1-2. Kwesakana na byaamba Mateo 5:11, twafwainwa kumonanga byepi meseko?

YESU walayile baana banji ba bwanga amba bakekala na lusekelo lwa kine. Kabiji wibajimwineko’mba aba bonse bamutemwa bakapitanga mu meseko. (Mat. 10:22, 23; Luka 6:20-23) Kituletela bingi lusekelo pa kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu. Pano twakonsha kumvwa byepi inge balongo betu kebetukanye kwingijila Lesa, kafulumende ke etumanyike, nangwa bakwetu mo twingijila nkito nangwa bo tufunda nabo ke betukanjikizhe kuba byatama? Kwambatu kine, ano meseko akonsha kwitulengela kwikala na bijikila.

² Bantu bavula bakana’mba kechi kyakonsheka kwikala na lusekelo inge babena kukumanyika ne. Pano bino, Mambo a Lesa etubuula’mba kyakonsheka. Mwana wa bwanga aye Yakoba wanembele’mba kechi twafwainwa kukakilwa inge tubena kupita mu meseko ne, bino amba twafwainwa kusekela. (Yako. 1:2, 12) Kabiji Yesu waambile’mba twafwainwa kusekela inge babena kwitumanyika. (Tangai Mateo 5:11.) Twakonsha kutwajijila byepi kwikala na lusekelo inge tubena kupita mu meseko? Twakonsha kufunjilako byavula kupichila mu kwisambako pa byambo bimo biji mu nkalata Yakoba yo anembejile bena Kilishitu batanshi. Patanshi, twayai twisambe pa makatazho apichilemo bano bena Kilishitu batanshi.

3. Ki ka kyamwekele Yakoba byo aikeletu mwana wa bwanga wa kwa Yesu?

³ Yakoba mulongo wa kwa Yesu byo aikeletu mwana wa bwanga, bena Kilishitu bajinga mu Yelusalema batendekele kwibamanyika. (Byu. 1:14; 5:17, 18) Kabiji mwana wa bwanga aye Setepena byo bamwipayiletu, bena Kilishitu bavula banyemenemo mu muzhi. “Bapalañenejile  monse mu Yudea ne mu Samaliya,” kabiji bakafikile ku Kipilusa ne ku Antioka. (Byu. 7:58–8:1; 11:19) Baana ba bwanga bapichile mu makatazho avula bingi. Nangwa byonkabyo, batwajijile kusapwila mambo awama konse ko bayile, kabiji bipwilo byalengelwe mu byalo byonse byo balaminenga ku bufumu bwa bena Loma. (1 Pe. 1:1) Ano makatazho byo apwile, bano bena Kilishitu batanshi bapichile ne mu makatazho akwabo kulutwe.

4. Ñanyi meseko akwabo bena Kilishitu batanshi o bapichilemo?

⁴ Bena Kilishitu batanshi bachinchikile meseko avula. Mu mwaka wa 50 C.E., Mfumu wa Loma aye Kaludiusa wakambizhe Bayudea bonse kufumamo mu Loma. Onkao mambo, Bayudea bonse baikele ke bena Kilishitu bebakanjikizhe kusha mazubo abo ne kuya na kwikala mu mapunzha akwabo. (Byu. 18:1-3) Mu 61 C.E., mutumwa Paulo wanembele’mba bakwabo bena Kilishitu bebobilenga mwenga, kwibataya pa kazhima, ne kwibangata bintu byabo. (Hebe. 10:32-34) Kabiji bena Kilishitu bamo bajinga bayanji kabiji bakwabo bakolelwenga.—Loma 15:26; Fili. 2:25-27.

5. Ñanyi mepuzho o tusakukumbula?

⁵ Yakoba byo anembele nkalata yanji mwaka wa 62 C.E. saka akyangye kufika, wayukile bulongo meseko apichilengamo balongo ne banyenga. Yehoba watangijile Yakoba kunembela bano bena Kilishitu pa kuba’mba ebakwashe kutwajijila kwikala na lusekelo nangwa kya kuba bapichilenga mu meseko. Twayai twisambe pa nkalata ya kwa Yakoba ne kukumbula ano mepuzho: Yakoba wanembele pa ñanyi lusekelo mu nkalata yanji? Ki ka kyakonsha kupwishisha mwina Kilishitu luno lusekelo? Kabiji kwikala na maana, lwitabilo, ne kuchinchika byakonsha kwitukwasha byepi kutwajijila kwikala na lusekelo nangwa kya kuba tubena kupita mu meseko?

6. Kwesakana na byaamba Luka 6:22, 23, mambo ka mwina Kilishitu o afwainwa kwikela na lusekelo inge ubena kupita mu meseko?

⁶ Bantu bakonsha kulanguluka’mba bakonsha kwikala na lusekelo inge baji na butuntulu bwa mubiji bwawama, baji na mali avula, ne mutende mu kisemi. Bino lusekelo lwanembelepo Yakoba ke kipangwa kya mupashi wa Lesa kabiji kechi lwaimena pa bintu bibena kupitamo muntu ne. (Nga. 5:22) Mwina Kilishitu wikala na lusekelo lukatampe inge wayuka’mba ubena kusangajika Yehoba ne kulondela byubilo bya kwa Yesu. (Tangai Luka 6:22, 23; Kolo. 1:10, 11) Byonkatu muzhinge wa mu lampi byo atwajijila kutema na mambo a kuzhikijilwa ku mwela ne ku mvula, byo biji ne lusekelo luji mu muchima wa mwina Kilishitu. Lusekelo lwetu kechi lupwa na mambo a kukolwa nangwa kubula mali ne. Kabiji kwituba mwenga, kwitumanyika ku ba mu kisemi kyetu nangwa bantutu bakwabo kechi kukapwisha lusekelo lwetu ne. Lusekelo lwetu lubayilako inge bantu ke betube bintu byakonsha kwitupwishisha luno lusekelo. Meseko o tupitamo na mambo a lwitabilo lwetu amwesha’mba twi baana ba bwanga ba kine ba kwa Kilishitu. (Mat. 10:22; 24:9; Yoa. 15:20) O ene mambo Yakoba o anembejile’mba: “Balongo bami, sekelainga umvwe kemupite mu meseko apusana pusana.”—Yako. 1:2.

7-8. Lwitabilo lwetu lwikala byepi inge ketupite mu meseko?

⁷ Yakoba waambile ne kishinka kikwabo kilengela bena Kilishitu kuchinchika meseko akatampe. Waambile’mba: “Kwesekwa kwa lwitabilo lwenu kwimulengela kuchinchika.” (Yako. 1:3) Meseko twakonsha kwiesakanaya ku mujilo ye bengijisha pa kubunda mpoko. Umvwe mpoko yakaba kabiji beifumya pa mujilo bekatuula yapola, ikosa bingi. Kyo kimotu, umvwe twachinchika meseko, lwitabilo lwetu lukoselako. O ene mambo Yakoba o anembejile’mba: “Kuchinchika kwenu mwikuleke kwingile mwingilo wako yense, pa kuba’mba mwikale balumbuluka kabiji batuntulu mu bintu byonse.” (Yako. 1:4) Umvwe twayuka kuba’mba meseko o tubena kupita alengela lwitabilo lwetu kukoselako, kitulengela kuchinchika na lusekelo.

⁸ Mu nkalata yanji, Yakoba watongwele bintu bimo byakonsha kwitupwishisha lusekelo. Ñanyi bintu byonkabyo, kabiji twakonsha kwibishinda byepi?

9. Mambo ka o kyanemena kwikala na maana?

⁹ Lukatazho: Kubula kuyuka bya kuba. Inge tubena kupita mu lweseko, kyanema kuketekela mwi Yehoba pa kuba’mba etukwashe kufuukula bintu bimutokesha ku muchima, byakonsha kumwenamo balongo ne banyenga, ne kwitukwasha kwikala ba kishinka kwi aye. (Yele. 10:23)  Tukebewa kwikala na maana pa kuba’mba tuyuke bya kuba ne bya kwamba ku boba betwimena kutundwa. Umvwe kechi twayuka bya kuba ne, twakonsha kulefulwa, kabiji lusekelo lwetu lwakonsha kupwa bukiji.

10. Kinembelo kya Yakoba 1:5, kitubuula’mba twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba twikale na maana?

¹⁰ Bya kuba: Lombai maana kwi Yehoba. Pa kuba’mba tuchinchike meseko na lusekelo, patanshi twafwainwa kulomba Yehoba kwitupa maana a kwitusha kufuukula bintu bulongo. (Tangai Yakoba 1:5.) Twakonsha kuba byepi inge twamona’mba Yehoba kechi ubena kukumbula milombelo yetu bukiji ne? Yakoba waambile’mba twafwainwa ‘kulombanga’ kwi Lesa. Yehoba kechi wituzhingijila inge twatwajijila kumulomba maana ne. Kechi uketunena pa kuba bino ne. Shetu wa mwiulu “upana na muchima yense” umvwe twamulomba kuba’mba etupe maana a kwitukwasha kuchinchika meseko. (Sala. 25:12, 13) Umona makatazho o tupitamo, umvwa kutama inge wamona byo tubena kuyanda, kabiji uketukwasha. Kino kitulengela kwikala bingi na lusekelo. Pano Yehoba witupa byepi maana?

11. Ñanyi bintu bikwabo byo twafwainwa kuba pa kuba’mba twikale na maana?

¹¹ Yehoba witupa maana kupichila mu Mambo anji. (Maana 2:6) Pa kuba’mba twikale na ano maana, twafwainwa kufundanga Mambo a Lesa ne mabuku etu aimena pa Baibolo. Pano bino, kuji byavula byo twafwainwa kuba, kechi kwikalatu na maana ne. Twafwainwa kwingijishanga maana a Lesa mu bwikalo bwetu. Yakoba wanembele’mba: “Ubainga byamba mambo a Lesa, kechi kwiomvwatu. (Yako. 1:22) Umvwe ketukookele lujimuno lwa Lesa, twikala mu mutende na bakwetu, kechi tukominangatu pa kintu kyo tukeba ne, kabiji tukekala na lusa. (Yako. 3:17) Kwikala na bino byubilo kwakonsha kwitukwasha kuchinchika meseko ne kutwajijila kwikala na lusekelo.

12. Mambo ka o kyanemena kuyuka bulongo byaamba Baibolo?

 ¹² Mambo a Lesa ajitu nobe kimbonyi. Etukwasha kuyuka po tubula kuba bulongo ne kwingijilapo. (Yako. 1:23-25) Kufunda Mambo a Lesa kwakonsha kwitukwasha kuyuka’mba twafwainwa kuleka kuzhingila bukiji. Na bukwasho bwa Yehoba, tufunda bya kwikala bakooka muchima inge bantu nangwa makatazho etulengela kuzhingila. Mambo a kuba’mba twakooka muchima, tuyuka bya kuba na makatazho o tupitamo. Kabiji kitukwasha kulanguluka bulongo ne kufuukula bintu na maana. (Yako. 3:13) Kyanema bingi kuyuka bulongo byaamba Baibolo.

13. Mambo ka o twafwainwa kufunjilako ku byaubile bantu banembwa mu Baibolo?

¹³ Bimye bimo inge twalubankanya, popo tuyuka bintu byo twafwainwa kubula kuba. Bino kuba bino ke kufunjila bintu mu kitoba. Jishinda jawama kufunjilamo kwikala na maana ke kufunjilako ku byalubankenye bakwetu ne bintu byo baubile bulongo. O ene mambo Yakoba o etutundaikila kufunjila ku byaubile bantu banembwa mu Baibolo, nabiji Ablahama, Lehaba, Yoba, ne Elaija. (Yako. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Bano bakalume ba Yehoba ba kishinka bachinchikile meseko akoshenshe kwibapwishisha lusekelo. Kuchinchika kwabo kumwesha kuba’mba na bukwasho bwa Yehoba ne atweba twakonsha kuba byonka byo baubile.

14-15. Mambo ka o twafwainwa kulekela kuzhinauka?

¹⁴ Lukatazho: Kuzhinauka bintu byo twaitabilamo. Bimye bimo, kyakonsha kwitukazha kumvwisha byaamba Mambo a Lesa. Nangwa kampe Yehoba kechi wakonsha kukumbula milombelo yetu kwesakana na mo tukebela ne. Kino kyakonsha kwitulengela kwikala na luzhinauko. Umvwe luzhinauko lwabaya, lwitabilo lwetu lwakonsha kukooka ne konauna bulunda bwetu ne Yehoba. (Yako. 1:7, 8) Kabiji kyakonsha kwitulengela kuleka kuketekela bintu byawama biji kulutwe.

¹⁵ Mutumwa Paulo waesakenye luketekelo lwetu lwa kulutwe ku kimiko kya ku bwato. (Hebe. 6:19) Kimiko kilengela bwato kubula kukumpulwa na kipuupu ne kwibwimika pa kuba’mba bubule kuya na kwipaka mu mabwe. Bino kimiko kingila bulongo umvwe munyololo ukwata ku kimiko ne ku bwato wabula kuchibika. Byonkatu ndalabwa byo ikookesha munyololo wakwata ku kimiko ne ku bwato, ne lwitabilo lwetu lwakonsha kukooka inge ketuzhinauke bintu byo twaitabilamo. Umvwe muntu keazhinauke bintu byo twaitabilamo, kikamulengela kuleka kuketekela’mba Yehoba ukafikizha milaye yanji yo etulaya. Umvwe lwitabilo lwapwa, ko kuba’mba twaleka kuketekela mu milaye ya kulutwe. Byonkatu byaambile Yakoba, muntu uzhinauka “uji nobe jinyaki ja pa kalunga ka mema jo babena kushinjika ku luvula.” (Yako. 1:6) Muntu uji bino kechi ukekala na lusekelo ne.

16. Twafwainwa kuba byepi inge tubena kuzhinauka bintu byo twaitabilamo?

¹⁶ Bya kuba: Lekai kuzhinauka; koseshai lwitabilo lwenu. Mwafwainwa kwingijilapo bukiji. Mu moba ajingako ngauzhi Elaija, bantu ba Yehoba bakankazhaminenga kufuukula bya kuba. Elaija wibabuujile’mba: “Bimye binga byo mukatwajijila na kukankazhama na milanguluko ibiji? Inge Yehoba ye Lesa wa kine, mulondelai; bino inge Baela ye Lesa wa kine, mulondelai!” (1 Mfu. 18:21) Kyo kimotu ne lelo jino. Twafwainwa kukeba-keba bishinka pa kuba’mba tushiinwe’mba Yehoba ye Lesa, Baibolo Mambo anji, kabiji amba Bakamonyi ba kwa Yehoba bo bantu banji. (1 Tesa. 5:21) Kuba bino kuketulengela kuleka kuzhinauka bintu bimo, kabiji lwitabilo lwetu lukakosa. Umvwe tukeba bukwasho pa kuba’mba tuleke kuzhinauka, twafwainwa kuya ku bakulumpe mu kipwilo. Twafwainwa kwingijilapo bukiji pa kuba’mba tutwajijile kwingijila Yehoba na lusekelo.

17. Ki ka kyakonsha kumweka inge mwaikala na moyo?

 ¹⁷ Lukatazho: Kulefulwa. Mambo a Lesa aamba’mba: “Inge walefulwa mu juba ja bya malwa, ngovu yobe ikakepa.” (Maana 24:10) Byambo bya Kihebelu byo batuntulula’mba “inge walefulwa” byakonsha kulumbulula’mba “kwikala na moyo.” Umvwe mwaikala na moyo, lusekelo lupwa bukiji.

18. Kyambo kya kuchinchika kyalumbulula ka?

¹⁸ Bya kuba: Lombai kwi Yehoba kuba’mba emukwashe kubula kwikala na moyo. Twafwainwa kwikala babula moyo pa kuba’mba tuchinchike meseko. (Yako. 5:11) Kyambo kyaingijishe Yakoba kyatuntululwa’mba “kuchinchika,” kilumbulula muntu kutwajijila kwimana pa mpunzha imo. Twakonsha kwikyesakanya ku mushilikale wimana pa mpunzha imo kwa kubula moyo, ne kubula kushila kanya balwanyi banji bakeba kumulukuka.

19. Twakonsha kufunjilako ka ku byaubile mutumwa Paulo?

¹⁹ Twakonsha kufunjilako ku mutumwa Paulo byo abujile moyo ne kuchinchika. Bimye bimo, wakookanga. Bino wachinchikanga mambo walombanga Yehoba kumupa bulume. (2 Ko. 12:8-10; Fili. 4:13) Twakonsha kwikala na buno bulume ne kukosa inge twayuka’mba tukebewa bukwasho bwa Yehoba.—Yako. 4:10.

20-21. Twafwainwa kushiinwa’mba ka?

²⁰ Twafwainwa kuyuka kuba’mba meseko o tupitamo kechi alumbulula’mba Yehoba ubena kwitukambula ne. Yakoba wanembele’mba: “Umvwe muntu waesekwa kange ambe’mba: ‘Lesa ye wangeseka ne.’ Mambo kafwako muntu nangwa umo wakonsha kweseka Lesa na bintu byatama ne, kabiji naye kechi weseka muntu nangwa umo ne.” (Yako. 1:13) Umvwe twaitabila’mba bino byambo bya kine, tukafwenya kwipi ne Shetu wa mwiulu uji na butemwe.—Yako. 4:8.

²¹ Yehoba kechi ‘waluka’ ne. (Yako. 1:17) Wakwashishe bena Kilishitu batanshi kushinda meseko o bapichilengamo, ne atweba uketukwasha. Lombainga kwi Yehoba kuba’mba emukwashe kwikala na maana, lwitabilo, ne kubula moyo. Ukakumbula milombelo yenu. Umvwe mwauba bino, mukashiinwa kuba’mba ukemukwasha kutwajijila kwikala na lusekelo nangwa kya kuba mubena kuchinchika meseko.