Bena Kilishitu baji mu masongola bafwainwa kupituluka mu bishinka ne mafunde aji mu Baibolo. Kepo bakonsha kufuukulapo jishinda jawama kulondela pa kuba’mba bekale na jiwi ja mu muchima jatooka ku meso a Lesa.

Yehoba wakambizhe bantu batanshi babiji, (ne bantu batanu na basatu bapulukile Muyulo) amba: “Semainga ne kusemununa.” (Nte. 1:28; 9:1) Baibolo kechi waambapo’mba ne bena Kilishitu bafwainwa kulondela uno mukambizho ne. Onkao mambo, bene baji mu masongola bo bafwainwa kufuukulapo kwingijisha mashinda a kukainyamo lusemo pa kuba’mba babule kwikala na baana bavula nangwa kuyuka kimye kyo bakonsha kwikelapo na baana. Ñanyi bintu byo bafwainwa kulangulukapo?

Pa kufuukulapo jishinda ja kukainyamo lusemo, bena Kilishitu bafwainwa kumona byaambapo mafunde a mu Baibolo. Bena Kilishitu bakana kufumya memi amba jo jishinda ja kukainyamo lusemo. Kufumya jimi kumwesha’mba muntu kechi wanemeka bumi ne. Bena Kilishitu kechi bafwainwa kwipaya mwana ukyangye kusemwa ne. (Lupu. 20:13; 21:22, 23; Sala. 139:16; Yele. 1:5) Nanchi kijitu bulongo kwingijisha kakiñambañamba ka IUD nyi?

Uno mutwe bamwambilepo mu Kyamba kya Usopa kya May 15, 1979 mapa 30-31. Tubiñambañamba twa IUD to baingijishanga pa kyokya kimye twajinga twa pulasitiki, betutwezhanga mukisa kya mwanamukazhi pa kuba’mba abule kwimita. Kibaaba kyajinga mu kino Kyamba kya Usopa kyaambile’mba bantu kechi bayukile bulongo byaingilanga  kano kakiñambañamba ne. Bashayuka bavula baambile’mba kano kakiñambañamba (IUD) kakanyanga malume kubula kusambakana na jike ja lusemo. Malume a mwanamulume inge abula kusambakana na jike ja lusemo, mwanamukazhi kechi wakonsha kwimita ne.

Pano bino, bishinka bimo bimwesha’mba bimye bimo malume asambakananga na jike ja lusemo. Umvwe kino kyamweka, mwana wakonsheshe kutendeka kukoma mu mushipa mupichila make a lusemo nangwa kuya mu kisa. Bino na mambo a kuba’mba mu kisa muji ka kiñambañamba ka IUD mwana wakonsha konaika. Kuba bino kujitu pamo na kufumya jimi. Kibaaba kyaambile ne kuba’mba: “Mwina Kilishitu ukeba kwingijisha kakiñambañamba ka IUD wafwainwa kulangulukapo bulongo pa byaamba Baibolo pa bumi.”—Sala. 36:9.

Nanchi kujipo lupimpu lwaubiwa ku jino jishinda ja kukainyamo lusemo kufuma kimye kyo banembele kino kibaaba mu 1979 nyi?

Kwalengwa mitundu ibiji ya IUD. Mutundu umo wa IUD ye balenga na mukuba batendekele kumwingijisha mu United States mu 1988. Kabiji mutundu wa bubiji wa IUD uji na maselo walengelwe mu 2001. Ino mitundu ibiji ya kukainyamo lusemo ingila byepi?

Kakiñambañamba ka mukuba: Byonkatu byo twaambapo kala, kakiñambañamba ka IUD kalengela malume kukankalwa kusambakana na jike ja lusemo. Kunungapo, mukuba ye babika ku kano ka kiñambañamba wipaya malume. * Kabiji mukuba wikala ku kano kakiñambañamba ulengela kisa kukepa mukachi.

Kakiñambañamba kaji na maselo: Mutundu mukwabo wa IUD ke kakiñambañamba kalengwa na maselo atanwa ne mu muchi wa kutoma ukanya kwimita. Kano kakiñambañamba kafumya maselo aya mu kisa. Kabiji kyatanwa kuba’mba kano kakiñambañamba kalengela make a lusemo mu banabakazhi bamo kuleka kwikalako. Umvwe kwabula make a lusemo, mwanamukazhi kechi wakonsha kwimita ne. Uno mutundu wa IUD naye ulengela kisa kukepa mukachi. * Kabiji ulengela ne mema ekala mu bwanabukazhi kunema, kino kilengela malume kukankalwa kupita mu kisa. Kakiñambañamba kaji na maselo ko kalengela bino byonse.

Ino mitundu yonse ibiji ya IUD ilengela kisa kukepa mukachi. Kyakonsha kwikala byepi inge jike ja lusemo jasambakana na malume? Jike ja lusemo jakonsha kuya mu kisa bino jakankalwa kwikalamo mambo mu kisa mwakepa. Kino kyakonsha kulengela jimi konaika. Pano bino, kechi bimye byavula jike ja lusemo po jikankalwa kwikala mu kisa ne, byonkatu byo kikala na muchi wa kutoma.

Pano bino, kwingijisha IUD uji na mukuba nangwa maselo kechi kwakonsha kulengela malume a mwanamulume kubula kusambakana na jike ja lusemo ne. Nangwa byonkabyo, kwesakana na byo twaambapo, ba sayansi bataana’mba kwingijisha mashinda a IUD kulengela banabakazhi bavula kubula kwimita.

Bena Kilishitu baji mu basongola bakeba kwingijisha IUD, bafwainwa kwipuzha dokotala wayuka bingila jino jishinda pa kuba’mba ebabuule buwame ne bizumba bijimo. Baji mu masongola kechi bafwainwa kuswisha muntu mukwabo nangwatu dokotala kwibafuukwilako ne. (Loma 14:12; Nga. 6:4, 5) Bafwainwa kwifuukwilapo abo bene bubiji bwabo. Byo bafuukulapo byafwainwa kusangajika Lesa kabiji ne abo bene kwikala na jiwi ja mu muchima jatoka.—Esakanyaiko 1 Timoti 1:18, 19; 2 Timoti 1:3.