafwainwa kwimulengela kwikala na mutende. Bino byo byo mwafwainwa kuba.

Kange mwizhachishenga ne. Mwanamukazhi wakonsha kutendeka kulanguluka’mba ye walengela’mba mwatawanji atambenga bya mulekese. Alice c watendekele kulanguluka’mba bamwatawanji kechi bamumonanga’mba walamba ne. Wijizhañenye’mba: ‘Mambo ka bamwatawami o batajila banabakazhi bakwabo ne kubula kunta muchima?’ Bamukakusongolwa bamo bezhachisha ne kulanguluka’mba bo babena kulengela masongola abo kutaminako. Danielle waambile’mba: “Natendekele kuzazuka na mambo a bijikila byo najinga nabyo kabiji kino kyandengejile kutendeka kulanguluka’mba yami mbena kulengela masongola etu kubula kukosa.”

Umvwe byo byo mulanguluka, yukai’mba Yehoba kechi ukemuzhachisha na mambo a byubilo bya bamwatawenu ne. Yakoba 1:14 waamba’mba: “Muntu yense wesekwa kupichila mu kumukoka ne kumujimbaika ku bya kusakasaka byanji mwine.” (Loma 14:12; Fili.  2:12) Kange mwizhachishenga pa byuba bamwatawenu ne, mambo Yehoba wimunemeka byo mwatwajijila kwikala ba kishinka kwi aye.​—2 Moba 16:9.

Kabiji yukai’mba bamwatawenu batamba bya mulekese kechi na mambo a kuba’mba kechi mwalamba ne. Bashayuka bavula bambapo’mba kutamba bya mulekese kulengela muntu kwikala na kilaka kya kukeba kwilaala mwinakwanji kyo akonsha kukankalwa kupwisha.

Kange mukizhengamo kwakamwa ne. Ba Catherine baambi­le’mba kafwako kintu kikwabo kyo balangulukangapo bamwatawabo byo batambanga bya mulekese ne. Kimye kyonse bamonangatu nobe bamwatawabo babena kutamba bya mulekese. Frances waambi­le’mba: “Umvwe kechi nayuka kuji bamwatawami ne, ngakamwa bingi. Kino kindengela kulangulukangapotu juba jonse.” Banabakazhi bakwabo bomvwa bumvu inge baji na bena Kilishitu bakwabo bayuka lukatazho luji na bamwatawabo. Kabiji banabakazhi bakwabo nabo baam­ba’mba kafwako muntu nangwa umo ye bafwainwa kubuulako ne, mambo balanguluka’mba kafwako muntu nangwa umo wakonsha kwibatekenesha ne.

Kulanguluka bino kechi kwatama ne. Pano bino kukizhamo kulanguluka pa bino bintu kukemulengelatu kwikala na bijikila byavula. Pa kuba’mba muchinuzhuke kulangulukangatu pa bino bintu, tai muchima pa kukosesha bulunda bwenu ne Yehoba. Kuba bino kukemukwasha kuchinchika.​—Sala. 62:2; Efi. 6:10.

Kutanga ne kulanguluka languluka pa mashimikila a mu Baibolo aamba pa banabakazhi bapichilenga mu makatazho balombele kwi Lesa kuba’mba ebakwashe kwafwainwa kwimutekenesha. Nangwa byonkabyo, Yehoba kechi wibamwine ku makatazho ne, pakuba wibapele mutende. Hana “wajinga na bulanda bukatampe” na mambo a bintu byo apichilengamo. Pano bino, ‘walombele kwi Yehoba pa kimye kyabaya’ ne kino kyamulengejile kubula kwikala na bulanda jibiji nangwa kya kuba kechi wayukile bintu bikamweka kulutwe ne.​—1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Ko. 1:3, 4.

Lombai bukwasho ku bakulumpe mu kipwilo mambo “bakekala nobe kya kufyamamo pa kwiya kipuupu.” (Isa. 32:2) Kampe bafwainwa ne kwimubuula nyenga ye mwafwainwa kwisamba nanji kwa bunke wafwainwa kwimutekenesha.​—Maana 17:17.

Nanchi mwakonsha kukwasha bamwatawenu kuleka kutamba bya mulekese nyi? Umvwe kyakonsheka bakwashai. Baibolo waamba’mba, “bantu babiji bawama kukila uji bunke” mambo bakonsha kupwisha lukatazho nangwa kushinda mulwanyi. (Sapwi. 4:9-12) Bashayuka baamba’mba inge ba mulume ne mukazhi baingijila pamo bakonsha kushinda muteeto wa  kutamba bya mulekese kabiji mwanamukazhi wakonsha kuketekela mwatawanji jibiji.

Pano bino byavula byaimena pe bamwatawenu kwibikako kuleka kutamba bya mulekese. Nanchi balombele kwi Yehoba kuba’mba ebakoseshe ne kubuula bakulumpe mu kipwilo kuba’mba bebakwashe nyi? (2 Ko. 4:7; Yako. 5:​14, 15) Nanchi bamwata wenu bamonapo mashinda amo akonsha kwibakwasha kuleka kutamba bya mulekese nabiji kushinka misabilo imwesha bya mulekese ne kuchinuzhuka bintu byakonsha kulengela kutambanga bya mulekese jibiji nyi? (Maana 27:12) Nanchi benakwenu bomvwa inge mubena kwibakwasha kabiji batwajijila kwikala ba kishinka kwi anweba nyi? Umvwe ibyo, mukebakwasha.

Mu ñanyi jishinda? Akilangulukai pe ba Felicia basongwelwe kwi ba Ethan, bajinga na muteeto wa kutamba bya mulekese kufumatu ku bwanyike bwabo. Ba Felicia balengela bamwatawabo kukasuluka ne kwamba inge ke bakebe kutatula kutamba bya mulekese jibiji. Ba Ethan baambile’mba: “Mbuulatu byonse bakazhi bami, kafwako kyo ne bafya ne. Bammwesha butemwe ne kunkwasha kuchinuzhuka bintu bilengela kukeba kutendeka kutamba bya mulekese ne kukeba kuyuka byo mbena kuchinchika luno lweseko. Kabiji bankwasha kuyuka pa kupelela inge mbena kwingijisha intaneti.” Kwambatu kine, ba Felicia kibakola bingi ku muchima ba Ethan byo bakebesha kutamba bya mulekese. Baambile’mba: “Kuzhingila ne bukaji kechi bikwasha bamwatawami kuleka uno muteeto watama bingi ne. Inge twisamba pa makatazho a benakwami nabo bankwasha kufomonako bukaji.”

Misambo ya uno mutundu ilengela banabalume kuleka kutamba bya mulekese ne kukwasha benakwabo kutendeka kwibaketekela jibiji. Umvwe banabalume bakasuluka kubuulako benakwabo miteeto yabo, ko baya ne byo babena kuba kino kikalengela bakazhi babo kwibaketekela, mambo kafwako kintu nangwa kimo kyo bebafya ne.

Nanchi ne anweba mwashiinwa’mba mwakonsha kukwasha benakwenu nyi? Umvwe kyakonsheka, tangai uno mutwe ne kwisambapo bonse. Ino misambo ikakwasha bena kwenu kuleka kutamba bya mulekese ne kwimulengela kwibaketekela jibiji. Benakwenu kechi bafwainwa kuzhingila inge ke mwambepo pa lukatazho lwabo ne, bafwainwa kuyuka byo mumvwa ku muchima inge ke batambe bya mulekese. Ene mambo a kwisambilapo ke a kukeba benakwenu kwimulengela kwibaketekela jibiji. Anweba ne benakwenu mwafwainwa kufunda ne kuyuka bintu bilengela bantu kutamba bya mulekese d ne bintu byo mwafwainwa kuba pa kuba’mba mushinde luno lukatazho.

 Umvwe mubena kuchiina’mba anweba ne bamwatawenu musakutobokanga pa kwisamba pa uno muteeto, itaiko mukulumpe mu kipwilo ye mwakasulukila nangwa wimukasulukila kutaanwapo kimye kyo mubena kwisamba. Yukai’mba nangwa kya kuba benakwenu baleka kutamba bya mulekese, papita myaka yavula pa kuba’mba mutendeke kwibaketekela jikwabo. Kechi mwikileke kwibakwasha ne. Ibikaingako kukosesha masongola enu. Ketekelai’mba inge mwitekenya, mu kuya kwa moba masongola enu akakosa.​—Sapwi. 7:8; 1 Ko. 13:4.

Umvwe bamwatawenu balekele kutamba bya mulekese batamba jikwabo, nanchi kino kilumbulula’mba kechi bakaleka nenyi? Ine. Kikatakata inge ye muteeto wa benakwenu kikatazhako kuleka ponkapotu. Bamwatawenu bakonsha kutamba bya mulekese jikwabo nangwa kya kuba papita myaka yavula. Onkao mambo, pa kuba’mba bachinuzhuke kutamba bya mulekese jikwabo bafwainwa kwingijisha mashinda afwainwa kwibazhikijila ku luno lukatazho nangwa kya kuba baleka kutamba. (Maana 28:14; Mat. 5:29; 1 Ko. 10:12) Bafwainwa ‘kulengwa ke bapya mu muchima wabo’ ne kufunda ‘kushikwa byatama’ nabiji kutamba bya mulekese ne kwisuka. (Efi. 4:23; Sala. 97:10; Loma 12:9) Nanchi benakwenu babena kwibikako kuleka uno muteeto nyi? Umvwe ibyo, bakaleka uno muteeto. e

Pano ñanyi kintu kyo mwafwainwa kuba umvwe benakwenu kechi bakeba kwibakwasha kuleka kino kyubilo ne? Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, kino kilengela muntu kulefulwa, kuzhingila ne kumona’mba benakwenu bemwalukamo. Mukaleka kwilangulusha inge kya kuba mwataya bijikila byenu pe Yehoba. (1 Pe. 5:7) Inge saka mutanga, kulomba ne kulanguluka langulukapo mukatwajijila kufwenya kwipi ne Yehoba. Yukai’mba inge mwauba bino Yehoba ukafwenya kwipi ne anweba. Byonkatu byo tutanga pa Isaya 57:15, wikala na bantu “bo bamanyika ne baji na bulanda,” pa kuba’mba ebakwashe ne kwibalengela kwikala na lusekelo. Ibikaingako kwikala bena Kilishitu bafikilamo. Lombai bukwasho ku bakulumpe mu kipwilo. Kabiji ketekelai’mba pakupitapo moba bamwatawenu bakapimpula byubilo byabo.​—Loma 2:4; 2 Pe. 3:9.